หน้าหนังสือทั้งหมด

พระปุคคะละปัญญัตติ
86
พระปุคคะละปัญญัตติ
…ันนะโก ผะเลฏฐิโต อะระ หา อะระหัตตายะ ปฏิปันโน พระปุคคะละปัญญัตติ (แปล) กะ บัญญัติ 6 คือ ขันธบัญญัติ อายตนบัญญัติ ธาตุบัญญัติ สัจจบัญญัติ อินทรีย์บัญญัติ บุคคลบัญญัติ บุคคลบัญญัติของบุคคลมีเท่าไร มีการพ้นจ…
บทความนี้กล่าวถึงการบัญญัติในเรื่องปัญญาและประเภทต่าง ๆ ของบุคคลในพุทธศาสนา เช่น ขันธบัญญัติ, อายตนบัญญัติ, ธาตุบัญญัติ ที่ชี้ให้เห็นการยกระดับจิตใจเพื่อการพ้นจากทุกข์และการบรรลุธรรมอย่างถ่องแท้ โดย…
วิปัสสนากัมมัฏฐานและความหมายของวิปัสสนา
65
วิปัสสนากัมมัฏฐานและความหมายของวิปัสสนา
…ปัสสนา วิปัสสนาที่กล่าวไว้ในพระไตรปิฎกมีอยู่ 6 อย่าง หรือที่ภาษาพระเรียกว่า มีภูมิ 6 ได้แก่ ขันธ์ 5 อายตนะ 12 ธาตุ 18 อินทรีย์ 22 อริยสัจ 4 ปฏิจจสมุปบาท การศึกษาวิปัสสนาในแนวทางปฏิบัติ เป็นการศึกษาตั้งแต่…
…การเห็นด้วยตาธรรมกายเป็นการรู้ที่ตรงตามความจริง แล้วกล่าวถึงวิธีการศึกษาที่มี 6 ภูมิ ได้แก่ ขันธ์ 5 อายตนะ 12 ธาตุ 18 อินทรีย์ 22 อริยสัจ 4 ปฏิจจสมุปบาท ต้องอาศัยกายธรรมในการมองเห็นและเข้าใจสภาพภพในมุมมอง…
ภพภูมิและขันธ์ 5 ในพระพุทธศาสนา
6
ภพภูมิและขันธ์ 5 ในพระพุทธศาสนา
…นธ์ 5 95 5.5 ขันธ์ 5 ตามหลักคำสอนของพระมงคลเทพมุนี 96 5.6 ประโยชน์ของการเรียนรู้ขันธ์ 5 106 บทที่ 6 อายตนะ 12 6.1 ความหมายของอายตนะ 6.2 คุณสมบัติของอายตนะ 111 114 115 6.3 ประเภทของอายตนะ 117 6.4 การทำหน้า…
บทที่ 4 ว่าด้วยภพภูมิ มีความหมายถึงลักษณะของภพภูมิในทางพระพุทธศาสนาและความเชื่อมโยงกับวิทยาศาสตร์ พร้อมทั้งความรับผิดชอบที่เกิดจากกิเลสและกรรม ในบทที่ 5 นำเสนอขันธ์ 5 โดยอธิบายความหมาย ธรรมชาติ และองค
การศึกษาอินทรีย์และอริยสัจ 4
7
การศึกษาอินทรีย์และอริยสัจ 4
…7 10.6 กระบวนการดับวงจรปฏิจจสมุปบาท 218 บทที่ 11 วิปัสสนาภูมิในภาคปฏิบัติ 223 11.1 ขันธ์ 5 227 11.2 อายตนะ 12 231 11.3 ธาตุ 18 232 11.4 อินทรีย์ 22 236 11.5 อริยสัจ 4 240 11.6 ปฏิจจสมุปบาท 247 (6) DOU ส า…
…มถึงความสำคัญและกระบวนการดับวงจรนี้ สุดท้ายบทที่ 11 เน้นวิปัสสนาภูมิและองค์ประกอบต่างๆ เช่น ขันธ์ 5 อายตนะ 12 และธาตุ 18
MD 408 สมาธิ 8: วิปัสสนากัมมัฏฐาน
8
MD 408 สมาธิ 8: วิปัสสนากัมมัฏฐาน
…ิ 8 : วิปัสสนากัมมัฏฐาน ศึกษาหลักในการเจริญวิปัสสนากัมมัฏฐาน ได้แก่ กิเลส กรรม วิบาก ภพภูมิ ขันธ์ 5 อายตนะ ธาตุ 18 อินทรีย์ 22 อริยสัจ 4 และปฏิจจสมุปบาท รวมทั้งวิปัสสนาภูมิที่เป็นหลัก ปฏิบัติที่เกี่ยวข้อง…
รายวิชา MD 408 สมาธิ 8 มุ่งเน้นการศึกษาเกี่ยวกับวิปัสสนากัมมัฏฐาน เริ่มจากหลักทางพระพุทธศาสนา เช่น กิเลส กรรม วิบาก ฯลฯ และเสนอแนวทางการปฏิบัติที่เกี่ยวข้องกับวิชชาธรรมกาย โดยนักเรียนจะได้รับความรู้ แ
ความหมายและภูมิของวิปัสสนา
22
ความหมายและภูมิของวิปัสสนา
…มุนี พระมงคลเทพมุนีได้อธิบายถึงวิปัสสนาว่า เป็นการเห็นแจ้ง เห็นวิเศษ เห็นต่าง ๆ ใน เรื่องของขันธ์ 5 อายตนะ 12 ธาตุ 18 อินทรีย์ 22 อริยสัจ 4 ปฏิจจสมุปบาท ซึ่งท่านได้ อธิบายการเห็นในวิปัสสนาว่า “ถ้าว่าวิปัส…
…์ การเจริญวิปัสสนาต้องอาศัยเข้าใจธรรมกายอย่างแท้จริง และต้องมีภูมิฐานในการปฏิบัติ รวมทั้งขันธ์ 5 และอายตนะ 12 เพื่อที่จะได้พบกับการเห็นแจ้งในโลกแห่งความจริง.
หน้า7
122
เนื้อหาบทที่ 6 อายตนะ 12 6.1 ความหมายของอายตนะ 6.2 คุณสมบัติของอายตนะ 6.3 ประเภทของอายตนะ 6.3.1 อายตนะภายใน (อัชฌัตติกา…
อายตนะ 12 และวิถีจิต
125
อายตนะ 12 และวิถีจิต
…ิริยาบ้าง เกิดขึ้นหลายๆ ชนิด แล้ววิถีจิตนี้เกิดขึ้นวนเวียนหลายๆ รอบ ฉะนั้นจิตก็ เกิดขึ้นมากมาย เมื่ออายตนะกระทบกัน เรียกว่าอายตนะนั้นเป็นธรรมชาติที่ยังให้จิตเจตสิกนั้น กว้างขวางเจริญขึ้น พูดถึงจิตแล้วก็ต้…
บทความนี้พูดถึงอายตนะ 12 ซึ่งมีผลกระทบต่อการเกิดขึ้นของจิตและเจตสิกที่หลากหลาย ปรากฏการณ์นี้เกิดขึ้นเมื่ออายตนะกระทบกัน…
อายตนะและความรู้แจ้งในพระพุทธศาสนา
130
อายตนะและความรู้แจ้งในพระพุทธศาสนา
…ตนะ) สภาพเหล่าใดย่อมทรงไว้ซึ่งลักษณะของตนเหตุนั้น สภาพ เหล่านั้น จึงชื่อว่า ธรรม 6.4 การทำหน้าที่ของอายตนะ อายตนะ ทำให้เกิดความรู้ซึ่งเกิดจากการเชื่อมต่อระหว่างอายตนะภายนอกกับ อายตนะภายใน เมื่ออายตนะภายใน…
พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสถึงความเสื่อมโทรมของร่างกายตามอายุที่เพิ่มขึ้น และอธิบายถึงอายตนะ ในที่นี้หมายถึงการสัมผัสและการรับรู้ซึ่งเกิดจากการติดต่อกับสิ่งภายนอก มีการจำแนกอายตนะ 6 ประการ ไ…
กระบวนการรับรู้และวิญญาณ
131
กระบวนการรับรู้และวิญญาณ
…ใจ การรับรู้จะเกิดขึ้นได้เมื่อวิญญาณเกิดขึ้น ซึ่งโดยปกติวิญญาณจะเกิดขึ้นเมื่อเกิดการ กระทบกันระหว่างอายตนะภายนอกกับอายตนะภายใน แต่ในบางกรณีก็ไม่เกิดการรับรู้ เช่น ถูกสัมผัสขณะหลับ หรือมองสิ่งต่าง ๆ ขณะเหม…
การรับรู้เกิดจากการสัมผัสเมื่ออายตนะ อารมณ์ และวิญญาณมาบรรจบกัน โดยมีช่องทางต่างๆ ของอายตนะ เพื่อเสริมสร้างความรู้และความรู้สึกต่ออารม…
วิปัสสนาภูมิในอินทรีย์ 22
181
วิปัสสนาภูมิในอินทรีย์ 22
อินทรีย์ 22 ซึ่งเป็นวิปัสสนาภูมินี้ มีลักษณะเหมือนประมวลรวม เรื่องของขันธ์ อายตนะ ธาตุ มาอยู่ในนี้ด้วยกัน แต่ก็มีองค์ประกอบหลายกลุ่มที่จัดเข้าเป็นหมวดกันได้ และมีลักษณะ เป็นเรื่อง…
บทที่ 8 อินทรีย์ 22 เน้นการศึกษาองค์ประกอบของขันธ์ อายตนะ และธาตุ ที่มีความสัมพันธ์กันในวิปัสสนาภูมิ โดยนักศึกษาได้รับการเรียนรู้ถึงขั้นอรหัตตผลและความสำคั…
แนวคิดเกี่ยวกับขันธ์ 5 และอริยสัจ 4
235
แนวคิดเกี่ยวกับขันธ์ 5 และอริยสัจ 4
แนวคิด 1. ขันธ์ 5 ในภาคปฏิบัติประกอบด้วย ขันธ์ 5 ส่วนละเอียด ส่วนกลาง และส่วนหยาบ 2. อายตนะ 12 แบ่งเป็นอายตนะภายใน และอายตนะภายนอก มีลักษณะเป็น ดวงกลมใส ซ้อนอยู่ในกลางกำเนิดธาตุธรรมเดิม 3. …
เนื้อหาประกอบด้วยการอธิบายขันธ์ 5 ซึ่งมีส่วนละเอียด ส่วนกลาง และส่วนหยาบ อายตนะ 12 ที่แบ่งออกเป็นอายตนะภายในและภายนอก ธาตุ 18 ซึ่งควบคุมการรับรู้ ของร่างกายและจิตใจ อินทรีย์ 22 …
ข้ามภพข้ามชาติปัจจุบันสู่อนาคต
263
ข้ามภพข้ามชาติปัจจุบันสู่อนาคต
…การทำงานเหล่านี้ตั้งแต่วิญญาณถึงภพ เพราะมีอวิชชาและสังขารเป็นราก วิปัสสนาภูมิซึ่งประกอบด้วย ขันธ์ 5 อายตนะ 12 ธาตุ 18 อินทรีย์ 22 อริยสัจ 4 ปฏิจจสมุปบาท ล้วนมีความเกี่ยวโยงกันตั้งแต่ต้น เมื่อไปดูการทำงานข…
เนื้อหาเกี่ยวกับการสัมพันธ์ระหว่างตัณหา อุปาทาน และกรรมในการเกิดดับของจิตที่เกิดอย่างรวดเร็วในทุกขณะ โดยคำว่า ชาติ ชรา มรณะ ไม่ใช่ภพชาติใหม่ แต่หมายถึงกระบวนการเกิดดับของจิตในทุกขณะ ผ่านการศึกษาธรรมกั
ชีวิตในสังสารวัฏ
18
ชีวิตในสังสารวัฏ
…กิดตามยถากรรม การเวียนวนอยู่ในมหาสมุทรแห่ง สังสารวัฏนี้ไม่มีวันสิ้นสุด จนกว่าจะถึงจุดหมายปลายทางคือ อายตนนิพพาน ครั้นพวกสัตว์นรกสิ้นอายุในนรกแล้ว บางทีก็กลับเกิด ซ้ำอยู่ในนรกขุมเก่า บางทีไปเกิดในนรกขุมอื่…
…่น เป็นเทวดาหรือพรหม ในขณะที่ผู้ที่ทำบาปจะต้องเผชิญทุกขเวทนาในอบายภูมิ จนกว่าจะถึงจุดหมายปลายทางคือ อายตนนิพพาน การทำบุญในอดีตก็มีผลต่อการเกิดในอนาคตและการบรรลุถึงนิพพานโดยการพัฒนาจิตใจและทำความดีอย่างต่อ…
ธรรมะเพื่อประช
270
ธรรมะเพื่อประช
…ไม่มีการปรุงแต่งใดๆ บริสุทธิ์ล้วนๆ ด้วยธรรมธาตุอันเป็นวิราคธาตุ วิราคธรรม ที่นั้น ผู้รู้เรียกกันว่า อายตนนิพพาน *หลวงพ่อขอเล่าถึงอัตชีวประวัติของพระเถรีรูปหนึ่ง ซึ่งท่านเป็นผู้กล่าวอมตพจน์ข้างต้น ท่านเป็น…
…์ที่มีพื้นฐานเดียวกันในทุกการเกิดแก่เจ็บตาย และการค้นหาสถานที่ที่ไม่มีความชราหรือความตายที่เรียกว่า อายตนนิพพาน ผ่านคำสอนของพระปชาบดีเถรีที่เป็นมารดาของพระพุทธเจ้า ท่านถูกเรียกว่าเป็นภิกษุณีผู้สำคัญที่ทำใ…
ธรรมะเพื่อประช
212
ธรรมะเพื่อประช
…ข้าใจแล้ว ก็ชวนกันไปสาธยายธรรมอยู่ท้ายวัด เมื่องูเหลือม ได้ยินเสียงของภิกษุ ซึ่งกำลังสวดพระอภิธรรมบทอายตนวิภังค์ ก็เกิดความเลื่อมใสในเสียงสวดพุทธมนต์นั้น แม้จะฟังไม่รู้เรื่อง แต่เมื่อได้ยินแล้วก็มีจิตผ่อง…
…วามเลื่อมใสและมีจิตใจที่ผ่องใส โดยเฉพาะเมื่อถึงเวลาป่วย ช่วยให้มีความรู้และสามารถจดจำคำว่ารู้ เช่น 'อายตนะ' จนทำให้มีจิตที่ดีได้ในที่สุด เนื้อหานี้มุ่งสอนให้เราเห็นคุณค่าและประโยชน์จากการฟังธรรมเพื่อชีวิต…
การศึกษาสมถะและวิปัสสนาในพระพุทธศาสนา
27
การศึกษาสมถะและวิปัสสนาในพระพุทธศาสนา
…อาหาเรปฏิกูล สัญญา ๑ จตุธาตุววัตถาน ๑ อรูปฌาน ๔ ทั้ง ๔๐ นี้เป็นภูมิของสมถะ วิปัสสนามีภูมิ 5 ขันธ์ ๕ อายตนะ ๑๒ ธาตุ ๑๘ อินทรีย์ ๒๒ อริยสัจ ๔ ปฏิจจสมุปบาทธรรม ๑๒ (ธรรมอาศัยซึ่งกันและกันเกิดขึ้น) นี้เป็นภูมิ…
…หมายถึงการระงับหรือทำใจให้นิ่ง ขณะเดียวกันวิปัสสนาก็มีการศึกษาภูมิที่แตกต่างกัน ซึ่งประกอบด้วยขันธ์ อายตนะ ธาตุ อินทรีย์ และอริยสัจ ก่อนที่จะทำสมถะได้ จะต้องมีการหยุดใจเสียก่อน พระมงคลเทพมุนีได้นำเสนอวิธี…
ภพสาม คุกใหญ่ของสรรพสัตว์
393
ภพสาม คุกใหญ่ของสรรพสัตว์
…์เป็นทุกข์เวียนว่ายตาย เกิดกันร่ำไป นอกจากนี้ ยังมีภพภูมิที่ละเอียดและประณีตที่สุด ซึ่งท่านเรียกว่า อายตนนิพพาน ไม่เรียกว่าภพหรือภูมิอีกต่อไป แต่เปลี่ยนมาใช้คำว่า อายตนะ เป็นดินแดนที่มีความดับสนิท จากอาสว…
… กามตัณหา ภวตัณหา และวิภวตัณหา แม้จะมีภพภูมิที่แตกต่างกัน แต่ทุกคนต้องเจอความทุกข์เนื่องจากกิเลสนี้ อายตนนิพพาน คือเป้าหมายสูงสุดที่ไม่มีทุกข์โดยสิ้นเชิง ต้องพัฒนาสุขภาพทางกาย วาจา และใจ เพื่อเข้าถึงธรรมก…
บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาคที่ ๒
8
บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาคที่ ๒
…า ที่เป็นตัวประธานอย่าง ๑ เป็น อาลปน คำสำหรับร้องเรียกอย่าง ๑. [๔๕] ข้าพเจ้าจะจัดคำพูด ที่เรียกว่า "อายตนิบาต" ที่ท่าน สงเคราะห์ในวิภัตตินั้น ๆ ให้เป็นหมวดๆ มาแสดงไว้ในที่นี้ พอ เป็นตัวอย่างเสียแบบหนึ่งก่…
…ภาคที่ ๒ ซึ่งประกอบด้วยนามและอัพพยศัพท์ โดยแบ่งเนื้อหาออกเป็นหมวดหมู่และให้ตัวอย่างในการใช้งาน เช่น อายตนิบาต เพื่อให้ผู้ศึกษาเข้าใจและสามารถแปลได้เองในอนาคต.
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถ โยชนา (ปฐโม ภาโค)
429
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถ โยชนา (ปฐโม ภาโค)
…ติ ปททวเย สมพนฺโธ ฯ ปินน์ อุปพรูหนุนุติ ปททวย์ กโรติ ปเท กมุม ฯ สุขญชาติ กโรติ ปเท สุทธกฤตา ฯ อถาติ อายตีติ ปเท กาลสตฺตมี ฯ นนฺติ อาริยติ เปตีติ ปททวเย กมฺม อนุป ปวตฺตาเปนตีติ ปเทปิ กมฺม ฯ สส... ธมฺมนฺติ …
เนื้อหาที่กล่าวถึงอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา บทความนี้อ่านได้จากหน้าที่ 429 ของหนังสือ โดยอธิบายเกี่ยวกับการเจริญปัญญาและจิตในวิธีการต่างๆ ที่ไม่เพียงแค่เป็นทฤษฎี แต่สามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้ในการปฏิบัติจริง