สาระสำคัญพระธรรมเทศนา : หน้า 6/44

114 สาระสำคัญพระธรรมเทศนา ៣៣ รัตนะ (ของที่ได้โดยยาก ๑) ๒๓ พฤษภาคม ๒๔๙๗ นโม..... ทุลลาญจ มนุสฺสตฺติ..... หลวงพ่อวัดปากน้ำ แสดงพระธรรมเทศนาแก่พระภิกษุบวชใหม่ และเจ้าภาพพร้อมด้วย หมู่ ญาติอันเนื่องด้วยสายโลหิต และด้วยความคุ้นเคย ซึ่งถือเป็นญาติอย่างยิ่ง ๓ บัดนี้เราได้มาอยู่พร้อมกัน ได้พบพระพุทธศาสนา ที่มีหลักคำสอน ๓ ประการ คือ ๑. ละชั่วด้วยกาย วาจา ใจ ๒. ทำดีด้วยกาย วาจา ใจ ๓. ทำจิตใจให้บริสุทธิ์ผ่องใส ศีลมีทั้งศีลเบื้องต่ำและเบื้องสูง ศีลเบื้องต่ำ คือ ศีลห้า เว้นให้ขาดจากใจ รักษาไว้ได้เป็นอันรอด จากโทษภัย คุกตะราง ศีลเบื้องสูง คือ ศีลของสามเณร และ ศีล ๒๒๗ ข้อ ให้บริสุทธิ์ตลอดสาย อาจารโคจรสัมปันโน ถึงพร้อมแล้วด้วยมารยาท ดีทั้งกาย วาจา ไม่สะดุดตาสะดุดใจ ทั้ง ชนชั้น สูง กลาง ต่ำ ตำหนิไม่ได้เลย “อโคจร” คือ เป็นพระเณรไม่ไปดูมหรสพ โรงสุรายาฝิ่น โรงขายเหล้า โรงนครโสเภณี ไม่ไป มาหาสู่ในสถานที่ใดที่เขาติเตียนครหา เห็นภัยทั้งหลายในโทษมีประมาณน้อย ขึ้นชื่อว่า ชั่วด้วยกาย วาจา ใจ ละขาดบริสุทธิ์สนิท สมาทานศึกษาในสิกขาบท ไม่เคลื่อนพระวินัยแม้ปลายผม เหมือนน้ำในมหาสมุทรไม่ล้นฝั่ง สมาธิมีเบื้องต่ำและเบื้องสูง สมาธิเบื้องต่ำ คือ ปล่อยอารมณ์หลุดจากอารมณ์ทั้ง 5 (รูปารมณ์ สัททารมณ์ คันธารมณ์ รสารมณ์ โผฏฐัพพารมณ์ ธรรมมารมณ์) ใจหยุดนิ่งเป็นเอกัคคตา ไม่ไปกินหรือเอารสของอารมณ์นั้น มาพินิจพิจารณา หนึ่งได้ สมาธิเบื้องสูง คือ เข้าถึงปฐมฌาน ทุติยฌาน ตติยฌาน จตุตถฌาน เข้าถึงฌานใดฌาน ปัญญาเบื้องต่ำและเบื้องสูง เกิดจากสมาธิ ปัญญาเบื้องต่ำ เห็นชัดหมดซึ่งความเกิดดับ ปัญญาดำเนินถึงความสิ้นไปของทุกข์ อันเป็น เครื่องเบื่อหน่าย