พระอรรถกถาจารย์ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 3 / 6

… ถึงกระนั้นโโยคนัน ยอมเป็น ๔ อย่าง โดยชื่อว่า ฎามโโยคเป็นต้น ก็ปฏิรูปามีวิเคราะห์เป็นต้นแห่งโโยคนัน พระอรรถกถาจารย์ กล่าวไว้ในอรรถกถาทุกสูตร ในปฐมวรรคน ปฐมปัณณาสก์ ในทุกกนิบาตองค์สูตรนักอย่าทึ่งว่า "เกษมเหล่าใด ย่อม…

เนื้อหาเกี่ยวกับจิตที่ปลอดจากโโยค สี่ ประเภท พร้อมด้วยการวิเคราะห์โยคในมิติทางพุทธศาสนา โดยอรรถกถาจารย์ได้กล่าวถึงเกษมและประเภทของโยค ว่ามีความเชื่อมโยงกับสภาวะต่างๆ ของจิต การจัดประเภทของโโยคในแต่ละก

…กรรมที่ภิกขุทำข้างหน้าพระ เดีย ก็เป็นเช่นเดียวกับที่ทำข้างหน้าพระศาดันนั้นเหมือนกัน\ เพราะ\ เหตุนี้ พระอรรถกถาจารย์ จึงกล่าวว่า "ปริจิตรฉ ว ปน" เป็นนั่น สองงว่าว สุกกจี น กฎจติ คือ ยกความไม่เคารพให้คิดนี้เข้า\ ไปหา…

…ระเพณีพระพุทธศาสนา นอกจากนี้ยังกล่าวถึงตัวอย่างการไม่เคารพภิกษุและพระธรรม พร้อมกับการอธิบายแนวคิดจากพระอรรถกถาจารย์ที่ยกความไม่เคารพให้เข้าไปช่วยให้เราเข้าใจถึงความสำคัญของการเคารพนั้นว่าไม่เพียงแค่เป็นหน้าที่ แต่ยั…

…บริบูรณ์ในศิลปะ แม้ ด้วยเหตุสุตว่าความไม่เอื้อเพื่อเท่านั้น ชื่อว่า "ไม่เคารพในศิลาขา เพราะ เหตุนัน พระอรรถกถาจารย์ จึงกล่าวว่า "ผู้ไม่ให้บริบูรณ์เทียว ชื่อ ว่า "ไม่มีความเคารพในศิลาขา." [ลักษณะความไม่เคารพในสมาธิ] …

…กษุไม่สามารถบริบูรณ์ในศิลป์และสมาธิได้ ก็ถือเป็นการขาดความเคารพต่อคำสอนของพระพุทธเจ้า ตามคำให้การของพระอรรถกถาจารย์ ซึ่งนี่เป็นสิ่งที่ควรคำนึงถึงในชีวิตประจำวันของผู้ปฏิบัติธรรม

ประโยค ๕ – มังคลัตถีทฺปิเปลน ๓ หน้า ๒๘ นั่นให้ เพราะความโลกนัครอบงำไม่ได้ พระอรรถกถาจารย์กล่าวว่า โย ฤ ดังนี้เป็นต้น เพื่อแสดงคำทั้งสองนั้น คือ น ทาส น สภโย โดยนั้นอันค่อยตาม และโดยนั้นตรงก…

เนื้อหาพูดถึงการจำแนกประเภทของทายกในบริบทของทาน โดยมีการอธิบายถึง 3 ประเภท ได้แก่ ทาสแห่งทาน, สหายแห่งทาน และนายแห่งทาน ซึ่งมีความหมายและความสำคัญต่างกันในอรรถกถา โดยเฉพาะการทำความเข้าใจถึงคำว่า 'ทาน'

…ล้ว ความเคารพย่อมเป็นอันเข้าใจได้โดยง่าย เหตุนี้ บ้านเจ้าจะประมวลถ้าแสดงความไม่เคารพมาไว้ก่อน คำนี้ พระอรรถกถาจารย์กล่าวไว้ในอรรถกถาจักกนิกาส ในบททุกบทวิ่งค์ และในอรรถกถาจักกนิกาส ในสังดิฐุตรว่า " กิณฺฑิ ใด เมื่อพระ…

เนื้อหาเกี่ยวกับการเคารพในพระรัตนตรัย, การไม่เคารพพระศาสดา รวมถึงการปฏิบัติตนที่ไม่เหมาะสมในพระพุทธศาสนา. กล่าวถึงเหตุการณ์และนิทัศน์ที่แสดงถึงการไม่เคารพในสอนของพระพุทธเจ้าที่มีผลต่อการปฏิบัติธรรม. ก

…รมนิยาม ดังที่กล่าวมาแล้ว เรื่องธรรมนิยามนี้พระองค์ตรัสไว้เพียงบางส่วนไม่ได้ลงรายละเอียด ซึ่งภายหลังพระอรรถกถาจารย์ ผู้มีความรู้แตกฉานในธรรมะได้ขยายความเพิ่มเติม ให้ละเอียดยิ่งขึ้น ในอรรถกถาแห่งทีฆนิกาย อรรถกถาจารย์…

บทความนี้สำรวจแนวคิดเกี่ยวกับจักรวาลวิทยาที่พระพุทธเจ้าทรงค้นพบ ซึ่งรวมถึงการเข้าใจธรรมชาติและกฎธรรมชาติที่อยู่นอกเหนือจากการสอนของพระองค์ มีกฎธรรมชาติแบ่งเป็น 5 ประการ คือ อุตุนิยาม พีชนิยาม จิตนิยาม

…กคนสามารถพิสูจน์ได้ตามหลักการที่มีอยู่ ในพระพุทธศาสนา 11.3.2 โรคชนิดต่าง ๆ ในพระไตรปิฎก คำว่า “โรค” พระอรรถกถาจารย์ให้ความหมายไว้ว่า เสียดแทง หรือ เบียดเบียน กล่าว คือ เสียดแทงเบียดเบียนร่างกายและจิตใจให้ลำบาก พระสั…

เนื้อหานี้พูดถึงกรรมชั่วที่ส่งผลให้เกิดความเจ็บป่วย โดยแบ่งสาเหตุแห่งการอาพาธออกเป็น 2 ประการ คือ สาเหตุทางกายและสาเหตุทางใจ สาเหตุทางใจเกิดจากบาปที่เก็บไว้ในใจ ซึ่งก่อให้เกิดการอาพาธอันเป็นผลของวิบาก

…ามความปรารถนา อย่างไรก็ดี แม้ว่าจะลำบากสักเพียงใดก็ตาม แต่เมื่อได้นึกถึงอานิสงส์และคำยกย่อง ชมเชยของพระอรรถกถาจารย์ ที่แสดงไว้ในสัมโมหวิโนทนีอรรถกถาแล้ว พุทธมามกชนก็ควร ยินดีพอใจในการปฏิบัติไม่ย่อท้อ อานิสงส์และคำยก…

บทความนี้กล่าวถึงการดูแลจิตในช่วงเวลาที่เหมาะสม รวมถึงการอบรมจิตใจและพัฒนากัมมัฏฐาน โดยเฉพาะกายคตาสติกัมมัฏฐานที่มีความยากลำบากในการปฏิบัติ รวมถึงความจำเป็นในการศึกษาและเข้าใจธรรมก่อนการปฏิบัติ เพื่อใ

…กะระมัดทะวะ) คืออาหารประเภทใดนั้น ยังไม่มีข้อยุติ เพราะยังมีข้อแย้งกันอยู่ แต่พอจับประเด็นความตามที่พระอรรถกถาจารย์ให้ความเห็นไว้ สรุปได้ 5 อย่าง คือ 1. เนื้อสุกรวัยแรกรุ่น ไม่อ่อนนัก ไม่แก่นัก เนื้อสุกรเช่นนี้อ่อนน…

เรื่องราวการถวายบิณฑบาตจากนายจุนทะแก่พระสัมมาสัมพุทธเจ้า รวมถึงเหตุการณ์สำคัญระหว่างการเดินทางที่ส่งผลต่อพระองค์ และการทรงเจริญเรื่องราวอาหารที่ถวายและเรื่องอาพาธที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าเผชิญ รวมถึงความ

…น เพราะเป็นไปตามปุพเพนิวาสญาณ อนาคตตั้งส ญาณ และสัพพัญญุตญาณ ฉะนี้ ฯ ก็เพราะกระทำอธิบายไว้ อย่างนี้ พระอรรถกถาจารย์จึงกล่าวไว้ในอรรถกถาว่า "จิตนี้ ย่อม บังเกิดในกาลที่สุดแห่งญาณทั้งหลายเหล่านั้น ที่ทรงประพฤติมาแล้ว …

บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์คำว่า 'จิตที่ช่วยค้ำจุนอิริยาบถ' ในบริบทของอภิธัมมัตถ และอธิบายถึงความสำคัญของจิตที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพจิตในพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะในเรื่องการหัวเราะและความสุขของบุคคลในระดับต

ประโยค และ มังคับติกรรมนี้นิยแปล เล่ม 3 หน้า ที่ 88 ลักษณะทีพระอรรถกถาจารย์กล่าวไว้ในอรรถกถาสมาทิฏฐิสูตร อย่างนี้ว่า "เทวนาเป็นเหตุว่าจวางว่างคงมรินิพพาน อันเป็นไปทางกายาวทีวา…

พระอรรถกถาจารย์ได้กล่าวถึงลักษณะของเทวนาและความสำคัญของการดำเนินชีวิตตามหลักธรรม เพื่อการเข้าถึงนnirพพาน ผ่านการส่ง…

…ทำ ได้) อย่างนี้ เธอก็จะได้บรรลุธรรมวิเสส ข้อว่าการกำหนดจำนิมิต โดยรอบ มีความไม่หลงเป็นประโยชน์นั้น พระอรรถกถาจารย์กล่าว หมายเอาคำ (ที่อธิบายมา) นี้ [อธิบายคำแก้ปัญหาว่า การถือเอานิมิตโดยอาการ ๑๑ มีประโยชน์อย่างไร] …

เนื้อหาเกี่ยวกับการอธิบายกรรมฐานและการถือเอานิมิตโดยอาการ ๑๑ ซึ่งมีความสำคัญในการฝึกจิต เพื่อให้บรรลุถึงธรรมวิเสส และพระอรหัต โดยการปฏิบัติธรรมนั้นจะต้องเพ่งจิตไปยังนิมิตอย่างมั่นคง อธิบายถึงผลดีของกา

…ทวดานั้นแล พระอธิการอาจจะกล่าวว่า เอก สตุตาร เป็นดัง ในคำเหล่านั้น ด้วยคำว่า เอก สตุตาร อุทกิสนปิทิ พระอรรถกถาจารย์กล่าวถึงชนทั้งหลายมีชน ผู้นำผ้าขาวและปิราชกเป็นดัง. บทว่า เอกคณปิยาปเนน ได้แก่ อนันตผู้นั้นเนื่องใน…

เนื้อหาเกี่ยวกับการอธิบายความหมายของสตรีในแง่ธรรม และความสัมพันธ์ของคนในโคตรหรือวงศ์เดียวกัน โดยเฉพาะในการมีอารักษาและอาชญาตามหลักธรรม การสร้างความสัมพันธ์ในศาสนา และธรรมะที่เกี่ยวข้องกับการดำรงชีวิตอ

…ากแล้ว จึงได้กล่าวสรรเสริญการแสดง ธรรมของพระพุทธองค์ และประกาศตนเป็นอุบาสก มีพระรัตนตรัยเป็นที่พึ่ง พระอรรถกถาจารย์ได้กล่าวถึงความสำคัญของพระสูตรนี้ไว้ว่า “เป็นพระสูตรที่กล่าว ถึงอริยวินัย ของคฤหัสถ์ที่สมบูรณ์ที่สุด…

สิงคาลกสูตรเป็นพระสูตรที่สอนหลักการอริยวินัยสำหรับคฤหัสถ์ในการเป็นคนดี โดยมีการไหว้ทิศ 6 และสำนึกรับผิดชอบต่อตนเองและผู้อื่นอย่างเคร่งครัด ทั้งยังรวมถึงการหลีกเลี่ยงอบายมุขและทำตามหลักการอันเหมาะสม นอ

…คืบ เมื่อกลั่นเป็นดวงบารมี แล้วจะเหลือขนาด 1 นิ้ว” (2) ความหมายของบาป คำว่าบาปมาจากภาษาบาลีว่า “ปา” พระอรรถกถาจารย์กล่าวไว้ว่า ชื่อว่าเป็นบาป เพราะ เป็นของลามก บาปนั้นชื่อว่าเป็นความเศร้าหมอง เพราะทำจิตที่เคยประภัสส…

เนื้อหานี้กล่าวถึงการฝึกสมาธิและความสำคัญของบุญที่เกิดขึ้นเมื่อทำความดี เช่น การให้ทานและรักษาศีล บุญเป็นพลังงานบริสุทธิ์ในใจที่ช่วยชำระล้างกิเลส ให้เกิดสุขและความสำเร็จ เราจะเห็นว่าบาปคือการกระทำที่ท

…่า "อันตนให้บูรณ์" ดังนี้ การถอดอธิบายบุคคลด้วยตนและกิจิส ชื่อว่า สมาทนในบทว่า สมาทิเน็น นี้ คือนั้นพระอรรถกถาจารย์ จึงกล่าวว่า "อันตนถือเอาแล้ว คืออุปลำแล้ว." ที่ชื่อว่า ปฏิปทา

บทความนี้นำเสนอเกี่ยวกับมังคลัตติและการอธิบายความเป็นมนุษย์ ซึ่งระบุว่าชีวิตมนุษย์เกิดขึ้นจากกรรมและการแสดงออกของคุณธรรม การมีศักดิ์สูงนั้นเกี่ยวข้องกับการเคารพครูและบทบาทที่บุคคลมีในสังคม โดยอ้างอิงจ

…่เกิดขึ้น เพื่อจะได้ทำให้ใจของเราพร้อมที่จะทำสมาธิให้ดียิ่งๆ ขึ้นไป 3.3 วิธีแก้ไขพยาบาท ในพระไตรปิฎกพระอรรถกถาจารย์ได้กล่าวถึงวิธีการเพื่อละพยาบาทเอาไว้ว่า ธรรม 6 ประการย่อมเป็นไป เพื่อละพยาบาท คือ 1 ทีฆนิกาย มหาวรร…

อาการความโกรธเกิดจากจิตที่ร้อนรน อาจส่งผลเสียต่อทั้งตัวเราและผู้อื่น โดยเฉพาะเมื่อมีโทสะ คิดทำลาย ซึ่งอาจลุกลามจนเกิดความพยาบาทเมื่อไม่สามารถทำลายทันที ความไม่พอใจที่เกิดขึ้นแม้เพียงเล็กน้อยสามารถจุดช

มรรค ผล ก็จะบังเกิดต่อไป แล้วแต่การพิจารณานั้นๆ อนึ่ง พระอรรถกถาจารย์ได้กล่าวว่า ผู้ที่ได้สำเร็จเป็นพระอรหันต์จากการเจริญกายคตา สติกัมมัฏฐาน เพียงแต่อาศัยอุคคหโกสัลละ 7 …

เอกสารนี้เสนอการพิจารณาในมนสิการโกสัลละ 10 อย่างซึ่งต้องการให้ผู้ปฏิบัติระลึกถึงหลักการอย่างหนักแน่น ข้อปฏิบัติทั้งหมดต้องดำเนินการด้วยความระมัดระวังในขั้นตอนต่าง ๆ เพื่อให้การพิจารณาไม่คลาดเคลื่อนไปจ

…ุรูปแก่วันนั้น ประมาณ ๕๐๐ ปีทิพย์ เป็นประมาณอายุ (ของ เหล่าเทวดาชั้นจาตุมมหาราชิกา) ฯ สมจริงดังคำที่พระอรรถกถาจารย์ ทั้งหลายกล่าวไว้ว่า "๕๐ ปี ของพวกมนุษย์ เป็นวันหนึ่งใน ชั้นจาตุมมหาราชิกานั้น ๓๐ คืนและวัน เป็น ๑ เ…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงการกำหนดอายุของมนุษย์และเทวดา ความยาวของการดำรงอยู่ในภุมมเทวดา บางชนิดมีอายุได้แค่ 9 วันในขณะที่บางชนิดอาจอยู่ได้จนถึงชั่วกัลป์ ทว่ามนุษย์ถือว่ามีอายุเฉลี่ยไม่เกิน 200 ปี พระพุทธเจ

…นาทีด้วยลูกศรกำซาบยาพิษ แล้ว มิได้ยังจิตให้ (คิด) ประทุษร้ายในพรานผู้ทำความพินาศให้ ถึงเพียงนั้น ดังพระอรรถกถาจารย์กล่าวไว้ว่า ช้างมีอาการหนักด้วย (ถูก) ศรใหญ่ ก็ไม่มีจิตคิดร้าย กล่าว (ถาม) พราน (โดยดี) ว่า ดูกรพราน…

ในฉัททันตชาดก พระโพธิสัตว์เป็นช้างชื่อฉัททันต์ แม้ถูกพรานยิงด้วยลูกศรกำซาบยาพิษ แต่ยังไม่คิดประทุษร้ายพราน เมื่อถามเหตุผลว่าทำไมถึงยิงตน ทำให้พรานบอกว่าเป็นคำสั่งของพระมเหสีพระเจ้ากาสี ในมหากปิชาดก พร