ทุกข์ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 3 / 492

…นิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ตติโย ภาโค) - หน้าที่ 268 อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา หน้า 268 สุญญติ ตุจน์ ย์ ทุกข์ ฯ ตุส สุญฺเญ ฯ วิชาทินา ฉปจฺจโย สโลโป จ ฯ ทวิตต์ ฯ ตุจฉาส ภาโว ตุจฉาติ ฯ จสทโท เหตุสมุจจโย ฯ ขญญัติ…

บทนี้พูดถึงอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา โดยเฉพาะกรณีของทุกข์และสิ่งที่เกี่ยวข้องกับเหตุสมุจจโย อธิบายถึงความสัมพันธ์ของการเกิดทุกข์และวิชาเกี่ยวกับพุทธศาสตร์ โด…

…ถโยชนา หน้า 313 สา ทุกฺขเวทนา จาติ กา...นา ฯ ทุกฺขนฺติ สัญญา ฯ ทุกฺขยติ อุปปาทฐิติวเสน เทวธา ขนตีติ ทุกข์ ย์ ธมมชาติ ฯ มานฬิกา....ทนาติ สญฺญา ฯ มนสฺม ปวตฺตา มานฬิกา ฯ มานฬิกา จ สา ทุกฺขเวทนา จาติ มานสิกทุก…

เนื้อหานี้พูดถึงการค้นคว้าเกี่ยวกับการเกิดทุกข์และภาวะทางใจที่สัมพันธ์กับทุกข์ โดยเจาะลึกถึงสัญญาและเจตสิกที่มีบทบาทในการประสบกับทุกข์ และเสนอแนวทา…

…์และวัตถุ ด้วยอำนาจจิตตุปบาทนั่นแล ตามสมควร ฯ บรรดาสังคหะ ๖ นั้น ในเวทนาสังคหะ มีเวทนา ๓ ก่อน สุข ๑ ทุกข์ ๑ อทุกขมสุข ๑ ฯ แต่โดยประเภทมี ๕ อย่าง คือ สุข ๑ ทุกข์ ๑ โสมนัส ๑ โทมนัส ๑ อุเบกขา ๑ ฯ ในเวทนาทั้ง …

…จตสิก 53 อย่าง โดยการจัดแยกธรรมเหล่านั้นตามเวทนา เหตุ กิจ และอารมณ์ รับรู้ถึงเวทนาทั้ง 5 ได้แก่ สุข ทุกข์ โสมนัส โทมนัส และอุเบกขา พร้อมอธิบายถึงจิตที่สัมพันธ์กับแต่ละประเภทของเวทนาเช่น จิตที่สหรคตด้วยสุขก…

…บาทที่ สหรคตด้วยเวทนามีสุขเป็นต้นนั้น ด้วยสามารถแห่งการจำแนก ชื่อว่า เวทนาสังคหะฯ เวทนาอื่นจากสุขและทุกข์ ชื่อว่าอทุกขมสุข ด้วย สามารถสนธิกิริโยปกรณ์ ลงม อาคมฯ ถามว่า ก็เวทนามี ๒ เท่านั้น โดยบาลีว่า ดูก่อน…

…ิเคราะห์การสงเคราะห์เวทนาภายใต้แนวคิดของอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยการจำแนกเวทนาออกเป็น 3 ประเภทคือ สุข ทุกข์ และอุเบกขา นำเสนอคำสอนของพระผู้มีพระภาคเกี่ยวกับธรรมชาติของเวทนา และการเข้าถึงความเข้าใจที่ลึกซึ้งใ…

… ครั้นแล้วก็เกิดความวางเฉยไม่ยินดียินร้ายต่อร่างกายตน ญาณในระดับนี้ย่อมนำไปสู่การหยั่งรู้อริยสัจ ๔ (ทุกข์ เหตุแห่ง ทุกข์ ความดับทุกข์ และวิธีดับทุกข์) “ญาณทัสสนะ” หรือ “วิปัสสนาญาณ” นี้ เป็นญาณที่ สามัญญผล…

…มเกิดและความดับของร่างกาย การมองเห็นคุณค่าของการละทิ้งและความรู้เกี่ยวกับอริยสัจ ๔ ซึ่งช่วยให้เข้าใจทุกข์และวิธีการดับทุกข์ในชีวิต โดยเฉพาะบทความนี้อ้างอิงถึงสามัญญผลสูตรที่มีความสำคัญในพุทธศาสนา ตั้งอยู่บ…

…รา จา ๔๑ หยุดได้เป็นมงคล พอใจหยุดเสียได้เท่านั้นแหละ ลาภ ยศ สรรเสริญ สุข เสื่อมลาภ เสื่อมยศ ติเตียน ทุกข์ ไม่กระทบกระเทือนแล้ว เฉยเสียแล้วล่ะ ไม่อาดูรเดือดร้อนด้วยอิฏฐารมณ์-อนิฏฐา รมณ์แล้ว ต้องทำใจให้หยุด …

…้เกิดลาภ ยศ สรรเสริญ และความสุข โดยไม่ตกอยู่ภายใต้การควบคุมจากความเสื่อมลาภ เสื่อมยศ ติเตียน และความทุกข์ จำเป็นต้องทำใจให้หยุดเพื่อเข้าถึงความสูงสุดและกลายเป็นตัวมงคลในที่สุด.

๒. เวทนานุปัสสนาสติปัฏฐาน หมายถึง การตั้งสติ ตามเห็นเวทนาในเวทนา คือ ความรู้สึกสุข ทุกข์ หรือไม่สุขไม่ ทุกข์ของกายต่าง ๆ ที่ซ้อนกันอยู่ในกายมนุษย์นี้ ๓. จิตตานุปัสสนาสติปัฏฐาน หมายถึง การต…

เวทนานุปัสสนาสติปัฏฐาน คือ การตั้งสติในการเห็นเวทนาในตนเอง เช่น ความรู้สึกสุข ทุกข์ หรือไม่สุขไม่ทุกข์ของร่างกาย การตั้งสติในจิตก็เป็นสิ่งสำคัญเช่นกัน โดยพิจารณาถึงจิตที่ซ้อนกันในร่าง…

…นนั้น มี ประเด็นสำคัญสรุปได้ว่า “ชีวิตเรานี้ประกอบด้วยสภาวะ ๗ กอง คือ กองดิน กองน้ำ กองไฟ กองลม สุข ทุกข์ และชีวะ (การมีชีวิต) ดังนั้นเมื่อใครปลงชีวิตใคร ก็เป็นเพียงแต่สอด ศาสตราเข้าไปตามช่องแห่งสภาวะ ๗ กอ…

…ศาสนาและความเชื่อ ถ้าหากเรายอมรับว่าชีวิตประกอบด้วยสภาวะ ๗ กอง ได้แก่ กองดิน กองน้ำ กองไฟ กองลม สุข ทุกข์ และชีวะ การกระทำต่าง ๆ จึงเป็นเพียงผลจากปรากฏการณ์เหล่านี้ถึงแม้จะมีการถกเถียงกันในเรื่องกรรมดีและก…

…ามเป็นใหญ่ ถูกถอดออกจากตำแหน่ง ถูกถอดอำนาจ ๓) นินทา คือถูกตำหนิติเตียน ทั้งที่ต่อหน้าหรือลับหลัง ๔) ทุกข์ คือได้รับความทุกข์ทรมานทั้งทางกายและทางใจ ทั้ง ๔ ประการนี้ เป็นเรื่องที่คนเราไม่ชอบ ไม่ปรารถนาจะให้…

ในชีวิตเราต้องเผชิญกับสิ่งที่ไม่ชอบใจ เช่น เสื่อมลาภ เสื่อมยศ นินทา และความทุกข์ ซึ่งเป็นสิ่งที่ทุกคนต้องพบเจอ การฝึกจิตภาวนาช่วยให้เราฝึกทำความเข้าใจกับความไม่เที่ยงของทุกสิ่ง รวม…

…กุธกัจจายนะกล่าวกับพระเจ้าอชาตศัตรูใน สามัญญผลสูตรว่า สภาวะ 7 กอง คือ กองดิน กองน้ำ กองไฟ กองลม สุข ทุกข์ และชีวะ สภาวะ เหล่านี้ไม่มีใครทำ ไม่มีแบบอย่างอันใครทำไม่มีใครเนรมิต เป็นสภาพยั่งยืน ตั้งมั่นดุจยอด…

บทความนี้พูดถึงแนวคิดของปกุธกัจจายนะและสัญชัยเวลัฏฐบุตรในสมัยพุทธกาล ความเชื่อของปกุธกัจจายนะเกี่ยวกับลัทธิ ‘นัตถิกวาทะ’ ที่มองว่ามีสภาวะ 7 กองที่ไม่ขึ้นอยู่กับปัจจัยใด ๆ อธิบายว่าความตายและการเกิดใหม

…ต่ละประการมีความหมายและองค์ ประกอบดังนี้ 6.3.1 องค์ประกอบของอริยสัจ อริยสัจมีองค์ประกอบ 4 ประการคือ ทุกข์ คือ ความทุกข์, ทุกขสมุทัย คือ เหตุแห่งทุกข์ ทุกขนิโรธ คือ ความดับทุกข์ และทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา คือ…

อริยสัจ 4 เป็นแก่นสารของพระพุทธศาสนา ประกอบด้วยความจริงเกี่ยวกับทุกข์และทางดับทุกข์ โดยแต่ละองค์ประกอบถูกระบุอย่างชัดเจน เช่น ทุกข์ที่มี 12 ชนิด เช่น ชาติทุกข์ ชราทุกข์ …

…้ามาไว้ในตน, และอันวิญญูชน คือผู้รู้จะรู้ได้เฉพาะตน 3. อริยสัจ 4 คือภาพรวมของหลักธรรมทั้งหมด ได้แก่ ทุกข์ เหตุแห่งทุกข์คือตัณหา ความดับ ทุกข์คือนิโรธ และทางดับทุกข์คือมรรคมีองค์ 8 หลักธรรมอื่น ๆ ขยายความจา…

…าใจในพระธรรมที่พระพุทธเจ้ามอบให้เป็นแผนที่สำหรับการดำเนินชีวิต สอนเกี่ยวกับอริยสัจ 4 ซึ่งประกอบด้วย ทุกข์ เหตุแห่งทุกข์ การดับทุกข์ และทางดับทุกข์ มีหลักธรรมที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติ มรรคมีองค์ 8 ที่ช่วยใ…

…ไปจากชาติ ผู้มีชราเป็นธรรมดา ย่อมพ้นไปจากชรา ผู้มีมรณะเป็นธรรมดา ย่อมพ้นไปจากมรณะ ผู้มีโสกะ ปริเทวะ ทุกข์ โทมนัส อุปายาสเป็นธรรมดา ย่อมพ้นไปจากโสกะ ปริเทวะ ทุกข์ โทมนัส อุปายาส เพราะอาศัยเราผู้เป็นกัลยาณมิ…

…งค์ว่าความเป็นมิตรดีมีอานิสงส์ในการทำให้ผู้ปฏิบัติเจริญสัมมาทิฏฐิและสัมมาสมาธิ ซึ่งส่งผลต่อการพ้นจากทุกข์และการเกิดในลำดับต่อไป รวมถึงการเจริญในทางธรรมให้สำเร็จ ในการมีมิตรดีย่อมทำให้บรรลุอริยมรรคได้ง่ายขึ…

…ปจากชาติ ผู้มีชราเป็นธรรมดา ย่อมพ้นไปจากชรา ผู้มีมรณะเป็นธรรมดา ย่อมพ้นไปจากมรณะ ผู้มี โสกะ ปริเทวะ ทุกข์ โทมนัส และอุปายาส เป็นธรรมดา ย่อมพ้นไปจากโสกะ ปริเทวะ ทุกข์ โทมนัส และอุปายาส เพราะอาศัยเราผู้เป็นก…

…ร้างบารมีและเป็นไปตามหลักพระธรรมได้อย่างมั่นคง การเป็นกัลยาณมิตรนั้นถือเป็นพรหมจรรย์ที่นำไปสู่การพ้นทุกข์และการทรงตัวในธรรมที่ดี นับเป็นปัจจัยหนึ่งที่เชื่อมโยงผู้คนในสังคมให้สนับสนุนกันไปสู่การทำความดีด้วย…

…ื่อว่า สัตว์หลังตายยังมีความทรงจำ (สัญญา) เหลือ ติดอยู่ อีกพวกหนึ่งเชื่อว่าไม่มี เกี่ยวกับเรื่องสุข ทุกข์ พวกหนึ่งเชื่อว่าสุข ทุกข์เป็นสิ่งเกิดเอง อีกพวกหนึ่งเชื่อว่ามีเหตุ ทำให้เกิดคือ กรรมบันดาล (ปัจจัยภ…

…กต่างกันมากมาย มีคณาจารย์หลายคนที่เผยแพร่ลัทธิ เช่น ปูรณกัสสปะ ว่าบุญบาปไม่ส่งผล, มักขลิโคสาล ว่าสุขทุกข์เกิดเองโดยธรรมชาติ, ปกุธกัจจายนะ ว่าไม่มีบาปบุญเป็นเรื่องที่คิดกันขึ้น, และอชิตเกสกัมพล ว่าธาตุ 4 เท…

…มุนี (สด จนฺทสโร) 221 ดังนั้น พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ทรงยก “สัจธรรม ๔ ประการ ประสงค์สัมมาทิฏฐิ ให้เห็น ทุกข์ สมุทัย นิโรธ มรรค ทุกข์ในกายต่างๆ มีเกิด แก่ แปรไป กามตัณหา ภวตัณหา วิภวตัณหา เป็นเหตุให้เกิด ศีล ส…

ในบทนี้ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ยกสัจธรรม 4 ประการที่สำคัญ ได้แก่ ทุกข์ สมุทัย นิโรธ และมรรค เพื่อแสดงให้เห็นถึงสภาพทุกข์ในกาย และการดับทุกข์ด้วยศีล สมาธิ ปัญญา โดยพระอัญญ…

…ม่หวั่นไหว โลกธรรม ๘ คือ ลาภ ยศ สรรเสริญ สุข เป็นอิฏฐารมณ์ที่ปรารถนา และเสื่อมลาภ เสื่อมยศ ติ เตียน ทุกข์ เป็นอนิฏฐารมณ์ที่ไม่ปรารถนา จิตเป็นตัวยืน โลกธรรมทั้งหลายเป็นตัวจร มีอยู่คู่โลก ถ้าโลกนี้มีอยู่ตราบ…

จากพระมงคลเทพมุนี (สด จนฺทสโร) ได้สอนให้เข้าใจถึงจิตที่ไม่หวั่นไหวเมื่อถูกโลกธรรมกระทบ ทั้งยังชี้ให้เห็นถึงโลกธรรม 8 ประการที่มีอยู่คู่กันในชีวิตมนุษย์ เมื่อจิตได้รับการฝึกอย่างถูกต้องจะสามารถต่อสู้กั

…ิบัติตามหลักธรรม ที่พระพุทธองค์ได้ตรัสรู้ในวันนี้ คือ อริยสัจ ๔ ความจริงอันประเสริฐ ๔ ประการ ได้แก่ ทุกข์ คือ เราต้องมองให้เห็นไปตามความเป็นจริงว่า พื้นฐานของชีวิตคือความทุกข์ ซึ่งมีสาเหตุมา จากความทะยานอย…

วันวิสาขบูชาเป็นวันที่สำคัญที่สุดในพระพุทธศาสนา เนื่องจากเป็นวันที่พระพุทธเจ้าเสด็จประสูติ ตรัสรู้ และดับขันธปรินิพพานในเวลาเดียวกัน ทั้งนี้เราควรทำบุญและรักษาศีลเพื่อน้อมระลึกถึงพระองค์ ด้วยการทำความ

…่างนี้นะ เมื่อเห็นกาย ในกายอย่างนี้แล้ว เห็นเวทนาในเวทนาล่ะ ก็ตัวมนุษย์คนนี้มีเวทนาอย่างไร บ้าง สุข ทุกข์ ไม่สุขไม่ทุกข์ ดีใจ เสียใจ เวทนาเป็นอย่างนั้น มิใช่หรือ ก็ส่วนกายที่ฝันออกไปนั้นก็มี สุข ทุกข์ ไม่ส…

…ายกับหลักฐานที่ทุกคนเคยประสบในขณะหลับ การสำรวจนี้เสนอว่าในขณะที่เราฝันเราสามารถสัมผัสกับความสุข ความทุกข์ และอารมณ์ต่างๆ โดยมีความเหมือนกันกับกายมนุษย์ในชีวิตจริง ทำให้เห็นถึงการเชื่อมโยงระหว่างกายมนุษย์แล…

…็นอย่างไร เวทนาเป็นอย่างไร สัญญาเป็นอย่างไร สังขารเป็นอย่างไร วิญญาณเป็นอย่างไร เวทนา ความรู้สึกสุข ทุกข์ ไม่สุข ไม่ทุกข์เป็นอย่างไร สัญญาความจําได้หมายรู้ สังขาร ความคิด วิญญาณ ความรู้แจ้ง อายตนะ ๑๒ เห็นไ…

…ซึ่งประกอบด้วยรูป เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณ การเห็นขันธ์ทั้งห้านี้ช่วยให้เราเข้าใจความรู้สึก สุข ทุกข์ และการนำไปสู่ความรู้แจ้ง นอกจากนี้ การปฏิบัติสมถะและวิปัสสนาต้องดำเนินไปพร้อมกัน เพื่อให้ถึงจุดหมาย…