เถรวาทและมหายานในศาสนาพุทธ : หน้า 180/481

เถรวาท 3. มีพระพุทธเจ้าองค์เดียว คือ พระสมณโคดม หรือพระศากยมุนี 4. มีความพ้นจากกิเลส ชาติภพ เป็นอัตตัตถ จริยา แล้วบำเพ็ญประโยชน์แก่ผู้อื่นเป็น โลกต จริยา เป็นความมุ่งหมายสำคัญ 5. มีบารมี 10 ประการ คือ ทาน ศีล เนกขัมมะ ปัญญา วิริยะ ขันติ สัจจะ อธิษฐาน เมตตา อุเบกขา อันให้ถึงความเป็นพระพุทธเจ้า 6. ถือพระไตรปิฎกเถรวาท คือ พระธรรมวินัยยุติ ตามปฐมสังคายนา ไม่มีพระธรรมวินัยใหม่เพิ่ม เติม 7. รักษาธรรมวินัยเดิมเอาไว้ 8. ถือว่าพระอรหันต์เมื่อปรินิพพานแล้วไม่เกิดอีก 9. ยอมรับแต่ธรรมกายและนิรมานกายบางส่วน นอกนั้นไม่ยอมรับ มหายาน (อาจริยวาท) 3. มีพระพุทธเจ้าหลายองค์ องค์เดิมคือ อาทิ พุทธ (กายสีน้ำเงิน) เมื่อท่านบำเพ็ญฌานก็เกิดมีพระ ฌานิพุทธะอีกมาก เป็นต้นว่า พระไวโรจนพุทธะ อักโขภัยพุทธะ รัตนสมภพ พุทธะ ไภสัชยคุรุ โอมสิทธิ และอมิตาภา เฉพาะองค์นี้ที่มาในร่าง ที่เป็นคน (มานุษี พุทธะ) คือ พระศากยมุนี 4. มีความเป็นพระโพธิสัตว์ หรือพุทธภูมิ เพื่อ บำเพ็ญโลกัตถจริยาได้เต็มที่ เป็นความมุ่งหมาย และมีพระโพธิสัตว์หลายองค์ เช่น พระอวโลกิ เตศวร มัญชุสี วัชรปาณี กษิติ ครรภ สมันตภัทร อริยเมตไตรย เป็นต้น 5. มีบารมี 6 ประการ คือ ทาน ศีล วินัย ขันติ ฌาน ปัญญา อันให้ถึงความสำเร็จเป็นพระโพธิสัตว์ และ เป็นปฏิปทาของพระโพธิสัตว์ 6. ถือพระธรรมวินัยเก่า และมีพระสูตรใหม่เพิ่มเติม เช่น สุขาวดีวยูหสูตร ลังกาวตารสูตร สัทธรรม ปุณฑริกสูตร ปรัชญาปารมิตาสูตร เป็นต้น 7. ปรับปรุงพระธรรมวินัยให้เข้ากับภาวะแวดล้อม 8. ถือว่าพระอรหันต์เมื่อปรินิพพานแล้วย่อมกลับ มาเกิดใหม่ สำเร็จเป็นพระพุทธเจ้าอีก 9. ถือว่าพระพุทธเจ้ามีกาย 3 คือ 1. ธรรมกาย ได้แก่ ธรรม 2. สัมโภคกาย หรือกายจำลอง หรือกาย อวตารของพระพุทธเจ้า แบบนารายณ์อวตาร คือ ที่พระพุทธเจ้าเป็นพระกัสสปสัมพุทธะบ้างเป็น พระศากยมุนีบ้าง เป็นพระกกุสันธะบ้างเป็นต้น นั้นล้วนเป็นสัมโภคกายของพระพุทธเจ้าองค์เดิม (อาทิพุทธะ) ทั้งนั้น และ 3. นิรมานกาย คือ กาย ที่ต้องอยู่ในสภาพของธรรมดาคือ ต้องแก่ เจ็บ และปรินิพพาน ซึ่งเป็นกายที่พระพุทธเจ้าสร้าง ขึ้นเพื่อสอนคนให้เห็นความจริงของชีวิต แต่ สำหรับพระพุทธองค์ที่แท้นั้นไม่ต้องอยู่ในสภาพ เช่นนั้น แบบเดียวกับปรมาตมันของพราหมณ์ ศาสนาพุทธ DOU 165