ปฐม : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 54 / 160

…ฺมตฺถวิภาวินี หน้าที่ 198 เอกาวชุชนวีถีย์ สตฺตสุ ชวเนส สตฺตมชวนสมุฏฐานา วาโยธาตุ วิญญัตติวิการสหิตา ปฐมชวนาที่สมุฏฐานา วาโยธาตุ ลทโธ ปตฺถมฺภา เทสนฺตรุปฺปตฺติเหตุภาเวน เลยติ จิตตช์ ฯ ปุริมชวนาท สมุฏฺฐิตา …

เนื้อหานี้เกี่ยวกับอภิธมฺมตฺถสงฺคหและอภิธรรมมภาวิภาวินี โดยมีการอภิปรายเกี่ยวกับสูญญตา, จิตใจ, และวัตถุทางธรรม โดยยกตัวอย่างมาจากคัมภีร์และงานวิจัยที่เกี่ยวข้องเพื่อให้ผู้อ่านเข้าใจลึกซึ้งถึงธรรมชาติข

…สนุกมานาที อภาวโต สตฺตมชวนสมุฏฺฐิตาติอาทินโย น ลภติ ฯ ฆฏฏเป็น สทฺธีเยว หิ สทฺโท อุปฺปชฺชติ ฯ ฆฏฏนญจ ปฐมชวนาทีสุ ลพุเตย ๆ เอตฺถ จ ยถา อุสสาเปตวา พนฺธโคสีสตาลปณฺณาทิ รูปานิ ทิสวา ตทนบุตรปปวตฺตาย อวิญญายมาน…

เนื้อหานี้พิจารณาถึงอภิธมฺมตฺถสังคหและการวิเคราะห์เกี่ยวกับมโนโดยเน้นที่ความสัมพันธ์ระหว่างจิตกับรูปและการแสดงออกของความรู้ทางอภิธรรม ซึ่งเน้นการอธิบายถึงความสำคัญของการศึกษาอภิธมฺมเพื่อการเข้าใจในหลั

…าวโต ชาติสงขาติ รูปปฺปตฺติภาเวน จ” รูปปฏิพนธวุฒิติตตา รูปสมมตญฺจ ชาติรูปเมว อุปจยสนฺตติภาเวน วุจจติ ปฐมปรินิพฺพตฺติสงฺขาตปวตฺติ อาการเภทโต” เวเนยฺยวเสน อุปจโย สนฺตตีติ วิชิตวา วุตตตตา ฯ เอวญฺจ กตฺวา ตาส์…

เนื้อหาในบทนี้พูดถึงอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา รวมถึงรายละเอียดของอภิธรรมมาตุวิภาวินีในแง่มุมต่าง ๆ นำเสนอตั้งแต่การปฏิสนธิ จนถึงหลายด้านของรูปและจิตในฐานะที่เป็นศาสตร์อันลึกซึ้ง นอกจากนี้ยังมีการอธิบายถึง

…ิ ฯ วินิจฉโย ปน เตร์ สังเขปโต มูลฎีกาที่สุ || วิตถารโต (๒) อภิธมฺมตฺถปกาสินีย์ วุฒิตนเยน ทฏฺฐพฺโพ ฯ ปฐมภวงฺคมุปาทายาติ ปฏิสนธิยา อนนตร์ นิพฺพตฺตปฐมภวงฺคโต ปฏฺฐาย ชายนฺตเมว สมุฎฐาเปติ ฯ น ปน ฐิติ ภิชชมานํ…

บทความนี้นำเสนอการศึกษาอภิธรรมที่มาจากอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา ให้ความเข้าใจในแง่มุมของจิต การจับสัญญาณในจิต การวิเคราะห์สภาวะและการกลับคืนสู่ธรรมชาติที่แท้จริงของจิต โดยอ้างอิงถึงคัมภีร์อภิธรรมและความรู

…า นุภาเวน กมฺมุนา นิพฺพตฺตมานาน อุปปาติกาน อินฺทฺริยเวกลุลโยคโต จกฺขุโสตฒานาลาโภ ฯ สเสทชาน ภาวาลาโภ ปฐมกปปิกอุปปาติ กาน วเสนาติ ฯ ทุคคติย์ ปน จักขุโสตภาวาลาโภ ทวินฺนสฺปิ วเสน ฆานาลาโภ สํเสทชานเมว วเสน น …

อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา เป็นเอกสารที่สำคัญในการศึกษาวิชาอภิธรรม แสดงให้เห็นถึงความเกี่ยวข้องของการเกิดและการดับของความรู้และประสบการณ์ต่างๆ ร่วมกับการวิเคราะห์ศาสตร์ต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง เช่น มนุษย์ สรรพส

…ฺติ เอตายาติ สมมาสติ ฯ อิเมสมปน ปเภท อุปริ วกฺขติ ฯ สมฺมา สมญฺจ อาธิยติ เอเตน จิตฺตนฺติ สมมาสมาธิ ฯ ปฐมชฺฌานาทิวเสน ปญฺจวิธา เอกคุคตา ฯ มิจฉาทิฏฐิอาทโย ทุคฺคติมคฺคงฺคตฺตา มคฺคงคาน ฯ ทสฺสนาที่สุ จกฺขุวิญญ…

บทความนี้สำรวจและวิเคราะห์เนื้อหาจากอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา ซึ่งรวมถึงพรรณนาแนวคิดสำคัญ เช่น สมมารณา, วิปัสสนา, และการเจริญสติผ่านประสบการณ์และการชำระจิตใจที่มีวิจารณญาณ เป็นการค้นคว้าแนวทางที่สามารถนำไ

…เจตฺถ อุปปัตติภโวปี อธิปเปโต ฯ ภวปจฺจยา ชาติติ กมฺมภูโวว ฯ โส หิ ชาติยา ปัจจโย โหติ น อิตโร ฯ โส หิ ปฐมาภินิพฺพตฺตกฺขนฺธสภาโว ชาติเยว ๆ น จ ตเทว ตสฺส การณ์ ยุตต์ ฯ เตส์ เตสํ สตฺตานํ ติคติอาที่สุ อตฺตภาวป…

เนื้อหานี้เกี่ยวข้องกับการศึกษาอภิธมฺมตฺถสงฺคหาที่มีการอธิบายถึงกลไกของตัณหาและอุปาทาน โดยมีการแบ่งประเภทและการพิจารณาหลายด้าน เช่น ทุกข์ประเภทต่างๆ ปัญหาของการเกิดขึ้นของตัณหา และความสัมพันธ์ระหว่างอ

…ิสสยปจฺจโย อุปสาทสฺส อติสยโชตกตฺตา ฯ ตสฺส ปน เภท วกฺขติ ฯ 2 วัตถุน ฉาลมพนาน จาติ อิเม ปัจจุปฺปนฺนโต ปฐม อุปฺปชฺชิตวา ปวตฺตมานภาเวน อุปการกา ปุเรชาตปจฺจโย ฯ ปจฺฉา ชาตปจฺจเย อสติ สนฺตานฏฐิติเหตุภาว์ อคจฉนฺ…

ในเอกสารนี้มีการวิเคราะห์เกี่ยวกับอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา ที่มีบทสำคัญในอภิธรรม โดยเฉพาะการพูดถึงนิสสโยและปจฺจโยที่เชื่อมโยงกับการสร้างปัจจัยต่างๆ ข้ามภูมิที่เกี่ยวข้อง ทั้งยังมีการสัมภาษณ์ถึงเจตนาที่มา

…โสตาย นทิยา อริตตพเลน นาวา วิย วิตกฺกพเลเนว ตตฺถ จิตต์ ปวตฺตตีติ อสุภกมุมฎฐาเน อวิตกฺกชุฌานาสมฺภวโต ปฐมชฺฌานิกาติวุตต์ ฯ เมตตากรุณามุทิตานํ โทมนสฺสสหคตพยาปาทวิหึสานภิรตีน ปหายกตฺตา โทมนสฺสปฏิปกฺเขน โสมนส…

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา อธิบายเรื่องการปฏิบัติสมาธิและผลที่เกี่ยวข้องกับอารมณ์ เช่น ความสบายใจและความปวดร้าว รวมถึงการพัฒนาอารมณ์ใหม่ๆ เพื่อนำไปสู่การเกิดผลดีในการปฏิบัติธรรม โดยนำเสนอวิ

…้าที่ 5 วิบากจิต ๒๓ กุศลจิตกับอกุศลจิต ๒๐ และกิริยาจิต ๑๑ กามาวจรจิต จบบริบูรณ์ ฯ จิตทั้ง ๕ นี้ คือ ปฐมฌานกุศลจิต ประกอบด้วยวิตก วิจาร สุข และเอกัคคตา ๑ ทุติยฌานกุศลจิต ประกอบด้วยวิจาร ปีติ สุข และเอกัคค…

เนื้อหานี้เกี่ยวกับการศึกษาจิต 5 ประเภทในอภิธัมมัตถสังคหบาลี ซึ่งรวมถึงปฐมฌานกุศลจิต, ทุติยฌานกุศลจิต, ตติยฌานกุศลจิต, ปัญจฌานกุศลจิต และรูปาวจรกุศลจิตโดยแสดงให้เห็นถึงลักษณะ…

…ตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 8 จิต ๘๕ เป็นจิต ๑๒๑ ได้อย่างไร ? จิตทั้ง ๕ นี้ คือ ปฐมฌาน โสดาปัตติมรรคจิต ประกอบด้วยวิตก วิจาร ปีติ สุข และเอกัคคตา ๑ ทุติยฌานโสดาปัตติมรรคจิต ประกอบด้วย…

…งการแบ่งประเภทของจิตตามอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยอธิบายถึงจิต 5 ประเภทที่เป็นส่วนประกอบของฌานต่างๆ ทั้งปฐมฌานและอนุตตรจิต รวมถึงการใช้งานจริงในด้านจิตวิญญาณ การศึกษาเหล่านี้สำคัญในทางธรรม โดยการรวมกันของมรร…

…ยลำดับแห่งอุเทศ จึงกล่าวคำมีอาทิว่า ตตฺถ จิจจ์ ตาว ดังนี้ ฯ ตาว ศัพท์ ย่อมเป็นไปในอรรถแห่งศัพท์ว่า "ปฐม" นี้ ฯ ก็เนื้อความใน

เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงคำว่า รูปปติ และการแปรผันของรูปตามปัจจัยต่าง ๆ โดยเฉพาะในพรหมโลกที่ไม่มีปัจจัยเบียดเบียน แต่ยังคงมีปัจจัยที่ค้ำชูให้เกิดการแปรผันนั้นได้ ทั้งนี้การแสดงธรรมชาติที่ชื่อว่านิพพานย่อ

…ด้วยความต่างแห่งการประกอบด้วยองค์ฌาน ท่านอาจารย์จึงกล่าวคำว่า วิตกก ฯลฯ สหิต เป็นต้นฯ [ปัญจกฌานจิต] ปฐมฌานกุศลจิต ประกอบด้วยธรรมเหล่านี้ คือ วิตก ๑ วิจาร ๑ ปีติ ๑ สุข ๑ เอกัคคตา ๑ จึงชื่อว่า วิตักกวิจารป…

…วมทั้งอธิบายถึงธรรมที่เกี่ยวข้องกับอกุศลวิบากและกุศลวิบาก เช่น อกุศลจิตและกุศลจิต พร้อมรายละเอียดของปฐมฌานกุศลจิตที่ประกอบด้วยธรรมเช่น วิตก, วิจาร, ปีติ, สุข และเอกัคคตา บรรยายการประกอบด้วยองค์ฌาน และบรร…

…โยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 52 จิตไม่ฟุ้งซ่าน ฯ ธรรมชาติที่ชื่อว่าปฐมฌาน เพราะอรรถว่า เป็นปฐม เพราะเป็นเบื้องต้นตามลำดับเทศนา และตามลำดับการเกิด จัดเป็นฌาน เพราะเพ่งอารม…

ในหน้าที่ 52 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลีกล่าวถึงปฐมฌานซึ่งเป็นฌานเบื้องต้นที่เกิดจากการเพ่งอารมณ์และการเผาธรรมที่เป็นข้าศึก เช่น วิตก วิจาร ปีติ และสุข…

…ะห์วิญญาณณัญจายตฌาน] วิญญาณนั่นแล ไม่มีที่สุด ชื่อว่า วิญญาณานันตะ ได้แก่อรูป วิญญาณที่ ๑ ฯ แท้จริง ปฐมอรูปวิญญาณนั้น แม้มีความเกิดเป็นต้น เป็นที่สุด บัณฑิตก็เรียกว่า อนันตะ เพราะเป็นไปในอากาศไม่มีที่สุด…

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฏีกา ศึกษาอากาศที่ไม่มีที่สุดและความหมายของวิญญาณในระดับต่างๆ โดยเฉพาะวิญญาณอนันตะและอรูปวิญญาณที่ ๒ ซึ่งมีความเกี่ยวพันกับการปฏิบัติธรรมและการบ

…รณาฌานใด ๆ ฌานนั้น ๆ ชื่อว่าฌานที่พิจา อัธยาศัยที่เกิดแก่พระโยคาวจรอย่างนี้ว่า ไฉนหนอ มรรคเหมือนกับ ปฐมฌานของเรา จึงมีองค์ ๕ หรือมรรคที่ต่างโดยมรรคมีองค์ ๔ เป็นต้น เหมือนกับบรรดาทุติฌานเป็นต้น อย่างใดอย่…

…รรยายถึงความสัมพันธ์ระหว่างวิปัสสนาและฌานภายในอภิธรรม โดยกล่าวถึงองค์ประกอบของมรรคที่แตกต่างกัน ทั้งปฐมฌานและทุติฌาน รวมถึงการพิจารณาธรรมขั้นสูงและขั้นต่ำ ผลของการเข้าฌานที่มีอัธยาศัยต่อมรรคที่เกิดขึ้น พ…

…ย่างๆ ในกาลบางคราวฯ ส่วนอัปปมัญญาเกิดต่างกัน ในกาลบางคราว ในจิต ๒๘ เท่านั้น คือ ในมหัคคตจิต ๑๒ เว้น ปฐมฌานจิต ในกามาจิตและในสเหตุกกามาวจรกิริยาจิต ฯ บาง อาจารย์กล่าวว่า ก็ในบรรดากามาวจรจิตนี้ ในจิตที่สหร…

ในหน้าที่ 73 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี อธิบายเกี่ยวกับอกุศลเจตสิก 14 ประกอบลงในอกุศลจิต 12 ผ่านอาการ 5 อย่าง รวมทั้งการกระทำของเจตสิกในโลภมูลและโทสมูล อีกทั้งยังชี้ให้เห็นถึงโสภณเจตสิกที่ประกอบกับโสภณจิต

…ิต ธรรม ๓๕ คือ อัญญสมานาเจตสิก ๑๓ และโสภณเจตสิก ๒๒ เว้นวิรัติ ถึงการสงเคราะห์เข้าในจิตที่ประกอบ ด้วยปฐมฌาน (มหัคคจิต) ทั้ง ๓ ก่อน ๆ ส่วนกรุณา มุทิตา พึ่งแยก ประกอบเฉพาะอย่างต่างหากในมหัคคตจิตเหล่านี้ ฯ อ…

…ี่เกี่ยวข้อง โดยอธิบายถึงการที่จิตสามารถเข้าสู่ฌานและความแตกต่างกันของธรรมในแต่ละระดับของจิต ได้แก่ ปฐมฌานถึงปัญจมฌาน รวมถึงอาการที่ปรากฏในอนุตตรจิตที่เป็นโลกุตตรจิต โดยมีการกล่าวถึงธรรมจำนวน ๓๖-๓๕ และ ๒…

…การสงเคราะห์ด้วยอำนาจการคำนวณ โดย อำนาจแห่งธรรมที่ได้อยู่ในจิตนั้น ๆ ตามสมควร ฯ จิตทั้งหลายประกอบ ในปฐมฌาน หรือว่าปฐมฌานนั้นมีอยู่แก่จิตเหล่านั้น เพราะฉะนั้น จึงชื่อว่า ปฐมฌานิกจิต ฯ ท่านอาจารย์กล่าวคำว่…

…ห้เข้าใจอย่างชัดเจนและลึกซึ้ง. การใช้อำนาจของการคำนวณในธรรมและการอธิบายจิตที่อยู่ในระดับต่าง ๆ เช่น ปฐมฌาน เพื่อให้ผู้ศึกษาสามารถจับต้องและตีความได้ดียิ่งขึ้น. สำหรับผู้ที่สนใจในศาสตร์นี้สามารถศึกษาเพิ่ม…

…เป็นไป ฯ อนึ่ง ธรรมที่เหลือกล่าวคือมโนวิญญาณธาตุ ด้วยอำนาจแห่งสันตีรณจิต มหาวิบากจิต ปฏิฆจิตทั้งคู่ ปฐมมรรคจิต หสนจิต และรูปาวจรจิต อาศัยหทัยวัตถุอย่างเดียวเป็นไปเหมือนอย่าง นั้นๆ แต่ธรรมที่เหลือ ด้วยอำน…

เนื้อหาเกี่ยวกับการศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเฉพาะเรื่องวัตถุ 5 อย่างในกามโลก รวมถึงการที่มโนวิญญาณธาตุและวิญญาณธาตุอาศัยวัตถุอย่างไร ทั้งนี้ในแต่ละภพแบ่งออกได้ชัดเจนคือ กามภพ