ข้อความต้นฉบับในหน้า
แม้จะรู้ว่าชาตินี้ทั้งชาติเราไม่
สามารถแทนพระคุณท่านไดทั้งหมด
แต่ก็ไม่พ้นวิสัยที่มนุษย์จะทำได้ ชาติ
เดียวไม่พอ ตามไปแทนพระคุณทาน
แม้จะรู้ว่าชาตินี้ทั้งชาติ
เราไม่สามารถแทน
พระคุณท่านได้ทั้งหมด
แต่ก็ไม่พ้นวิสัย
ที่มนุษย์จะทำได้
ทุกชาติก็ยังไหว แต่ต้องรู้วิธีรู้ธรรม
ชาติของพ่อของแม่ ของท่านผู้เฒ่า
คนที่มีนิสัยช่างสังเกตจะสามารถ
ตอบแทนพระคุณพ่อพระคุณแม่ได้
มาก
โบราณท่านใช้อยู่คำหนึ่ง ท่านบอกว่า “คนหนุ่มคนสาวนะมองอะไร
ก็มองไปข้างหน้า แต่คนแก่คนชราจะมองไปข้างหลัง” มองไม่เหมือนกัน
ตอนวัยหนุ่มวัยสาว เราคิดแต่จะสร้างอนาคต คิดจะจะรวย จะมีชื่อเสียง
จะมีฐานะ จะมีบ้านหลังงาม ๆ มีที่กว้าง ๆ มีวิวดีๆ ฝันไปสุดขอบฟ้าเลย
แต่ผู้เฒ่าผู้ชราท่านมองไปข้างหลัง ไปคุยกับท่านละก็ ท่านมักจะเล่าเรื่อง
เมื่อท่านเป็นเด็กบ้าง เมื่อท่านอยู่ในวัยรุ่นบ้าง เมื่อตอนสร้างฐานะบ้าง ใน
วันหนึ่งนี่ใจของท่านมีเรื่องในอดีตโผล่ขึ้นมามากมาย ส่วนของเราน่ะมีแต่
พระคุณแม่ 40
คนหนุ่มคนสาวนะมอง
อะไรก็มองไปข้างหน้า
แตคนแกคนชรา
จะมองไปข้างหลัง
วาดภาพในอนาคต ธรรมชาติในตัวระหว่างผู้เฒ่ากับผู้เยาว์มีลักษณะสวน
ทางกันอย่างนี้
อย่างไรก็ตาม อย่างที่บอกไว้แล้วตั้งแต่ต้นว่า คุณพ่อคุณแม่ของพวก
เราในที่นี้ มีทั้งที่ยังหนุ่มสาว ทั้งที่เฒ่าชรา และที่ละโลกไปแล้ว เพราะฉะนั้น
อาตมาจึงขอเสนอแนะวิธีการตอบแทนพระคุณพ่อพระคุณแม่ทุกวัย ไม่ไป
ตามลำาดับ ตลอดจนขอน้าตัวอย่างวิธีการตอบแทนพระคุณพ่อ พระคุณแม่
ของลูกกตัญญูบางท่านมาเล่าให้ฟังด้วย เผื่อว่าไปตรงกับกรณีของท่านผู้ใด
เข้า จะได้เอาไปเป็นเยี่ยงอย่าง
41 พระคุณแม่