หน้าหนังสือทั้งหมด

ระดับของสมาธิในพระธรรมเทศนา
63
ระดับของสมาธิในพระธรรมเทศนา
…ถือเอาตามพระบาลีที่ว่า พระอริยสาวกในพระธรรมวินัย ทำให้ ปราศจากอารมณ์ทั้ง 6 ทาง ตา (รูปารมณ์) ทางหู (สัททารมณ์) ทางจมูก (คันธารมณ์) ทางลิ้น (รสารมณ์) ทางกาย (โผฏฐัพพารมณ์) ทางใจ (ธรรมารมณ์) ไม่ได้เกี่ยวแก…
บทความนี้สำรวจถึงการปฏิบัติสมถะของพระมงคลเทพมุนีที่แบ่งออกเป็นสองระดับคือ สมาธิโดยปริยายเบื้องต่ำ และเบื้องสูง ทั้งสองระดับเน้นการเข้าถึงสภาวะจิตที่สงบและละเอียดที่เริ่มจากการกำหนดบริกรรมนิมิตจนถึงการ
จริตกับการปฏิบัติกัมมัฏฐาน
93
จริตกับการปฏิบัติกัมมัฏฐาน
…่แห่งจริต 5.5 กัมมัฏฐานที่เหมาะสมกับจริต 5.5.1 ราคจริต 5.5.2 โทสจริต 5.5.3 โมหจริตและวิตกจริต 5.5.4 สัทธาจริต 5.5.5 พุทธิจริต 84 DOU สมาธิ 5 ห ลั ก ส ม ก วิ ปั ส ส น า ก ม ม ฏ ฐ า น
บทที่ 5 เนื้อหาเกี่ยวกับจริตและกัมมัฏฐานเริ่มจากคำจำกัดความและประเภทของจริต โดยมีการพูดถึงเหตุและลักษณะของจริตในชีวิตประจำวัน เช่น อิริยาบถ กิจกรรมที่ทำ และลักษณะการบริโภค รวมถึงการสังเกตธรรมจากการประ
จริตกับการปฏิบัติกัมมัฏฐาน
95
จริตกับการปฏิบัติกัมมัฏฐาน
…กิดจากโมหะเป็นพื้นฐานใจ 4. วิตกจริต คือ ความประพฤติจนเคยชินเป็นนิสัย อันเกิดจากวิตกเป็นพื้นฐานใจ 5. สัทธาจริต คือ ความประพฤติจนเคยชินเป็นนิสัย อันเกิดจากศรัทธาเป็นพื้นฐานใจ 86 DOU สมาธิ 5 ห ลั ก ส ม ก วิ…
…จิตใจที่มีความแตกต่างกัน โดยมีประเภทของจริต 6 ประเภท ได้แก่ ราคจริต, โทสจริต, โมหจริต, วิตกจริต, และสัทธาจริต ซึ่งแต่ละประเภทมีผลต่อวิธีการปฏิบัติกัมมัฏฐาน การเข้าใจจริตจะช่วยให้สามารถเลือกอารมณ์ที่เหมาะ…
จริตและสาเหตุแห่งการเกิดจริตต่างๆ
99
จริตและสาเหตุแห่งการเกิดจริตต่างๆ
…ามเดือดร้อนใจอันเป็น วิหิงสาวิตก ในขณะบำเพ็ญกุศลมากไปด้วยความเลื่อมใสในพระรัตนตรัย ส่วนมากจุติมาจาก สัทธาจริต ตลอดจนความเลื่อมใสที่เกิดเพราะเห็นรูปสมบัติสวยงาม สวรรค์ เพราะได้ยินกิตติศัพท์ว่าดีอย่างนั้นด…
เนื้อหานี้กล่าวถึงจริตในมนุษย์ซึ่งมีสาเหตุมาจากกรรมในอดีตชาติ อธิบายถึงการเกิดจริตต่างๆ เช่น ราคจริต โทสจริต และโมหจริต พร้อมทั้งการบำเพ็ญกุศลที่มีผลต่อจริตในคน โดยระบุถึงพระรัตนตรัยและกรรมนำไปสู่จุติ
ลักษณะการบริโภคอาหารและการสังเกตดู
103
ลักษณะการบริโภคอาหารและการสังเกตดู
…ุ้งซ่าน คือ บริโภคไปอย่างคนใจลอย คนทั้งหลายเห็นเข้าแล้วมักนึกตำหนิในใจ เช่นเดียวกับโมหจริต วิตกจริต สัทธาจริต เช่นเดียวกับราคจริต พุทธิจริต เช่นเดียวกับโทสจริต 5.3.4 ทัสสนะ ลักษณะการสังเกตดู ราคจริต ตามธ…
…หงุดหงิดเมื่อได้รับอาหารที่ไม่ถูกใจ โมหจริตแสดงให้เห็นถึงการไม่ทราบชัดในรสชาติของอาหาร วิตกจริต และ สัทธาจริตมีลักษณะคล้ายคลึงกับราคจริตและโทสจริตตามลำดับ นอกจากนี้ยังได้พูดถึงการสังเกตดูในแง่ของอารมณ์แล…
โมหจริตและธรรมปฏิบัติ
104
โมหจริตและธรรมปฏิบัติ
…ยวกันนี้ กล่าวคือ มีผู้อื่นเป็นปัจจัยทั้งสิ้น ต้องอาศัยผู้อื่นทุกอย่าง เช่นเดียวกับโมหจริต วิตกจริต สัทธาจริต เช่นเดียวกับโทสจริต พุทธจริต เช่นเดียวกับราคจริต 5.3.5 ธัมมปวัตติ ความเป็นไปแห่งธรรม คือสังเก…
เนื้อหาพูดถึงความเฉยชาของมนุษย์ที่ไม่สนใจสิ่งรอบข้างและอิงความคิดเห็นจากผู้อื่น ขยายความถึงจิตที่ประกอบด้วยกิเลสและคุณธรรมที่มีอยู่ในกระบวนการคิด การรับรู้ และปฏิบัติของบุคคล รวมถึงอธิบายลักษณะต่างๆ ข
สัทธาจริตและพุทธิจริตในพระพุทธศาสนา
107
สัทธาจริตและพุทธิจริตในพระพุทธศาสนา
สัทธาจริต บุคคลผู้เป็นสัทธาจริตย่อมเป็นผู้ประกอบไปด้วยกุศลธรรม ธรรมอันดีซึ่งซ่อนอยู่ ในดวงใจของเขา ดังต…
สัทธาจริตหมายถึงบุคคลที่มีคุณธรรมเยี่ยมยอดซึ่งไม่เพียงแต่เชื่อมั่นในหลักการของพระพุทธศาสนา แต่ยังมีจิตใ…
สติสัมปชัญญ์และจริตในพระพุทธศาสนา
108
สติสัมปชัญญ์และจริตในพระพุทธศาสนา
…ปวง 5.4 คู่แห่งจริต ในจริตทั้ง 6 อย่าง ท่านสงเคราะห์ด้วยความเสมอภาคกันได้เป็น 3 คู่ คือ ราคจริต กับ สัทธาจริต โทสจริต กับ พุทธิจริต โมหจริต กับ วิตกจริต ราคจริต กับ สัทธาจริต ที่จัดว่ามีความเสมอภาคกันนั้…
…ะพ้นจากทุกข์ในวัฏสงสาร. จริตมีทั้งหมด 6 อย่าง จัดแบ่งเป็น 3 คู่ที่มีความเสมอภาคกัน ได้แก่ ราคจริตกับสัทธาจริต, โทสจริตกับพุทธิจริต และโมหจริตกับวิตกจริต. การเข้าใจความหมายและความสัมพันธ์ของจริตทั้ง 6 จะช…
การระงับโทสจริตผ่านกัมมัฏฐาน
110
การระงับโทสจริตผ่านกัมมัฏฐาน
…็ดขาด ท่านให้เจริญอานาปานสติอย่างเดียว อานาปานสติ คือ การเอาสติกำหนดลมหายใจเข้าออกเป็นอารมณ์ 5.5.4. สัทธาจริต ผู้ที่มีความประพฤติตั้งอยู่บนความเชื่อ เชื่อโดยปกติ บูชาความเชื่อ ท่านให้เจริญกัมมัฏฐาน 6 อย่…
เนื้อหาเกี่ยวกับการจัดการกับโทสจริต โดยใช้วิธีการของกัมมัฏฐาน 8 ประเภท ที่รวมถึงพรหมวิหาร 4 และวรรณกสิน 4 ซึ่งจะช่วยลดอารมณ์โทสะ เพื่อให้จิตใจสงบ รวมถึงหลักการของอานาปานสติในการควบคุมอารมณ์และการระลึก
จริตและการปฏิบัติในกัมมัฏฐาน
113
จริตและการปฏิบัติในกัมมัฏฐาน
…อย ละมุน เรียบร้อย สวยงาม หวาน มัน ชอบของ เบิกบานใน อนุสสติ 6 หอม สวยงามอย่าง | การบุญ ส่วน ภูตกสิณ สัทธาจริต ละม่อม เป็นระเบียบ เรียบๆ ไม่ ราคจริตนั้น อาโลกกสิณ โลดโผน เบิกบานต่อ อากาสกสิณ การได้หน้า) ว…
ในเนื้อหานี้จะเสนอการวิเคราะห์จริตทั้ง 6 ประเภท และความสำคัญในการเลือกวิธีปฏิบัติกัมมัฏฐานที่เหมาะสมกับจริตนั้น ๆ นักศึกษาควรเข้าใจคุณลักษณะเฉพาะของจริตแต่ละประเภทเพื่อความสำเร็จในการปฏิบัติที่รวดเร็ว
วิชชาและจรณะในพระพุทธศาสนา
47
วิชชาและจรณะในพระพุทธศาสนา
…ุตา ได้แก่ การรู้ประมาณในการบริโภค 4. ชาคริยานุโยค ได้แก่ การประกอบความเพียรที่ทำให้ตื่นอยู่เสมอ 5. สัทธา ได้แก่ ความเชื่อมั่นในความจริง ความดี สิ่งที่ดีงามและการทำความดี พระองค์ประกอบด้วยสัทธาอย่างอุกฤษ…
บทความนี้สำรวจวิชชา 3 ซึ่งประกอบด้วยปุพเพนิวาสานุสติญาณ, จุตูปปาตญาณ และอาสวักขยญาณ ที่ช่วยให้เกิดความเข้าใจในชาติก่อน และอิสรภาพจากกิเลส นอกจากนี้ยังมีวิชชา 8 รวมถึงวิปัสสนาญาณ และมโนมยิทธิญาณที่ช่วย
การแผ่เมตตาและการบรรเทาความโกรธ
58
การแผ่เมตตาและการบรรเทาความโกรธ
…าขันธ์ สังขารขันธ์ หรือว่า วิญญาณขันธ์ ในอายตนะ 12 นั้น เราโกรธจักขวายตนะ รูปายตนะหรือ โกรธโสตายตนะ สัททายตนะ มานายตนะ คันธายตนะ ชิวหายตนะ รสายตนะ กายายตนะ โผฏฐัพพายตนะ มนายตนะ ธัมมายตนะ หรือ ในธาตุ 18 น…
การแผ่เมตตาเป็นวิธีหนึ่งที่ช่วยให้เกิดความสุขและสามารถเข้าถึงพรหมโลกรวมทั้งวิธีการบรรเทาความโกรธโดยการพิจารณาและแยกธาตุต่าง ๆ ให้เห็นว่า ธาตุเป็นสิ่งที่ไม่ควรนำมาสู่ความโกรธอย่างแน่นอน หากเรามีการพิจา
ธรรมชาติและต้นเหตุของความกำหนัด
38
ธรรมชาติและต้นเหตุของความกำหนัด
…วตัณหา วิภวตัณหา ตัณหาในรูปภพ ตัณหาในอรูปภพ ตัณหาในนิโรธ (คือราคะที่สหรคต ด้วยอุจเฉททิฏฐิ) รูปตัณหา สัททตัณหา คันธตัณหา รสตัณหา โผฏฐัพพตัณหา ธัมมตัณหา โอฆะ โยคะ คันถะ อุปาทาน อาวรณ์ นิวรณ์เครื่องปิดบัง เ…
เนื้อหาเกี่ยวกับความกำหนัดและต้นเหตุของอารมณ์ต่าง ๆ รวมถึงความอยาก ความสยบ ความติดใจ และตัณหาที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำวัน โดยอธิบายถึงธรรมชาติที่หลอกลวงและร้อยรัดจิตใจมนุษย์ ให้ความรู้เกี่ยวกับสาเหตุแห่
ธาตุไฟและธาตุลมในร่างกาย
100
ธาตุไฟและธาตุลมในร่างกาย
… อุปาทายรูปก็มีไม่ได้ อุปาทายรูป 24 ประกอบด้วย จักขุปสาท โสตปสาท ฆานปสาท ชิวหาปสาท กายปสาท รูปารมณ์ สัททารมณ์ คันธารมณ์ รสารมณ์ อิตถีภาวะ ปุริสภาวะ หทยรูป ชีวิตรูป อาหารรูป กายวิญญัติ วจีวิญญัติ ปริจเฉทร…
บทความนี้นำเสนอข้อมูลเกี่ยวกับธาตุไฟและธาตุลมซึ่งมีบทบาทสำคัญในการทำงานของร่างกายมนุษย์ โดยธาตุไฟแบ่งออกเป็นหลายประเภทตามคุณสมบัติ เช่น อุสุมาเตโชและทหนเตโช ที่มีผลกระทบต่อร่างกาย รวมถึงธาตุลมที่มีหลา
อวัยวะรับรู้และการรับรู้ในมนุษย์
101
อวัยวะรับรู้และการรับรู้ในมนุษย์
…รือวิสัยรูป 4 คือ รูปที่เป็นอารมณ์หรือแดนรับรู้ของอายตนะ ได้แก่ 1. วัณณรูป หรือ รูปสี (รูปารมณ์) 2. สัททรูป หรือ รูปเสียง (สัททารมณ์) 3. คันธรูป หรือ รูปกลิ่น (คันธารมณ์) 4. รสรูป หรือ รูปรส (รสารมณ์) ภา…
บทความนี้สำรวจอวัยวะรับรู้ที่สำคัญในมนุษย์ซึ่งรวมถึงประสาทหู (โสตปสาท) ที่ฟังเสียง, ประสาทจมูก (ฆานปสาท) ที่รับรู้กลิ่น, ประสาทลิ้น (ชิวหาปสาท) ที่รู้รสชาติ, และประสาทกาย (กายปสาท) ที่สัมผัสด้วยความรู
การปล่อยวางและการเห็นอารมณ์อย่างรู้เท่าทัน
109
การปล่อยวางและการเห็นอารมณ์อย่างรู้เท่าทัน
…ต รุกข์ ว ทุพพล แปลเป็นสยามภาษาว่า ผู้ที่เห็นอารมณ์งาม สุภานุปสฺส์ ผู้ที่เห็นอารมณ์งาม รูปารมณ์ก็ดี สัทธารมณ์คันธารมณ์ รสารมณ์ โผฏฐัพพารมณ์ ผู้เห็นอารมณ์งาม รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ ธรรมารมณ์ นั่นแหละ…
บทความนี้พูดถึงการปล่อยวางอารมณ์ที่เกาะติดและการเห็นอารมณ์งามในมุมมองต่าง ๆ การเข้าใจหลักการสำคัญในการไม่ยึดติดในอารมณ์สามารถนำไปสู่การใช้ชีวิตอย่างมีสติมากขึ้น โดยอ้างอิงถึงคาถาที่มีความหมายในการดำเน
อายตนะและความรู้แจ้งในพระพุทธศาสนา
130
อายตนะและความรู้แจ้งในพระพุทธศาสนา
…้น และตายไปในที่สุด เป็นไปตามสภาวะ ท่านจึงกล่าวว่า รูปทั้งหลายย่อมทรุดโทรมไป 2. แดนติดต่อคือ เสียง (สัททายตนะ) เสียง ได้แก่ สิ่งที่ได้ยินได้ด้วยหู วิเคราะห์ตาม ศัพท์ได้ว่า ภาวะใด ย่อมก้อง เหตุนั้น ภาวะนั…
พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสถึงความเสื่อมโทรมของร่างกายตามอายุที่เพิ่มขึ้น และอธิบายถึงอายตนะ ในที่นี้หมายถึงการสัมผัสและการรับรู้ซึ่งเกิดจากการติดต่อกับสิ่งภายนอก มีการจำแนกอายตนะ 6 ประการ ได้แก่ รูป เสีย
องค์ประกอบของธาตุทั้ง 18
143
องค์ประกอบของธาตุทั้ง 18
…่า องค์ธรรมได้แก่ กายปสาท 6. รูปธาตุ : รูปารมณ์ ชื่อว่า ได้แก่ สีต่างๆ ธาตุ เพราะทรงไว้ซึ่งความใสที่สัททารมณ์มากระทบได้ ธาตุ เพราะทรงไว้ซึ่งความใสที่คันธารมณ์มากระทบได้ ธาตุ เพราะทรงไว้ซึ่งความใสที่สารมณ…
ธาตุทั้ง 18 มีบทบาทสำคัญในการเข้าสัมผัสโลกผ่านประสาทสัมผัสต่างๆ อาทิเช่น จักขุธาตุที่เกี่ยวข้องกับการมองเห็นและโสตธาตุที่เกี่ยวข้องกับการได้ยิน โดยแต่ละธาตุมีองค์ธรรมที่สัมพันธ์และให้ความเข้าใจในธรรมช
ธาตุ 18 ประการในพุทธศาสนา
145
ธาตุ 18 ประการในพุทธศาสนา
1. จักขุธาตุ รูปธาตุ จักขุวิญญาณธาตุ 2. โสตธาตุ สัททธาตุ โสตวิญญาณธาตุ 3. ฆานธาตุ คันธธาตุ ฆานวิญญาณธาตุ 4. ชิวหาธาตุ รสธาตุ ชิวหาวิญญาณธาตุ 5. กายธาตุ…
เนื้อหานี้สำรวจธาตุ 18 ประการในพุทธศาสนา ประกอบไปด้วย จักขุธาตุ, โสตธาตุ, ฆานธาตุ, ชิวหาธาตุ, กายธาตุ, และมโนธาตุ ซึ่งแบ่งออกเป็นพวกใหญ่ๆ สี่สิบเจ็ดพวกตามลักษณะอาการ ธาตุเหล่านี้ช่วยในการรับรู้สิ่งต่า
ธาตุกระทบและอายตนะ
147
ธาตุกระทบและอายตนะ
…(ธาตุรู้) เกิดการกระทบของอายตนะภายนอก กับอายตนะภายใน 13. จักขุวิญญาณธาตุ 1. รูปธาตุ 7. จักขุธาตุ 2. สัททธาตุ 8. โสตธาตุ 14. โสตวิญญาณธาตุ 3. คันธธาตุ 9.มานธาตุ 15. ฆานวิญญาณธาตุ 4. รสธาตุ 10. ชิวหาธาตุ 1…
เบื้องต้นของการศึกษาในเรื่องธาตุกระทบ พบว่าอายตนะภายนอกและอายตนะภายในมีการกระทบกันซึ่งเกิดจากการรับรู้ทางประสาทต่างๆ รวมถึงจักขุวิญญาณธาตุและธาตุสัมผัสทั้ง 6 ซึ่งส่งผลต่อการสร้างบาปและบุญในชีวิตประจำว