หน้าหนังสือทั้งหมด

ธาตุวิญญาณและการรับรู้ในพระพุทธศาสนา
144
ธาตุวิญญาณและการรับรู้ในพระพุทธศาสนา
12. โสตวิญญาณธาตุ : โสตวิญญาณ ชื่อว่า ธาตุ ได้แก่ โสตวิญญาณจิต 2 (การได้ยินสิ่งที่ดีและไม่ดี) เพราะทรงไว้ซึ่งการไ…
เนื้อหานี้อธิบายถึงธาตุวิญญาณในพระพุทธศาสนา แบ่งเป็นการได้ยิน (โสตวิญญาณ), การรู้กลิ่น (ฆานวิญญาณ), การรู้รส (ชิวหาวิญญาณ), การสัมผัส (กายวิญญาณ) และการรู้อารมณ์ (มโนธาตุ) …
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา - ปฐมปริจเฉทตฺถโยชนา
309
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา - ปฐมปริจเฉทตฺถโยชนา
…ปทสฺส วิเสสน์ ฯ อิตติ วจนนุติ วิเสสนรูป ฯ [๑๕๐] เอว วุฒิตนเยว โสต...รห์ วิคคหาทิ ปณฺฑิเตน ทฏฺฐพฺพ ฯ โสตวิญญาณ อาทิ เยส์ วิญญาณาห์ ตานิ โสตวิญญาณาที่นิ ๆ อาทิสทฺเทน ฆานชิวหากายวิญญาณาน คหณ์ ฯ ปิสทฺเทน น เกวล์ จ…
เนื้อหาในบทนี้เน้นการวิเคราะห์การทำงานของโสตวิญญาณและการรู้แจ้งของหู โดยมีการแบ่งปันแนวคิดเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างโสตวิญญาณและกายวิญญาณ พร้อมทั้งล…
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลี - หน้า 2
2
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลี - หน้า 2
…อฏฺฐธา โลภมูลานิ โทสมูลานิ จ ทุวิธา โมหมูลานิ จ เทวติ ทวาทสากุสลา สิฯ อุเปกขาสหคติ จกฺขุวิญญาณ์ ตถา โสตวิญญาณ ฆาน วิญญาณ์ ชิวหาวิญญาณ์ ทุกข์สหคติ กายวิญญาณ์ อุเปกขา สหคติ สมปฏิจฉนุน" ตถา สนฺตีรณญเจติ อิมานิ สต…
เนื้อหานี้กล่าวถึงอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลีในบริบทของจิตตาและวิญญาณ โดยสำรวจประเภทต่าง ๆ เช่น อกุสลและกุสลวิปากจิตตา รวมถึงการเรียนรู้เกี่ยวกับเหตุผลทางธรรมชาติและการปฏิบัติประการต่าง ๆ ในวิถีแห่งการเข้าถึง
การศึกษากัมมัฏฐานในพระไตรปิฎก
34
การศึกษากัมมัฏฐานในพระไตรปิฎก
…ี่รักที่เจริญใจในโลก ตัณหา เมื่อบุคคล จะละ ย่อมละเสียได้ที่นี้ เมื่อจะดับ ย่อมดับที่นี้ จักขุวิญญาณ โสตวิญญาณ ฆาน วิญญาณ ชิวหาวิญญาณ กายวิญญาณ มโนวิญญาณ เป็นที่รักที่เจริญใจ ในโลกตัณหา เมื่อบุคคลจะละ ย่อมละเสี…
เนื้อหานี้กล่าวถึงกัมมัฏฐานและการปฏิบัติที่สำคัญในพระไตรปิฎก โดยอธิบายถึงทุกขสมุทัยและทุกขนิโรธ การละตัณหา และวิธีการปฏิบัติที่นำไปสู่ความดับทุกข์ในโลก มีการเน้นถึงการใช้ประสาทสัมผัสต่างๆ ในการเข้าถึง
การรู้และขันธ์ 5 ในพุทธศาสนา
105
การรู้และขันธ์ 5 ในพุทธศาสนา
1. รู้รูปโดยอาศัยตา เรียกว่า 2. รู้เสียงโดยอาศัยหู เรียกว่า จักขุวิญญาณ โสตวิญญาณ 3. รู้กลิ่นโดยอาศัยจมูก เรียกว่า ฆานวิญญาณ 4. รู้รสโดยอาศัยลิ้น เรียกว่า ชิวหาวิญญาณ 5. รู้สัมผัสโด…
บทความนี้พูดถึงการรู้ว่าสิ่งต่างๆ ในโลกสามารถรับรู้ได้ด้วยอวัยวะต่างๆ เช่น ตา, หู, จมูก, ลิ้น และกาย และยัง อธิบายถึงขันธ์ 5 ที่ประกอบด้วย รูป เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณ โดยแบ่งขันธ์ออกเป็น 2 ประเภท
การรับรู้ทางประสาทสัมผัสและอายตนะ
129
การรับรู้ทางประสาทสัมผัสและอายตนะ
…ยค้ำจุน ชีวิตคอยตามเลี้ยง แวดล้อมด้วย สี กลิ่น รส โอชา เป็น ที่ตั้งและเป็นทางเดินของการรับรู้ทางหู (โสตวิญญาณ) 3. ประสาทจมูก มีจมูกเป็นโครงสร้างใหญ่ ในโพรงจมูก ตรงที่ประสาทจมูกตั้งอยู่ คือเยื่อจมูก มีลักษณะคล้…
เนื้อหาพูดถึงการรับรู้ทางประสาทสัมผัสทั้งห้าคือ ตา หู จมูก ลิ้น และกาย ที่ได้รับการสนับสนุนจากธาตุทั้งสี่ ได้แก่ ปฐวี อาโป เตโช และวาโย ที่ช่วยให้ชีวิตดำเนินไปอย่างมีความหมาย โดยการสัมผัสกับสิ่งเร้าภา
กระบวนการรับรู้และวิญญาณ
131
กระบวนการรับรู้และวิญญาณ
… ตา เป็นแดนรับรู้รูป เกิดความรู้คือ จักขุวิญญาณ เห็น 2. . โสตะ หู เป็นแดนรับรู้เสียง เกิดความรู้คือ โสตวิญญาณ ได้ยิน 3. ฆานะ จมูก เป็นแดนรับรู้กลิ่น เกิดความรู้คือ ฆานวิญญาณ ได้กลิ่น 4. ชิวหา ลิ้น เป็นแดนรับรู…
การรับรู้เกิดจากการสัมผัสเมื่ออายตนะ อารมณ์ และวิญญาณมาบรรจบกัน โดยมีช่องทางต่างๆ ของอายตนะ เพื่อเสริมสร้างความรู้และความรู้สึกต่ออารมณ์ที่รับรู้ ซึ่งสามารถแยกออกเป็นระดับต่างๆ ซึ่งรวมถึงสุข ทุกข์ และ
วิญญาณธาตุและการรับรู้ในพระพุทธศาสนา
152
วิญญาณธาตุและการรับรู้ในพระพุทธศาสนา
…นแล้ว ถ้าปราศจากสติก็มีโลภะอยากเห็น มีอุปาทานยึดมั่นว่า เราเห็น ทำให้เกิดทุกข์ภัยไม่มีที่สิ้นสุด 2. โสตวิญญาณธาตุ เป็นนามธรรม มีหน้าที่รับรู้เสียงเท่านั้น องค์ธรรมได้แก่ โสตวิญญาณจิต 2 ดวง คือ ดวงบุญและดวงบาป …
…ิญญาณธาตุในพระพุทธศาสนาที่มีการอธิบายว่ามีหน้าที่การรับรู้ตามความรู้สึกห้าอย่าง ได้แก่ จักขุวิญญาณ, โสตวิญญาณ, ฆานวิญญาณ, ชิวหาวิญญาณ และ กายวิญญาณ ซึ่งมีผลกระทบต่อความทุกข์ในชีวิตและการอุปาทานที่เกิดจากการยึด…
องค์แห่งปฏิจจสมุปบาท
212
องค์แห่งปฏิจจสมุปบาท
…้ต่าง ๆ คือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ วิญญาณมี 6 ประการ คือ 1. จักขุวิญญาณ (ความรู้แจ้งอารมณ์ทางตา) 2. โสตวิญญาณ (ความรู้แจ้งอารมณ์ทางหู) 3. ฆานวิญญาณ (ความรู้แจ้งอารมณ์ทางจมูก) 4. ชิวหาวิญญาณ (ความรู้แจ้งอารมณ์ท…
ปฏิจจสมุปบาท ประกอบด้วย 12 องค์ที่สำคัญ ได้แก่ อวิชชา (ความไม่รู้), สังขาร (ความคิดปรุงแต่งและการแสดงออก) และวิญญาณ (การรู้แจ้งอารมณ์ต่าง ๆ) ซึ่งมีการจำแนกไว้เพื่อให้ง่ายต่อการศึกษา นอกจากนี้ยังมีการส
ธรรมะเพื่อประชาชน
157
ธรรมะเพื่อประชาชน
…ป เสียง กลิ่น รส สัมผัส และธรรมารมณ์ทั้งหลาย เมื่อเกิดการกระทบกัน จึงเกิดความ รู้แจ้งทางจักขุวิญญาณ โสตวิญญาณ ฆานวิญญาณ ชิวหาวิญญาณ กายวิญญาณ มโนวิญญาณ อายตนะนั้นเที่ยงหรือไม่เที่ยง” เมื่อพวกนางภิกษุณีตอบว่า “…
พระนันทกเถระได้เทศน์ให้ภิกษุณีฟังเกี่ยวกับอายตนะภายใน ได้แก่ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ และอายตนะภายนอก ได้แก่ รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส เมื่อสิ่งเหล่านี้เกิดการกระทบกันจะเกิดความรู้แจ้ง พระเถระได้ชี้ให้เ
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา - หน้าที่ 145
145
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา - หน้าที่ 145
…านี จักขุทวาริการ ฯ ฉห์ อธิกา จตฺตาฟิส ฉจตตาฬิส ฯ ฉจตตาฬิส จ ตานิ จิตตานี จาติ ฉจตุตาฬิส- จิตตานี ฯ โสตวิญญาณ อาทิ เยส์ จิตฺตานํ ตานิ โสต- วิญญาณาที่นิ ฯ ยุชชน์ โยโค ฯ ยุเค อล์ สมตฺถาน จิตตาน ยุคานิ ฯ ปฏาที่หย…
เนื้อหาแสดงถึงหลักการและแนวทางการเข้าใจอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา โดยให้คำอธิบายเกี่ยวกับพฤติกรรมและการวิเคราะห์ทางจิตติที่สอดคล้องกับการรับรู้ โดยเน้นการใช้คำต่างๆ ที่เจาะจงในด้านจิตตาและวิญญาณ ที่สำคัญคือ
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
25
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
… สสมภารญฺจ ติ จักขุญชาติ สสมภารจุก ฯ [๒๐] เอว์ โสตาทโยปิ... วตฺตนฺติ ฯ เอวิสทฺโท ธารณพนธน....ยถาโยค โสตวิญญาณ ทีน วัตถุทวารภาว์ สาเธนตาติ วจน์ อติทิสสติ ฯ โสต์ อาทิ เยส เต โสตาทโย ฯ อปิสทฺโท จกฺขุ สมปิณฺเฑติ ฯ…
เนื้อหานี้พูดถึงอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา โดยมีการอภิปรายเกี่ยวกับความหมายและลักษณะแห่งอริยสัจ ซึ่งรวมถึงการวิเคราะห์ธาตุและการดำเนินการต่างๆ ในบริบททางปรัชญาและการเรียนรู้ที่ลึกซึ้ง เหมาะสำหรับผู้
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา - หน้าที่ 198
198
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา - หน้าที่ 198
…ุเทน สวนฆายนสายผุสนาทีนี้ คหณ์ ฯ จกฺขุวิญญาณ์ อาทิ เยส์ วิญญาณาน ตานิ จกฺขุวิญญาณาที่น ๆ อาทิสทุเทน โสตวิญญาณ ฆานวิญญาณชิวหาวิญญาณกายวิญญาณาห์ คหณ์ ฯ เตน สภาเวน สห อิโต ปวตฺโต ติสหิโต ฯ สหิโต จ โส สนฺตาโน จาติ…
…วิภาวินิยา ได้กล่าวถึงอาการและพฤติกรรมของวิญญาณและอิสรานุภาพ โดยอธิบายการปรากฏและการทำงานของจักษุและโสตวิญญาณ รวมถึงความสมดุลระหว่างสุขและทุกข์ การศึกษานี้แสดงให้เห็นถึงความสัมพันธ์ระหว่างอารมณ์และการรับรู้ แล…
อภิธมฺมตฺถสงฺคห - อภิธรรมมภาวิภาวินี
20
อภิธมฺมตฺถสงฺคห - อภิธรรมมภาวิภาวินี
…า - หน้าที่ 19 อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาล หน้าที่ 20 ตตฺถ วัตถุทวาราลมพนานิ ปุพเพ วุตตนยาเนว ๆ จกฺขุวิญญาณ์ โสตวิญญาณ ฆานวิญญาณ์ ชิวหาวิญญาณ กายวิญญาณ มโน วิญญาณญเจติ 2 วิญญาณานิ ฯ ฉ วิถีโย ปน จกฺขุทวารวิถี โสตทวารวิถ…
…หาเกี่ยวกับอภิธมฺมตฺถและวัตถุทวารที่มีการกล่าวถึงการทำงานของวิญญาณผ่านทวารต่างๆ เช่น จักขุวิญญาณ และโสตวิญญาณ รวมถึงการแตกต่างระหว่างรูปทรงและปัจจัยที่มีผลต่อการรับรู้ทางจิต.
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา
122
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา
… จิตตานีติ วา สมพนฺโธ ฯ สพฺพถาปิ ติตทวาริกวเสน จิตานิ อคหิตคฺคหเณน จกฺขุทวาริเกสุ ฉจตฺตาฬิสจิตฺเตสุ โสตวิญญาณ ทีน จตุนน์ ยุคลาน ปกเขเป็น จตุปญฺญาสาติ อตฺโถ ๆ จกฺขุวาทิตวาเรส อปฺปวตฺตนโต มโนทวารสงฺขาตภวงฺคโต อา…
เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา ซึ่งนำเสนอความสัมพันธ์และการแบ่งประเภทของจิตและการวิเคราะห์ทางจิตใจในบริบทของหลักอภิธรรม โดยอธิบายถึงรายละเอียดของจิตตามประเภทต่างๆ รวมถึงจิตรอบและการสังเคราะห์จิ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 2
2
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 2
…มี ๑๒ คือ โลภมูลจิต ๘ โทสมูลจิต ๒ และโมหมูจิต ๒ ฯ จิต ๓ เหล่านี้ คือ จักขุวิญญาณ สหรคตด้วยอุเบกขา ๑ โสตวิญญาณ ๑ ฆานวิญญาณ ๑ ชิวหาวิญญาณ ๑ (สหรคตด้วยอุเบกขา) เช่นเดียวกัน กายวิญญาณ สหรคตด้วยทุกข์ ๑ สัมปฏิจฉันนจ…
บทนี้นำเสนอการศึกษาจิตในอภิธัมมัตถสังคหาที่แบ่งประเภทตามสภาวะของจิต ๔ ประเภท ได้แก่ กามาจิต รูปาจรจิต อรูปาวจรจิต และโลกุตตรจิต โดยมุ่งเน้นที่การอธิบายคุณสมบัติและความสัมพันธ์ระหว่างจิตแต่ละชนิด และผล
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 3
3
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 3
…บกขาเช่นเดียวกัน ๑ ชื่อว่า อกุศลวิบากอเหตุจิต ฯ 0 0 จิต ๔ เหล่านี้ คือ จักขุวิญญาณ สหรคตด้วยอุเบกขา โสตวิญญาณ ๑ ฆานวิญญาณ ๑ ชิวหาวิญญาณ ๑ (สหรคตด้วย อุเบกขา) เช่นเดียวกัน การวิญญาณ สหรคตด้วยสุข ๑ สัมปฏิจฉันน จ…
ในหน้าที่ 3 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี อธิบายถึงประเภทของจิตที่มีอยู่และการจัดกลุ่มจิตที่สัมพันธ์กับอุเบกขาและโสมนัส จิตที่ถูกแบ่งออกเป็น 18 ประเภท รวมถึงกุศลวิบากจิต และความสัมพันธ์กับกรรมประเภทต่างๆ นอก
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - อารมณ์และวิญญาณ
142
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - อารมณ์และวิญญาณ
…ีฎีกา - หน้าที่ 142 และอารมณ์มีนัยดังที่ข้าพเจ้ากล่าวแล้ว ในก่อนนั่นแล ฯ วิญญาณ ๖ คือ จักขุวิญญาณ ๑ โสตวิญญาณ ๑ ฆานวิญญาณ ๑ ชิวหาวิญญาณ ๑ กายวิญญาณ ๑ มโนวิญญาณ ๑ ฯ ส่วนวิถี 5 คือ จิตตปวัติที่เป็นไป ตามทวาร จึง…
บทความนี้สำรวจเกี่ยวกับอารมณ์และวิญญาณ ตามหลักอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยแบ่งปันข้อมูลเกี่ยวกับวิญญาณ 6 ประการและวิถี 5 ประการที่เชื่อมโยงกับอารมณ์ การทำงานของจิตและขณะจิตที่มีผลต่อการรับรู้และการตอบสนองต
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
186
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…ปกรณ์ธรรมานุสารณีว่า ในเวลาที่พวกพรหมหน่วงเหนี่ยวอนิฏฐารมณ์เป็นกามาวจร ความเกิด ขึ้นแห่งจักขุวิญญาณ โสตวิญญาณ มโนธาตุ และสันตีรณะที่เป็น อกุศลวิบาก ย่อมมีแม้ในสุคตินั้น (ในรูปาวจรภูมินั้น) ฯ การจำแนก จิตเป็นไป…
ในบทนี้อธิบายถึงการเกิดขึ้นของวิญญาณในทวารต่าง ๆ และการจำแนกจิตตามภูมิความเป็นไปของมัน รวมถึงการดำเนินไปของจิตในแต่ละภพที่ไม่มีการหยุดพัก ซึ่งอาจารย์ได้ชี้ให้เห็นถึงการทำงานของจิตที่อยู่ใกล้เคียงกับคว
ศิลปะแห่งการเข้าใจรูปธรรมและนามธรรม
15
ศิลปะแห่งการเข้าใจรูปธรรมและนามธรรม
…ยรูปาน ๆ ยตฺถ ปน วิเสโส อตฺถ ตตฺถ วกขาม ฯ ตยท์ นีล ปีตกนฺติอาทิวเสน อเนกวิธี ฯ โสตปฏิหนนอกขโณ สทฺโท โสตวิญญาณสฺส วิสัย ภาวร โส ตสฺเสว โคจรปจฺจุปฏฺฐาโน เภริสุทโท มุทิงคสทโทติ อาทินา นเยน อเนกวิโธ ฯ ฆานปฏิหนนอกข…
…ถึงความสัมพันธ์ระหว่างรูปและนาม การวิเคราะห์ความเข้าใจในสิ่งต่าง ๆ ผ่านการสัมผัสทั้งห้านามธรรม เช่น โสตวิญญาณ, ฆานวิญญาณ ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการเข้าใจและศึกษาลักษณะของตัวตนและการดำรงอยู่ในโลก นอกจากนี้ ยังมีการก…