อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา: อเหตุกจิตและเจตสิก : หน้า 79/442

99 ๆ ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 79 ก็ในบรรดาอเหตุกจิต ธรรม ๑๒ ที่เป็นอัญญสมานาเจตสิก เว้น ฉันทะ ถึงการสงเคราะห์เข้าในสนจิตก่อน ฯ อนึ่ง (ธรรม ๑๑ เหล่า นั้น) เว้นฉันทะและปีติ ถึงความสงเคราะห์เข้าในโวฏฐวนจิต (ธรรม เหล่านั้น) เว้นฉันทะและวิริยะ ถึงการสงเคราะห์เข้าในสุขสันตีรณจิต (ธรรม ๑๐ เหล่านั้น) เว้นฉันทะ ปีติ และวิริยะ ถึงการสงเคราะห์เข้า ในอเหตุกมโนธาตุ ๓ และปฏิสนธิจิตทั้งคู่ (อุเบกขาสันตีรณจิต ๒), ธรรม (๒) เหล่านั้น เว้นปกิณณกเจตสิก ถึงการสงเคราะห์เข้าใน ทวิปัญจวิญญาณ ฯ ธรรมเหล่านั้นนั่นเอง ท่านประมวลเข้าไว้ฯ ใน อเหตุกจิต ๑๘ มีการประมวล โดยอาการ ๔ อย่างด้วยกัน ด้วยอำนาจ การคำนวณแม้โดยประการทั้งปวง ด้วยประการฉะนี้ [ สังคหคาถา] ในอเหตุจิตตุปบทา ๑๘ มีการสงเคราะห์ ๔ ประการ คือ ธรรม ๑๒-๑๑-๑๐ และ ๒ ฯ ธรรม ๗ ที่เหลือประกอบได้ในอเหตุกจิตตุป- บาททั้งหมด กทั้งหมด ตามสมควร, สังคหะ ๓๓ อย่าง ท่านอาจารย์กล่าวไว้ โดยพิสดารอย่างนี้ ฯ ผู้ ศึกษาทราบสัมประโยคและสังคหะ แห่งเจตสิก ที่ไม่แยกกันกับจิตอย่างนี้แล้ว จึงยกความต่าง แสดงประเภท (แห่งเจตสิก) ในเท่ากับจิต ตามควรแก่อันประกอบ ฉะนี้แล ฯ