มโนทวา : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 7 / 10

…ิตสฺส มรณสมเย กามาวจรกุศลกมุมกมุมนิมิตตคตินิมิตฺตานํ วา อญฺญตร์ ปฐวีกสิณาทินิมิตต์ วา มหคคตจิตต์ วา มโนทวาร อาปาก อาคจนติ จกฺขุโสตานํ วา อญฺญตรสมี กุสลปปฤติเหตุภูติ ปณีตมารมณ์ อาปาก อาคจนติฯ ตสฺส ยถากกเมน อ…

… และการตาย โดยเฉพาะการพิจารณาสภาพจิตในช่วงมรณะของชีวิต และความสัมพันธ์ของอารมณ์ต่อการเกิดใหม่ รวมถึงมโนทวารและเหตุการณ์ทางจิตที่ส่งผลต่อการเติบโตทางจิตใจในแต่ละช่วงชีวิต นอกจากนี้ ยังมีการอภิปรายเกี่ยวกับกา…

…ัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 128 ทั้ง ๕ ด้วยอำนาจแห่งสันตีรณะ และตทาลัมพนะ และในมโนทวาร ด้วยอำนาจแห่งตทลัมพนะ และที่ชื่อว่าทวารวินิมุตตะ (พ้นจากทวาร) เพราะเป็นไปด้วยอำนาจแห่งปฏิสนธิเป็นต…

เนื้อหาเกี่ยวกับบรรยายเรื่องจิตที่มีการประมวลผลทางทวาร ๖ และจิตที่พ้นจากจิตในทวาร ๖ รวมถึงการวิเคราะห์อารมณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในจิต โดยมีการอธิบายถึงรูป เสียง กลิ่น และรสแทนภาพลักษณ์ของอารมณ์ในความเป็

…นที่แท้จริง เหมือน อารมณ์ของชวนจิตที่เป็นไปในทวาร ๕ ทั้งจะมี ๓ กาล เหมือน อารมณ์ของชวนจิตที่เป็นไปในมโนทวาร หรือจะพ้นจากกาล (เสียที เดียว) โดยไม่มีเหลือก็ไม่ใช่ ทั้งจะพ้นไปเสียจากการเรียก (ชื่อ) ที่สำเร็จด้…

…วมถึงกรรมและกรรมนิมิตเป็นปัจจัยสำคัญในการเกิดของจิตในแต่ละช่วงเวลา นอกจากนี้ยังอธิบายถึงความสำคัญของมโนทวารในอดีตและการมีอยู่ของจิตในสภาวะกรรมต่าง ๆ ในการศึกษาภาษาที่เกี่ยวข้องกับอารมณ์และจิต

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 131 ที่มโนทวารยึดถือแล้ว เป็นปัจจุบันโดยส่วนเดียว ที่สมมติว่าเป็นคตินิมิต เป็นอารมณ์แก่จิตทั้ง ๓ นั้น อารมณ์แห่งป…

บทความนี้สำรวจเนื้อหาเกี่ยวกับมโนทวารและอารมณ์จิตในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยอธิบายความหมายของกรรมนิมิตและปฏิสนธิจิต, รวมถึงความเข้าใจเกี่ย…

…กอบด้วยอำนาจแห่งทวาร คือ จักขุทวารวิถี ๑ โสตทวารวิถี ๑ ฆานทวารวิถี ๑ ชิวหาทาวารวิถี ๑ กายทวารวิถี ๑ มโนทวารวิถี ๑ หรือด้วยอำนาจแห่งวิญญาณ คือ จักขุวิญญาณวิถี ๑ โสตวิญญาณวิถี ๑ ฆานวิญญาณวิถี ๑ ชิวหาวิญญาณวิถ…

บทความนี้สำรวจเกี่ยวกับอารมณ์และวิญญาณ ตามหลักอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยแบ่งปันข้อมูลเกี่ยวกับวิญญาณ 6 ประการและวิถี 5 ประการที่เชื่อมโยงกับอารมณ์ การทำงานของจิตและขณะจิตที่มีผลต่อการรับรู้และการตอบสนองต

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 144 ส่วนในมโนทวาร ถ้าหากว่า วิภูตารมณ์มาสู่คลองฯ ต่อจาก นั้นไป ตทาลัมพนวิบากย่อมเป็นไปในที่สุแห่งภวังคจลนะ มโนทวาร ว…

ในหน้าที่ 144 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี กล่าวถึงมโนทวารและผลของวิธีการจิต รวมทั้งการเจาะลึกไปยังภวังคบาต (จิตตกภวังค์) การเกิดของตทาลัมพนะ และการระบุชวนะท…

…ิเหตุกามาวจรกุศล ของท่านผู้ ปราศจากราคะ เกิดจากติเหตุกกามาวจร- กิริยา ฯ นี้เป็นปวัตินับแห่งวิถีจิตในมโนทวาร ในวิสัยปวัติสังคหะนี้ ก็บรรดาอารมณ์มีอนิฏฐารมณ์เป็นต้นนี้ ในอนิฏฐารมณ์ ปัญจวิญญาณ สัมปฏิจฉันนะ สัน…

เนื้อหาในหน้านี้กล่าวถึงการศึกษาอภิธัมในส่วนของอัปปนาและความสัมพันธ์กับกุศลและอกุศล โดยเฉพาะการแบ่งประเภทอัปปนาตามที่เกี่ยวข้องกับบ่อนบุญและจิตวิญญาณ เช่น อัปปนาที่เกิดจากโสมนัสรวมถึงการวิเคราะห์หลักก

…ณตทารมฺมณวเสน ปวตฺตาน กามาวจรวิปากเวทนาน โส จกฺขุสมผสสาทิโก ผสฺโส อุปนิสสยวเสน เอกธาว ปจฺจโย โหติ ฯ มโนทวารปิ โส ตถาติ มโนทวาเรปิ หิ ตทารมฺมณวเสน ปวตฺตานํ กามาวจรวิปากเวทนานํ โส สหชาตมโนสมผสฺสสงฺขาโต ผสฺโส …

บทนี้พูดถึงสภาวะต่างๆ ของมโนทวารที่เกี่ยวข้องกับความรู้สึกและความต้องการทางกาม การวิเคราะห์ว่าความรู้สึกเหล่านี้มีความสัมพันธ์กันอย…

…าจแห่งสมมติและปรมัตถ์ อันเป็นโคจร คือเป็นอารมณ์แห่งมโน- ทวาร คือแห่งความสืบต่อของวิญญาณ อันเป็นไปทางมโนทวาร ซึ่ง เป็นไปแล้วโดยอาการคือรู้จักนามบัญญัติ มีความสังเกตอันบุคคลถือเอา แล้วในกาลก่อนว่า คำนี้เป็นชื…

เนื้อหานี้กล่าวถึงอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา ในการแสดงอรรถของสมมติธรรมและปรมัตถ์ โดยเน้นถึงความสำคัญของจักษุประสาทและจักขุวิญญาณ รวมถึงการแสดงอาการแห่งวิญญาณผ่านความหมายของคำ และการ

…กขาชวนะทั้งคู่ฯ บทว่า เอตฺถ คือ ในอธิการแห่งวิถีสังคหะ ๆ บทว่า สพฺพตฺถาปิ คือ ทั้ง ในปัญจทวาร ทั้งในมโนทวาร ฯ က [อธิบายอารมณ์ของวิบากจิต] က บทว่า อิฏเฐ คือ ในอิฏฐมัชฌัตตารมณ์ (อารมณ์ที่ชอบใจปาน กลาง)ฯ จริงอ…

ข้อความนี้อธิบายเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเน้นไปที่การเกิดของกิริยาชวนะในรูปแบบต่าง ๆ และวิเคราะห์ผลทั้ง ๓ ที่เกิดในวิถีสมาบัติ เช่น สุขปุญญมหา อัปปนา ของกิริยาชวนะที่สั

…ากวิถีฯ ในอรูปภพมีได้ คือมี จิตได้ ๔๒ ด้วยอำนาจกามาวจรชวนจิต ๒๖ อรูปาวจรชวนจิต 4 โลกุตตรชวนจิต ๓ และมโนทวาราวัชชนจิตที่เหลือ เว้นจิต ๔๓ ด้วยอำนาจกามาวจรวิบากจิต ๒๓ ปฐมมรรคจิต รูปาวจรจิต ๑๕ ปฏิฆจิต ๒ อรูปวิบ…

เนื้อหานี้กล่าวถึงจิตในภพต่าง ๆ ที่มีการพิจารณาและวิเคราะห์ตามอภิธัมมิติ โดยเฉพาะในกามภพและรูปภพ รวมถึงความแตกต่างของวิถีจิตในแต่ละภพ และการมีอยู่ของอนิฏฐารมณ์ในโลกแห่งวิบากจิต ซึ่งเป็นการแสดงถึงลักษณ

…ห่ง จิตที่เป็นไปในทวารทั้ง ๖ เมื่อไม่มีนิโรธสมาบัติ ย่อมเป็นไปไม่ขาด สาย จำเดิมแต่วิถีจิตที่เป็นไปในมโนทวาร ซึ่งเป็นไปแล้วต่อจาก ปฏิสนธิจิต ด้วยอำนาจความยินดีในภพ ตลอดจุติจิตเป็นที่สุด หรือ ตลอดที่สุดภวังคจ…

ในบทนี้อธิบายถึงการเกิดขึ้นของวิญญาณในทวารต่าง ๆ และการจำแนกจิตตามภูมิความเป็นไปของมัน รวมถึงการดำเนินไปของจิตในแต่ละภพที่ไม่มีการหยุดพัก ซึ่งอาจารย์ได้ชี้ให้เห็นถึงการทำงานของจิตที่อยู่ใกล้เคียงกับคว

…่งทวารของกรรม คือที่เป็นไป ในกายทวาร ชื่อว่ากายกรรม ที่เป็นไปในวจีทวาร ชื่อว่าวจีกรรม และที่เป็นไปในมโนทวาร ชื่อว่ามโนกรรมฯ อนึ่ง กามาวจรกุศลนี้ก็มี ๓ อย่าง ด้วยอำนาจแห่ง ทาน ศีล และภาวนา ฯ แต่ด้วยอำนาจาจิต…

บทที่ 194 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี กล่าวถึงการศึกษาเกี่ยวกับกรรมบถ โดยเน้นที่วจีกรรมและมโนกรรม ซึ่งเป็นการสำรวจความสัมพันธ์ระหว่างอารมณ์และการกระทำในจิตใจ รวมทั้งประเภทของกรรมที่แบ่งตามมูลประเภท ได้แก่

…ันและอดีต ซึ่งเป็นกรรมนิมิตและคตินิมิตที่ทวาร ๖ ถือเอาฯ ส่วน กรรมเป็นอดีตอย่างเดียว ฯ และกรรมนั้นอันมโนทวารถือเอาแล้วๆ ก็ อารมณ์เหล่านั้นแม้ทั้งหมด บัณฑิตพึงทราบว่า เป็นอารมณ์ที่เป็นกามา- วจรธรรมทั้งนั้น ๆ …

ในหน้าที่ 198 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี ได้กล่าวถึงอารมณ์ที่เกิดขึ้นในจุติจิตที่ถูกอวิชชาห้อมล้อมและมีตัณหานุสัยเป็นรากฐาน อธิบายเกี่ยวกับการเกิดและการตายโดยอ้างอิงถึงอารมณ์ที่เป็นปัจจุบันและอดีตที่สัมพั

…วนะ ทั้งหลายเป็นของน้อยเป็นไป ชื่อว่าเป็นไปน้อย ๆ อธิบายว่า "เมื่อ อารมณ์ที่เป็นปัจจุบัน มาสู่คลองในมโนทวาร ด้วยอำนาจคตินิมิต ใน ปัญจทวาร ด้วยอำนาจกรรมนิมิต" ฯ ๆ [อธิบายอารมณ์ของปฏิสนธิและภวังค์] หลายบทว่า …

เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงอารมณ์ของปฏิสนธิและภวังค์ โดยมุ่งเน้นที่การอธิบายการเกิดขึ้นของอารมณ์ในมโนทวารและปัญจทวาร ซึ่งสัมพันธ์กับคตินิมิตและการเกิดจุติจิต ในการศึกษาควรอ้างอิงไปยังงานวิจัยหรือหนังสือเพ…

… เวทนา วิปากจิตตยุตตาว” อธิปเปตาติ ภาสิตาฯ อฏฐธา ตตฺถ ปญฺจนฺนํ ปญจทวารมหิ ปจฺจโย เสสานิ เอกธา ผสฺโส มโนทวาร โสตถาฯ ตตฺถ หิ ปัญจทวาเร จักขุปสาทาทั่วตถุกาณ์ ปญฺจนฺนํ เวทนาน จกฺขุสมผสฺสาทิโก ผสฺโส สหชาตอญฺญมญญ…

เนื้อหาเกี่ยวกับวิสุทธิมคฺค ซึ่งกล่าวถึงปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อจิตใจและการรับรู้ผ่านทางประสาทสัมผัส เน้นการทำความเข้าใจถึงอิทธิพลของสิ่งต่าง ๆ ที่มีต่อการสร้างเวทนาและประสบการณ์ทางจิต ทั้งนี้ยังอธิบายถึ

…กษุ โดยความไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา ฯ แท้จริง คำที่ว่า อารมณ์ซึ่งเป็นปัจจุบัน ที่วิถีเป็นไปทางมโนทวารถือ เอาแล้วเป็นไป ย่อมเป็นอารัมมณปุเรชาตปัจจัยแก่วิถีทางมโนทวารนั้น ดังนี้นั่น สำเร็จแล้วแม้โดยอธิบ…

…คัญต่อการทำให้เกิดความเข้าใจในธรรมที่บุคคลสามารถเข้าถึงได้ผ่านประสบการณ์เฉพาะ มีการนำเสนอแนวคิดในทางมโนทวาร และการเห็นแจ้งของบุคคลต่างๆ ในความเป็นธรรมอันไม่เที่ยงและเป็นทุกข์ ผ่านการอธิบายถึงคำที่เกี่ยวข้อง…

…ณฑิตไม่เห็นการถือเอาความประสงค์ว่า "คนนี้ใช้ให้ทำการนี้ " ดังนี้ และ ฯ และตนเองก็รู้ด้วยกาย เพราะพวกมโนทวารชวนะ อันมีลำดับ ไม่ปรากฏยึดอยู่ในลำดับแห่งการถือความประสงค์แห่งกายที่เคลื่อนไหวอยู่ ในการเคลื่อนไหว…

เนื้อหาในหน้า 279 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา กล่าวถึงการเคลื่อนไหวของวิญญัติที่เกิดจากวาโยธาตุ ซึ่งมีจิตเป็นตัวขับเคลื่อน และความสัมพันธ์ระหว่างการเคลื่อนไหวของการดำเนินการกายและก

…ก้าวไปข้างหน้าเป็นต้นให้เป็นไป ฯ ก็ท่านอนุรุทธา จารย์ได้อธิบายไว้อย่างนี้แล้ว จึงได้กล่าวภาวะแม้แห่งมโนทวาราวัชชนะ ยังวิญญัติให้เกิดฯ ન วิการอันหนึ่งแห่งปฐวีธาตุ ซึ่งมีจิตคิดจะเปล่งถ้อยคำเป็น สมุฏฐาน เป็นปั…

เนื้อหานี้อธิบายเกี่ยวกับการเคลื่อนไหวของคู่โคที่ถูกเทียมในแอกต่าง ๆ และผลกระทบที่มีในสิ่งที่เกิดขึ้นจากสหชาติรูป โดยใช้ตัวอย่างเกี่ยวกับวาโยธาตุและการเกิดในที่อื่น นอกจากนี้ยังได้กล่าวถึงการเคลื่อนไห

…ีได้ แม้ในปฐมชวนะเป็นต้นทีเดียว ฯ ก็ใน อธิการแห่งวิญญัตินี้ มีอุปมาทั่วไปแก่วิญญัติทั้ง ๒ ดังว่านี้ มโนทวาร ชวนวิถี มีระหว่างไม่ปรากฏ เป็นไปในลำดับแห่งการเห็น เพราะ เห็นรูปศีรษะโคและใบตาลเป็นต้นซึ่งเขายกขึ้…

บทความนี้กล่าวถึงอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเน้นเรื่องการฟังเสียงและการจับกายที่เคลื่อนไหว เป็นการศึกษาในแง่มุมของวิญญัติที่เกี่ยวข้อง การประมวลความเห็นเกี่ยวกับโลกและวิญญัติทั้ง