พระภาค : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 8 / 17

ธรรมะเพื่อประชาช อานิสงส์ถวายศาลา จาตุรมุข ๓๐๕ พระภาคเจ้าว่า “พระเจ้าข้า ทิพยสมบัติมากมาย ดังเช่นวิมานทอง ที่แวววาวไปด้วยรัตนะ ๗ ประการ และนางอัปสรผู้มีห…

ในบทพูดนี้ พระพุทธองค์ตรัสถึงอานิสงส์ของการทำบุญ โดยยกตัวอย่างการต้อนรับของเทวดาที่คอยเตรียมการสำหรับผู้ที่ทำบุญอย่างดีในโลกมนุษย์ หลังจากที่ละโลกไป บุญเป็นสิ่งที่สำคัญในชีวิตประจำวันและยังส่งผลต่อการ

ธรรมะเพื่อประชา อานิสงส์ถวายเข็ม ဓာ ၅ က พระภาคเจ้า และจะได้เข้าเฝ้าฟังธรรมจากพระพุทธองค์” กุลบุตรหนุ่มครั้นได้ฟังเช่นนั้น ก็เกิดความปรารถนาที่จะ ฟ…

ในบทความนี้พูดถึงการฟังธรรมจากพระบรมศาสดาและอานิสงส์ที่เกิดจากการถวายเข็ม ๕ เล่มโดยกุลบุตรหนุ่มที่มีความปรารถนาจะศึกษาธรรม เมื่อเข้าฟังธรรมที่พระวิหาร เขาได้เรียนรู้เรื่องความไม่ประมาทในชีวิตและเกิดคว

…นยุคใดก็ตาม ท่านก็มีโอกาสสร้างบุญทุกๆ ครั้งตามกำลัง และสภาวะของตนในภพชาตินั้นๆ *แม้ในสมัยของพระผู้มีพระภาคเจ้าพระนามว่า สิทธัตถะ ท่านได้บังเกิดในตระกูลหนึ่ง ตอนนั้นยังไม่ทราบถึงการเสด็จ อุบัติขึ้นของพระผู้ม…

บทความนี้เสนอเกี่ยวกับอานิสงส์ของการถวายภัตตาหาร โดยยกตัวอย่างพระเถระที่มีบุญเก่าสั่งสมและจิตใจเมตตาที่เกิดจากการทำบุญในอดีต ทำให้ท่านมีโอกาสสร้างบุญในทุกภพชาติ พร้อมบทเรียนจากชีวิตของท่านเมื่อได้พบพร

…นทางไปฟังธรรมที่พระ วิหารอยู่เป็นประจำจนเป็นนิสัย วันหนึ่ง ขณะที่กำลังนั่งฟังธรรมในสำนักของพระผู้มี พระภาคเจ้าอยู่นั้น เห็นพระพุทธองค์ทรงสถาปนาภิกษุรูปหนึ่ง ไว้ในตำแหน่งผู้เลิศแห่งภิกษุทั้งหลาย ในด้านผู้คุ้…

ในอดีตชาติ ผู้ที่ถวายผ้าเนื้อดีเคยเป็นผู้ที่บำเพ็ญบุญเพื่อสร้างบารมีต่อพระพุทธเจ้า ผ่านการฟังธรรมในสมัยของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าปทุมุตตระ ท่านตั้งใจสร้างบารมีโดยการถวายสินค้าที่มีคุณค่า เช่น ผ้าที่ทอจากเ

…าความดี จนกระทั่งมีนางทาสีผู้เป็นภริยาของ พราหมณ์คนหนึ่ง เป็นหม้อน้ำเดินมาถึงสถานที่นั้น พบพระผู้มี พระภาคเจ้าและภิกษุสงฆ์ นางคิดว่า พระคุณเจ้าเหล่านี้ เหน็ดเหนื่อยกับการเดินทางไกล เมื่อเนื้อนาบุญมาถึงที่แล…

…แก่พระพุทธเจ้าและภิกษุสงฆ์ นางตระหนักถึงคุณค่าของโอกาสในการสร้างบุญและตัดสินใจถวายดื่มน้ำแก่พระผู้มีพระภาคเจ้าทั้งที่รู้ว่าราคาที่ต้องจ่ายอาจจะเป็นชีวิตของเธอ การกระทำนี้สะท้อนถึงความสำคัญของการทำความดีและก…

…พระองค์นี้ ไม่สามารถ เข้าไปถวายพระพุทธองค์กับมือได้ แต่ไม่ปรารถนาที่จะพลาด จากบุญในวันนี้ ขอพระผู้มีพระภาคเจ้า โปรดรับบรรณาการ ของข้าพระองค์ด้วยเถิด” ครั้นพออธิษฐานจบเท่านั้น ก็โยนดอกบัวพร้อมกับธงขึ้น ไปบนอ…

…ยต่อพระพุทธองค์ โดยเฉพาะเมื่อมีจิตเลื่อมใสและตั้งมั่นในพุทธศาสนา มีการอธิษฐานและการยืนยันจากพระผู้มีพระภาคเจ้าที่ได้ทรงรับดอกบัวด้วยพระหัตถ์ โดยบัญญัติเชิญใจของผู้ที่ทำบุญจะได้รับอานิสงส์ในอนาคต เช่น การได้…

…ป็นอาจารย์) ดังนี้ อีกอย่างหนึ่ง เพราะพุธธาตุ เป็นไปแม้ในอรรถว่า ตื่น และ เบิกบาน อธิบายว่า พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงตื่นแล้ว โดยชอบ และ ด้วยพระองค์เอง มิใช่ผู้อื่นปลุกให้ทรงตื่น ทรงสร่างสิ้นสุดแล้วจากความ หลับ…

เนื้อหานี้นำเสนอความสำคัญของอภิธัมมัตถสังคหะซึ่งเกี่ยวกับพระสัมมาสัมพุทธเจ้าและการตรัสรู้ของพระองค์ โดยนำเสนอการอธิบายทั้งในด้านวินิจฉัยและความหมายทางธรรม รวมถึงการชี้ให้เห็นถึงคุณสมบัติของพระสัมมาสัม

…แม้เมื่อประกอบ สัมมาสัมพุทธศัพท์ กับด้วยอรรถแห่งถ้อยคำ ตามที่กล่าวแล้ว ท่านอาจารย์ย่อมยกย่องพระผู้มีพระภาคเจ้าให้พิเศษ ด้วยบทว่า อตุลำ ดังนี้ เพราะสัมมาสัมพุทธศัพท์ เป็นไปในพระผู้มี พระภาคเจ้า ด้วยสามารถแห่…

…รงความงามเลิศ ประกอบด้วยมรรคญาณอันสูงส่ง ทรงพระนามว่าสัมมาสัมพุทธะเพราะไม่มีผู้ใดเสมอเหมือน พระผู้มีพระภาคเจ้าได้แก่พระตถาคตเจ้าเป็นยอดแห่งสัตว์ทั้งหมด ท่านพระอนุรุทธาจารย์ได้สดุดีพระผู้มีพระภาคเจ้าอย่างลึก…

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 32 พระภาคเจ้าทรงแสดงอุทธัจจะไว้โดยสรุปอย่างเดียวว่า ย่อมเกิดขึ้น ฯ ก็ในอธิการที่แสดงอุทธัจจะไว้โดยสรุปนี้ มีค…

เนื้อหาเกี่ยวกับอุทธัจจะที่แสดงในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยชี้ให้เห็นว่าจิตที่ประกอบด้วยอุทธัจจะมีผลต่อความคิดและอารมณ์ จิตทั้งสองดวงที่วิเคราะห์อยู่มีความสัมพันธ์กับอุเบกขาและความงมงาย โดยไม่มีความแตกต่

…่า นิยตา นี้ ท่านอาจารย์ห้ามการเกิด (เป็นไป) ในบางคราว ดุจในโลกิยจิตฉะนั้น ๆ จริงอย่างนั้น พระผู้มี พระภาคทรงแสดงวิรัติเหล่านั้นไว้ในโลกิยจิต ด้วยอำนาจเยวาปนเจตสิก แต่ในโลกุตตรจิตนี้ ตรัสแสดงโดยย่ออย่างเดีย…

บทความนี้นำเสนอความสำคัญของการวิรัติในมาตรฐานของอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา การพูดถึงการตัดทุจริตด้วยอำนาจของจิต โดยเฉพาะเมื่อเปรียบเทียบกับโลกุตตรจิตและโลกิยจิต การวิเคราะห์มีจุดมุ่

…้ทั้งหมด มีกิจเดียว ตามควรแก่การสมภพ ฉะนี้แล ฯ [สังคหคาถา] จิตตุปบาท ชื่อว่าปฏิสนธิเป็นต้น พระผู้มี พระภาคทรงประกาศไว้ ๑๔ อย่าง โดยความ ต่างแห่งกิจ และ ๑๐ อย่าง โดยความต่างแห่ง ฐาน ฯ บัณฑิตพึงแสดงจิตที่มีกิ…

…และกิจที่เกี่ยวข้อง เช่น มหาวิบากและสันติรณจิต ซึ่งมีบทบาทแตกต่างกันในกระบวนการทางจิตวิญญาณ พระผู้มีพระภาคทรงประกาศเกี่ยวกับองค์ประกอบของจิตที่มีกิจมากมายรวมถึงการแสดงจิตในรูปแบบต่าง ๆ เพื่อการศึกษาและเข้าใ…

…ั้น ดังต่อไปนี้ :- ในวิภังค์แห่งบทมีอาทิอย่างนี้ว่า เกิดขึ้นแล้ว กำลังบังเกิดขึ้น ในจิตตยมก พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัส ภังคขณะ และอุปปาทขณะเท่านั้น โดยนัยมีอาทิว่า ในภังคขณะ จิตเกิดขึ้นแล้ว และมิใช่กำลังเกิดขึ้…

บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์ขณะจิตและการกำหนดอารมณ์ตามหลักอภิธัมม โดยเฉพาะความสำคัญของอุปปาทะภังคะและฐิติของจิต. การพูดถึงว่าหากฐิติขณะเป็นจริง จะต้องมีการระบุในบทพระสูตรด้วย ทั้งยังมีการอ้างอิงชัดเจนจ

…ถจะรู้ได้ว่า ความตั้งอยู่แห่ง ธรรมที่เกี่ยวเนื่องกัน อันมีสภาพะเป็นบัญญัติ ซึ่งเป็นอสังขตะ พระผู้มี พระภาคตรัสไว้แล้วในพระสูตรนั้น ๆ แต่เพราะอุปสัคเป็นไปในอรรถ แห่งธาตุนั่นเอง บทว่า ปญฺญายติ นี้ จึงมีอรรถว่…

ในบทนี้กล่าวถึงการวิเคราะห์ของจิตและคุณสมบัติของธรรมที่เกี่ยวข้องกันตามอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยการสำรวจอำนาจของอุปปาทขณะ ฐิติขณะ และภังคขณะ การทำความเข้าใจในอารมณ์และความสามารถในการรู้แจ้งของจิตตลอดจนล

…ูปด้วยทวารนั้น ซึ่งเป็นต้นเหตุ ฯ อีกอย่างหนึ่ง อธิบายว่า กิริยาคือการเห็นของวิญญาณผู้อาศัย พระผู้มี พระภาคตรัสว่า เนื่องด้วยจักขุซึ่งเป็นที่อาศัย ดุจในประโยคว่า เตียงโห่ ฯ

ในบทวิเคราะห์การเห็นรูปของจักษุในอภิธัมมัตถสังคหบาลี พบว่าการเห็นเกิดจากการทำงานร่วมกันของจักขุนทรีย์และวิญญาณ ซึ่งการเห็นรูปต้องการปัจจัยเช่นแสงสว่าง หากขาดปัจจัยนี้การเห็นจะไม่เกิดขึ้น แม้ว่ารูปอื่น

…ธิได้ในหลาย ๆ ชาติไม่ ๆ แต่ว่าวิบาก ในปวัติกาล ย่อมมีได้ร้อยชาติบ้าง พันชาติบ้าง ฯ สมดังที่พระผู้มี พระภาคตรัสไว้ว่า "ทักษิณา อันบุคคลให้ทานในสัตว์เดียรัจฉาน พึงหวังอานิสงส์ได้ร้อยเท่า"" ฯ ๑. ม. อุปริ. ๑๔/๔…

…ถช่วยให้เห็นถึงผลของการกระทำที่ตนเองทำในชีวิตประจำวันได้อย่างชัดเจน โดยมีตัวอย่างจากคำสอนของพระผู้มีพระภาค.

…ดแต่กรรม จิต ฤดู และอาหารมีตาม ลำดับ คือกัมมชรูป ๑๘ จิตตชรูป ๑๕ อุตุชรูป ๑๓ อาหารชรูป ๑๒ ฯ พระผู้มี พระภาคทรงประกาศแล้วว่า ลักขณรูป ๔ ย่อมไม่เกิดจากสมุฏฐาน (หรือปัจจัย) ไหน ๆ เลย เพราะเป็นสภาพแห่งรูปที่เกิด…

เนื้อหานี้กล่าวถึงหลักวิญญัติที่เกี่ยวข้องกับจิตและฤดู รวมถึงการระบุประเภทของรูปและสมุฏฐาน และการอธิบายเกี่ยวกับกลาปที่เกิดขึ้นร่วมกันจากชีวิตรูปและอวินิพโภค ผ่านการศึกษาอภิธัมมัตถ จะแสดงให้เห็นถึงกลไ

…ะและอุปปาทขณะเท่านั้น มิได้ ตรัสฐิติขณะแห่งจิต หากความเข้าใจจะ พึงมีว่า ฐิติขณะมีอยู่ เพราะพระผู้มี พระภาคตรัสไว้ว่า ความเกิดด้วย ความ ดับด้วย ความแปรเป็นอย่างอื่นแห่งจิตที่ ตั้งอยู่แล้วด้วย ย่อมปรากฏ ดังนี…

เนื้อหาในหน้านี้รวบรวมเหตุผลเกี่ยวกับการไม่มีการเกิดรูปในภังคขณะ พร้อมทั้งอภิปรายเรื่องจิตและฐิติขณะที่มีการเกิดและดับของจิต โดยอ้างอิงถึงพระสูตรที่ตรัสถึงความเกิดและดับของจิตในอนุกรมต่อเนื่องไป ข้าพเ

…ั้งหลายจึงได้ กล่าวไว้ว่า ความที่ชาติเกิดจากปัจจัยบางอย่างโดย- ปริยาย (และ) ความเป็นสังขตะ พระผู้มี พระภาคตรัสไว้ในธรรม ๓ อย่าง มีชาติ เป็นต้น ในพระบาลี เพราะสังขตธรรม (๓ อย่าง มีชาติเป็นต้น) เป็นสภาวะ ฯ [อ…

เนื้อหานี้กล่าวถึงอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยนำเสนอความสัมพันธ์ของสังขตธรรมและปัจจัยที่ก่อให้เกิดการเกิดในเชิงอภิธัมมะ พระโบราณาจารย์อธิบายถึงการกำหนดนับรูปเป็นหมวดและบทบาทต่างๆ

…อนาคตกาล และปัจจุบันกาลเป็นต้น ชื่อว่าขันธ์ เพราะอรรถคือกองรวมในที่เดียวกัน ๆ เพราะเหตุนั้น พระผู้มีพระภาคจึงตรัสคำเป็นต้นว่า บัณฑิตรวมย่อมรูปนั้นเข้าในที่ เดียวกัน เรียกกองนี้ว่า รูปขันธ์ ฯ แต่ขันธ์เหล่านี…

บทความนี้มีการวิเคราะห์ธรรม 33 อันสูงสุดที่เกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยแสดงถึงรายละเอียดของกิจ 2 อย่าง คือ สัมธินทรีย์และสัทธาพละ การผสมผสานระหว่างโลกุตตรจิตและโลกิยจิต แล

…ห่งปัจจัย ควรแสดงด้วยอำนาจแห่งความคล้อยตาม และความตรงกันข้าม (หรือแย้งกัน) ฯ เพราะเหตุนั้น พระผู้มี พระภาคจึงตรัสว่า "เมื่อสิ่งนี้มี สิ่งนี้จึงมี เพราะสิ่งนี้เกิด สิ่งนี้จึงเกิด เมื่อสิ่งนี้ไม่มี สิ่งนี้จึง…

เนื้อหาของเกณฑ์อภิธัมมัตถที่กล่าวถึงปัจจัยแห่งธรรมและลักษณะการดำรงอยู่ของธรรม ที่มีความสัมพันธ์กับปัจจัย ธรรมที่เป็นไปตามอาการและเหตุผลซึ่งสอดคล้องกัน ในการแสดงอายตนะของธรรมที่เกิดขึ้นโดยอาศัยปัจจัยต่