ปฐม : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 55 / 160

…ชื่อมความว่า ธรรม ๓๐ กล่าวคือ มโนวิญญาณธาตุที่เป็นไปแล้วด้วยสามารถแห่งสันตีรณะ ๓ มหาวิบาก 4 ปฏิฆะ ๒ ปฐมมรรค ๑ หสิตุปบาท ๑ และรูปาวจรจิต ๑๕ ที่เหลือ จากมโนธาตุ และมโนวิญญาณธาตุ ตามที่กล่าวแล้ว ย่อมอาศัยหท…

ในหน้าที่ 138 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี เนื้อหาเกี่ยวกับการพิจารณาธรรมและแนวคิดเกี่ยวกับวิญญาณและธาตุ ทั้งในรูปโลกและอรูปโลก อธิบายว่าวิญญาณและธาตุเป็นความรู้ที่มิใช่สัตว์และชีวิต โดยมีการเชื่อมโยงและควา

…ิต ๒ กิริยาจิต ๑๓ ที่เหลือจากปัญจทวาราวัชชนจิต หสนจิต รูปาวจรและกิริยาจิตและโลกุตตรจิต ๓ ที่เหลือจากปฐมมรรค อาศัย ซึ่งหทัยโดยอำนาจแห่งภพที่มีขันธ์ ๕ หรือว่าไม่อาศัยโดยอำนาจแห่งภพ ทีมีขันธ์ ๕ เป็นไป ฯ เ ม…

ข้อความนี้เสนอการศึกษาเกี่ยวกับจิตและวิญญาณธาตุตามอภิธัมม ซึ่งชี้ถึงการเกิดและธรรมชาติของจิตในสภาวะต่างๆ โดยเฉพาะในมนุษยโลก และแยกแยะประเภทของจิตตามกฎแห่งธรรมชาติ โดยการอ้างอิงถึงวัตถุและภาวะที่ส่งผลต

…ั้งหมดนี้ ย่อมได้ในกามาวจรภูมิตามสมควร เว้น ปฏิฆชวนะและตทาลัมพนะเสีย ย่อมได้ในรูปาวจรภูมิ ฯ และเว้น ปฐมมรรค รูปาวจรชวนะ หสิตุปบาทจิต และอรูปวจร ข้างท้าย เสียแล้ว ย่อมมีได้ในอรูปาวจรภูมิ ฯ อนึ่ง วิถีจิตที…

ในบทนี้นำเสนอรายละเอียดเกี่ยวกับวิถีจิตในอภิธัมมัตถสังคหะ โดยอธิบายถึงกิริยาชวนะและอัปปนาชวนะที่มีต่อบุคคลในแต่ละประเภท รวมถึงการเข้าถึงวิบากและการแสดงถึงความต่างของบุคคลในโลกุตตรชวนะซึ่งเกิดขึ้นเฉพาะ

…นจะใช้ได้) ฯ บทว่า อาทิกมุมิกสฺส คือผู้กระทำกรรมคือความเพียงตั้งแต่ต้น ๆ อัปปนาที่เกิดแต่แรก ชื่อว่าปฐมอัปปนาฯ ท่านอาจารย์ทำไว้ในใจว่า ศัพท์ที่ท่านประกอบไว้ว่า ปฐมกรุ๊ปนาย ดังนี้ จึงมีแม้แก่อภิญญา- ชวนจิ…

เนื้อหาในหน้า 179 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา พูดถึงการเจริญสติและการเข้าใจการทำงานของปัจจเวกขณจิตทั้ง ๔ และ ๕ ดวงที่เกี่ยวข้องกับพระสาวก ปรัชญาของจิตในบทนี้ยังสำรวจถึงอุปนิสัยและค

…กติศึกษา โดยความเป็นผู้ทำไม่บริบูรณ์เต็มที่ ในสิกขา เพราะสักกายทิฏฐิ และวิจิกิจฉา ท่านละได้แล้วด้วย ปฐมมรรคนั้นแล ฯ บทว่า ปฏิฆชวนาน จ ได้แก่ ชวนะที่ประกอบด้วย โทมนัสและกิริยาชวนะสหรคตด้วยวิจิกิจฉาประกอบด…

บทนี้กล่าวถึงการศึกษาถึงความเข้าใจในอภิธรรมเกี่ยวกับปฏิสนธิวิญญาณและคำว่า ทิฏฐิ ซึ่งเกี่ยวข้องกับการศึกษาของพระขีณาสพและสภาพจิตของพระอริยบุคคลในมรรคและผล โดยเน้นช่วงสำคัญเกี่ยวกับการเข้าถึงความเป็นบุค

…อรูปาวจรชวนจิต 4 โลกุตตรชวนจิต ๓ และมโนทวาราวัชชนจิตที่เหลือ เว้นจิต ๔๓ ด้วยอำนาจกามาวจรวิบากจิต ๒๓ ปฐมมรรคจิต รูปาวจรจิต ๑๕ ปฏิฆจิต ๒ อรูปวิบากจิต กิริยามโนธาตุ และหสนจิต ฯ ส่วนอาจารย์ บางพวกกล่าวว่า เพ…

เนื้อหานี้กล่าวถึงจิตในภพต่าง ๆ ที่มีการพิจารณาและวิเคราะห์ตามอภิธัมมิติ โดยเฉพาะในกามภพและรูปภพ รวมถึงความแตกต่างของวิถีจิตในแต่ละภพ และการมีอยู่ของอนิฏฐารมณ์ในโลกแห่งวิบากจิต ซึ่งเป็นการแสดงถึงลักษณ

…พึงละ บางทีอันภาวนาจึงละ เพราะ กิริยาเครื่องกำหนดที่ให้สัตว์เกิดในอบายแห่งจิตตุปบาทเหล่านั้น อัน ન્ ปฐมมรรคละอยู่ (และ) เพราะกิริยาเครื่องกำหนดที่มากหลายนอกนั้น อันมรรคเบื้องบนทั้งหลายละอยู่ ๆ ในอกุศลธรร…

งานเขียนนี้ เซียนท่านได้อธิบายถึงแนวคิดอันเกี่ยวข้องกับอภิธัมมหาสังสารในมุมมองของกรรมและธรรม โดยเฉพาะว่าด้วยมรรคเบื้องบน ๓ อย่าง ที่พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสถึง 'ภาวนา' ซึ่งเกี่ยวพันกับการเห็นพระนิพพานแล

…ัชฌัตติกสันดาน (ความสืบต่อภายใน) ฯ จิตทั้ง ๒๕ เว้นอรูปวิบากและทวิปัญจวิญญาณ เกิดขึ้นอยู่เริ่มต้นแต่ ปฐมภวังค์ทีเดียว ย่อมยังรูปมีจิตเป็นสมุฏฐานให้เกิดขึ้น ฯ บรรดาจิต ๓๕ นั้น อัปปนาชวนจิต ย่อมยังแม้อิริยา…

เนื้อหาเกี่ยวกับการจำแนกรูปในอภิธัมมัตถสังคหะ ซึ่งมีการแบ่งรูปออกเป็น ๒ อย่างตามสมควรทั้งภายในและภายนอก โดยการพิจารณาจากเหตุที่สำคัญ ๔ ประการคือ กรรม จิต ฤดู และอาหาร ซึ่งส่งผลต่อการเกิดรูปอย่างต่อเนื

…ี่ท่านกล่าว ไว้ในมูลฎีกาเป็นต้น (และ) โดยพิสดารตามนัยที่ท่านกล่าวไว้ใน อภิธัมมัตถปกาสินีฎีกาฯ คำว่า ปฐมภวงฺคมุปาทาย ความว่า จิต ๓๕ เกิดขึ้นอยู่จำเดิม แต่ภวังค์ดวงแรก เกิดในลำดับแห่งปฏิสนธิจิตนั่นแบ ย่อมย…

บทความนี้กล่าวถึงการเกิดของจิตทั้งสองประเภท คือ ปฏิสนธิจิตและจุติจิต โดยเฉพาะอย่างยิ่งว่าจิตเหล่านี้ไม่มีความสามารถในการทำให้รูปเกิดขึ้นได้ เนื่องจากไม่มีองค์ฌานอันเป็นปัจจัยพิเศษ ข้อความนี้อิงตามคำสอ

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 300 ปฐมกัลป์ ฯ แต่การไม่ได้จักขุ โสตะ และภาวรูปในทุคติ ด้วยสามารถ แห่งสัตว์ผู้เป็นสังเสทชะและอุปปาติกะ แม้ท…

เนื้อหาในหน้าที่ 300 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา พูดถึงอายตนะของสัตว์ในทุคติว่ามีความแตกต่างกันในเรื่ององค์ประกอบของการรับรู้ และสามารถแบ่งเป็นกลุ่มตามลักษณะทางร่างกาย เช่น สัตว์บอ

…ี หรือพระอรหันต์เท่านั้น ๆ ในการเข้านิโรธ สมาบัตินั้น พระอนาคามี หรือพระอรหันต์ เข้ามหัคคตสมาบัติมี ปฐมฌานเป็นต้น ออกแล้วพิจารณาสังขารธรรมที่เป็นไปในสมาบัตินั้น เห็นชัดเจนอยู่ในสมาบัตินั้น ๆ นั่นแล ตามลำ…

เนื้อหานี้พูดถึงความแตกต่างของบุคคลในพระพุทธศาสนา โดยกล่าวถึงพระอนาคามีและพระอรหันต์ที่ละกิเลสได้เด็ดขาด ไม่มีเหลือ นอกจากนั้นยังอภิปรายถึงสมาบัติ ผลของสมาบัติ และการเข้าถึงนิโรธสมาบัติ ซึ่งเป็นขั้นพื

…ะแสเชี่ยวด้วยกำลังถ่อฉะนั้น เพราะอสุภภาวนามีอารมณ์เป็นปฏิกูล เพราะฉะนั้น ท่านอาจารย์จึงได้ กล่าวว่า ปฐมชฺฌานิกา (สำเร็จปฐมฌานได้) เพราะฌานที่ไม่มีวิตก ไม่เกิดในอสุภกรรมฐาน ฯ

บทความนี้เสนอแนวทางการเจริญกรรมฐานโดยมีกสิณเป็นต้น และวิเคราะห์ความสำคัญของการมีสมาธิและอัปปนาในการละกิเลส บรรยายถึงกรรมฐานที่มีลักษณะเฉพาะ เช่น อสุภกรรมฐาน และถึงวิธีการฝึกอบรมจิตเพื่อให้ถึงอัปปนาในร

…ชสกลมหาสังฆปริณายก ๑๔๘ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุในพระธรรมวินัยนี้ สงัดจากกาม สงัดจากอกุศลธรรม บรรลุ ปฐมฌาน มีวิตก มีวิจาร มีปีติ และสุขอันเกิดจากวิเวก (ความสงัด) อยู่บรรลุ ทุติยฌานมี ความผ่องใสแห่งจิต ณ …

บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับการบรรลุฌานและความสุขในพระพุทธศาสนา โดยเน้นการปฏิบัติสมาธิซึ่งเป็นสิ่งสำคัญในการสร้างสุขทางใจ โดยรวมถึงการบรรลุฌาน 4 ขั้นที่ส่งผลต่อความสงบสุขของภิกษุ รวมถึงการเชื่อมโยงระหว่าง

…ไปทรงทำในที่ที่เหมาะสมแห่งอื่น “เราจะครองแผ่นดินโดยธรรม เพื่อประโยชน์สุขแห่งมหาชนชาวสยาม” นี้คือพระ ปฐมบรมราชโองการแห่งสมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้าที่พระราชทานแก่ปวงชนชาวไทย ในการพระราชพิธีบรมราชาภิเษก …

…ามมั่นคงปลอดภัยให้กับชาติ ผ่านโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริที่เริ่มต้นตั้งแต่ปี 2494 ปฏิบัติตามพระปฐมบรมราชโองการซึ่งเป็นเป้าหมายสำคัญของการครองแผ่นดินเพื่อประโยชน์สุขของประชาชน

…าวสุก เป็นเหตุกรรม คือ สิ่งที่เขาใช้บุคคลให้ทำ และเป็นประธานของกิริยาศัพท์ คือ ปาจาปิยเต ท่านประกอบ ปฐมาวิภัตติ. ปาจาปิยเต เป็นกิริยาอาขยาต ปจ ธาตุ เป็นไปในความหุง, ณาเป และ ย ปัจจัย, อิ อาคม, เต วัตตมาน…

ในบทนี้มีการอธิบายเกี่ยวกับกิริยาศัพท์ที่ใช้ในการทำงาน และความสัมพันธ์ระหว่างผู้ทำและสิ่งที่ทำ โดยยกตัวอย่างจากบาลี เพื่อแสดงถึงหลักการในวจีวิภาค เช่น การใช้คำว่า 'ปาจาปิยเต' ที่เกี่ยวข้องกับการหุงข้า

…ยต่าง, เหตุนั้น ปัญญานั้น ชื่อว่าแตกฉานดีโดยต่าง, ปฏิ สํ เป็นบทหน้า ภิท ธาตุ ในความ แตก, อิตถีลิงค์ ปฐมาวิภัตติ เป็น อา (๕๒). เป็นกัตตุรูป กัตตุสาธนะ หิต กโรติ - ติ หิตกุกโร, ผู้ใด ย่อมทำ ซึ่งประโยชน์เกื…

ศึกษาละเอียดเกี่ยวกับโครงสร้างและการใช้ศัพท์ในภาษาบาลี โดยเฉพาะในหัวข้ออาขยาตและกิตก์ โดยจะวิเคราะห์การใช้ภาษาจากประโยคต่างๆ ที่แสดงให้เห็นถึงความหมายและการเปลี่ยนแปลงของคำในบริบทต่างๆ เช่น การให้ การ

…ุบายนั้น] ชื่อว่าเป็นเครื่องแนะนำ [ของบัณฑิต) วิ เป็นบทหน้า นี ธาตุ ในความ นำ เป็นกัตตุรูป กรณสาธนะ ปฐมิ ภวติ เอตสฺมา - ติ ปภโว. [แม่น้ำ] ย่อมเกิดก่อน แต่ประเทศนั่น เหตุนั้น [ประเทศนั่น] ชื่อว่าเป็นแดนเก…

เนื้อหาภายในหน้านี้กล่าวถึงการศึกษาในด้านบาลีไวยากรณ์และวจีวิภาค โดยพูดถึงคำต่าง ๆ เช่น 'อันเขาศึกษา', 'ความศึกษา', และ 'สมบัติใดอันเขาฝังไว้' พร้อมอธิบายถึงความหมายและการวิเคราะห์ในบริบทต่าง ๆ ของคำ

…ม ธาตุ ในความ ไป, ในความถึง, ลบที่สุดธาตุ กาตุ เพื่อจะทำ กรุ ธาตุ คน เพื่อจะไป คม ธาตุ ปัจจัยนี้ลงในปฐมาและจตุตถีวิภัตตินาม 8. เจตยตี - ติ เจตนา, ธรรมชาติใด ย่อมคิด, เหตุนั้น [ธรรมชาตินั้น] ชื่อว่าผู้คิด…

เนื้อหานี้เกี่ยวกับบาลีไวยากรณ์ในภาคที่ ๒ ของวจีวิภาค โดยกล่าวถึงการใช้ธาตุและกัมมรูปในความหมายต่างๆ รวมถึงการอธิบายถึงเจตนาและธรรมชาติของความคิดและความรู้สึกในบริบทของภาษา พร้อมชี้แจงแนวทางการทำความเ

…ตติ อตฺโถ ฯ อิมินา ปน ปเทน ปาริหาริกปญญ์ ทสเสติ ฯ อิมสฺมี หิ ปัญหาพยากรณ ติกฺขตต์ ปญฺญา อาคตาฯ ตตฺถ ปฐมา สชาติปัญญา ทุติยา วิปัสสนาปัญญา ตติยา สพฺพ กิจจปริณายิกา ปาริหาริกปญฺญา ฯ ภิกขูติ สาเร ภย์ อิกขาติ…

วิสุทธิมคฺคสฺส หรือ วิสุทธิมรรค เป็นแนวทางที่มุ่งเน้นการนำผู้ปฏิบัติไปสู่นิพพานผ่านการเสริมสร้างศีล สมาธิ และปัญญา เนื้อหามุ่งเน้นถึงการปฏิบัติที่ถูกต้อง โดยการสร้างสติปัฎฐานซึ่งเป็นส่วนสำคัญในการพัฒน

…ี่ 16 วิสุทธิมคเค ภวนิสสรณาวห์ โหติ ปัจจเวกขณญาณสฺส จ ภูมิติ ฯ เอว โลกิยโลกุตตรวเสน ทุวิธ์ ฯ ติเกสุ ปฐมตฺติเก ฯ หีเนน ฉนฺเทน จิตฺเตน วิริเยน วีมสาย วา ปวตฺตต์ หิน มชณิเมหิ ฉันทาทีห์ ปวตฺตต์ มชฺฌิม ปณิเตห…

บทความนี้นำเสนอความสำคัญของวิสุทธิมคฺค และการปฏิบัติตามหลักศีลและธรรม เพื่อการเข้าถึงความเป็นอริยะในพระพุทธศาสนา โดยเน้นการใช้จิตใจและการสร้างความเข้าใจในองค์ประกอบต่างๆ ที่นำไปสู่วิถีแห่งการปฏิบัติจร