มรรค : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 24 / 50

…แล้ว ภพชาติต่อไปในอนาคต จะทำให้เราสมบูรณ์ไปด้วยรูปสมบัติ ทรัพย์สมบัติ คุณสมบัติ ลาภ ยศ สรรเสริญ สุข มรรคผลนิพพาน เราทั้งหลายเป็นชาวพุทธ เมื่อรู้ว่า ตราบใดที่กิเลสอาสวะยังไม่หมดสิ้น เรายังจะต้อง เวียนว่ายต…

การถวายวิหารทานมีอานิสงส์ที่ยิ่งใหญ่สำหรับผู้มีจิตเลื่อมใส ซึ่งช่วยสร้างบุญและความสุขในชีวิตและภพต่อไป พระพุทธองค์ทรงสอนให้เราเห็นคุณค่าของการทำบุญในวิธีนี้ โดยผลจากการถวายวิหารจะนำพาความร่มเย็นและควา

…เป็นสิริมงคล แล้วก็จะส่งผลออกมาถึงคำพูดและ การกระทำให้ดีเป็นไปเพื่อบุญกุศลล้วนๆ และเพื่อให้ได้บรรลุ มรรคผลนิพพาน มีถ้อยคำสุภาษิตที่ปรากฏใน ขุททกนิกาย อปทาน ว่า “ด้วยกรรมที่หาสังฆทานไว้ดีแล้ว และด้วยการตั้…

ทุกชีวิตเกิดจากสิ่งแวดล้อมต่างกัน แต่มีจุดมุ่งหมายเดียวคือการทำพระนิพพานให้แจ้ง การเจริญสมาธิภาวนาเป็นหนทางหนึ่งในการพัฒนาจิตใจให้บริสุทธิ์ การถวายสังฆทานนำไปสู่ผลบุญที่ยิ่งใหญ่ และความสุขในทุกสถาณที่

…ได้ทำไป แล้วก็อธิษฐานจิตให้มั่นกันเลย อธิษฐานให้เป็นผู้ถึงพร้อมทั้งรูปสมบัติ ทรัพย์สมบัติ คุณสมบัติ มรรคผลนิพพานกันอย่างนี้ อะไรก็ตามที่เราหมั่นทํา หมั่นตอกย้ำ

…ึงความสำคัญของการทำบุญด้วยความเลื่อมใสและศรัทธา อีกทั้งยังมีการอธิษฐานเพื่อให้ได้ทั้งทรัพย์สมบัติและมรรคผลนิพพาน สร้างแรงบันดาลใจให้ผู้อ่านเห็นคุณค่าของการทำบุญ

…ติทั้งทางโลกและทางธรรม ทางโลกก็จะได้โลกียทรัพย์ ทางธรรมจะได้อริยทรัพย์คือเข้าถึงพระธรรมกาย ได้บรรลุ มรรคผลนิพพาน ศีลที่เราสมาทานจะเป็นเครื่องนำออกจากทุกข์ นําความสุขที่เป็นบรมสุขให้บังเกิดขึ้น ดังตัวอย่าง…

การรักษาศีลอย่างดีช่วยให้สามารถอยู่ในมนุษย์และเทวโลกไม่ไปทุคติ และนำไปสู่มหาสมบัติทั้งโลกิยะและอริยะ เช่น อริยทรัพย์ที่ช่วยให้เข้าถึงพระธรรมกายและบรรลุนิพพาน โดยมุ่งมั่นรักษาศีลให้บริสุทธิ์ตลอดชีวิต เ

…้าวสาลีอันสะอาดอย่างดี คลุกด้วยเนื้อมีรสอร่อย และน้ำมันเนย อีกทั้งขอจงเป็นปัจจัยให้ข้าพเจ้าได้บรรลุ มรรคผลนิพพานด้วยเทอญ” ด้วยบุญนั้น เมื่อพ่อค้าละโลกก็ได้ ไปบังเกิดในเทวโลก เสวยทิพยสมบัติอันยิ่งใหญ่สิ้นพ…

ในสมัยพระผู้มีพระภาคเจ้าพระนามว่ากัสสปะ มีพ่อค้าคนหนึ่งซึ่งได้แบ่งข้าวให้สุนัขหิวโซ ด้วยความกรุณา และตั้งความปรารถนาให้ได้บรรลุธรรม เมื่อพ่อค้าเสียชีวิตไปเกิดในเทวโลก ก่อนจะกลับมาเกิดใหม่ในมนุษย์อีก 5

ประโยค - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ปฐโม ภาโค) - หน้าที่ 164 อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา หน้า 164 นิพฺพานนฺติ วุฒิเต อรหตฺตปริฬาหูปสเมสุปิ สงฺกา สิยา ตสฺมา มคฺค...ธมฺโมติ วิวรติ ฯ เอโส หิ นิ

…ระเภทของนิพพานในบริบทของอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา มีการอ้างถึงคุณสมบัติต่าง ๆ ของนิพพานและความสัมพันธ์กับมรรคทางธรรม ซึ่งมีเป้าหมายเพื่อให้ผู้อ่านเข้าใจลักษณะและหน้าที่ของนิพพานในประเด็นทางธรรมชาติและปฏิบัติเช…

ประโยค - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ตติโย ภาโค) - หน้าที่ 569 อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา หน้า 570 วิเสสน์ ฯ มคฺโค เอว อาคมน์ มคฺคา...น ๆ มคฺคา...นสฺส วโส มคฺคา....วโส ฯ อลภิตวาติ ลภตีติ ปุพ

บทนี้นำเสนอเนื้อหาเกี่ยวกับอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา โดยการวิเคราะห์มรรคและผลในบริบทของพระธรรมคำสอน การพูดถึงภาวะทางจิตใจและการประยุกต์ใช้ในชีวิตจริง เช่น มรรคที่นำไปสู่การ…

…ภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 8 จิต ๘๕ เป็นจิต ๑๒๑ ได้อย่างไร ? จิตทั้ง ๕ นี้ คือ ปฐมฌาน โสดาปัตติมรรคจิต ประกอบด้วยวิตก วิจาร ปีติ สุข และเอกัคคตา ๑ ทุติยฌานโสดาปัตติมรรคจิต ประกอบด้วยวิจาร ปีติ สุข แล…

…ปฐมฌานและอนุตตรจิต รวมถึงการใช้งานจริงในด้านจิตวิญญาณ การศึกษาเหล่านี้สำคัญในทางธรรม โดยการรวมกันของมรรคจิตและผลจิตสร้างจำนวน 40 โดยแบ่งออกเป็นแบบละเอียด เพื่อให้มีความเข้าใจที่ลึกซึ้งเกี่ยวกับจิตในทางแนว…

…ตถสังคหะ จบ ด้วยประการฉะนี้ ન จิต ฌานละ ๑๑ คือ รูปฌานที่ ๑ ถึงที่ ๔ ทุกชั้น มีกุศล ๑ วิบาก ๑ กิริยา มรรค ๔ ผล ๔ ฌานที่สุด ได้แก่ รูปฌานที่ ๕ และอรูปฌานทั้ง ๔ สงเคราะห์เข้าไปรูปฌานที่ ๕ เพราะมีองค์เสมอกัน …

บทเรียนประจำหน้านี้กล่าวถึงความแตกต่างทางจิตและฌาน โดยแบ่งแยกประเภทของจิต ได้แก่ รูปฌาน อรูปฌาน และกุศลจิต พร้อมสถิติจำนวนจิตต่างๆ โดยจบที่ประเด็นหลักคือการรวมองค์ประกอบต่างๆ ของฌาน การนับประเภทจิตที่

…สัมปทา มี ๔ อย่าง คือ ญาณสัมปทา ปหารสัมปทา อานุภาวสัมปทา และ รูปกายสัมปทาฯ บรรดาผลสัมปทาทั้ง 4 นั้น มรรคญาณซึ่งเป็นที่ ตั้งแห่งพระสัพพัญญุตญาณ และพระทศพลญาณเป็นต้น ซึ่งมีมรรค ญาณนั้นเป็นมูล ชื่อว่าญาณสัมป…

เนื้อหาแสดงถึงความสำคัญของสัมปทา 3 ประการ เป็นเหตุให้เกิดผล 4 ประการ อธิบายถึงญาณสัมปทา ปหารสัมปทา อานุภาวสัมปทา และรูปกายสัมปทา โดยมีสัตตูปการสัมปทา 2 ประการ เช่น อาสยะ และปโยคะ ที่เกี่ยวข้องกับพระผู

…าลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 17 และในวัฏฏทุกข์ทั้งสิ้นฯ พระธรรมมี ๕ อย่าง ด้วยสามารถแห่ง มรรค ๔ ผล ๔ และนิพพาน ๑ หรือมี ๑๐ อย่าง รวมทั้งปริยัติเข้า ด้วย ฯ ก็แล การทรงไว้แห่งพระธรรมนี้ ได้แก่การ…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงพระธรรม ๕ อย่างที่ประกอบด้วยมรรค ๔ ผล ๔ และนิพพาน ๑ ที่มีความสำคัญในการขจัดกิเลส และการบรรลุถึงนิพพาน โดยผ่านทางอริยมรรคที่เป็นธรรมท…

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 60 [วิเคราะห์โสตาปัตติมรรคจิตเป็นต้น] มรรคมีองค์ ๘ อันประเสริฐ บัณฑิตเรียกว่า โสตะ เพราะ ไหลตรงไป คือเข้าไปถึงนิพพาน หรือเพราะ…

บทความนี้สำรวจและวิเคราะห์เกี่ยวกับโสตาปัตติมรรคจิตและกลไกการบรรลุถึงนิพพาน การเข้าใจแนวคิดเกี่ยวกับโสตาปัตติมรรคและบทบาทของพระสกทาคามีในมนุษย์และเท…

…ที่นี้ ฯ จริงอยู่ พระสกทาคามีจำพวกหลังนี้ ไปจาก มนุษย์โลกนี้แล้ว กลับมาในมนุษยโลกนี้อีกครั้งเดียว ฯ มรรคจิต ของพระสกทาคามีนั้น ชื่อว่าสกทาคามีมรรคจิต ฯ เฉพาะพระอริย บุคคลผู้ตั้งอยู่ในผล ชื่อว่าพระสกทาคามี…

…นี้เสนอความเข้าใจเกี่ยวกับพระสกทาคามี ผู้ซึ่งกลับมาในมนุษย์โลกเพียงครั้งเดียว และรายละเอียดเกี่ยวกับมรรคจิตที่พระสกทาคามีและพระอนาคามีมีส่วนร่วม การแยกแยะมรรคของพระอริยบุคคลทั้งสาม ได้แก่ สกทาคามี, อนาคาม…

…ธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 62 ๑๐๐๐ นัย มีประเภท ๖๐๐๐๐ นัยที่มาในสัจจวิภังค์บ้าง ความที่โสดา ปัตติมรรคมีนัยมากมายหลายอย่าง ตามนัยที่กล่าวแล้วในหนหลังบ้าง ฯ ในคำว่า นยสหสฺสวเสน นั้น มีการแสดง ๑๐๐๐ นัย ดั…

…่ 62 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกาได้กล่าวถึงการแจกแจงนัยที่เกี่ยวข้องกับโสดาปัตติมรรค โดยมีการแสดงออกถึงประเภทนัยที่เป็นจำนวนมาก ตัวอย่างเช่น การแจกออกเป็นจำนวน ๑๐๐๐ นัย โดยอิงจากโศดาปั…

…่างยิ่ง เพราะไม่มีจิตอื่นจะยิ่งไปกว่า ตน ท่านลงมติไว้ 4 ประการ อย่างนี้ คือ โลกุตตรกุศลจิต กล่าวคือ มรรค ๔ มี ๔ อย่าง โดยความต่างแห่งสัมประโยคของอัฏฐิงคิกมรรค ทั้ง 4 มีโสดาปัตติมรรคเป็นต้น ด้วยความสามารถล…

…ตซึ่งเป็นจิตที่มีความประเสริฐที่สุด โดยได้เสนอมุมมองเกี่ยวกับการตัดกิเลสและการบรรลุถึงสัมมาสมาธิผ่านมรรค ๔ อธิบายถึงความแตกต่างของจิตและผลของการกระทำที่เกิดจากกุศลจิต อธิบายการเกิดขึ้นของมรรคจิตและการระงั…

…จกจิตออกไปเป็น ๑๒๑ คือ ๑๐๐ เกินไป ๒๐ เลยไป ๑ ฯ [ว่าด้วยฌานประกอบในโลกุตตรจิต] ชื่อว่าปฐมฌานโสดาปัตติมรรคจิต เพราะอรรถว่า โสดา ปัตติมรรคจิตนั้น และเป็นปฐมฌาน เพราะแม้นกับปฐมฌานเป็นต้น ด้วยอำนาจองค์ฌาน ๆ จร…

…๐ เกินไป ๒๐ เลยไป ๑. นอกจากนี้ยังพูดถึงฌานที่เชื่อมโยงกับโลกุตตรจิต โดยเฉพาะฌานระดับปฐมซึ่งจะปรากฏในมรรคทั้ง ๔ ดังนั้น ฌานจึงมีบทบาทสำคัญในการพิจารณาสังขารและเป็นที่ตั้งให้กับการประพฤติปฏิบัติในทางพุทธศาส…

…ก่บุคคลผู้พิจารณาฌานใด ๆ ฌานนั้น ๆ ชื่อว่าฌานที่พิจา อัธยาศัยที่เกิดแก่พระโยคาวจรอย่างนี้ว่า ไฉนหนอ มรรคเหมือนกับ ปฐมฌานของเรา จึงมีองค์ ๕ หรือมรรคที่ต่างโดยมรรคมีองค์ ๔ เป็นต้น เหมือนกับบรรดาทุติฌานเป็นต…

บรรยายถึงความสัมพันธ์ระหว่างวิปัสสนาและฌานภายในอภิธรรม โดยกล่าวถึงองค์ประกอบของมรรคที่แตกต่างกัน ทั้งปฐมฌานและทุติฌาน รวมถึงการพิจารณาธรรมขั้นสูงและขั้นต่ำ ผลของการเข้าฌานที่มีอัธยาศั…

…ยู่ ฌานที่สูงๆ ขึ้นไป ย่อม เป็นบาทไม่เล็งฌานที่พิ มีกำลังกว่าฌานที่ต่ำ ๆ ลงมาฯ ส่วนการนิยมเวทนาแม้ในมรรคทั้งปวง ย่อมมีโดยนิยมคือ วิปัสสนาที่เป็นวุฏฐานคามินีฯ การนิยมองค์ฌานล้วน ๆ ของพระผู้ สุกขวิปัสสก ย่อ…

…สนาถือเป็นวุฏฐานคามินี ในขณะที่ฌานมีหน้าที่เป็นบาท แต่พระผู้สุกขวิปัสสกไม่จำเป็นต้องใช้ฌานในการบรรลุมรรค นอกจากนี้ การพิจารณาว่าองค์มรรคและโพชฌงค์อาจจะมีมิติต่างๆ ที่สำคัญต่อการเข้าถึงความรู้และการทำสมาธิ…

…ปคราวเดียวเท่านั้น แม้ในกาลทุกเมื่อ ฯ ต่อจากนั้นก็เป็น ภวังคบาต (จิตตกภวังค์) ส่วนมักคุปบาท (การเกิดมรรค) ทั้ง 4 มีในขณะจิตเดียว ฯ ต่อจากนั้น ผลจิต ๒-๓ เกิดขึ้นตามสมควร ฯ ต่อจากนั้นไปก็เป็นภวังคบาต (จิตตก…

ในอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกานี้ เนื้อหาพูดถึงการเกิดและลักษณะของจิต การปรากฏของจิตในช่วงเวลาต่าง ๆ ทั้งในปัจจเวกขณจิต ในเวลาที่มีการปฏิบัติธรรม และกรรมวิธีในการเข้าถึงนิโรธสมาบัติ โด

… ย่อมแล่นไปคราวเดียวเท่านั้น ในเวลาอัญญาชวนจิตเกิดคราวแรก และในเวลามีความชำนาญที่บุคคลต้องเสพแล้ว ฯ มรรคนั้นแล ชื่อว่า มรรคุปบาท เพราะบังเกิดขึ้น ๆ บทว่า ยถารห์ ได้แก่ ตามสมควร แก่มรรคที่เกิดขึ้นแล้ว เป็น…

เนื้อหาในหน้า 179 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา พูดถึงการเจริญสติและการเข้าใจการทำงานของปัจจเวกขณจิตทั้ง ๔ และ ๕ ดวงที่เกี่ยวข้องกับพระสาวก ปรัชญาของจิตในบทนี้ยังสำรวจถึงอุปนิสัยและค