หน้าหนังสือทั้งหมด

อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
315
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…ตุ 9 ชิวหาธาตุ ๑ กายธาตุ ๑ รูปธาตุ ๑ สัททธาตุ ๑ คันธธาตุ ๑ รสธาตุ ๑ โผฏฐัพพธาตุ ๑ จักขุวิญญาณธาตุ ๑ โสตวิญญาณธาตุ ๑ ฆาน วิญญาณธาตุ ๑ ชิวหาวิญญาณธาตุ ๑ กายวิญญาณธาตุ ๑ มโนธาตุ ๑ ธัมมธาตุ ๑ มโนวิญญาณธาตุ ๑ ฯ ด 0…
บทความนี้นำเสนอความเข้าใจในอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเน้นไปที่ธรรม ๓๓ ในโลกุตตรจิต รวมถึงขันธ์ ๕ อุปาทานขันธ์ ๕ อายตนะ ๑๒ และธาตุ ๑๘ ซึ่งสำคัญต่อการศึกษาและเข้าใจอริยสัจ ๔ในพุทธศ
ธรรมะและการทำงานของประสาทในพระพุทธศาสนา
11
ธรรมะและการทำงานของประสาทในพระพุทธศาสนา
…) อากาสธาตุ คือ ฤดู ว่างเปล่า 6) วิญาญาณธาตุ คือ ฤดูรู้อารมณ์ มี 6 อย่าง คือ (1) จักขวิญญาณธาตุ (2) โสตวิญญาณธาตุ (3) มานวิญญาณธาตุ (4) ชิวหาวิญญาณธาตุ (5) กายวิญญาณธาตุ (6) มโนวิญญาณธาตุ6 ชีวิตตามแนวอภิธรรมน…
บทความนี้สำรวจเกี่ยวกับการทำงานร่วมกันของประสาททั้ง 5 และทางใจในพระพุทธศาสนา โดยอธิบายแต่ละขั้นอย่างละเอียด รวมถึงการอธิบายชีวิตตามแนวทางฤดู 6 ที่สัมพันธ์กับพระอภิธรรม นอกจากนี้ยังระบุถึงปรมัตถธรรม 3
โสตินทรีย์และบทบาทของอวัยวะสัมผัส
161
โสตินทรีย์และบทบาทของอวัยวะสัมผัส
…ละอาหารเป็นผู้อุปถัมภ์ มีอายุเป็นผู้เลี้ยง มีสี กลิ่น รส โอชา เป็นบริวารแวดล้อม เป็นวัตถุที่เกิดแห่งโสตวิญญาณให้ได้รับเสียงทั้งปวง 3.ฆานินทรีย์ มีหน้าที่รับกลิ่น ได้แก่ ฆานปสาทรูป เป็นรูปธรรม ฆานปสาท เป็นสุขุม…
บทความนี้กล่าวถึงโสตินทรีย์และบทบาทของอวัยวะสัมผัสต่างๆ ในการรับเสียง กลิ่น รส สัมผัส และการรับรู้ด้านอารมณ์ ซึ่งประกอบด้วยโสตินทรีย์ ฆานินทรีย์ ชิวหินทรีย์ กายินทรีย์ และมนินทรีย์ โดยอธิบายถึงลักษณะก
อากาสธาตุและวิญญาณธาตุในระบบธรรมชาติ
41
อากาสธาตุและวิญญาณธาตุในระบบธรรมชาติ
…ราะเรามีวิญญาณธาตุ โดยความรู้นี้รู้ด้วยวิญญาณธาตุทั้ง 6 ซึ่งประกอบด้วย จักขุวิญญาณธาตุ ธาตุรู้ทางตา โสตวิญญาณธาตุ ธาตุรู้ทางหู ฆานวิญญาณธาตุ ธาตุรู้ทางจมูก ชิวหาวิญญาณธาตุ ธาตุรู้ทางลิ้น กายวิญญาณธาตุ ธาตุรู้ท…
อากาสธาตุเป็นช่องว่างในร่างกายและภายนอก มีอากาสธาตุภายในและภายนอก เช่น ช่องต่างๆ ในร่างกายและสถานที่ที่ไม่มีธาตุ ส่วนวิญญาณธาตุทำให้มีชีวิต มีการรับรู้จาก 6 ธาตุที่สำคัญ เช่น ตา หู จมูก ซึ่งเชื่อมโยงก
การเห็นได้ด้วยจักษุวิญญาณ
178
การเห็นได้ด้วยจักษุวิญญาณ
…รูปด้วยจักษุวิญญาณ” ในทำนองเดียวกัน เมื่อพระองค์ตรัสว่า “ฟังเสียงด้วย โสต” ย่อมหมายถึง “ฟังเสียงด้วยโสตวิญญาณ” “ดมกลิ่นด้วยมานะ” ย่อมหมายถึง “ดมกลิ่นด้วยฆาน วิญญาณ” “ลิ้มรสด้วยชิวหา” ย่อมหมายถึง “ลิ้มรสด้วยชิว…
บทความนี้กล่าวถึงการรับรู้สิ่งต่างๆ ด้วยวิญญาณในมุมมองของพระพุทธเจ้าซึ่งเน้นให้เห็นความสำคัญของการเห็นได้ด้วยจักษุวิญญาณและไม่ถือนิมิตเพื่อหลีกเลี่ยงกิเลสและการติดยึดในเครื่องหมายภายนอก เช่น เพศและควา
การแผ่เมตตาและการบรรเทาความโกรธ
58
การแผ่เมตตาและการบรรเทาความโกรธ
…ตนะ ธัมมายตนะ หรือ ในธาตุ 18 นั้น เราโกรธจักขุธาตุ รูปธาตุ จักขุวิญญาณธาตุ หรือโกรธโสตธาตุ สัททธาตุ โสตวิญญาณธาตุ หรือโกรธมานธาตุ คันธธาตุ ฆานวิญญาณธาตุ หรือโกรธชิวหาธาตุ รสธาตุ ชิวหาวิญญาณธาตุ หรือโกรธกายธาตุ…
การแผ่เมตตาเป็นวิธีหนึ่งที่ช่วยให้เกิดความสุขและสามารถเข้าถึงพรหมโลกรวมทั้งวิธีการบรรเทาความโกรธโดยการพิจารณาและแยกธาตุต่าง ๆ ให้เห็นว่า ธาตุเป็นสิ่งที่ไม่ควรนำมาสู่ความโกรธอย่างแน่นอน หากเรามีการพิจา
อวัยวะรับรู้และการรับรู้ในมนุษย์
101
อวัยวะรับรู้และการรับรู้ในมนุษย์
2. โสตปสาทรูป คือ ประสาทหู เป็นอวัยวะที่ฟังเสียง เสียงเมื่อกระทบอวัยวะนี้จะเกิด โสตวิญญาณขึ้นโสตประสาทตั้งอยู่ภายในช่องหูทั้งสอง ที่ปกคลุมด้วยขนสีน้ำตาล อาศัยเยื่อแผ่น มีลักษณะคล้าย ๆ ก้านเ…
บทความนี้สำรวจอวัยวะรับรู้ที่สำคัญในมนุษย์ซึ่งรวมถึงประสาทหู (โสตปสาท) ที่ฟังเสียง, ประสาทจมูก (ฆานปสาท) ที่รับรู้กลิ่น, ประสาทลิ้น (ชิวหาปสาท) ที่รู้รสชาติ, และประสาทกาย (กายปสาท) ที่สัมผัสด้วยความรู
ธาตุ 18 ประการในพุทธศาสนา
145
ธาตุ 18 ประการในพุทธศาสนา
1. จักขุธาตุ รูปธาตุ จักขุวิญญาณธาตุ 2. โสตธาตุ สัททธาตุ โสตวิญญาณธาตุ 3. ฆานธาตุ คันธธาตุ ฆานวิญญาณธาตุ 4. ชิวหาธาตุ รสธาตุ ชิวหาวิญญาณธาตุ 5. กายธาตุ โผฏฐัพพธาตุ กา…
เนื้อหานี้สำรวจธาตุ 18 ประการในพุทธศาสนา ประกอบไปด้วย จักขุธาตุ, โสตธาตุ, ฆานธาตุ, ชิวหาธาตุ, กายธาตุ, และมโนธาตุ ซึ่งแบ่งออกเป็นพวกใหญ่ๆ สี่สิบเจ็ดพวกตามลักษณะอาการ ธาตุเหล่านี้ช่วยในการรับรู้สิ่งต่า
วิทยาธิธรรมแปล ภาค 3 ตอน 1
27
วิทยาธิธรรมแปล ภาค 3 ตอน 1
…หารอุปโภคไว้ อนามอุ่นภายใต้ อนวินิโกครูมิสิ เป็นต้นแสดงเป็นวัตถุและเป็น วาทกรรมควรแก่จิต ทั้งหลาย มีโสตวิญญาณเป็นต้นให้สำเร็จ ตั้งอยู่ ณ ตำแหน่ง (ใน ร่างกาย) ที่มีสัญญาณดั่งวงเหวน มีน้อยสิ่งนี้นำมาตาพูบน (คือ …
เนื้อหานี้พูดถึงการทำความเข้าใจในลักษณะการทำงานของวิญญาณในร่างกาย โดยเฉพาะโสตะ มนะ และชิวหา ที่ได้รับการอุปการะและมีบทบาทในการรับรู้และสะสมประสบการณ์ต่างๆ ทั้งการได้ยิน การรับกลิ่น และความรู้สึกต่างๆ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
393
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 393 ในลำดับแห่งโสตวิญญาณวิถี ด้วยศัพท์ว่า โสตวิญญาณวิถี จึงได้ กล่าวคำว่า โสตวิญญาณวิถียา ฯ แท้จริง เมื่อบุคคลได้ยินเสียงว่า…
บทความนี้สำรวจลำดับแห่งโสตวิญญาณวิถี โดยกล่าวถึงกระบวนการที่บุคคลได้ยินเสียงและการรับรู้ที่เกิดขึ้น ซึ่งเชื่อมโยงกับอารมณ์ในปัจจุบัน…
สัททธาตุ คันธธาตุ และรสธาตุในพระพุทธศาสนา
148
สัททธาตุ คันธธาตุ และรสธาตุในพระพุทธศาสนา
…ิ่งเข้าสู่ช่องหูอย่างรวดเร็ว กระทบกับขนสีแดงจึงจะสะท้อน ถึงวงแหวนของประสาทหู เกิดความรู้สึกขึ้นโดยมีโสตวิญญาณได้ยินเสียงขึ้น จะตั้งอยู่ได้ 17 ขณะจิต แล้วจึงดับไป เสียงอันเป็นธาตุกระทบนี้ ย่อมเป็นอารมณ์ให้จิตกุ…
บทความนี้กล่าวถึงสัททธาตุ คันธธาตุ และรสธาตุซึ่งเป็นรูปธรรมในการกระทบโสตธาตุ จมูก และลิ้นตามลำดับ โดยมีความสำคัญต่อการรับรู้ผ่านประสาทสัมผัสต่างๆ สัททธาตุเป็นคลื่นที่กระทบโสตธาตุทำให้เกิดการรับรู้เสีย
มโนธาตุและธาตุรู้ในธรรมบาล
151
มโนธาตุและธาตุรู้ในธรรมบาล
…รมณ์ทั้ง 5 ต่อจาก ปัญจทวาราวัชชนจิตทั้ง 5 ถ้าจักขุวิญญาณเห็นรู้แล้ว สัมปฏิจฉนจิตก็รับรู้รูปต่อไป ถ้าโสตวิญญาณได้ยินเสียงแล้ว สัมปฏิจฉนจิตรับรู้เสียงต่อไป ถ้าฆานวิญญาณรับรู้กลิ่นแล้ว สัมปฏิจฉนจิตก็รับรู้กลิ่นต่…
มโนธาตุเป็นนามธรรมที่น้อมไปหาอารมณ์ทั้ง 5 รับและพิจารณาอารมณ์ทางทวารทั้งห้า โดยมีองค์ธรรมประกอบด้วย อเหตุกจิต 3 ดวงและ ปัญจทวาราวัชชนจิต 1 ดวง ซึ่งแต่ละดวงมีหน้าที่พิจารณาอารมณ์ของรูป เสียง กลิ่น รส แ
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
425
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
…นา (ทุติโย ภาโค) - หน้าที่ 424 อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา หน้า 424 จกฺขุ...รณานิ อกุสลวิปกานิ จ ตานิ จกฺขุโสตวิญญาณ มโนธาตุสนตีรณานิ จาติ อกุสล...รณานิ ฯ อกุส...รณานนติ อุปปาตีติ สมพนฺโธ ฯ อุปปาตีติ สมภวตีติ กตฺตา ฯ…
ในหน้า 424 ของอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา มีการตรวจสอบและอภิปรายเกี่ยวกับการรับรู้ทางจิตวิญญาณ ซึ่งแบ่งเป็นหมวดหมู่ต่างๆ ของประสบการณ์และการรับรู้ที่เกิดขึ้นในชีวิตของเรา รวมถึงการระบุลักษณะต่างๆ ของจิตที่สั
ธาตุ 18 และลักษณะของมัน
242
ธาตุ 18 และลักษณะของมัน
…งมันเอง เป็นธาตุพิเศษ 3. ธาตุรับรู้ ได้แก่ จักขุวิญญาณธาตุ คือ ธาตุรับรู้ หรือเห็น รูป สี และสัณฐาน โสตวิญญาณธาตุ คือ ธาตุรับรู้ หรือได้ยินเสียง ฆานวิญญาณธาตุ คือ ธาตุรับรู้ หรือได้กลิ่น 232 DOU สมาธิ 8 วิ ปั …
…พธาตุ, และ ธัมมธาตุ ที่แสดงถึงสิ่งที่ก่อให้เกิดความรู้สึก และธาตุรับรู้ ที่ครอบคลุมจักขุวิญญาณธาตุ, โสตวิญญาณธาตุ, และฆานวิญญาณธาตุ ซึ่งเกี่ยวข้องกับการรับรู้และความเข้าใจในประสบการณ์ต่างๆ ทั้งที่มาจากภายนอกแล…
การดูและการได้ยิน: ธรรมชาติของความรู้สึก
244
การดูและการได้ยิน: ธรรมชาติของความรู้สึก
…าทก็มี โสตธาตุ ซึ่งใสสะอาดบริสุทธิ์กว่า เล็กกว่า ซ้อนอยู่ข้างในสำหรับฟังเสียง และ ในกลางโสตธาตุ ก็มีโสตวิญญาณธาตุ ซึ่งใสสะอาดบริสุทธิ์กว่า เล็กกว่าโสตธาตุ ซ้อนอยู่ ภายในเข้าไปอีก สำหรับให้รู้แจ้งว่าเป็นเสียงอะ…
บทความนี้อธิบายถึงการเห็นและการได้ยินผ่านจักขุประสาทและโสตประสาท โดยเน้นว่าข้อมูลผ่านเข้ามาทางรูปและเสียงนั้น ต้องผ่านการประมวลผลของธาตุธรรมที่ซับซ้อนในร่างกายอย่างไร และเนื้อหายังสำรวจถึงการทำงานของด
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา - หน้า 310
310
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา - หน้า 310
…310 [๑๕๒] ย์ ธมมชาติ ติ วิญญา....หุตวา วิญญาณสุส อธิฏฐิติ นิสสย์ หุตวา สุณาติ อิติ ตสฺมา ติ ธมมชาติ โสตวิญญาณาธิฏฐิติ ฯ สุ สวเน พุธคมาทิตเถ กตฺตร อญฺเญ จ อุสโส ฯ ย์ ธมมชาติ นายติ... อิติ ตสฺมา ต ธมฺมชาติ ฆาน ๆ…
เนื้อหานี้นำเสนอการอภิปรายเกี่ยวกับอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยาและความเชื่อมโยงกับธมมชาติในชีวิตมนุษย์ โดยระบุว่า วิญญาณมีบทบาทสำคัญในการรับรู้และเข้าใจสรรพสิ่ง รวมทั้งการสร้างความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับชีว
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
264
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
…โย ภาโค) - หน้าที่ 263 จตุตถปริจเฉทตฺถโยชนา หน้า 263 ต วิญญาณญชาติ อญฺญวิญญาณ์ จกฺขุวิญญาณ โต อญฺญ์ โสตวิญญาณาภิวิญญาณ ฯ สมาคมน์ สมงฺโค อญฺญวิญญาณน สมงฺโค อญฺญวิญญาณสมงฺโค ฯ โส อสฺส จักขุนทรียสส อตฺถิติ อญฺญวิ…
เนื้อหาในหน้า 263 ของอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา อธิบายเกี่ยวกับการจัดประเภทวิญญาณในมุมมองต่างๆ รวมถึงการเชื่อมโยงกับประสบการณ์ที่เกิดขึ้นในรูปแบบของการรับรู้และสัมผัสผ่านประสาทต่างๆ เช่น จักษุและโสต
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณ์วิเสสสฺว
70
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณ์วิเสสสฺว
…ิ ปจฺจเยหิ ปจฺจโย โหติ รูปธาตุ ปุเรชาตอตถือวิคตารมฺมณปจฺจยาน วเสน จตุหิ ปจฺจเยหิ ปจฺจโย โหติ ฯ เอว์ โสตวิญญาณธาตุอาทีน โสตธาตุสทฺทธาตุอาทโย ฯ ปญฺจนฺนมปี ปน เนส์ อาวชุชน- มโนธาตุ สมนนฺตรอนบุตรนาถวิคตานนฺตรุปนิส…
บทความนี้นำเสนอเนื้อหาของวิสุทธิมคฺคสฺส ซึ่งเกี่ยวข้องกับการวิเคราะห์จิตและวิญญาณ โดยใช้หลักการทางธรรมะเพื่อเข้าใจถึงธรรมชาติของปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อจิตใจและการรับรู้ นอกจากนี้ยังสำรวจถึงการเชื่อมโยงร
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปัญจิกา
371
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปัญจิกา
…สมุจฺจโย ฯ อินทร... ยมโต จาติ ทวย์ นาปชฺชตีติ ปกติเหตุ ฯ อินทริย....ยมโต จาติ เอตฺถายมธิปปาโย จกฺขุ โสตวิญญาณาห์ วัตถุภูตานิ จกฺขุ โสตินทริยาน ตตฺถ ปวตฺตนฺติ เตสํ ปวตฺติอานุภาวโต จกฺขุ โสตวิญญาณานิ ปวตฺตนฺติ ส…
เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา วิเคราะห์การปฏิบัติตนและองค์ประกอบต่างๆ ในการพิจารณาทั้งด้านจิตและวัตถุ รวมถึงการสร้างมโนภาพเกี่ยวกับผู้ที่มีการเติบโตทางจิตใจ ผ่านการตีความและการสังเคราะห์จากบทเร
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
422
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
…หมา เย เทวา ฯ พรห วฑฒโน ขยาทหิ มน อทโต จาติ วาติ มนปจฺจโย ฯ อกุสุสาน วิปากา อก...ปากา จตฺตาริ จกฺขุ โสตวิญญาณสมฺปฏิจฉนุนสนตีรณานิ ฯ อกุสลวิปากานํ สมฺภโว อก...สมภโว ๆ ปญฺจ จ ตานิ ปริตฺตวิปากานี จาติ ปญฺจ... กาน…
บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์เนื้อหาของอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา เน้นการไขความหมายและหลักการที่สำคัญต่างๆ เพื่อช่วยให้เข้าใจการดำเนินความคิดในทางอภิธรรมอย่างชัดเจน โดยเนื้อหาประกอบด้วยการอธิบายแง่มุม