พระอนุรุทธา : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 256 ไว้แล้ว พระอนุรุทธาจารย์จึงกล่าววรรณะเป็นต้น ที่เป็นปัจจุบัน ซึ่ง ตกไปแล้วในสันตติอันเดียวกับกรรมนิมิตนั้น แม้อันชวนะที…

บทความนี้กล่าวถึงการตีความของพระอาจารย์เกี่ยวกับปฏิสนธิและจุติของสัตว์ รวมถึงความสัมพันธ์ระหว่างกรรมกับอารมณ์ที่เกิดขึ้นในวาระสำคัญในการเกิดใหม่ โดยมีคำอธิบายเกี่ยวกับกรรมนิมิตและจุติในแต่ละชั้นของอรู

…า - หน้าที่ 406 อิติ อนุรุทธาจริเยน รจิต อภิธมฺมตฺถสังคห์ นาม ปกรณ์ ปกรณ์ชื่ออภิธัมมัตถสังคหะที่ท่านพระอนุรุทธาจารย์รจนาไว้ คนฺถโต ปญฺญาสาธิากานิ อฏฺฐสตานิ สมตตานิ โดยข้อความที่เรียบเรียงเป็นข้อ ๆ ๘๕๐ ข้อ จบบริบ…

อภิธัมมัตถสังคหะ เป็นผลงานที่พระอนุรุทธาจารย์ได้รจนาไว้เพื่อเป็นแหล่งอ้างอิงในด้านอภิธัมมบท โดยเนื้อหามีการจัดเรียงในรูปแบบ 850 ข้อ เพื่อช่ว…

…ภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 380 เหตุแก่ความเป็นไปแห่งสันดาน เพราะฉะนั้น จึงไม่มีความผิดอะไร ๆ ๆ พระอนุรุทธาจารย์กล่าวคำว่า ฉ วตฺถุน ปวตฺติย์ ดังนี้ไว้ ก็เพราะวัตถุ มีจักขุเป็นต้น ยังไม่เกิดในปฏิสนธิกาล และเพ…

ในหน้านี้ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา กล่าวถึงความสัมพันธ์ระหว่างอารมณ์กับสันดาน โดยอ้างอิงถึงหลักการทางอภิธรรม เช่น การเกิดของวัตถุที่มีจักขุไม่สามารถเป็นปัจจัยแก่วิญญาณได้ และปรา

…ในปวัติกาล และ แก่นามที่เกิดร่วมกันในปฏิสนธิกาลและปวัติกาลทั้ง ๒ โดยเป็นเหตุ ปัจจัยเป็นต้นฯ แท้จริง พระอนุรุทธาจารย์กล่าวว่า ในคำทุกคำที่ว่า สหชาตรูป์ บัณฑิตพึงทราบว่า รูปมีกรรมเป็นสมุฏฐานในปฏิสนธิกาล มีจิตเป็นส…

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเฉพาะการศึกษาเกี่ยวกับอาเสวนะและมรรค โดยอาจารย์ธรรมปาลเถระได้กล่าวถึงปัจจัยต่างๆ ที่ส่งผลต่อการเกิดขึ้นของรูปธรรมและจิต โดยอธิบายถึงควา

…รคเป็นปัจจัย จึงได้ปัญหาพยากรณ์ไว้ ข้อ ๑ ดังนี้ เพราะฉะนั้น ชวนะทั้งหลายจึงถึงความเป็นอาเสวน ปัจจัย พระอนุรุทธาจารย์ลงสันนิษฐาน ดังนี้ จึงกล่าวคำมีอาทิว่า ปุริมานิ ชวนานิ ฯ ก็เมื่อในอาทิพจน์นี้ มีคำที่ไม่พิเศษอย…

เนื้อหานี้ศึกษาเกี่ยวกับปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับนามและรูป โดยพิจารณาข้อสรุปที่กล่าวถึงอาการ ๒ อย่าง รวมถึงการสอบถามถึงความเป็นอาเสวนะหรือปัจจัยในการเกิดขึ้นของจิต และผลกระทบของกรรมที่มีต่อสภาพของจิตในเร

…ตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 356 อภิธัมมัตถสังคหฎีกาแปล พรรณนาความปริเฉทที่ 4 [ข้อความเบื้องต้น] บัดนี้ พระอนุรุทธาจารย์ ได้เริ่มคำเป็นต้นว่า เยส์ ดังนี้ เพื่อ จะแสดงปัจจัยแห่งนามธรรมและรูปธรรม ตามที่ได้กล้ามมาแล้ว …

บทความนี้กล่าวถึงการวิเคราะห์ปัจจัยแห่งธรรมที่มีผลกระทบต่อการเกิดขึ้นของนามธรรมและรูปธรรม โดยการอธิบายถึงปัจจัยหลายอย่างที่เป็นอุปการะต่อความเกิดและการตั้งอยู่ของธรรม รวมถึงการอธิบายถึงความเชื่อมโยงขอ

…] ประกอบความว่า วัตถุธรรม คือสภาวธรรม มี ๗๒ ประเภท พร้อมทั้งลักษณะ คือมีความคิดเป็นต้นเป็นลักษณะ ที่พระอนุรุทธาจารย์ ได้กล่าวไว้แล้ว ด้วยสามารถแห่งจิต เจตสิก นิปผันนรูป และนิพพาน บัดนี้ ข้าพเจ้า (พระสุมังคลาจารย…

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหะชี้ให้เห็นถึงการจัดกลุ่มวัตถุธรรมที่มีลักษณะต่างๆ โดยแบ่งแยกตามอำนาจและคุณภาพของธรรม มีการสงเคราะห์ธรรมที่เป็นอกุศล, กุศล, และโพธิปักขิยธรรม โดยใช้คลังความหมายที่อธิบาย

…สทฺโท วิกาโร เป็นอาทิ ท่าน อาจารย์กล่าวไว้ด้วยอำนาจที่ทั่วไปแม้แก่สัตว์ทุกจำพวก ฯ [อธิบายพระนิพพาน] พระอนุรุทธาจารย์ ครั้นแสดงจิต เจตสิก และรูป โดยวิภาคด้วย

บทความนี้กล่าวถึงอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา ซึ่งศึกษาความเป็นไปของชีวิตและการมีอยู่ของรูปในภาวะการดับของพรหม รูปแบบต่างๆ ของชีวิต รวมถึงการที่อาหารและฤดูมีอิทธิพลต่อการสร้างรูป นอกจา

…ิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 268 พรรณานาความปริเฉทที่ ๖ [ข้อความเบื้องต้น] พระอนุรุทธาจารย์ ครั้นแสดงอรรถที่กล่าวไว้ในพระอภิธรรม ๒ อย่าง ด้วยสามารถแห่งจิตและเจตสิกอย่างนี้ก่อนแล้ว บัดนี้…

บทความนี้กล่าวถึงการอธิบายเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยพระอนุรุทธาจารย์ ที่ได้แสดงคำสอนเกี่ยวกับจิตและเจตสิก ในลำดับของรูปและนิพพาน และการจัดประเภทของรูปตามคำอธิบาย แ…

…่า เป็นยอดแห่งสัตว์ทั้งหลาย เหล่านั้น ดังนี้เป็นอาทิ ฯ ก็ด้วยคำมีประมาณเพียงเท่านี้ ย่อมเป็น อันท่านพระอนุรุทธาจารย์ทำการสดุดีพระผู้มีพระภาคเจ้า ด้วยอาการ ๓ ન ๑-๑. เฉลยสนามหลวง พ.ศ. ๒๔๕๗.

…มาสัมพุทธะเพราะไม่มีผู้ใดเสมอเหมือน พระผู้มีพระภาคเจ้าได้แก่พระตถาคตเจ้าเป็นยอดแห่งสัตว์ทั้งหมด ท่านพระอนุรุทธาจารย์ได้สดุดีพระผู้มีพระภาคเจ้าอย่างลึกซึ้งในข้อความเหล่านี้

…นอสังขาริกเท่านั้น ไม่เป็นสสังขาร เปรียบเหมือนเมื่อหน้าไหว เงาหน้าในพื้นกระจกก็ไหวฉะนั้น "ฯ แต่เพราะพระอนุรุทธาจารย์ ปรารถนาความต่างแห่งวิบากที่เป็นสังขาร ด้วยอำนาจปัจจัย ไม่ใช่ด้วย อำนาจกรรม ฉะนั้น วาทะว่า "อสุ…

ในบทนี้มีการอธิบายความต่างของวิบากที่เป็นสสังขารและอสังขาร โดยพระอนุรุทธาจารย์ได้พูดถึงการจัดประเภทวิบากต่าง ๆ โดยใช้อำนาจกรรมและปัจจัย และระบุถึงการแสดงวิบากที่เกี่ยวข้องกั…

…ารปฏิเสธวิบากที่ประกอบ ด้วยญาณ โดยไม่มีผิดมติของอาจารย์เหล่านั้น ในปกรณ์อภิธัมมัตถสังคหะ แม้นี้ ท่านพระอนุรุทธาจารย์กระทำไว้แล้วหมายเอกเฉพาะพวกอเหตุก สัตว์เท่านั้น ๆ แต่บัณฑิตต้อง ต้องพิจารณาเสียก่อนจึงยอมรับคำข…

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหะและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา เรียบเรียงการอภิปรายของอาจารย์เสนอบุคคล 8 ประเภทและคำอธิบายเกี่ยวกับวิบากที่ประกอบด้วยญาณที่แตกต่างกัน โดยมีอาจารย์จำนวนมากเห็นพ้องหรือแตกต่าง

…ัจเฉทะ เพราะเกิดขึ้นโดยอาการคือเข้าไป ตัดภวังคสันตินั้นให้ขาดลงฯ แต่ในปกรณ์อภิธัมมัตถสังคหะนี้ ท่าน พระอนุรุทธาจารย์กล่าวจิตทั้ง ๒ ดวงไว้โดยไม่แปลกกันว่า เมื่อภวังค์จิต ไหว ๒ ครั้ง ดังนี้ ฯ [อธิบายอุปมาภวังคจิตไ…

บทนี้พูดถึงภวังคัปัจเฉทะซึ่งเกิดจากการตัดภวังคสันติ โดยเฉพาะการอภิปรายเกี่ยวกับการเชื่อมโยงระหว่างรูปที่กระทบประสาทและภวังคที่อาศัยหทัยวัตถุ การเปรียบเทียบด้วยแมลงวันที่จับอยู่กับก้อนกรวดเพื่ออธิบายกา

…ัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 81 พรรณนาความปริเฉทที่ ๒ [ข้อความเบื้องต้น] ท่านพระอนุรุทธาจารย์ ครั้นจำแนกจิตโดยประเภทแห่งภูมิ ชาติ สัมประโยค สังขาร ฌาน อารมณ์ และมรรค ตามควรอย่างนี้ก่อน แล้…

เนื้อหาในหน้าที่ 81 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา พรรณนาถึงการจำแนกจิตตามประเภทต่าง ๆ รวมถึงการอธิบายลักษณะของเจตสิก โดยเริ่มตั้งแต่ลักษณะของเจตสิกที่มีความเกิดและความดับในที่เดียวก

…ะเพราะสัมประโยค ด้วยเหตุที่ไม่มีโทษมีอโลภะเป็นต้น เพราะมีการนำคุณอันงามนั้นมาเป็น เหตุ ៨ บัดนี้ ท่านพระอนุรุทธาจารย์หวังจะแสดงกามาวจรกุศลจิตก่อน ต่อแต่นั้นแสดงวิบากของกามาวจรจิต และในลำดับนั้น แสดงกิริยาจิต ที่น…

บทอ่านจากอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา แสดงถึงความทุกข์ที่เกี่ยวข้องกับจิต โดยเฉพาะอย่างยิ่งจิตที่ไม่มีสัมฤทธิ์กับเหตุ สรุปถึงการแบ่งประเภทจิตเป็นหลายรูปแบบ พร้อมทั้งการวิเคราะห์เกี่ยว

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 27 อีกนัยหนึ่ง ก็บทว่า สสงฺขารึกมสงฺขาริก นี้ ท่านพระอนุ รุทธาจารย์กล่าวหมายถึงความมีและความไม่มีแห่งสังขารอย่างเดียว ไม่ใช่ แห่งอาการท

บทนี้พูดถึงความสัมพันธ์ระหว่างจิตและสังขาร โดยพระอนุรุทธาจารย์ได้ชี้ให้เห็นถึงความมีและความไม่มีของสังขาร พร้อมกับการแยกประเภทของจิตที่เกิดขึ้นจากสังขาร ว่าก…

… คำสามัญ ย่อมมีวิสัยแปลกัน โดยเนื้อความและความหมายเป็นต้น เพราะฉะนั้น ในอธิการว่าด้วยกุศลจิตนี้ ท่านพระอนุรุทธาจารย์จึง กล่าวความเห็นผิดเท่านั้นว่า ทิฏฐิ ฯ ทิฏฐินั่นเอง ชื่อว่าทิฏฐิคตะ เพราะความที่ คต ศัพท์ เป็น…

เนื้อหานี้กล่าวถึงการอธิบายจิต ๒ ลักษณะ ได้แก่ โทมนัสสสหคตจิต และโสมนัสสสหคตจิตซึ่งรวมถึงความหมายของจิตที่ดีและความเห็นผิด ๆ ในบริบทของอภิธรรม โดยเฉพาะเกี่ยวกับอำนาจแห่งวิถีจิตที่ทำให้เกิดโสมนัสและทิฏ

…น้าที่ 16 นั้น ชื่อปโยคะ ฯ บรรดาสัมปทา ๓ อย่าง มีเหตุสัมมปทาเป็นต้นนั้น ผลสัมปทา ๒ อย่างข้างต้น ท่านพระอนุรุทธาจารย์แสดงแล้วด้วยบทว่า สมฺมาสมฺพุทฺธ์ นี้ฯ ส่วนผลสัมปทา ๒ อย่างนอกนี้ กับทั้งสัตตูปการ สัมปทา แสดงด้…

ในเอกสารนี้ได้กล่าวถึงอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยเฉพาะการอธิบายผลสัมปทาและเหตุสัมปทาที่ท่านพระอนุรุทธาจารย์ได้แสดงไว้ ผ่านบทเรียนที่หมายถึงผลสัมปทาอันเกี่ยวข้องกับสัตว์ทั้งหลาย พร้อมทั้งการถวายความนอบน้…