ทิศ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 11 / 33

…วว่า ทิคุสมาสมีบทหน้า เป็นประธาน ถ้าเช่นนั้น จะต้องแปลตรงๆ ตามภาษาของเราว่า " ทวิป ๒ บท, จตุททิสา ๔ ทิศ ท " แต่ในฎีกาสัตถสารัตถชาลินี ชักเอาคำของอาจารย์อื่นมาแสดงไว้ว่า " ทิคุสมาส มีอรรถแห่งบท หน้าเป็นปร…

เนื้อหานี้นำเสนออุปมาบุพพบทในบริบทของบาลีไวยกรณ์ ซึ่งมีการกล่าวถึงการแปลและความสำคัญของทิคุสมาส โดยเน้นว่ามีอรรถตามบทหน้าและบทหลังเมื่อเปรียบเทียบกับสมาสอื่น ๆ รวมถึงการอ้างอิงถึงคำภีร์และงานของอาจารย

…คาวี ปพฺพเตยยา พาลา อพฺยตฺตา อกเขตฺตญฺญู อกุสลา วิสเม ปพพต วิจริต ตสฺสา เอวมสุส ยนนูนาห์ อคตปุพพเจว ทิศ คจฺเฉยฺย์ เขาทิตปุพพาน จ ติณานิ ขาเทย์ อปีตปุพพาน จ ปานียาน เวยยนต์ สา ปุริม ปาท น สุปติฏฐิติ ปติฏฐ…

ในเนื้อหานี้พูดถึงวิสุทธิมคฺคสฺสและการวิเคราะห์อำนาจของฌาน โดยมีตัวอย่างจากอภิธัมมัตถสังคหะที่พรรณนาเกี่ยวกับประสบการณ์ของผู้มีสมาธิ และการดำรงอยู่ของเขาท่ามกลางความผิดพลาดและความสำเร็จในการปฏิบัติธรร

ประโยค๘ - วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณวิเสสสุล (ปฐโม ภาโค) - หน้าที่ 205 ปฐวีกสิณนิทเทโส ทิศ ผริตวา วิหรตีติ” เอวมากตา สตฺเตสุ มชฺฌตตาการภูตา อุเปกขา อย พรหมวิหารุเปกขา นามฯ ยา อุเปกขาสมโพชฌงค…

เนื้อหาเกี่ยวกับอุเปกขาในธรรมะของพระพุทธเจ้า ซึ่งมีความสำคัญในการใช้ชีวิตและการทำสมาธิ อธิบายถึงความเข้าใจและการปฏิบัติเกี่ยวกับอุเปกขาในรูปแบบต่าง ๆ เพื่อพัฒนาจิตใจและเข้าถึงความสงบ นำเสนอหลักการและก

…ปูนปุปุน อตฺตนิเยว ภาเวตพฺพา ฯ เอว สนฺเต ย์ วิภงฺเค วุตต์ กาญจ ภิกฺขเว ภิกฺขุ เมตตาสหคเตน เจตสา เอก ทิศ ผริตวา วิหรติ เสยฺยถาปิ นาม เอก บุคคล ปิย์ มนาฬิ ทิสวา เมตตาเยยย เอวเมว สพฺพสตฺเต เมตตาย ผรตีติ ยญฺ…

จากเอกสารกล่าวว่าความสุขและเมตตาจิตเป็นหลักสำคัญในการดำเนินชีวิตของบุคคล การมีเมตตากับทุกชีวิตจะนำมาซึ่งความสุขอย่างแท้จริง โดยเฉพาะในสังคมที่ทุกคนมีความสุขกายสบายใจ สถานการณ์ที่มีเมตตาจะช่วยให้เกิดจิ

…ริญว่า "ภิกษุทั้งหลายที่อยู่ไม่ติดที่ เที่ยวไปไม่มีที่ข้องขัด ดุจ มฤคทั้งหลาย" ดังนี้ (๔) เป็นพระ ๔ ทิศ (๕) มีความประพฤติสมควร แก่ธุตธรรม มีมักน้อยเป็นอาทิ [ คาถาสรูป ] เพราะเหตุที่ภิกษุเมื่ออยู่ในอัพโภก…

เนื้อหาเกี่ยวกับการอธิบายถึงความสำคัญของภิกษุในการปฏิบัติธรรมในที่ต่าง ๆ และความประพฤติของภิกษุที่มีความมักน้อยในวิสุทธิมรรค โดยมีการออกแบบการมีชีวิตในอัพโภกาส เพื่อให้เข้าถึงปวิเวกรส และการสมาทานโสสา

… เป็นสัปปายะของคนโทสจริต (สัปปายะของคนโมหจริต สำหรับคนโมหจริต เสนาสนะ ก็ควรเป็นเสนาสนะที่หันหน้าสู่ ทิศ (คือที่โล่งแจ้ง ) ไม่คับแคบ เป็นที่ซึ่งทิศทั้งหลายย่อมปรากฏโล่ง สำหรับคนที่นั่งอยู่ ในอิริยาบถทั้งห…

เนื้อเรื่องนี้เกี่ยวกับความเหมาะสมของบริบทและวิธีการในการปฏิบัติธรรมสำหรับผู้ที่มีจิตใจแตกต่างกัน โดยเฉพาะในเรื่องของเสนาสนะ อิริยาบถ และอารมณ์ที่เหมาะสมเพื่อนำไปสู่การปฏิบัติที่ดีที่สุด การรวบรวมและก

… ได้เห็นเทียว จึงถือเอานิมิต” ครั้นถือเอานิมิตอย่างนี้แล้วจึงกำหนดลักษณะโกฏ ฐาสทั้งปวง โดยสี สัณฐาน ทิศ โอกาส (ที่ตั้ง) และตัดตอนแล้ว จึงกำหนดความเป็นปฏิกูล ๕ ประการ โดยสี สัณฐาน กลิ่น ที่อาศัย อยู่ และโ…

บทความนี้กล่าวถึงวิธีการพิจารณานิมิตในผม ซึ่งรวมถึงการถอนผมและการตรวจสอบลักษณะของโกฏฐาสตามสีและสัณฐาน . เนื้อหายังระบุถึงการพิจารณาความเป็นปฏิกูลของโกฏฐาสและการเลือกลักษณะซึ่งมีความสำคัญในการปฏิบัติธร

…โอกาส แห่งโกฏฐาสทั้งปวง ดุจกำหนดความปฏิกูล แห่งผมทั้งหลายฉะนั้นเถิด แต่ว่าโดย (ลักษณะคือ) สี สัณฐาน ทิศ โอกาส และการตัดตอน ต้องกำหนดแยก ๆ กันทุกโกฏฐาส . [ขน] ในโกฏฐาสเหล่านั้น จึงกำหนด โลมา ขนทั้งหลายก่อ…

เนื้อหาในวิสุทธิมรรค แสดงถึงความปฏิกูลที่เกิดจากโกฏฐาสซึ่งมีส่วนผสมหลากหลายเช่น น้ำเหลือง เลือด และน้ำดี นอกจากนี้ยังมีการเปรียบเปรยถึงการเกิดของผมว่าเป็นสิ่งน่าเกลียด เนื่องจากเกิดในที่ไม่สะอาด เช่น

…้ไผ่ เยื่อที่อยู่ภายในกระดูกท่อนเล็ก ๆ สัณฐานดังยอดหวายเล็กที่เขาลนไฟแล้ว สอดเข้าไว้ในปล้องอ้อ” โดย ทิศ เกิดในทิศทั้ง ๒ โดยโอกาส ตั้งอยู่ภายในกระดูก โดยตัดตอน กำหนดตัดด้วยพื้นข้างในกระดูกทั้งหลาย นี้เป็น…

เนื้อหาเกี่ยวกับการอธิบายเยื่อในกระดูกและลักษณะของไต พร้อมพูดถึงศัพท์ทางการแพทย์ที่เกี่ยวกับอวัยวะภายใน โดยใช้คำอธิบายเชิงเปรียบเทียบเพื่อให้เข้าใจง่ายและชัดเจน ทั้งนี้เพื่อให้นักอ่านสามารถเข้าใจสภาพแ

…าย (กลาย) เป็นมีสี (ขาวหม่น) ดังสีน้ำข้าวบูดข้น ๆ ไป โดยสัณฐาน มีสัณฐานตาม โอกาส (ที่อยู่ของมัน) โดยทิศ มันเกิดทั้ง ๒ ทิศ โดยโอกาส ชื่อ ว่าโอกาสของบุพโพ ซึ่งเป็นที่ ๆ มันจะพึงขังอยู่เป็นประจำ หามีไม่ เป็…

บทความนี้นำเสนอคำอธิบายเกี่ยวกับคำว่า 'ปุพฺโพ' และ 'โลหิต' ซึ่งมีความหมายที่แตกต่างกันในทางศาสนา โดยเฉพาะในเรื่องของสีและลักษณะของน้ำเหลืองและโลหิตในร่างกายมนุษย์ โดย 'ปุพฺโพ' จะมีสีเหลืองอ่อนในสภาพปก

…แนบติดเนื้อเหล่านี้ คือ เนื้อแข้ง (น่อง) เนื้อขาอ่อน เนื้อหลังที่ติดกระดูกสันหลัง เนื้อ ช่องท้อง โดยทิศ มันเกิดทั้ง ๒ ทิศ โดยโอกาส มันแผ่ไปทั่วร่าง ของคนอ้วน ติดเนื้อต่าง ๆ เช่นเนื้อน่องของคนผอมอยู่ ซึ่ง…

วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ กล่าวถึงการเกิดขึ้นของเสโทจากเหตุการณ์ต่าง ๆ เช่น ร้อนไฟ ร้อนแดด และฤดูที่เปลี่ยนแปลง ซึ่งทำให้เกิดการหลั่งของเสโทผ่านช่องขุมผมและขนโดยไม่เท่ากัน และวิธีการที่พระโยคีสามารถก

…น โดยสี ขาวดังสีฟองน้ำ โดยสัณฐาน มีสัณฐาน ตามโอกาส (ที่อยู่ของมัน) แม้จะว่าสัณฐานดังฟองน้ำก็ได้ โดย ทิศ เกิดในทิศเบื้องบน โดยโอกาส มันลงจากกระพุ้งแก้มทั้ง ๒ ข้าง มาอยู่ที่ลิ้น แต่ว่ามันมิได้ขังอยู่ที่นั่…

บทความนี้กล่าวถึงการกระจายของธาตุพิการ ซึ่งมีลักษณะคล้ายหยาดน้ำมันที่กระจายอย่างน้ำใส นอกจากนี้ยังอธิบายถึงน้ำลาย (เขโฬ) ว่าเป็นอาโปธาตุที่เกิดจากการตอบสนองต่ออาหารและความรู้สึกของสัตว์ การวิเคราะห์อง

…บตน ก็เช่นเดียวกับผมนั่นแล [สรุป] ก็แล เมื่อพระโยคาวจรกำหนดโกฏฐาสทั้งหลาย มีผมเป็นอาทิ โดยสี สัณฐาน ทิศ โอกาส และตัดตอนอย่างนี้แล้ว มนสิการว่าปฏิกูล ๆ โดยประการ ๕ ทางสี สัณฐาน กลิ่น ที่อาศัย และโอกาส โดย…

เนื้อหานี้พูดถึงการพิจารณาและการตัดตอนเกี่ยวกับน้ำมูตรในส่วนของกระเพาะของสัตว์ โดยมีการอธิบายถึงรายละเอียดต่าง ๆ ของโกฏฐาส โดยเฉพาะอย่างยิ่งในบริบทของการวิสาทธรรมและการพิจารณาร่างกายมนุษย์ ข้าพเจ้ากล่

…บ ในการเกิดขึ้นแก่งอัปปนานั้น บัณฑิตพึงทราบว่าความปรากฏ แห่งโกฏฐาสมีผมเป็นต้นด้วยอำนาจแห่งสี สัณฐาน ทิศ โอกาส และ ตัดตอน เป็นอุคคหนิมิต ความปรากฏ (แห่งโกฏฐาสเหล่านั้น) ด้วยอำนาจแห่งความปฏิกูลโดยอาการทั้ง…

เนื้อหานี้เกี่ยวกับการปฏิบัติทางจิตใจของพระโยคาวจร ที่อธิบายถึงกรรมฐานอสุภ และความสามารถในการเข้าถึงอัปปนา โดยมีรายละเอียดเกี่ยวกับการปรากฏของโกฏฐาสและการเกิดขึ้นของปฐมฌาน การทำความเพียรในโกฏฐาสต่างๆ

…านํ ปริหรนฺตุ ขอวินิปาติกะ (ผู้ตกอยู่ในอบาย) ทั้งหลายทั้งปวง จงเป็นผู้ไม่มีเวร ฯลฯ รักษาตนอยู่เถิด (ทิศผรณา ๑๐] เมตตาเจโตวิมุติ บัณฑิตพึงทราบว่าเป็นทิสาผรณา (แผ่เป็น ทิศ ๆ ด้วยอาการ ๑๐ นี้ คือ (๑) สพฺเพ …

…ุษ อริยชน และอนริยชน รวมถึงเทพ และมนุษย์ให้รักษาตนเองและอยู่อย่างไม่มีเวรอีกทั้งแผ่เมตตาไปยังสัตว์ในทิศต่างๆ ด้วย ทั้งนี้เพื่อสันติสุขในจิตใจโดยอิงหลักธรรมของพระพุทธศาสนา.

…ยอนุโลมและปฏิโลม ส่วนความแปลกกันมีดังนี้เท่านั้น คือ แม้มนสิการอาการทั้งหลายมีผมเป็นต้นโดยสี สัณฐาน ทิศ โอกาส และบริเฉท (ด้วยกัน แต่ว่า) ในกายคตาสตินั้น ต้องตั้งจิตไว้ ทางปฏิกูล ในธาตุวัฏฐานนี้ ต้องตั้งจ…

เนื้อหาในวิสุทธิมรรคพูดถึงการเจริญกรรมฐานแบบสสัมภารวิภัติ ซึ่งภิกษุต้องทำอุคคหโกศลและมนสิการโกศล โดยเน้นที่กายคตาสติกรรมฐาน นิเทศถึงอาการต่างๆ ของมนสิการส่วนต่างๆ เช่น ผมซึ่งมีการตั้งจิตไว้ในปฏิกูลและ

…นเสาเข็ม เพราะป้องไปมันคงในอารามณ์ และเป็นเหมือนนายประตู เพราะรักษาวาวมีจักขุวาวเป็นอาทิตย์ [๑๑-๑๒] ทิศ โอดตัปะ ธรรมชาติไดอ่อนอวย เพราะความประพฤติชั่วมีฤทธิ์เป็นต้น เหตุนี้ธรรมชาตินั้น จึงชื่อ หรือ คำว่า…

เนื้อหานี้พูดถึงความจำนงที่เป็นทุฐฐาน พร้อมด้วยธรรมชาติและการเคารพผู้อื่น ต่างมีบทบาทในกิจกรรมและความประพฤติ การมีความละอายเป็นลักษณะที่สำคัญในการอยู่ร่วมกันกับผู้อื่น สำรวจลักษณะของโอดตัปะที่เกี่ยวข้

…ย, ริต, กาท. ๑. อาริ ปัจจัย ปัจจัยนี้ ใช้ลงในอรรถแห่งสัตว์สรรพ เช่น อ. ว่า ภยาสุภวี เป็น ภย บทหน้า ทิศ ฯ ว่า ความเห็น แบงก ทิศเป็น ทิสสุด แล้ว ลบ อื่นที่ออกเสีย ว่า ภัย ปสุต สีลา-ดี ภยาสุภวี.(ชนใด) ย่อม…

บทความนี้นำเสนอการศึกษาเกี่ยวกับปัจจัยในภาษาบาลีที่ปรากฏในแบบไวยกรณี โดยมีการยกตัวอย่างปัจจัยต่างๆ ที่ใช้บ่อย เช่น อาริ และ อิน โดยมีการอธิบายถึงวิธีการใช้ในบริบทต่างๆ เพื่อนำเสนอความรู้แก่ผู้ต้องการเ

… จะไม่กล่าวซ้ำอีก จะยกตัวอย่างในร่มผ้าปฏิรูปตามที่หาได้ ดัง ต่อไปนี้ :- [ กัต ] อุตตโตรี มหาราช อุตตทิศ อารุณั วิสุทธิชูส. [ เป็นคุณสามเมตร ๔/๓๘-๕๐ ] ท้าวมหาราชทั้ง ๔ ปล่อยอารักษา ทั้ง ๔ ทิศ.[ มีข้อควรส…

เนื้อหานี้กล่าวถึงความสัมพันธ์ของมหาราชา อุตตโตรี มหาราชและบทบาทที่เกิดขึ้นจากการศึกษาตัวอย่างในศาสตร์ต่างๆ เช่น กรรมและการเปลี่ยนแปลง ตามแนวทางของกุศลและอกุศล พร้อมยกตัวอย่างในบริบททางศาสนา เชื่อมโยง

…าราชทอดพระเนตรเห็นทั่วทั้งชมพูทวีป ] พระราชา ประทับขึ้นอยู่ที่โคครามั้นนั่นเอง ทรงเหมาะสมตลอดทั้ง ๔ ทิศ ได้ทอดพระเนตรเห็นชมพูทวีป ซึ่งมิมหาสมุทรเป็นที่

บทนี้บันทึกถึงการที่พระราชาได้สั่งประกาศให้ประชาชนมาร่วมกิจกรรมที่พระวิหาร ๔๘,๐๐๐ หลังจากการสร้างเสร็จสิ้น โดยพระราชาเสด็จไปยังพระวิหารพร้อมกับขุนนางและประชาชนจำนวนมาก โดยมีการตกแต่งพระนครเพื่อให้มีคว