สังคหะ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ

…เข้าไว้ ความสุขในชีวิตสมรสจะมีเอง แต่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสเรื่องมงคลสมรสไว้สั้นๆ เพียงคำเดียว ว่า สังคหะ แปลว่า การสงเคราะห์กัน และให้ปฏิบัติตามหลัก “สังคหวัตถุ ๔” เพื่อเป็นการยึดเหนี่ยวน้ำใจกัน ดังนี้ ๑.…

การสร้างความรักยั่งยืนในชีวิตสมรสเริ่มต้นจากการปฏิบัติสังคหวัตถุ ๔ ซึ่งประกอบด้วยการให้ปัน การพูดจาไพเราะ การประพฤติตนเป็นประโยชน์ และการวางตัวให้เหมาะสม หากคู่รักเข้าใจและปฏิบัติตามหลักเหล่านี้ จะสร้

…สัมมาสัมพุทธเจ้าทรงสอนให้ยึดเหมือนกัน แต่แทนที่จะสอน ให้ยืดด้วยด้าย ทรงสอนให้ยึดด้วยคุณธรรมเรียกว่า สังคหะ แทน การ สงเคราะห์ที่ทั้งสองฝ่ายปฏิบัติต่อกัน จะเป็นเงื่อนใจ ๒ วง วงหนึ่งคล้อง ไว้ในใจสามีอีกวงหนึ่ง…

เนื้อหาเกี่ยวกับหน้าที่ที่สามีควรปฏิบัติต่อภรรยา เช่น การให้เกียรติและไม่ดูหมิ่น การไม่มีความรักกับหญิงอื่น และการให้ความเป็นใหญ่กับภรรยา นอกจากนี้ยังมีหน้าที่ของภรรยาที่มีต่อสามี เช่น การจัดการงานบ้า

…ชญ์องอาจในพระปริยัติ เป็นครู เป็นภาชนะแห่คารวะ ด้วยเศียรเกล้า แล้วจักพรรณนาโดยย่อ ซึ่งพระอภิธัมมัตถ สังคหะ เป็นที่ยังปีติให้เจริญยิ่งแก่เหล่าภิกษุ นักอภิธรรม เพราะกุลบุตรทั้งหลาย ไม่ สามารถจะรู้อรรถในบททั้ง…

เนื้อหานี้กล่าวถึงอภิธัมมัตถสังคหะและอภิธัมมัตถวิภาวินี โดยเริ่มจากการไหว้พระพุทธเจ้าและพระสงฆ์ ต่อต้านอุปสรรคทางอรรถศาสตร์ที่เป็นความ…

…้ เพราะแสดงอาการแห่งอันกล่าวรวบรวมเป็นหมวดๆ และเพราะแสดงชื่อตามอรรถ ฯ ส่วนประโยชน์ท่านแสดงด้วยบทว่า สังคหะ โดยความเป็นบทยังประโยชน์ให้สำเร็จ เพราะเมื่อมีการรวบ รวมอรรถในพระอภิธรรมไว้เป็นหมวดๆ ความเข้าในสภาพ…

บทนี้กล่าวถึงการเริ่มต้นของปกรณ์อภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยท่านอาจารย์อนุรุทธเน้นการนอบน้อมต่อพระรัตนตรัยและการแสดงความหมายผ่านข้อต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับพระอภิธรรมเพื่อให้เข้าใจในสภาพของอรรถที่มีอยู่ในพระอ

…การ คือ ธรรม ๑๒-๑๑-๑๐ และ ๒ ฯ ธรรม ๗ ที่เหลือประกอบได้ในอเหตุกจิตตุป- บาททั้งหมด กทั้งหมด ตามสมควร, สังคหะ ๓๓ อย่าง ท่านอาจารย์กล่าวไว้ โดยพิสดารอย่างนี้ ฯ ผู้ ศึกษาทราบสัมประโยคและสังคหะ แห่งเจตสิก ที่ไม่แ…

…อย่างลึกซึ้งและช่วยให้ผู้ศึกษาสามารถทราบถึงความแตกต่างในการทำงานของเจตสิกที่ไม่มีการแยกจากจิต รวมถึงสังคหะและประเภทของเจตสิกตามที่อาจารย์ได้กล่าวไว้ โดยเปิดโอกาสให้ผู้เรียนมีความเข้าใจที่ถูกต้องในธรรม ๗ ที่…

…าลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 117 ปริเฉทที่ ๓ ชื่อว่าปกิณณกสังคหวิภาค ในปกรณ์อภิธัมมัตถ က สังคหะ จบด้วยประการฉะนี้ ๆ

…่ ๓ [ข้อความเบื้องต้น] บัดนี้ ท่านอาจารย์เพื่อแสดงการสงเคราะห์จิตและสิกตามที่ กล่าวแล้ว เข้าในปกิณณกสังคหะ โดยการจำแนกธรรมมีเวทนาเป็นต้น และการจำแนกจิตตุปบาทที่ต่างกัน โดยความต่างแห่งธรรมมีเวทนา เป็นต้นนั้น…

เนื้อหานี้กล่าวถึงการจำแนกธรรมในอภิธัมมัตถสังคหะ โดยเฉพาะการวิเคราะห์จิตและสิกตามที่ประสบการณ์ต่าง ๆ สื่อถึง เป็นการชี้ให้เห็นการประสานกันของจิตและเ…

…ี้ ข้าพเจ้า (พระสุมังคลาจารย์) จักกล่าวสมุจจัย (การรวม) คือสมุจจัยราศี (กองการรวม) ซึ่งต่างด้วยอกุศลสังคหะเป็นต้น แห่งสภาวธรรมเหล่านั้น ตามที่ประกอบกันได้ คือตามสมควรแก่การ ประกอบกัน ด้วยอำนาจการรวมอย่างหนึ…

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหะชี้ให้เห็นถึงการจัดกลุ่มวัตถุธรรมที่มีลักษณะต่างๆ โดยแบ่งแยกตามอำนาจและคุณภาพของธรรม มีการสงเคราะห์ธ…

…ชทานให้เหมาะแล ทั่วถึง ไม่เช่นนั้นก็จะพึงยังอรดีคือความริษยาให้เกิดในหมู่ชน เสียผลในทางรักษาสามัคคี สังคหะ ที่พระเจ้ามุรธาภิษิตตราชทรงบำเพ็ญชอบ ย่อมเป็นอุบายประกอบชักนำให้เกิดสามัคคีธรรม เป็น กำลังแห่งพระรา…

บทความนี้นำเสนอความสำคัญของการสงเคราะห์ประชาชนโดยพระมหากษัตริย์ และบทบาทของสามัคคีธรรมในการสร้างความมั่นคงให้แก่พระราชอาณาจักร การมีพระมหากรุณาธิคุณในชีวิตประชาชนช่วยให้เกิดความสงบและความสุข ในขณะเดีย

…ข้าไว้ ความสุข ในชีวิตสมรสจะมีเอง แต่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัส เรื่องมงคลสมรสไว้สั้นๆ เพียงคำเดียวว่า สังคหะ แปลว่า การสงเคราะห์กัน และให้ปฏิบัติตามหลัก สังคหวัตถุ ๔ เพื่อเป็นการยึดเหนี่ยวน้ำใจกัน ดังนี้ ๑. ท…

การมีชิวิตสมรสที่ยั่งยืนนั้น จำเป็นต้องมีการให้และแบ่งปันกัน โดยเฉพาะในเรื่องการเงินและความรู้สึก พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสสั้นๆ ว่าการสงเคราะห์กันคือกุญแจสำคัญ โดยการปฏิบัติตามหลักสังคหวัตถุ ๔ ซึ่งรวมถ

…๒ อย่าง โดยความต่างแห่งรูป มี อัชฌัตติกรูปเป็นต้น ตามสมควร ด้วย ประการฉะนี้แล ฯ นี้เป็นรูปวิภาคในรูปสังคหะ [รูปสมุฏฐานนัย] เหตุ ๔ ประการ คือ กรรม ๑ จิต ๑ ฤดู ๑ อาหาร 9 ชื่อว่า สมุฏฐานแห่งรูป (เหตุเกิดแห่งรู…

เนื้อหาเกี่ยวกับการจำแนกรูปในอภิธัมมัตถสังคหะ ซึ่งมีการแบ่งรูปออกเป็น ๒ อย่างตามสมควรทั้งภายในและภายนอก โดยการพิจารณาจากเหตุที่สำคัญ ๔ ประการคือ …

…้ ท่านอาจารย์กล่าวว่า สตฺตธา ตตฺถ สงฺคโห แล้ว กล่าวคำว่า สงฺกปฺปปสฺสทฺธิ จ ดังนี้เป็นต้น เพื่อจะแสดงสังคหะนั้นอีก ฯ บรรดา ธรรมมีสังกัปปะเป็นต้นนั้น วิริยะมี 8 ฐาน เพราะมีกิจ ๕ อย่าง ด้วยอำนาจแห่งสัมมัปปธาน …

ในหน้าที่ 334 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี กล่าวถึงการตื่นจากกิเลส และการได้รับผลจากการมีธรรมสามัคคี โดยอาจารย์ได้อธิบายถึงโพชฌงค์ที่มีความสำคัญ โดยเฉพาะสติสัมโพชฌงค์ สภาพที่เรียกว่า ธรรมวิจัน หมายถึง การไต

…ย่าง อัน ยอดเยี่ยม ดังพรรณนาฉะนี้ ฯ ન ปริเฉทที่ ๕ ชื่อว่ากัมมัฏฐานสังคหาวิภาค ในปกรณ์ชื่ออภิธัม มัตถสังคหะ จบด้วยประการฉะนี้แล ฯ [คาถาท้ายปกรณ์] ปกรณ์ที่อุบาสกชื่อว่านัมพะ ผู้เกิดในตระกูล ไพศาลงดงามด้วยจารี…

บทความนี้นำเสนอความสำคัญของอภิธัมมัตถสังคหะและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา อธิบายความแตกต่างระหว่างสมาบัติและวิปัสสนา และนำเสนอวิธีการภาวนา ๒ อย่างที…

…วารโดยประการทุกอย่าง ๑ โดยประการ ๕ อย่าง คือจิต ๓๖-๓-๓๑-๑๐ และ ๕ ตามลำดับ ન્ ชื่อว่าอารมณ์ ในอาลัมพนสังคหะ มี 5 อย่าง คือ รูปารมณ์ ๑ สัททารมณ์ ๑ คันธารมณ์ ๑ รสารมณ์ ๑ โผฏฐัพพารมณ์ ๑ ธัมมารมณ์ ๑ ฯ บรรดาอารมณ…

เนื้อหาในหน้าที่ 114 แสดงถึงการศึกษาจิตในทวารต่างๆ โดยแบ่งหมวดหมู่ของจิตและอารมณ์ตามประเภทต่างๆ รวมทั้งการอธิบายถึงวิญญาณและอารมณ์ที่สัมพันธ์กัน พร้อมการยกตัวอย่างจิตและอารมณ์ในทวารเฉพาะ เช่น จักขุทวา

…้น] การวงเคราะห์อารมณ์ทั้งหลาย โดยสรุป โดยวิภาค และโดยจิต ที่มีอามรณ์นั้น ๆ เป็นวิสัย ชื่อว่าอาลัมพนสังคหะ ๆ ชื่อว่ารูป เพราะ อรรถว่า บอกซึ่งอารมณ์ที่ถึงความวิการแห่งรูป คือประกาศภาวะที่เป็น ไปในหทัยฯ รูปนั…

เนื้อหาเกี่ยวกับบรรยายเรื่องจิตที่มีการประมวลผลทางทวาร ๖ และจิตที่พ้นจากจิตในทวาร ๖ รวมถึงการวิเคราะห์อารมณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในจิต โดยมีการอธิบายถึงรูป เสียง กลิ่น และรสแทนภาพลักษณ์ของอารมณ์ในความเป็

…งอยู่ การไม่ตรัสธรรมชาติ แม้ที่หาได้อยู่ ไว้ในที่บางแห่ง ด้วยพระ ประสงค์บางอย่างย่อมปรากฏ เช่นในธรรมสังคหะ หทัยวัตถุ แม้หาได้ อยู่ พระผู้มีพระภาคก็มิได้ตรัสไว้ เพื่อจะเลี่ยงความแตกต่างแห่งเทศนา ด้วยประการฉะ…

เนื้อหานี้กล่าวถึงการตีความในอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกาเกี่ยวกับจิตวิปัลลาสและตทาลัมพนะ ซึ่งไม่มีแก่พระขีณาสพ ท่านอาจารย์ได้อธิบายถึงความแตกต่างระหว่างโสมนัสและโทมนัส และเหตุผลที่พระ

ประโยค(ตอน) - ปฐมสมันปะสาทิกาเละ 2 - หน้า 61 แล้วก็เที่ยวไป เพราะเหตุนี้ พระธรรมสังคหะจะทั้งหลายจิงกล่าวว่า สนานจาริยา อานิจจุตตา [ดังตัวอย่างแสดงของลัษณภิรัษฎา อนันตุภิตา] หลายวกว่า เย…

…รเรียนรู้จากสิ่งรอบตัว โดยเฉพาะอย่างยิ่งในการคุ้นเคยและประสบการณ์ร่วมกันที่สามารถเกิดขึ้นได้ พระธรรมสังคหะชี้ให้เห็นถึงธรรมชาติและภูมิปัญญาในจักรวาล เมื่อภิกษุได้สร้างความสัมพันธ์กับสัตว์ในสภาพแวดล้อมของตนเ…

… ๑๒๕ ๕๗ พระคุณพิเศษ ส่วนอัตตสมบัติ จะถวายวิสัชนะด้วยกาลักญญุตาส่วนปรหิตปฏิบัติจะถวาย วิสัชนาด้วยปุตตสังคหะ และรัฏฐาภิบาลโนบาย พอเป็นนิทสสนัย กาลัญญุตา ข้อต้นนั้น มีพรรณนาว่า เวลา คือคราวครั้ง อันสมควร หรือเ…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงความสำคัญของการรู้จักกาลในการปฏิบัติงาน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องของการเตรียมพร้อมและการจัดการกับสถานการณ์ในอนาคต ผ่านเรื่องเล่าของพระเจ้าอชาติศัตรูและพระเจ้าพรหมทัต ที่แสดงให้เห็น

…เวส (ความถือมั่นว่านี้เท่านั้นจริง อย่างอื่นเปล่า) ว่า อัตตวาท (วาทะว่าตน) ฉะนี้แล ฯ [สังคหคาถา] ปาปสังคหะ (อกุศลสังคหะ) นี้ ท่านกล่าวไว้ ๕ อย่าง คือ อาสวะ โอฆะ โยคะ และคันถะ มีอย่างละ ๓ โดยวัตถุธรรม อุปาทา…

ในหน้า 311 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี ท่านเสนอแนวคิดต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับปาปสังคหะ (อกุศลสังคหะ) ซึ่งมีการกล่าวถึง 5 อย่าง ได้แก่ อาสวะ, โอฆะ, โยคะ, และคันถะ โดยมีรายละเอียดของวัตถุธ…

…าผู้มีพระคุณอันชั่งไม่ได้ พร้อมทั้งพระสัทธรรมและหมู่แห่ง พระอริยสงฆ์อันสูงสุด จักกล่าวปกรณ์อภิธัมมัตสังคหะ ๆ บัณฑิตพึงทราบวินิจฉัยในคาถานั้น ดังต่อไปนี้ พระผู้มีพระ ภาคเจ้า ทรงพระนามว่าสัมมสัมพุทธะ เพราะอรร…

เนื้อหานี้นำเสนอความสำคัญของอภิธัมมัตถสังคหะซึ่งเกี่ยวกับพระสัมมาสัมพุทธเจ้าและการตรัสรู้ของพระองค์ โดยนำเสนอการอธิบายทั้งในด้านวินิจฉัยและความห…