หน้าหนังสือทั้งหมด

อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
350
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…และอาลัมพนะ (อารมณ์) ทั้ง ๕ เป็นปัจจัยแก่ปัญจ วิญญาณวิถี ด้วยอำนาจแห่งปุเรชาตปัจจัย ๑ ฯ ค 0 บัญญัติ นามและรูป ย่อมเป็นปัจจัยแก่นามนั่นแหละ มี ๒ อย่าง คือด้วยอำนาจอารัมมณปัจจัย และอุปนิสสยปัจจัย ฯ ในปัจจัย ๒ นั…
ข้อความนี้กล่าวถึงความสัมพันธ์ระหว่างนามและรูป รวมถึงปัจจัยต่างๆที่มีอิทธิพลต่อการเกิดของนามและรูปในอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา เ…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: สังขารและนามรูป
359
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: สังขารและนามรูป
…ั่นแล ชื่อว่าสังขาร ฯ วิบากจิต ๑๕ ด้วยอำนาจแห่งปฏิสนธิกาล, ๓ ด้วยอำนาจแห่งปวัติกาล ชื่อว่า วิญญาณ ฯ นามและรูป ชื่อว่านารูปฯ บรรดานามและรูปนั้น นาม ในที่นี้ได้แก่ขันธ์ ๓ มีเวทนาขันธ์เป็นต้นฯ ส่วนรูป ได้แก่รูปมี…
เนื้อหาในหน้า 359 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลีนี้อธิบายเกี่ยวกับสังขาร รวมถึงประเด็นสำคัญเช่น อวิชชาเป็นปัจจัย และการแบ่งประเภทของสังขารออกเป็น 3 ประเภท ได้แก่ ปุญญาภิสังขาร, อปุญญาภิสังขาร และอเนญชาภิสังขา
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
426
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…ระจักษ์เป็นต้น แห่งความเป็นไปของนามรูปในกาล ทั้ง ๓ ด้วยอำนาจปัจจัยที่ทั่วไป และไม่ทั่วไปอย่างนี้คือ นามและรูป
ในบทนี้มีการอภิปรายถึงอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเฉพาะการพิจารณาคุณสมบัติของจิตตวิสุทธิและทิฏฐิวิสุทธิ ซึ่งจัดประเภทเป็นจตุปาริสุทธิศีลที่มีประโยชน์ในการแสดง การสำรวม และการพิจารณ
ความหมายของนามและรูปในพระไตรญาณ
19
ความหมายของนามและรูปในพระไตรญาณ
… มีความพยายาม ด้วยอำนาจจากประกอบกันและกันเข้า ฉันนั้น เพราะฉะนั้น พระไตรญาจารย์ทั้งหลายจึงกล่าวว่า "นามและรูป (เท่านั้น)╚มีอยู่ในโลกนี้โดย (ปรมัตถ)╚ ดังจะ ก็แต่ในนามและรูปนั้น สัตว์และคนไม่มีเลย นามและรูปนี้เป…
บทความนี้อธิบายหลักการที่สำคัญในพระไตรญาณว่าด้วยนามและรูป ว่านามและรูปเป็นปัจจัยที่ต้องอาศัยซึ่งกันและกัน แต่นั้นไม่ได้หมายความว่าพวกมันคือสิ่งเดียวกัน นามแล…
พระธัมมปิฎกและการสอนเรื่องนามรูป
102
พระธัมมปิฎกและการสอนเรื่องนามรูป
….ชน ท. แมสองเหสีนี้ สุนีสู ฟังแล้ว ก็ นี้อ่อคำ (ภิทูณะ) ของภิญญ ท. วาทนตน ผู้กล่าวว่าอยู่ นามรูป อ. นามและรูป อิติด ดังนี้ กสุลพุทธกาล ในกาลแห่งพระพุทธเจ้านพระนามว่าสตสะ (มยา) นามรูป อิสสสมฺ ชิวา ว นัส ฯ นานิน…
เนื้อหานี้กล่าวถึงการสอนธรรมะในพระธัมมปิฎก เน้นถึงการรู้ถึงนามและรูปและการแสดงธรรมะที่พระพุทธเจ้าทรงสอนในยุคพุทธกาล พร้อมทั้งอธิบายถึงบทบาทของพระพุทธเจ้าในการเรียนรู้นี…
พระธัมมปทัติ: ความหมายของการไม่เศร้าโศก
104
พระธัมมปทัติ: ความหมายของการไม่เศร้าโศก
…ปแล้ว วิญญาณ อ. วิญญาณ มม ของเรา จิน น สั้นไปแล้ว อิติ ดังนี้ คือว่า ปลาสิต ย่อมเห็นว่า (นามรูป) อ. นามและรูป ขยายชมแว อันมีความสั้นไปและความเสื่อมไปเป็น ธรรมเนติย อิท ฯ สั้นไปแล้ว อิต ฯ ดังนี้ (อิต ฯ คาถาปาฐล…
บทนี้กล่าวถึงความหมายของการไม่เศร้าโศกตามพระธัมมปทัติ โดยเฉพาะที่เกี่ยวกับความยึดถือในนามและรูป บทที่ถูกยกจากพระคาถาแสดงให้เห็นว่าบุคคลที่มีความเข้าใจในธรรมชาติของวัสดุจะไม่มีความป่วยไข้ทางใจ สาม…
ความหมายและองค์ประกอบของชีวิตมนุษย์
103
ความหมายและองค์ประกอบของชีวิตมนุษย์
…งได้เรียนรู้กันมาบ้างแล้วว่า ชีวิตของ มนุษย์และสัตว์ทั้งหลายประกอบขึ้นจากขันธ์ 5 หรือ เรียกย่อๆ ว่า นามและรูป คำว่า ขันธ์ หมายความว่า สิ่งที่เป็นกลุ่ม เป็นกอง หรือเป็นพวก ๆ ขันธ์ 5 จึงหมายถึง สิ่งที่ประชุมกันเ…
บทความนี้กล่าวถึงคำว่า 'มนุษย์' ที่มีรากศัพท์มาจากภาษาบาลี ว่ามาจาก 'มนุสส' ที่แสดงถึงผู้มีใจสูง ซึ่งรวมถึงการมีศีลธรรมและความประพฤติที่ดี สำหรับองค์ประกอบของชีวิตมนุษย์จะประกอบด้วยขันธ์ 5 ซึ่งคือรูป
วัจภิธรรมกรณเปล ตอนที่ 1
341
วัจภิธรรมกรณเปล ตอนที่ 1
…ึงทราบได้อย่างไร? คำแก้พิสูจน์ว่า "ทราบได้โดย dependencies ในเนื้อในเนื้อในเนื้อใน" จริงอยู่ เพราะมีนามและรูปนี้ ๆ อายตนะนั้น ๆ จึงมี มันหมายโดยประการอื่น ก็เลยความที่ียอายตนะมีเพราะนามรูปนั้นนั่น จักมีแจ้งในป…
…นี้มีการพูดถึงข้ออ้างที่ว่านามรูปเป็นปัจจัยแห่งสัพทยะ ซึ่งเน้นว่าสามารถทราบได้จากความสัมพันธ์ระหว่างนามและรูปในบริบทของอายตนะ ความสำคัญของนามในปัจจุบันและการเป็นปัจจัยแห่งคุณธาตุในระดับต่ำก็ถูกนำเสนอ แล้วยังมี…
วิสุทธิมรรค: การเข้าใจนามและรูป
22
วิสุทธิมรรค: การเข้าใจนามและรูป
…ีเดชเกิดขึ้นด้วยเดชของตนก็หาไม่ เป็นไปในกรนี้ ๆ ก็หาไม่ แต่ความอาศัยกันและกันเกิดขึ้นหรือเป็นไป แห่งนามและรูปนั้น ไม่มีสิ หาไม่ เพราะเหตุนี้ พระอาจารย์ทั้งหลายจึงกล่าวคำประพันนี้ว่า "ธรรมทั้งหลายเป็นสังขตะ อ่อ…
บทความนี้กล่าวถึงการเข้าใจธรรมทั้งหลายที่เกี่ยวข้องกับนามและรูป โดยเสนอว่าทั้งคู่มีการอาศัยกันและกัน การเกิดขึ้นของนามและรูปไม่สามารถเป็นไปได้ด้วยตนเอง แต่ต้องพึ่ง…
ธรรมอธาร: วาสนาวิชาชาวทางพระพุทธศาสนา
17
ธรรมอธาร: วาสนาวิชาชาวทางพระพุทธศาสนา
…งที่ปรากฏในร่างกายนี้ตามความเป็นจริงโดยการเป็นนามรูป (ญาณฏฐานุทัสสนะ) ก็จะทำให้เกิดความไม่ ลุ่มหลงในนามและรูป ควบงำสัญญาเสื่อยเป็นทิฏฐิวิสุทธิ19 และหลังจากนั้นจะเป็นไปตามขั้นตอนของโลภสัญญา ซึ่งในวิสุทธิมรรดนี้…
…ถกถาต่างๆ ที่ได้พูดถึงความจริงนี้อย่างละเอียดเกี่ยวกับสภาวะ และมุมมองในการรับรู้และเข้าใจธรรมชาติของนามและรูป ที่มีความเกี่ยวข้องกัน เพื่อไม่ให้เกิดความหลงในสิ่งที่ปรากฏ.
การวิเคราะห์ปัจจัยแก่นามโดยอาการในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
377
การวิเคราะห์ปัจจัยแก่นามโดยอาการในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 377 ปัจจัยแก่นามโดยอาการ ๒ อย่าง คือโดยประการ ๒ อย่าง ๑ ฯ อนึ่ง ทั้ง ๒ อย่าง คือนามรูปทั้ง ๒ ที่ปัจจัยให้เกิดขึ้น (ที่เป็นไปร่วมกัน) ย่
เนื้อหานี้ศึกษาเกี่ยวกับปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับนามและรูป โดยพิจารณาข้อสรุปที่กล่าวถึงอาการ ๒ อย่าง รวมถึงการสอบถามถึงความเป็นอาเสวนะหรือปัจจัยในการเกิดขึ้นข…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
376
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
1 ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 376 ด้วยอำนาจแห่งการไม่เข้าถึงความดับหมด ชื่ออวิคตปัจจัย ฯ แม้เมื่อ ไม่มีความแปลกกันแห่งธรรมของปัจจัยทั้ง ๒ นั้น บัณฑิตก็พึงทราบ ความ
…ื่อเข้าใจความพิเศษในปัจจัยที่ตรัสไว้ในพระธรรม ่การพัฒนาความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับขันธ์ ๕ และบทบาทของนามและรูปในธรรมชาติก็ถูกอธิบายด้วยเช่นกัน แนวทางการตรัสรู้และการพิจารณาปัจจัยมีความสำคัญในการเข้าถึงธรรมอันเก…
การไม่ยึดมั่นในนามและรูป
103
การไม่ยึดมั่นในนามและรูป
…พโล โดยประการ ทั้งปวง ๆ อ นี้ (โยน ปุคคลโล) อ.บุคคลใจ น โสดติ ย่อมไม่เศร้าโศก (เตน นามรูปเป็น) เพราะนามและรูปนั้น อตตา อันไม่มียู่ โส เว ปุคคล อ.บุคคลนั้นแล (มยา อันเรา ฯูจิติ ย่อมเรียกว่า กิญฺญ เป็นกิญฺญู ฐิ…
เนื้อหานี้กล่าวถึงหลักการของการไม่ยึดมั่นในนามและรูปตามพระธรรมบท โดยเฉพาะความเห็นที่ว่า 'เรายึดถือ' อันเป็นช่องทางของการเกิดทุกข์ เมื่อมนุษย์ไม่เข้าใจว่…
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณ์วิเสสสฺว
304
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณ์วิเสสสฺว
ประโยค๘ - วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณ์วิเสสสฺว (ตติโย ภาโค) - หน้าที่ 304 วิสุทธิมคฺเค วุฎฐานคามินี ฯ วุฏฺฐานํ วุจจติ พหิทธา นิมิตภูตโต อภินิวิฏฐ วัตถุโต เจว อชฺฌตฺตปปวตฺตโต จ วุฏฐานโต มคฺโค ต คนที่ติ วุฏ
…สติเพื่อให้เกิดปัญญา โดยมีการอธิบายอย่างละเอียดถึงอาการของการประพฤติปฏิบัติทั้งในด้านของความเข้าใจในนามและรูป รวมถึงแนวคิดของอนิจจัง ทุกขัง อนัตตาในเส้นทางสู่การหลุดพ้นเพื่อให้ผู้ศึกษาได้มีแนวทางที่ชัดเจนในการ…
หลักการแต่งไทยในนกรม ป.ร.๙
341
หลักการแต่งไทยในนกรม ป.ร.๙
หลักการแต่งไทยเป็นนกรม ป.ร.๙ ๒๕๕ - อิทธิ ขนิษมรรณฐติ ฤจจจติ ๆ ในการปรุงประโยคแบบนี้ มีข้อสังเกตดังนี้ ๑. สรรพนามที่เรียงไว้ต้นประโยคไม่มีนามตาม คือ ไม่ต้องใส่นาม ซึ่งเป็นบทประธานเข้ามา แม้ว่าในส่วนในไ
บทความนี้เสนอหลักการแต่งภาษาไทยตามนกรม ป.ร.๙ โดยระบุข้อสังเกตเกี่ยวกับการใช้สรรพนามและรูปประโยคที่ถูกต้องในภาษาไทย เช่น การเรียง ฤจจติ และการใส่อิทธิในประโยค ซึ่งเป็นสิ่งที่ควรคำนึงถึงเพื่อ…
วิชุทธิมรรคเปลาะ ๑๓ ตอนที่ ๓๔๓
344
วิชุทธิมรรคเปลาะ ๑๓ ตอนที่ ๓๔๓
ประโยค - วิชุทธิมรรคเปลาะ ๑๓ ตอนที่ ๓๔๓ [คาถาสังขปนามเป็นปัจจัยแห่งอายตนะที่เหลือ] ในปฏิคาหณะ๓๘ วิชนานาม เป็นปัจจัยแห่งอายตนะ๓๘ ที่เหลือ๔ อย่าง แม้ว่าบานาน ท่านก็ประกาศไว้เหมือน อย่างนั้น [ขยายคว
…็นปัจจัยแห่งอายตนะที่เหลือ จากการอภิปรายเกี่ยวกับวิชนานามและปัจจัยต่างๆ เป็นการอธิบายถึงความสำคัญของนามและรูปในทางปฏิบัติและทฤษฎี. เนื้อหาเน้นในเรื่องของอายตนะ ๔ และหลักการที่เกี่ยวข้องกับวิชนานามที่ประกอบไปด้…
วิสุทธิมรรคเปลาก คาถ ตอน ๒ (ตอนจบ)
25
วิสุทธิมรรคเปลาก คาถ ตอน ๒ (ตอนจบ)
ประโยค- วิสุทธิมรรคเปลาก คาถ ตอน ๒ (ตอนจบ) - หน้าที่ 25 [กำหนดจับเหตุปัจจัยของนามรูป นี่ที่ 1] ภิกษุนั้นครั้นรำพึงถึงเหตุปัจจัยของนามรูปอย่างหลายของนามรูปอย่างนี้แล้ว ย่อมกำหนดจับเหตุปัจจัยของรูปานี้ก
…ยวกับการพิจารณาเหตุปัจจัยของนามรูป โดยภิกษุได้ทำการกำหนดจับเหตุปัจจัยต่างๆ ที่ส่งผลต่อการเกิดขึ้นของนามและรูป ซึ่งได้อธิบายถึงการเกิดในรูปแบบต่างๆ และการสัมพันธ์ระหว่างธรรมต่างๆ ที่มีผลต่อการเกิด อาทิ อวิชชา ต…
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา
193
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา
ประโยค - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ตติโย ภาโค) - หน้าที่ 193 สตฺตมปริจเฉทตฺถ โยชนา หน้า 193 อวยวภาเวน องฺคิยนฺติ นน สมุทาโย นตฺถิติ โจทน์ สนธายาห อวยวาตยาท ฯ [๘๗] อวยว....เวป สติ วิต
บทนี้พูดถึงการวิเคราะห์และการทำความเข้าใจอภิธรรมผ่านการระบุและการจัดองค์ความรู้ โดยกล่าวถึงนามและรูปในบริบทต่าง ๆ และการจัดระเบียบองค์ความรู้ข้ามศาสตร์หลายแขนง พร้อมคำอธิบายทางปัญญาเกี่ยวกับองค์ธรรมต่…
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
174
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
ประโยค - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ตติโย ภาโค) - หน้าที่ 174 อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา หน้า 174 นาฬิกาเยน หิ นามกาย วา นามรูปกาย วา คนเถนฺติ ฯ น รูปกาย ฯ รูปกาเยน นามรูปกายิว คนเถนฺติ ฯ น
ในเนื้อหานี้กล่าวถึงอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา โดยเน้นความสำคัญของนามและรูปเป็นแนวคิดหลักในอภิธรรม และวิธีที่คนเถนฺติแตกต่างกันในการมองนามรูปกาย นอกจากนี้ยังอภิปรายถึงมุมมองที…
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
260
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
ประโยค - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ทุติโย ภาโค) - หน้าที่ 259 จตุตถปริจเฉทตฺถโยชนา หน้า 259 อาทีน เยส์ ธมฺมาโกฎนสุลาจีน ตานิ เภริจมุมวรตตาที่นี่ ฯ ตสฺส ปสาทสฺส นิสสยาน ตนนิสสยาน ฯ เต
…เฉทตฺถโยชนา ซึ่งมีความสำคัญในการเข้าใจอรรถาธิบาย และความมีนัยของพระธรรมในเชิงลึก โดยเฉพาะในเรื่องของนามและรูป พร้อมกับการอธิบายถึงลักษณะต่างๆ ที่เกี่ยวข้องในเอกสารนี้เพื่อการศึกษาทางพระพุทธศาสนา.