พระอรรถกถาจารย์ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 5 / 6

…ทีสุ ท่านอาจารย์สงเคราะห์เอา เวลาสลบเข้าด้วย ฯ [ปัจจเวกขณะชวนจิต] คำว่า ภควโต ฯ เป ฯ วทนฺติ ความว่า พระอรรถกถาจารย์กล่าว ว่า การนำจิต ที่มีอาวัชชนะเป็นประธานไปโดยถึงยอดแห่งความเป็น ผู้มีความชำนาญในการคำนึงของพระผู้ม…

บทความนี้นำเสนอการอภิปรายเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเน้นถึงความสำคัญของการเข้าใจอานุภาพของอินทรีย์และจิตการในการฝึกปฏิบัติในพระพุทธศาสนา นอกจากนี้ยังกล่าวถึงพระผู้มีพระภา

…์ในอดีต วัฏฏทุกข์ในอนาคต (อดีตตอบปุตตวัฏฏทุกข์) และทุกข์ในการแสวงหาอาหาร (อาหารวัฏทุกข์) โดยทั่วไป พระอรรถกถาจารย์ทั้งหลายจะกล่าวเพียง คำ วลี หรือข้อความ มาทำการอธิบายความหมายเท่านั้น การยกเอาคาถาทั้งหมด 32 คาถา ขอ…

เนื้อหานี้กล่าวถึงความสำคัญของธรรมาภาวนา โดยอธิบายถึง 8 ประการที่นำไปสู่ความสงเคราะห์ในพระพุทธศาสนา เช่น การเกิด การแก่ การเจ็บ การตาย และความทุกข์ต่างๆ นอกจากนี้ยังมีการนำเสนอการตีความคาถาเพื่อการเรี

ประโยค - มั่งอัดทีนี้เป็นแปล เล่ม ๕ หน้า 112 อนิจจะ ถิมมะศัพท์มีเหตุเป็นบรรยาย เหตุอันนั้น พระอรรถกถาจารย์จึงกล่าวว่า “อันเหตุแห่งทุกข์” ภาวะแห่งบุคคลหรือแห่งจิต ผู้ถึงความโศก คือผู้เศร้า ชื่อนี้มีความเศร้า…

บทความนี้กล่าวถึงความเศร้าและอาการที่เกี่ยวข้องในจิตใจตามพระธรรม โดยพระอรรถกถาจารย์ได้เผยถึงสภาพความโศกที่เกิดขึ้นในชีวิตและสภาพอันเป็นตัวแทนของบุคคลซึ่งมีความเศร้าใจ ภาวะแห่งบุคคลหรื…

…ด้ตรัสไว้ อย่างนี้ ฯ เพราะฉะนั้น ความวิกลด้วยมานะจึงไม่มีแก่อุปปาติกสัตว์ ดังนี้แล ฯ อีกประการหนึ่ง พระอรรถกถาจารย์กล่าวไว้ในอรรถกถา ยมกปกรณ์ว่า อุปปาติกสัตว์ที่ไม่มีฆานะไม่มี ถ้ามี พระผู้มีพระภาค

เนื้อหาในหน้าที่ 300 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา พูดถึงอายตนะของสัตว์ในทุคติว่ามีความแตกต่างกันในเรื่ององค์ประกอบของการรับรู้ และสามารถแบ่งเป็นกลุ่มตามลักษณะทางร่างกาย เช่น สัตว์บอ

…อายตนะ ๑๑ สงเคราะห์ สังเสทชกำเนิดไว้ ในพวกอุปปาติกสัตว์ โดยเป็นกำเนิดที่มีอายตนะ บริบูรณ์ แม้คำนั้น พระอรรถกถาจารย์ก็กล่าวไว้ ด้วยสามารถการ สงเคราะห์สัตว์จำพวกสังเสทชะ เฉพาะที่มีอายตนะบริบูรณ์เข้าในจำพวก อุปปาติกะ ฯ…

เนื้อหานี้เน้นการอธิบายเกี่ยวกับอายตนะของอุปปาติกสัตว์ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยกล่าวถึงความสำคัญของสังเสทชสัตว์ที่ไม่มีฆานะ และรายงานข้อคิดเห็นจากอรรถกถาจารย์ที่อธิบายการจัดหมวดหมู่ของสัตว์นี้ อธิบายถ

… ฆานทสึกะปรากฏ ล่วงไปได้ ๗ วันนับแต่วัน ฆานทสกะปรากฏนั้น ชิวหาทสกะปรากฏขึ้น ๆ จริงอยู่ แม้ในอรรถกถา พระอรรถกถาจารย์ก็ได้แสดงเนื้อความนี้ไว้เหมือนกัน ฯ บทว่า ฐิติกาล ความว่า ตลอดเวลาที่ปฏิสนธิจิตตั้งอยู่ ๆ ๆ จริงอยู่…

บทนี้อธิบายถึงขั้นตอนการเกิดของสัตว์ในช่วงเวลาต่างๆ ในท้องมารดา โดยใช้แนวคิดจากอภิธรรมและหลักบาลี เพื่อแสดงความเชื่อมโยงของการปฏิสนธิและหมวดงามในชีวิตในช่วงท้องมารดา โดยเน้นรายละเอียดเวลาและลำดับของกา

… คุณข้อนี้ บัณฑิตในพระพุทธศาสนานิยมยกย่องว่าเป็นคุณสมบัติสำคัญของบุคคลผู้มี บุญญาภินิหาร ถึงเห็นในคำพระอรรถกถาจารย์ปรารถพระอานนท์เถรเจ้ากล่าวไว้ว่า ปุญญวนตา นาม การณวสิกตา โหนติ ชื่อว่าผู้มีบุญทั้งหลาย ย่อมเป็นผู้อย…

ในปีพ.ศ. ๒๔๗๕ มีการเน้นการเลือกธรรมมารับพระราทาน เกี่ยวกับการณวสิกตา ซึ่งหมายถึงความจำเป็นในการกระทำสิ่งต่างๆ โดยไม่ฝ่าฝืนความเหมาะสม และเป็นคุณสมบัติที่สำคัญในการพัฒนาบุคลิกภาพและจิตใจให้แข็งแกร่งขึ้

…ษุผู้ทรงไตรปิฎก ภิกษุผู้ทรงทวีปิฎก....ภิกษุผู้ทรงเอกปิฎก....พระเอกสังคีติกะ...พระอรรถ กถาจารย์ เมื่อพระอรรถกถาจารย์นั้นไม่มี พึงสมาทานในสำนักภิกษุ ผู้ทรงธุดงค์ แม้เมื่อท่านผู้ทรงธุดงค์ไม่มี จึงกวาดลานพระเจดีย์แล้ว น…

เนื้อหานี้กล่าวถึงการธุดงค์และสมาทานเจตนาในพิธีกรรมที่พระพุทธเจ้าทรงแนะนำ รวมถึงการวินิจฉัยเกี่ยวกับธุดงค์ต่างๆ ที่มีความสำคัญในการปฏิบัติธรรม หลังจากมรณภาพของพระพุทธเจ้า การสมาทานควรเกิดขึ้นในสำนักขอ

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 108 * ไตรลักษณ์ได้ ) แต่แม้เพราะสมาธิและปัญญาทั้ง ๒ เสมอกัน อัปปนาก็คงมีได้ [สติเป็นสพฺพตฺถิกา] ส่วนสติ มีกำลังในที่ทั้งปวงย่อมควร เพราะสติรักษาจิตไว้แต่

…ัยที่ควรยกโดยคำนึงถึงความฉลาดในการเจริญที่ได้ประสบความสำเร็จแล้ว นอกจากนี้ยังมีการอ้างอิงถึงคำสอนของพระอรรถกถาจารย์ที่ชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการมีสติในการประพฤติปฏิบัติ.

…วามว่า อิ อักษร เป็นที่อาศัยของ ว ศัพทธ์ เป็น ว อักษร ก็เป็นเช่นเดียวกันกับสองนว่าว่า อิราษู เอกรํ. พระอรรถกถาจารย์ยังให้คุณุตรประกาศรบกไม่ทำ ด้วย ปี ศัพทว่า กฤฏวาปิ. ด้วยเหตุนี้ จึงสำเร็จความว่า บาลีทั้ง ๒ ชอบแล้ว.…

เนื้อหาเกี่ยวกับภูมิสมัฏฐภูติสูตรที่กล่าวถึงบาปธรรมและการใช้คำว่า 'เวรี' รวมถึงความหมายที่ซ่อนอยู่ในศัพทธ์ต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับความเป็นเวร โดยเฉพาะเมื่ออ้างอิงถึงการสาธยายในอรรถกถาขุทธปกรณ์ ในการศึก

…นีเล่ม ๕ หน้า ๖๕ เป็นมงคล เพราะเป็นเหตุแห่งความก้าวล่วงสังสารทุกข์ได้." [๒๕] กล่าวว่า อภิสมอแลน นี้ พระอรรถกถาจารย์กล่าว หมายอามตรัสอธิษฐานญาณดลย. ด้วยเหตุนี้นั่น พระผู้มีพระภาค จึงตรัสว่า "ภิญญทั้งหลาย ผู้ใดอ้อมเห็…

เนื้อหาเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงสังสารทุกข์และมงคลแห่งการเห็นทุกข์ ความดับทุกข์และข้อปฏิบัติที่นำไปสู่ความดับทุกข์ ซึ่งพระผู้มีพระภาคได้ตรัสถึงความสำคัญของการเข้าใจเหตุของทุกข์และการดับทุกข์ในบทพระสูตรต

…ิญญาณ" ดังนี้ บทว่า "วิญญาเณน" ในคำนั้น บัณฑิตพึงทราบว่า เป็นตติยาวิภัติในอรรถแห่งทุติยาวิภัติ เพราะพระอรรถกถาจารย์ทั้งหลาย พรรณนาความแห่งบทนั้นไปนัยนั้น (ซึ่ง) มีอรรถาธิบาย (ให้แปล วิญญาเณน ว่า ซึ่งวิญญาณ) ว่า พระโ…

ในบทนี้พูดถึงการวิเคราะห์ความหมายของวิญญาณที่เชื่อมกับอากาศ โดยใช้หลักของมนสิการที่กล่าวถึงลักษณะของวิญญาณว่าเป็นอนันตะ ซึ่งไม่สามารถนับจำนวนได้และวิเคราะห์เพิ่มเติมเกี่ยวกับวิญญาณในทางพระพุทธศาสนา บท

…นใด จิตของคนอื่นทั้งปวงนั้น ชื่อสันตติ ปัจจุบัน ส่วนอัทธาปัจจุบัน จึงชี้แจงด้วยชวนวาร" ดังนี้ คำของ พระอรรถกถาจารย์นั้นกล่าวดีแล้ว (ต่อไป) นี้เป็นคำชี้แจงในอัทธา ปัจจุบันนั้น คือ ภิกษุผู้มีฤทธิ์ใคร่จะรู้จิตของคนอื่น…

…เกี่ยวกับจิตและอารมณ์ โดยมีการชี้แจงความแตกต่างระหว่างจิตที่เป็นเครื่องคิดและเครื่องรู้ และมุมมองจากพระอรรถกถาจารย์ที่ระบุถึงแนวคิดเกี่ยวกับสันตติปัจจุบันและอัทธาปัจจุบัน พร้อมการอธิบายที่ละเอียดเกี่ยวกับการทำความเข…

…นี้ อรรถกถาทั้งปวง ยุ่งยากฟ่านเฝอ มีวิจฉานุเข้าใจยาก. ความจริงเป็นดังนั้น ในบรรดาอรรถกถาทั้งปวง ท่านพระอรรถกถาจารย์รวมองค์แห่งอรรถทั้งหมด แม้พระผู้พระภาคเจ้าตรัสไว้แล้ว ในพระบาลีโดยย่อว่า "ภิฑูอิ้อเอาสิ่งของที่เขาไม…

ในหน้านี้กล่าวถึงความซับซ้อนของอรรถกถาในศาสนาพุทธ และการแปลความหมายของพระบาลีที่เกี่ยวข้องกับปัญจกะ โดยอธิบายถึงแนวคิดที่มีการตีความอย่างลึกซึ้งเกี่ยวกับอรรถที่สำเร็จได้ด้วยคำสอนในพระบาลี ซึ่งรวมถึงกา

…้ง ย่อมระงับไป" แต่ความระงับแห่งอาบัติ ที่เกิดขึ้นก่อนในทุยปาราชิกนี้ ผู้ศึกษาควรถือเอาโดยประมาณแห่งพระอรรถกถาจารย์ ธ นี้แน่ [กรุณาทำกุญแจทรัพย์ให้เคลื่อนจากฐานู 6 อย่าง] หลายบว่ว ธานา ขาวดี อาบัติ ปาราชิกสุด มีควา…

…ุที่ทำการเคลื่อนจากฐานูแม้จะมีความผิดพลาดเพียงเล็กน้อยก็อาจถูกเรียกว่ามีอาบัติได้ ข้อควรระวังที่มีในพระอรรถกถาจารย์ถูกนำเสนอเพื่อให้เกิดความเข้าใจ การระงับอาบัติและการปฏิบัติตนของภิกษุในสถานการณ์ต่าง ๆ รวมถึงแนวทางใ…

ประโยค- ปฐมสมํปลาสถากานแปล ภาค ๒ - หน้าที่ 380 ถามวารเรื่องทั่วไป ก็พระอรรถกถาจารย์หลาย กล่าวไว้ในอรรถกถาทั้งหลายว่า "การแถกวีว่อย่างเดียวเท่านั้น มานานในที่นี้ด้วยอำนาจการสับเปลี่ยน…

…่ยวกับการฟื้นฟูความเป็นอยู่ของพระภิกษุและการกล่าวถึงเหตุการณ์สำคัญในสมัยนั้น โดยเฉพาะการสนทนาระหว่างพระอรรถกถาจารย์และพระสัทธรรมที่เกี่ยวข้องกับการก่อเกิดของปัจจัยทั้ง 5 โดยมีการชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการรวมกลุ่มใ…

…บาทครั้งเดือนั้น วรวะแห่ง ชนะอันเป็นไปในอั้งตันก็ วรวะแห่งชนะอันเป็นไปในท่ามกลาง ในภายหลังก็มีอยู่, พระอรรถกถาจารย์กล่าวว่าหมายเอาชนะทั้ง ๒ นั่น ว่า ปุพพุปุจฉา๑ ดังนี้." [๒๙] เพราะฉะนั้น เจตนาแม้นทั้ง ๓ พึงทำให้บริบ…

เนื้อหาเกี่ยวกับอรรถกถาโกณฑ์ชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการถวายมินฑบาทและผลของการทำทานในพระพุทธศาสนา โดยยกตัวอย่างพระผู้มีพระภาคที่ตรัสถึงการถวายมินฑบาทและความสำเร็จที่เกิดจากการทำทานให้ครบถ้วน โดยเน้นให

… ทัศนะหรือแม้ ๓ ทัศนะ ผู้มัน ชื่อว่า หยังลง สู่ ๒ ทัศนะ (หรือ) แม้ ๓ ทัศนะ. ด้วยคำว่า เอก ทัศนะ นี้ พระอรรถกถาจารย์แสดงว่า "ความที่บุคคลนี้ผู้มีอิทธิฤทธิ์อย่าง อัน สำเร็จแล้วโดยความ ซึ่งแสดงโดยมุฑิจจะเป็นทิฎฐิห้ามกร…

บทความนี้สำรวจการวิเคราะห์ทัศนะในพระธรรม โดยเฉพาะเรื่องอิทธิฤทธิ์และการเข้าสู่การกำหนดความเป็นธรรมที่ไม่ประสานกัน การแนะนำว่าทัศนะที่แตกต่างกันนั้นมีบทบาทที่ชัดเจนในความเป็นธรรม และวิเคราะห์ว่าการดำเน

…็นต้น ผู้ศึกษาพิราบตามนัยที่ข้าพเจ้ากล่าวแล้ว ในนาคารินัยน์ ในหนหลัง. อีกอย่างนึง พิงราบแม้โดยนัยที่พระอรรถกถาจารย์ กล่าวไว้ในมหานิธรรวนรน. แม้จริง ในมหานิธรรวนรนนัน ท่านกล่าวไว้ว่าร "เหมือนอย่างอาบัติต่างๆ มีแก่กุ่…

ในพระธรรมมีการอธิบายว่า การดื่มสุราถือเป็นบาปและสะท้อนถึงสถานะของบุคคลตามแนวทางแห่งธรรมะ พระผู้มีพระภาคตรัสถึงกรรมที่เกี่ยวกับการดื่มสุราไว้อย่างเหมาะสม และบัณฑิตควรเข้าใจว่า การดื่มสุราอาจนำไปสู่อันต

…ุนี้ บันติรติพึงเห็นเนื้อความ ในคำนี้อย่างนี้ว่า "จนกระทั่งอายุปีตามนะ คือ คู่แห่งปีตามนะ ที่ ๓" แต่พระอรรถกถาจารย์ไม่ถือเอาดัง จึงกล่าวไว้ในอรรถถกว่า 'ยุคติ อยูปุปามาณู จุตติ' ท่านแสดงความที่ยุคศพท์ เป็น สัพพอันหาป…

เนื้อหานี้เกี่ยวข้องกับการตีความเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงในยุคต่างๆ โดยเฉพาะปีตามหยุซึ่งถูกเน้นถึงความสำคัญของการแสดงออกทางปรัชญาและศาสนาในสังคม นักปรัชญาและนักกฎหมายมีอิทธพลต่อการเข้าใจในยุคนี้ การปรับ