พระอรรถกถาจารย์ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 2 / 6

…โสภะ. แห่งน้ำนี้ชื่อว่า กุมทิ. แม่น้ำใหญ่มีคงคาและยมนาเป็นต้น ชื่อว่า มหานที." ภูฏกุตตสูตรนี้ว่า " พระอรรถกถาจารย์ กล่าวว่า กุนโรว ดังนี้ เพราะกระทำอธิบายว่า ประเทศแห่งภูเขาที่ถูกน้ำชื่อว่า กา เซาะ แล้ว. ประเทศแห่ง…

เนื้อหานี้กล่าวถึงการประกอบจิตที่มีความสำคัญและการอธิบายประเทศแห่งน้ำในอรรถกถาที่เกี่ยวข้องกับพระสูตรต่าง ๆ โดยมีเนื้อหาที่เกี่ยวกับการตั้งอยู่ของประเทศ ความสำคัญของภาวะจิตและกาล เวลา และที่ตั้งของน้ำ

…งฐานแล้ว. ฟังท่อนนี้รีบัง ให้ฉันก็ถึงจุดกันธรรมนะ แล้วก็บรรลุพระอรหัต [๒๔] เรื่องพระราชินีสรรเพชร พระอรรถกถาจารย์ทั้งหลาย กล่าวว่า "อัศจรรย์" เพราะบารมีสรรได้ด้วยสามารถอธิษฐานจิต ว่า "เราจำไม่ทำอย่างนี้อีก" พระภ…

ในเนื้อหาได้กล่าวถึงการบรรลุพระอรหัตของหญิงที่มีความตั้งมั่น และเรื่องราวของพระราชินีสรรเพชรที่มีบารมีอันอัศจรรย์จากการอธิษฐานจิต ทำให้ที่มาของพุทธธรรมชัดเจนขึ้น พร้อมทั้งการสื่อสารถึงความสามารถและการ

…อรรถ จริงอยู่ เจ้าลักษณ์ใดห้ามกรรม, โดยความ เจ้าลักษณ์นั้น ก็ชื่อว่า ห้ามวิบากด้วยแท้.จริงอย่างนั้น พระอรรถกถาจารย์ จัก กล่าวว่า แม้ผู้ห้ามกรรม ดังนี้เป็นต้น. บทว่า อุทยาน (โยค เหตุ- ปจจุวามนเนน) แปลว่า ด้วยคำว่าเหต…

ในเนื้อหานี้ได้กล่าวถึงการกระทำของสัตว์และการทำบาปตามประเพณีธรรม โดยอ้างอิงจากตำราพุทธศาสนา เช่น พระอรรถกถา ที่แสดงให้เห็นว่าการกระทำเหล่านี้มีผลต่อผลกรรม โดยเฉพาะในเรื่องของความโกรธ การห้ามกรรมและควา

…ป็นที่สุด ชื่อว่า อัจฉิกนกลน. การนับเป็นหมวดด้วยวิธีมงวดและคุณเป็นต้น ชื่อว่า ปิณฑกนกล. ด้วยเหตุนี้ พระอรรถกถาจารย์ จึงกล่าวคำ เป็นต้นว่า "เขตตุ โอโลเกตญวา." อรรถกถาโอมาสวาทกสิขาของว่า "การนับด้วยปลายนิ้วมือ ชื่อว่…

เนื้อหาในเอกสารนี้กล่าวถึงการนับที่แสดงถึงความสำคัญในศิลปะ ซึ่งรวมถึงการตั้งสัญญา การนับด้วยปลายนิ้วมือ และวิธีการนับอื่นๆ ที่มีความเกี่ยวข้องกับคุณลักษณะและศิลปะ รวมถึงการนำเสนอในรูปแบบต่างๆ ที่สามาร

…กิจนั้น ๆ ให้ดี" [สงเคราะห์ชนบ้างเคียง] ในฐานะ ๒ ว่า สุขุคติปรินิฎ นี้ พึงทราบวินิจฉัยดังนี้ : พระอรรถกถาจารย์ กล่าวไว้ว่า "เป็นผู้สงเคราะห์ปรินิฎ ด้วยฐานะ ทั้งหลายมีความนับถืออันเป็นต้น และด้วยสงเคราะห์นี้ส…

บทความนี้เสนอหลักการของมงคลคติที่เป็นเปล โดยเน้นการจัดการงานและการสงเคราะห์ธรรม สำหรับการสร้างสุขในชีวิต จัดการงานด้วยดี รวมถึงการส่งเสริมการอยู่ร่วมกันในชุมชนอย่างมีความสุข ในการนี้ยังมีการพูดถึงความ

…ันผม (ก่อนเทพะ) เพื่อความหายไปแห่งสุขนั้น ก็ คือการก้มก่อนเพลงบนพื้นดินแล้วย่ำด้วยเท้า. ด้วยเหตุนัน พระอรรถกถาจารย์ จึงกล่าวว่า ท้าวเธอได้ทรงทำอย่างนัน. สุบินหายไป." เรื่องสตรีประพฤติดนอกใจ จบ. [๒๕๔] เรื่องนี้ มาท…

เนื้อหาเน้นเรื่องการประพฤติของสตรีและบาปกรรมที่เกิดจากการกระทำของตน โดยมีความสำคัญเกี่ยวกับเสียงร้องและการประกอบกรรมตามบทประพันธ์ในอรรถกถา เนื้อหานี้ถูกกล่าวถึงในหลากหลายสุตร ทั้งอรรถกถาและภีฏสติสุตร

…แล้ว ไม่พากับปล้น ทรัพย์ในอดีตปีพุทธวาร [๒๗] อรรถกถาสัชฌ (กรณ) ว่าดัวว่า "เพื่อแสดง อานิสงส์ปฏิสาน พระอรรถกถาจารย์ จึงกล่าวเรื่องไวหลายเรื่องใน มหาจรรถกถาโดยพิสดาร มีเป็นฉบับอย่างนี้ คือ เรื่องพระเจ้าโรนากา เรื่องพ…

…วถึงเรื่องอภัยโจที่ส่งผลกระทบต่อประชาชน พร้อมอธิบายอานิสงส์ที่เกิดจากการกระทำภายในพระพุทธศาสนา เช่น พระอรรถกถาจารย์ที่เสนอความหมายและข้อคิดที่สำคัญ.

…บริบูรณ์ในศิลปะ แม้ ด้วยเหตุสุตว่าความไม่เอื้อเพื่อเท่านั้น ชื่อว่า "ไม่เคารพในศิลาขา เพราะ เหตุนัน พระอรรถกถาจารย์ จึงกล่าวว่า "ผู้ไม่ให้บริบูรณ์เทียว ชื่อ ว่า "ไม่มีความเคารพในศิลาขา." [ลักษณะความไม่เคารพในสมาธิ] …

…กษุไม่สามารถบริบูรณ์ในศิลป์และสมาธิได้ ก็ถือเป็นการขาดความเคารพต่อคำสอนของพระพุทธเจ้า ตามคำให้การของพระอรรถกถาจารย์ ซึ่งนี่เป็นสิ่งที่ควรคำนึงถึงในชีวิตประจำวันของผู้ปฏิบัติธรรม

… ถึงกระนั้นโโยคนัน ยอมเป็น ๔ อย่าง โดยชื่อว่า ฎามโโยคเป็นต้น ก็ปฏิรูปามีวิเคราะห์เป็นต้นแห่งโโยคนัน พระอรรถกถาจารย์ กล่าวไว้ในอรรถกถาทุกสูตร ในปฐมวรรคน ปฐมปัณณาสก์ ในทุกกนิบาตองค์สูตรนักอย่าทึ่งว่า "เกษมเหล่าใด ย่อม…

เนื้อหาเกี่ยวกับจิตที่ปลอดจากโโยค สี่ ประเภท พร้อมด้วยการวิเคราะห์โยคในมิติทางพุทธศาสนา โดยอรรถกถาจารย์ได้กล่าวถึงเกษมและประเภทของโยค ว่ามีความเชื่อมโยงกับสภาวะต่างๆ ของจิต การจัดประเภทของโโยคในแต่ละก

…มเป็น ที่สิ้นไปแห่งกิเลส ในขณะแห่งโคตรภาณุณ ด้วยอันตราธานาฝาน ให้เป็นอารมณ์ถูกต้องโดยแท้ เหตุฉะนั้น พระอรรถกถาจารย์ จึงคำ ว่าเป็นต้นว่า "กิญฺญมน ตถ อญฺญาณตสุยา." หากผู้ถามพิงถามว่า "ใครไม่อาจเพื่อจะกล่าวว่าธรรมเป็นท…

เนื้อหาสำรวจความสำคัญของการบรรลุธรรมในพระพุทธศาสนา และการวิเคราะห์คำสอนเกี่ยวกับกิเลสและการสิ้นกิเลส โดยมีการอ้างถึงอรรถกถาจารย์ที่ชี้ให้เห็นความเกี่ยวข้องของธรรมกับการบรรลุของพระอริยบุคคล เนื้อหานี้ย

…า ปฐฯ แปลว่า ละแล้ว. บทว่า โอ เป็นเพียงนิมิต๓ [๕๔๗] นิพพานนั่นมี ๒ อย่าง โดยปรยีย ด้วยประการดังนี้. พระอรรถกถาจารย์ กล่าวว่าไว้แม้นิโรธกถารวิสุทธิสูตรว่า " ปู-> นิพพานอันไม่มีปิจฉา ชื่อว่า อุปปาทะปริญญา. อีกนัยหนึ่ง…

ข้อความนี้กล่าวถึงการทำความเข้าใจในธรรมสาระของพระพุทธศาสนา ซึ่งรวมถึงอิทธิพลของธรรมวินัยในชีวิตและการบรรลุนิพพานที่เป็นสาระสำคัญ ตามที่พระผู้มีพระภาคตรัสไว้ เนื้อหาอธิบายว่านิพพานมีสองประเภทคือ อุปปาท

…อาตี วิฤตี ปา นี่ เพราะทรงถือเอาด้วย มัชฌปะนั่นหน้าจันใด ข้อปุญญนี้ก็พึงเห็นฉันนั้น ด้วยเหตุนี้นั้น พระอรรถกถาจารย์ กล่าวว่าไว้ในอรรถกถาว่า “ชื่อว่าพมมรรย์เป็น ชื่อแห่งเมตุณวัตร สมธรรรม ศาสนา และ มรรค. แต่พระมรรค ทร…

บทความนี้วิเคราะห์มงคลตามที่พระอรรถกถาจารย์ได้กล่าวไว้ โดยเฉพาะในเรื่องของพมมรรย์และการเข้าถึงนิพพาน ผ่านข้อคิดเกี่ยวกับเมตุณวัตรและสมาธิ ถือเป…

…่วงพระเจ้าที่ ๓๐ พระองค์ ถึงสมบัติต้อนใหญ่นี้." [สมบูรณ์ชื่อว่าพรหมจรรย์] [๕๑๔] ส่วนในอรรถกถานี้ พระอรรถกถาจารย์ กล่าว เนื่องความไว้ว่า "สมรรถธรรม ชื่อว่า พรหมจรรย์ ในกรณีสูตรว่า พระธรรมสนามก็กล่าวว่า ผู้มีอายุ ท…

บทความนี้นำเสนอการศึกษาและความสำคัญของมังคลัตถีบทในบริบทของพุทธศาสนา โดยมีการกล่าวถึงราชบุตรคามณีและการทรงศึกษาธรรมะ รวมถึงการอ้างอิงถึงพระอรรถกถาของพระอาจารย์ที่เน้นไปที่พรหมจรรย์ในบริบทของชีวิตและกา

…นวามิไม่มีหลักฐาน ไม่มีที่อ้าง ไม่มีที่สุด ไม่ประกอบด้วยประโยชน์ ละวาจานั้นเสีย. [ธรรมดีก่อนิไตร] พระอรรถกถาจารย์ กล่าวไว้ใส่ธรรถถาสายกสูตรว่า "บทว่า อนิโธนวติ คือ ซึ่งวาจาอันไม่สมควรจะเก็บไว้ในหิบ คือหခု บทว่า อน…

เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงวาจาที่ไม่สมควรจะเก็บไว้ ทบทวนคำสอนในพระธรรมกถาที่เกี่ยวข้องกับจิตใจและประโยชน์ในการดำเนินชีวิต ซึ่งการวิเคราะห์ว่าความเข้าใจสูงสุดจากธรรมะนั้นอยู่ที่ไหน โดยเฉพาะในเรื่องวาจาที่ไ

…ไป คือยานมีรองเท้าเป็นต้น. ก็ต้องอาศํพท์ในบทว่า อุปหนาทิ นี้สงเคราะห์คํานามหนามและอวเสนต้นเข้า ด้วย พระอรรถกถาจารย์ กล่าวว่าระตปาหุ เพรำทำรียาวา ถึงจึงว่าเป็นเหตุให้สำเร็จการเดินทาง เพราะเป็นเครื่องป้องกันทุกสิ่งเพร…

เนื้อหาเกี่ยวกับมังคลัตถทีปนิสมะ อธิบายถึงการเดินทางที่มีการใช้รองเท้าและการป้องกันจากสภาพอากาศ เช่น ฝนและแดด โดยอาศัยอุปกรณ์ที่เหมาะสมสำหรับการส่องแสง เนื้อหาได้กล่าวถึงความสำคัญของน้ำมันและอุปกรณ์ต่

…ๆ ถึงแม้ก้อนเนื้อที่กำหนดด้วย กระดูกคิ้ว ท่านก็เรียกว่า จักขุ โดยเป็นไปร่วมกับจักขุ ฯ แต่ใน อรรถกถา พระอรรถกถาจารย์ ทำในใจว่า เพราะธา ๆ เพราะธาตุทั้งหลายมีอรรถ มากมาย แม้ จกฺขติ ศัพท์ มีอรรถว่า แสดง ก็มี จึงกล่าวว่า…

เนื้อหาในบทนี้พิจารณาถึงแนวคิดเกี่ยวกับประสาทสัมผัสโดยเฉพาะจักขุและโสต ว่ามีบทบาทในการรับรู้และความรู้สึกต่อรูปและเสียง โดยเชื่อมโยงกับคำสอนของพระพุทธเจ้าที่ชี้ให้เห็นถึงเหตุผลในความชอบและการรับรู้เป็

…ค์ ๔ อย่างนี้เรียกว่าศีลทะลุ และถ้าลดหลั่นลงมาอีก ก็จะเรียกว่า ศีลด่าง ศีลพร้อย ตาม ลำดับ นอกจากนี้ พระอรรถกถาจารย์ ยังได้แสดงหลักสำหรับ วินิจฉัยว่า การละเมิดศีลแต่ละข้อจะมีโทษมากหรือน้อย” นั้น ขึ้นอยู่กับสิ่งต่อไปน…

บทความนี้กล่าวถึงการวินิจฉัยศีลในการฆ่าสัตว์ โดยเน้นว่าการละเมิดศีลมีโทษมากน้อยแตกต่างกันขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย เช่น คุณของสัตว์, ขนาดของสัตว์, ความพยายามในการฆ่า, และเจตนาของผู้กระทำ. ตัวอย่างเช่น การ

นอกจากนี้ พระอรรถกถาจารย์ ได้อธิบายขยายแสดงจำนวนกิเลสที่มีมากมายไว้ว่า “อนึ่ง เพราะพระผู้มีพระภาคเจ้าพระองค์นั้น ได้ทรงหักกิเ…

บทความนี้นำเสนอการอธิบายกิเลสที่มีอยู่ในพระพุทธศาสนา โดยพระอรรถกถาจารย์ได้กล่าวถึงจำนวนและประเภทของกิเลสที่มีอยู่มากมาย เช่น โลภะ โทสะ โมหะ สาเหตุที่ทำให้กิเลสปรากฏแฝงในรู…

…ส่ายเป็นทุกข์ “เปรียบเหมือนบุรุษจะพึงเป็นผู้มีอาพาธ ถึงความลำบากเจ็บหนัก บริโภคอาหารไม่ได้ และไม่มี พระอรรถกถาจารย์ ได้อธิบายเพิ่มเติมว่า เหมือนอย่างคนกระสับกระส่ายเพราะโรคดี แม้เมื่อ เขาให้น้ำผึ้งและน้ำตาลกรวดเป็นต…

ในบทนี้กล่าวถึงอารมณ์พยาบาทที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำวันและผลกระทบต่อการทำสมาธิ พยาบาทเป็นอุปสรรคที่ทำให้ใจไม่สงบ ซึ่งจำเป็นต้องรู้จักและกำจัดเพื่อช่วยในการเข้าถึงความสุขจากสมาธิ พระพุทธองค์ได้เปรียบเทีย

…ปิฎก เป็นลำดับชั้นดังนี้ ก. อรรถกถา เป็นตำราอธิบายพระไตรปิฎกซึ่งแต่งโดยอาจารย์ในกาลต่อมาที่เรียกว่า พระอรรถกถาจารย์ เป็นเนื้อความสอนชั้นที่ 2 รองจากพระไตรปิฎก ข. ฎีกาเป็นตำราอธิบายขยายความอรรถกถา ซึ่งแต่งโดยอาจารย์ท…

พระไตรปิฎกเป็นคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนาที่สำคัญ ซึ่งประกอบด้วยพระสุตตันตปิฎก, พระอภิธรรมปิฎก, และพระวินัยปิฎก โดยมีการจัดพิมพ์เป็นภาษาบาลีและต่าง ๆ และมีการแปลเป็นหลายภาษา ซึ่งรวมถึงภาษาอังกฤษ ฝรั่งเศส แ