ตำนานพระธาตุทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือ : หน้า 5/19

อุ้งคณิทาน: ตำนานพระธาตุทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 193 เมื่อค้นคว้าเปรียบเทียบในสายคัมภีร์จารึกอื่นพบว่า มีเรื่องเล่านี้อยู่ด้วยเช่นกัน ในคัมภีร์ทวิยาวาทน ที่เป็นรวรรณคดีสนุกถามตอบของฝ่ายสวาสดิ์วาทิน กว่า คือในอทานลำดับที่สองคือ ปรุณาวาทาน (Purṇavadāna) มีเรื่องราวแตกต่างกับปรณั้น ฝ่ายบาลีอยู่ข้าง ได้กล่าวไว้ว่า พระพุทธองค์ได้รับกาลอุรารณาให้เสด็จไปยังศุภปารก (Sūrparaka) ซึ่งเป็นราชธานีของแคว้นโคอาณปัตตะ (Sronāparanta) โดยพระปฐมที่เป็นพุทธสาวก สำหรับในประเทศไทยนั้น มีนับที่กําหนดจำนวนหนึ่งที่เขียนไว้เป็นภาษาท้องถิ่นลง เหลือมาถึงปัจจุบัน กล่าวถึงการเสด็จของพระพุทธองค์ไปยังที่ต่าง ๆ ในประเทศไทยและหนึ่งในจำนวนบทก์เหล่านี้คือ อุปนิทาน บทความนี้ผู้เขียนเพิ่งตั้งข้อสังเกตเกี่ยวกับตำนานอุรณคิทาน และการสร้างพระธาตุพุมมุในแบบประวัติศาสตร์ ถึงความเป็นไปในความเก่าแก่ของตำนาน และวัตถุปะสงค์ที่แท้จริงในการประพันธ์ อุรณคินทาน อุรณคินทาน เป็นแม่บทวรรณกรรมแห่งตำนานพระบาดที่นับถือด้วยภาษาท้องถิ่นทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือของไทย มีเรื่องราวเกี่ยวกับตำนานการสร้างพระธาตุต่าง ๆ ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของไทย รวมถึงในเขตของฝั่งตะวันออกของแม่น้ำโขงในลาว 2 Vaidaya (1959: 15-33) 3 เป็นเวลาหลายศตวรรษ เมืองสุปราฏะ เป็นเมืองที่มีธุรกิจกามายและเป็นศูนย์กลางด้านการค้า เป็นเมืองสำคัญของแคว้นโคราณิรัตตะ เมืองนั้นยังเหลือรอดมาจนทุกวันนี้ในชื่อว่าโสปราร (Sopara) ทางน้ำที่จะไปสู่ทะเลได้ตั้งแต่คริสต์ศตวรรษที่ 17 (Tatelman 2001: 1) โสปรารอยู่ห่างจากจุมไปทางเหนือ 59 กิโลเมตร และห่างจากสถานีไฟฟ้าวาร์ (Vivar) ไปทางตะวันตกเฉียงใต้ 6.5 กิโลเมตร