อภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา : หน้า 304/442

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 304 และเพราะพวกพรหมไม้มีภาวรูปทั้ง ๒ นั้น ๆ และกลาปของอาหาร ชรูปก็ไม่ได้ (ในรูปโลกนั้น) เพราะอาหารแม้ที่ซึมซาบอยู่ในร่างกาย ไม่ยังรูปให้เกิดขึ้นได้ ด้วยอาหารที่กลืนกิน ฯ เพราะว่าฤดูและอาหาร ที่ซึมไปตามสรีระ แม้มีอยู่ ได้อุตุและอาหารภายนอกเป็นที่อาศัยแล้ว ย่อมยังอุตุรูปและอาหารรูปให้ตั้งขึ้น ฯ บทว่า ชีวิตนวก ได้แก่ ชีวิตนวกะซึ่งมีกายทสกะเป็นที่ตั้งอยู่ เพราะไม่มีกายฯ บทว่า อติริจฺฉติ ความว่า เป็นรูปที่เหลือลงจากรูปที่ จะมีได้ในปฏิสนธิกาลและปวัติกาลแห่งพรหมที่เหลือ ๆ ก็รูปที่มีสมุฏ ฐาน ๓ และที่มีสมุฏฐาน ๒ แห่งพวกพรหมแม้ทั้งหมด ย่อมดับพร้อม กันทีเดียว เพราะพวกพรหมไม่มีการทิ้งสรีระไว้ในเวลาตาย ฯ ในรูปพรหม ทั้งหลาย (รูปวจรภูมิ) รูป ๒๓ ย่อมดับไปพร้อมกัน เพราะไม่มีรูป ทั้ง ๕ ด้วยสามารถแห่งฆานะ ชิวหา กายและภาวรูป ๒ ฯ แต่อาจารย์ บางพวกกล่าวว่า แม่รูปทั้ง ๓ มีลหุตาเป็นต้น ก็ไม่มีในรูปภพเหล่านั้น เพราะไม่มีความกำเริบแห่งธาตุมีอันกระทำความเฉื่อยช้าเป็นต้นฯ คำ ตามที่กล่าวนั้นเป็นเหตุที่ไม่สมควร ฯ เพราะว่า ความเป็นไปแห่งธรรม ที่เป็นข้าศึกต่อลหุตารูปเป็นต้นนั้น ซึ่งมีการเพ่งเอาธาตุที่จะพึงให้สงบ ย่อมไม่มี เพราะเมื่อเป็นเช่นนั้นความไม่มีลหุตาเป็นต้น จะไปพ้องกัน ในพวกสเหตุกกิริยาจิต ฯ คำว่า สทฺโท วิกาโร เป็นอาทิ ท่าน อาจารย์กล่าวไว้ด้วยอำนาจที่ทั่วไปแม้แก่สัตว์ทุกจำพวก ฯ [อธิบายพระนิพพาน] พระอนุรุทธาจารย์ ครั้นแสดงจิต เจตสิก และรูป โดยวิภาคด้วย