จักขุวิญญาณ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 2 / 4

…รมีจักขุทวารเป็นต้น เหล่านั้น จิต ๔๖ ย่อมเกิดขึ้นในจักขุทวารตามสมควร ฯ จิต ๔๖ คือ ปัญจทวาราวัชชนะ ๑ จักขุวิญญาณเป็นต้น ๓ ด้วยอำนาจแห่งวิบากทั้ง ๒ โวฏฐัพพนะ ๑ กามาวจรชวนะ ๒๕ ด้วยอำนาจแห่งกุศลจิต อกุศล จิต และกิริ…

เนื้อหาในหน้าที่ 127 นี้กล่าวถึงการเกิดขึ้นของจิตในจักขุทวารและทวารอื่นๆ โดยระบุถึงจิต ๔๖, ปัญจทวาราวัชชนะ และการเชื่อมโยงระหว่างจิตกับอารมณ์ที่เกิดขึ้นในทวารต่างๆ นอกจากนี้ยังมีการอธิบายถึงอนุรูป, กุ

…ายตนะหรือ ฯลฯ โกรธมนายตนะหรือ โกรธธัมมายตนะหรือ มิฉะนั้น เจ้าโกรธจักขุธาตุหรือ โกรธรูปธาตุ หรือ โกรธจักขุวิญญาณธาตุหรือ ฯลฯ โกรธมโนธาตุหรือ โกรธ ธัมมธาตุหรือ โกรธมโนวิญญาณธาตุหรือ" ก็เมื่อเธอทำธาตุวินิพโภค อยู่อ…

ในบทนี้พูดถึงการโกรธซึ่งเกี่ยวข้องกับขันธ์ ๕ และธาตุต่างๆ เช่น ธาตุดิน น้ำ ไฟ ลม รวมถึงความสัมพันธ์กับอายตนะ ๑๒ และธาตุ ๑๘ การเข้าใจถึงความโกรธ และฐานที่ตั้งของมัน เป็นสิ่งสำคัญเพื่อไม่ให้เกิดความวุ่น

…นนรูปและหทัยวัตถุ อาศัยภูตรูปเป็นที่รองรับ เพราะภาวะแห่ง ธาตุเหล่านั้น มีความเป็นไปเนื่องด้วยรูป ดุจจักขุวิญญาณธาตุเป็นต้น ธาตุเหล่านั้น ไม่อาศัยประสาทรูป มีจักขุเป็นต้น เพราะ จักขุเป็นต้นนั้น เป็นที่รองรับธาตุอ…

เนื้อหาได้บรรยายถึงความสัมพันธ์ระหว่างหทัยวัตถุและธาตุ โดยเฉพาะมโนธาตุและมโนวิญญาณธาตุ นอกจากนี้ยังอธิบายว่าหทัยวัตถุมีความสำคัญเป็นที่อาศัยแห่งธาตุทั้งคู่ และบทบาทของธาตุเหล่านี้ในประสบการณ์ของชีวิต

…งคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 392 ของที่มีกับของที่มีอยู่ด้วยกัน) เพราะจักขุประสาท และจักขุวิญญาณ อาศัยจักษุประสาทนั้นมีอยู่ ฯ บัญญัติว่าพระโอรสของพระราชา ชื่อว่า อวิชชามาเนนาวิชชมานบัญญัติ (บัญญัต…

…ี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา ในการแสดงอรรถของสมมติธรรมและปรมัตถ์ โดยเน้นถึงความสำคัญของจักษุประสาทและจักขุวิญญาณ รวมถึงการแสดงอาการแห่งวิญญาณผ่านความหมายของคำ และการบัญญัติภาษาที่สอดคล้องกับสภาพความเป็นจริง โดยมี…

ประโยค~ วิทยธรรมวาระแปล ภาค ๓ ตอน ๑ หน้า ๕๒ มีจักขุวิญญาณเป็นอทิฤ เป็นลักษณะ มีการรับเอาธาตุอันมีรูปเป็นต้น เป็นรส มีความเป็นอย่างนั้น (คือเป็นสัมปฏิฐาน) เป็…

เนื้อหานี้อธิบายถึงจักขุวิญญาณที่เป็นรูปแบบต่างๆ รวมถึงความสัมพันธ์ของมโนวิญญาณธาตุที่มีการรับรู้อารมณ์ ๖ โดยพูดถึงการปฏิบัติและธร…

…ฺโน ฯ ปุริม.....สุนขาทีนนฺติ เอตฺถายมธิปปาโย อสุจิทสฺสเน สุมนายมานาน สุนขาทีน ปุริมปจฉาภาคปปวตฺตานี จักขุวิญญาณาที่น วิปากานิ อกุสลวิปากาเนว ปวตฺตนฺติ น กุสลวิปากานิ อสทฺธาที่น

ในหน้านี้ของอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา พูดถึงการวิเคราะห์วัตถุนตามปรัชญาอภิธรรม โดยเน้นการเข้าใจธรรมชาติของจิตและวิญญาณที่เกี่ยวข้องกับวัตถุและเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น มุ่งมั่นในการสร้างความเข้าใจลึกซึ้งมากขึ้น

…ายนอก คือ รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส และธรรมารมณ์ทั้งหลาย เมื่อเกิดการกระทบกัน จึงเกิดความ รู้แจ้งทางจักขุวิญญาณ โสตวิญญาณ ฆานวิญญาณ ชิวหาวิญญาณ กายวิญญาณ มโนวิญญาณ อายตนะนั้นเที่ยงหรือไม่เที่ยง” เมื่อพวกนางภิกษุ…

พระนันทกเถระได้เทศน์ให้ภิกษุณีฟังเกี่ยวกับอายตนะภายใน ได้แก่ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ และอายตนะภายนอก ได้แก่ รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส เมื่อสิ่งเหล่านี้เกิดการกระทบกันจะเกิดความรู้แจ้ง พระเถระได้ชี้ให้เ

…ที่กลางจักขุประสาทที่ตรงกลาง แววตาทั้งซ้ายขวานั้นเพราะกลางจักขุประสาทก็มีจักขุธาตุสำหรับเห็นรูปและมีจักขุวิญญาณธาตุ สำหรับรับรู้ว่าเป็นรูปอะไรซ่อนอยู่ด้วยแล้ว และการเห็นนี้ไม่เฉพาะแต่ที่ตรงกลางแววตาเท่านั้น หากแ…

บทความนี้อธิบายถึงการเห็นและการได้ยินผ่านจักขุประสาทและโสตประสาท โดยเน้นว่าข้อมูลผ่านเข้ามาทางรูปและเสียงนั้น ต้องผ่านการประมวลผลของธาตุธรรมที่ซับซ้อนในร่างกายอย่างไร และเนื้อหายังสำรวจถึงการทำงานของด

…ที่เป็นไปในจักขุทวาร ชื่อว่าจักขุทวารวิถี หรือ ด้วยอำนาจของวิญญาณ โดยนัยเป็นต้นว่า วิถีที่ติดต่อด้วยจักขุวิญญาณ ชื่อว่าจักขุวิญญาณวิถี เพราะมีการเที่ยวไปร่วมกันกับจักขุวิญญาณนั้น โดยความมีอารมณ์เดียวกัน และเป็นไ…

บทเนื้อหาในอภิธัมมัตถสังคหบาลีนี้เกี่ยวกับความเป็นไปแห่งวิสัยปวัติ ซึ่งกล่าวถึงการทำงานของจิตในทวารต่างๆ ในการรับรู้และการติดต่อของอารมณ์ที่มีการสืบต่อกันในแต่ละขณะจิต นอกจากนี้ยังมีการแสดงถึงความแตกต

…นนวิชชมานบัญญัติ (บัญญัติของที่มีอยู่กับของที่ไม่มี) เพราะหญิงไม่มี และเพราะเสียงมี อยู่ฯ บัญญัติว่าจักขุวิญญาณ ชื่อว่าวิชชมาเนนวิชชุมานบัญญัติ (บัญญัติ ๆ

ในบทนี้กล่าวถึงหลักการของอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยมีการจำแนกนามออกเป็น 4 ประเภท ได้แก่ สามัญนาม คุณนาม กิริยานาม และยกิจฉนาม นอกจากนี้ยังมีการอภิปรายเกี่ยวกับเสียงและการแสดงถึงอภิลาป การอภิปรายเกี่ยวกับ

…ง ในปกิณณกรูปมีลิงค เป็นต้น และในการบำรุงเลี้ยงสหชรูปฯ อธิบายว่า ปสาทรูปทั้ง ๕ ชื่อว่าเป็นใหญ่ยิ่งในจักขุวิญญาณเป็นต้น เพราะเมื่อตนเป็นธรรมชาติ เข้มแข็งและอ่อนแอเป็นต้น จึงให้วิญญาณมีจักขุวิญญาณเป็นต้น เหล่านั้น…

…ะเอียดเกี่ยวกับรูปและวิญญาณ ซึ่งรวมถึงการอธิบายถึงพาหิรรูปและการมีส่วนร่วมของปัจจัยต่าง ๆ ที่มีผลต่อจักขุวิญญาณและชีวิตรูปในบริบทของอภิธรรมซึ่งมีความเกี่ยวข้องเพื่อความเข้าใจในธรรมชาติของสิ่งที่เกิดขึ้นกับสัตว์ท…

…า ภวงเค ทวิกฺขตต์ อุปฺปชฺชิตวา นิรุทเธ กิริยามโนธาตุ อาวชุชนกิจจ สาธยมานา อุปปัชชิตวา นิรุชฺฌติ ตโต จักขุวิญญาณ์ ทสฺสนกิจจ ตโต วิปากมโนธาตุ สมปฏิจฉนุนกิจจ์ ตโต วิปากาเหตุกมโน- วิญญาณธาตุ สนฺตีรณกิจจ์ ตโต กิริยาเ…

เนื้อหานี้อภิปรายถึงการรักษาจักขุวิญญาณผ่านการสำรวจสภาพต่างๆ ของมโนธาตุที่เกี่ยวข้อง สนใจในกิริยาและการปฏิบัติให้เกิดความเข้าใจในหลักธรรม แ…

…สียง กลิ่น รส เครื่องสัมผัส สัมปฏิจฉนจิตเป็นจิตที่รับอารมณ์ทั้ง 5 ต่อจาก ปัญจทวาราวัชชนจิตทั้ง 5 ถ้าจักขุวิญญาณเห็นรู้แล้ว สัมปฏิจฉนจิตก็รับรู้รูปต่อไป ถ้าโสตวิญญาณได้ยินเสียงแล้ว สัมปฏิจฉนจิตรับรู้เสียงต่อไป ถ้…

…จฉนจิต หากไม่มีการรู้แจ้งตามความเป็นจริง ก็จะเกิดอุปาทานและความทุกข์ที่ไม่รู้จบ ต่อมาในธาตุรู้ 6 มี จักขุวิญญาณธาตุที่ทำหน้าที่เห็นรูปและรู้สี โดยบ่งบอกถึงการรับรู้อารมณ์ทางการมองเห็นอย่างชัดเจน และมีเงื่อนไขในก…

…6 ตารางธาตุทั้ง (ธาตุรับ) อายตนะภายใน 6 18 (ธาตุรู้) เกิดการกระทบของอายตนะภายนอก กับอายตนะภายใน 13. จักขุวิญญาณธาตุ 1. รูปธาตุ 7. จักขุธาตุ 2. สัททธาตุ 8. โสตธาตุ 14. โสตวิญญาณธาตุ 3. คันธธาตุ 9.มานธาตุ 15. ฆานว…

…รื่องธาตุกระทบ พบว่าอายตนะภายนอกและอายตนะภายในมีการกระทบกันซึ่งเกิดจากการรับรู้ทางประสาทต่างๆ รวมถึงจักขุวิญญาณธาตุและธาตุสัมผัสทั้ง 6 ซึ่งส่งผลต่อการสร้างบาปและบุญในชีวิตประจำวัน เช่น การเห็นรูปภาพและการตอบสนอง…

…ธาตุ คือ ประสาทกาย 6. มโนธาตุ คือ ใจที่รับอารมณ์และพิจารณาอารมณ์ทวารทั้ง 5 ธาตุรู้ 6 ธาตุ ได้แก่ 1. จักขุวิญญาณธาตุ คือ ธาตุที่เห็นรูป 2. โสตวิญญาณธาตุ คือ ธาตุที่ได้ยินเสียง 3. ฆานวิญญาณธาตุ คือ ธาตุที่รู้กลิ่น…

บทความนี้นำเสนอเกี่ยวกับธาตุกระทบ 6 ประเภท ได้แก่ รูปธาตุ, สัททธาตุ, คันธธาตุ, รสธาตุ, โผฏฐัพพธาตุ และ ธัมมธาตุ ซึ่งช่วยให้เข้าใจการสัมผัสโลก สิ่งที่เกี่ยวข้องกับการรับรู้ถูกจำแนกเป็นธาตุรับ 6 ประเภท

1. จักขุธาตุ รูปธาตุ จักขุวิญญาณธาตุ 2. โสตธาตุ สัททธาตุ โสตวิญญาณธาตุ 3. ฆานธาตุ คันธธาตุ ฆานวิญญาณธาตุ 4. ชิวหาธาตุ รสธาตุ ชิวหาวิ…

เนื้อหานี้สำรวจธาตุ 18 ประการในพุทธศาสนา ประกอบไปด้วย จักขุธาตุ, โสตธาตุ, ฆานธาตุ, ชิวหาธาตุ, กายธาตุ, และมโนธาตุ ซึ่งแบ่งออกเป็นพวกใหญ่ๆ สี่สิบเจ็ดพวกตามลักษณะอาการ ธาตุเหล่านี้ช่วยในการรับรู้สิ่งต่า

…ไม่เกิดในรูป ทั้ง ๒ นั้น เพราะไม่มีปัจจัยคือแสงสว่างนั้น เพราะเหตุนั้น การรับ (การเห็น) รูปนั้น ด้วยจักขุวิญญาณจึงไม่มี " แต่ในพระบาลีว่า จกฺขุนา นี้ มีอธิบายว่า การเห็นรูปด้วยทวารนั้น ซึ่งเป็นต้นเหตุ ฯ อีกอย่าง…

ในบทวิเคราะห์การเห็นรูปของจักษุในอภิธัมมัตถสังคหบาลี พบว่าการเห็นเกิดจากการทำงานร่วมกันของจักขุนทรีย์และวิญญาณ ซึ่งการเห็นรูปต้องการปัจจัยเช่นแสงสว่าง หากขาดปัจจัยนี้การเห็นจะไม่เกิดขึ้น แม้ว่ารูปอื่น

…ีนีฎีกา - หน้าที่ 272 อันโคจรรูปมีวรรณะเป็นต้นคอยแวดล้อม ให้สำเร็จความเป็นวัตถุและ ทวารแห่งวิถีจิตมีจักขุวิญญาณเป็นต้น เป็นไปตามสมควร ฯ ส่วนนอก นี้เรียกว่าสสัมภารจักขุ (จักขุอุปกรณ์) ฯ แม้โสตประสาทเป็นต้น ก็เหมื…

ในบทนี้กล่าวถึงโคจรรูปและความหมายของประสาทในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยเน้นถึงอาการของประสาทที่ส่งผลต่อการรับรู้และการสัมผัสของมนุษย์เมื่อประสาทนั้นทำงาน. มีการอธิบายถึงลักษณะของประสาทและการสัมผัสกับอาโปธ

…เหตุรู้นิโรธเป็นมรรคสัจ ในโสตะ ฆานะ ชิวหา กาย และมนะ ก็นัยนี้ อายตนะ ๖ มีรูป เป็นต้น หมวดวิญญาณ ๖ มีจักขุวิญญาณเป็นต้นผัสสะ ๖ มีจักขุ- สัมผัสเป็นต้น เวทนา ๖ มีจักขุสัมผัสชาเวทนาเป็นต้น สัญญา ๖ มีรูปสัญญาเป็นต้น …

ในบทนี้เราได้เรียนรู้เกี่ยวกับอริยสัจทั้ง 4 และความสำคัญของการรู้จักการเจริญและการละในธรรมะ โดยเน้นเรื่องจักษุและความสัมพันธ์กับทุกข์รวมถึงการตีความภพต่างๆ เช่น กามภพ รูปภพ อรูปภพ ศัพท์ในบทฐาน ตัวอย่า

…ไปสองขณะ มโนธาตุอันเป็นกิริยาให้สำเร็จอาวัชชนกิจ (กิจคือการนึกหน่วงอารมณ์) เกิดขึ้นแล้วดับไป แต่นั้นจักขุวิญญาณให้สำเร็จทัสสนกิจ (คือกิจการ เห็น) เกิดขึ้นแล้วดับไป ต่อนั้นมโนธาตุอันเป็นวิบากให้สำเร็จ สัมปฏิจฉันน…

บทความนี้กล่าวถึงปรัชญาในวิสุทธิมรรคที่เกี่ยวข้องกับจิตและการควบคุมอารมณ์ โดยเฉพาะในเรื่องของการเกิดและดับของรูปารมณ์ผ่านกระบวนการของจักษุและมโนธาตุ พร้อมยกตัวอย่างการควบคุมการไม่สำรวมในจิต ตัวอย่างกา