หน้าหนังสือทั้งหมด

อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา: วิญญาณธาตุและมโนในพระพุทธศาสนา
205
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา: วิญญาณธาตุและมโนในพระพุทธศาสนา
…หน้าที่ 205 ตติยปริจเฉทตฺถ โยชนา หน้า 205 วิเสเสน อารมฺมณ์ ชานาตีติ วิญญาณ์ ฯ วิญญาณญจ สา ธาตุ จาติ วิญญาณธาตุ ฯ มโน เอว วิญญาณธาตุ มโน...ธาตุ ฯ [๒๕๕] ฉฏฐีตปปุริส์ วิกเป็นโต อาห มันโสตยาที่ 1 วา มนโส มนสฺส สมพน…
ในบทนี้กล่าวถึงการวิเคราะห์วิญญาณธาตุและมโนภายในบริบทของอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา โดยมีการอธิบายความสัมพันธ์ระหว่างวิญญาณและมโน สนธยาและอัตถะท…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
139
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…ดในรูป เพราะเหตุนั้น จิต ๔๓ เหล่านั้นแม้ทั้งหมดจึงอาศัยหทัยเท่านั้นเป็นไป ฯ ธรรมทั้งหลายกล่าวคือ มโนวิญญาณธาตุมี ๔๒ อย่าง ด้วยอำนาจแห่งจิตเหล่านี้ คือ โลกิย กุศลจิต ๑๒ ที่เหลือจากรูปาวจรจิต ๕ อกุศลจิต ๑๐ ที่เหล…
ข้อความนี้เสนอการศึกษาเกี่ยวกับจิตและวิญญาณธาตุตามอภิธัมม ซึ่งชี้ถึงการเกิดและธรรมชาติของจิตในสภาวะต่างๆ โดยเฉพาะในมนุษยโลก และแยกแยะประเภทของจิตตา…
วิญญาณธาตุภาค ๑ ตอนที่ ๑
142
วิญญาณธาตุภาค ๑ ตอนที่ ๑
ประโยค - วิญญาณธาตุภาค ๑ ตอนที่ ๑ หน้าที่ 141 ธาตุ" ดังนี้ เทนุกัมมาตถุ เป็นธรรมธาตุแท้ มังจะเป็นโนวิญญาณธาตุ ก็ได้เหม…
ในหน้า 141 ของ 'วิญญาณธาตุภาค ๑ ตอนที่ ๑' กล่าวถึงธาตุต่างๆ เช่น เทนุกัมมาตถุ, พยาบาทถุ, และธรรมธาตุ โดยระบุถึงความสัมพันธ์ระห…
อากาสธาตุและวิญญาณธาตุในระบบธรรมชาติ
41
อากาสธาตุและวิญญาณธาตุในระบบธรรมชาติ
…ตุไฟ ธาตุลม ไม่สัมผัสถูกต้องที่อยู่ภายนอกร่างกาย เช่น ช่องว่างระหว่างอนุภาคในอะตอม อากาศ เป็นต้น 6. วิญญาณธาตุ วิญญาณธาตุ คือ ธาตุรู้ วิญญาณธาตุนี้เมื่อเข้าไปอยู่ในธาตุทั้ง 5 จะทำให้สิ่งนั้นมีชีวิต แต่โดย ปกติแ…
…ว่างในร่างกายและภายนอก มีอากาสธาตุภายในและภายนอก เช่น ช่องต่างๆ ในร่างกายและสถานที่ที่ไม่มีธาตุ ส่วนวิญญาณธาตุทำให้มีชีวิต มีการรับรู้จาก 6 ธาตุที่สำคัญ เช่น ตา หู จมูก ซึ่งเชื่อมโยงกับการเข้าใจประสบการณ์ภายนอก…
สังขารขันธ์ และ วิญญาณขันธ์ ในพระพุทธศาสนา
104
สังขารขันธ์ และ วิญญาณขันธ์ ในพระพุทธศาสนา
…ละ ทางใจ หรือเป็นความรู้ที่เกิดขึ้นเมื่ออายตนะภายในและอายตนะภายนอกกระทบกัน วิญญาณมีอยู่ 2 อย่าง คือ วิญญาณธาตุ และวิญญาณขันธ์ วิญญาณธาตุ หมายถึง จิต วิญญาณขันธ์ หมายถึง อาการของจิต ดังนั้น วิญญาณในขันธ์ 5 จึงหม…
สังขารขันธ์หมายถึงความคิดปรุงแต่ง โดยแบ่งออกเป็น 3 ประเภทคือ กุศลสังขาร (ความคิดดี), อกุศลสังขาร (ความคิดชั่ว), และอัพยากตสังขาร (เป็นกลาง) ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการสร้างความรู้สึกนึกคิดของมนุษย์ ในขณะที่
วิภัชธรรม: การศึกษาธาตุและวิญญาณ
7
วิภัชธรรม: การศึกษาธาตุและวิญญาณ
…ที่เหลือ นับเป็นธรรมธาตุอย่างเดียว ส่วน หัวใจวิญญาณบูรณะว่า "จิตอาศัยอุจจาระรูปเป็นไป ชื่อว่าจักบูญ วิญญาณธาตุ" ดังนี้เป็นต้น เป็นวิญญาณธาตุ ๕ จิตโนธาตุ ๓ ดวง เป็นมนโธธาตุ ๑ จิตโนวิญญาณธาตุ ๖ ดวง เป็นมนวิญญาณธา…
ในตอนจบของวิภัชธรรม แสดงถึงการพิจารณาธาตุ ๑๘ ที่ประกอบด้วยวิญญาณธาตุและจิตโนธาตุต่าง ๆ โดยแบ่งแยกตามลักษณะของกายและนาม รวมถึงการใช้ปรัชญาในการวิเคราะห์เหตุและผล เพื่อเข…
ธาตุทั้ง ๖ ในร่างกาย
305
ธาตุทั้ง ๖ ในร่างกาย
ธาติ ๖ ใสในใส ใสละเอียดยิ่งหมดทุกกายเลย แต่ละกายที่ประกอบไปด้วยธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุไฟ วิญญาณธาตุ อากาศธาตุ เห็นจำคิดรู้สึกสะอาดตามไปด้วย ธาตุทั้ง ๖ หน้าธาตุน้ำ หลังธาตุไฟ ช่วยธาตุลม ขวาธาตุดิน ตร…
…ธิบายเกี่ยวกับธาตุทั้ง ๖ ที่มีอยู่ในร่างกายมนุษย์ ได้แก่ ธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุไฟ ธาตุลม อากาศธาตุ และวิญญาณธาตุ โดยแต่ละธาตุต่างมีบทบาทในการทำงานและควบคุมระบบในร่างกาย ตั้งแต่เนื้อเยื่อจนถึงการเคลื่อนไหวที่เกิดข…
การค้นคว้าเกี่ยวกับใจและปัจจัยที่ไม่รู้จัก
168
การค้นคว้าเกี่ยวกับใจและปัจจัยที่ไม่รู้จัก
…รถ รับ จำ คิด รู้สิ่งต่าง ๆ ที่มากระทบ ประสาทสัมผัสทั้ง 5 ได้” ใจจึงมีชื่อเรียกอย่างเป็นทางการ ว่า “วิญญาณธาตุ” แปลว่า “ธาตุรู้” 3.2) นอกจากนี้พระองค์ยังทรงพบอีกว่า “ใจ” มีคุณสมบัติสำคัญ ดังต่อไปนี้ คือ 1. เพรา…
บทความนี้นำเสนอการค้นคว้าเกี่ยวกับ 'ใจ' และความสำคัญของมันในการเข้าถึง 'The Unknown Factor' โดยกล่าวถึงคุณสมบัติพิเศษของใจ ได้แก่ ความละเอียดในการรับรู้, สถานที่อยู่อาศัยในกายมนุษย์, และอิทธิพลของกิเล
แนวคิดเกี่ยวกับธาตุ
33
แนวคิดเกี่ยวกับธาตุ
…ิ่งมีชีวิตคือมนุษย์และสัตว์เท่านั้น ทั้งนี้ไม่รวมต้นไม้ แม้ต้นไม้จะมีชีวิตแต่ไม่มีธาตุรับรู้คือไม่มีวิญญาณธาตุครอง 4. ธาตุแต่ละธาตุมีลักษณะและคุณสมบัติต่างกัน เช่น ปฐวีธาตุ มีลักษณะแข็ง มีคุณสมบัติพิเศษ กว่าธาต…
แนวคิดเกี่ยวกับธาตุในธรรมชาติมีความสำคัญในการศึกษา สรรพสิ่งทั้งหลายไม่ว่าจะเป็นชีวิตหรือไม่มีชีวิตล้วนเกิดจากธาตุ ธาตุทั้ง 4 ได้แก่ ธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุไฟ และธาตุลม ในขณะที่ธาตุ 6 เพิ่มธาตุอากาศและธาต
การพิจารณาอินทรีย์และดวงธรรมเพื่อการบรรลุธรรม
249
การพิจารณาอินทรีย์และดวงธรรมเพื่อการบรรลุธรรม
ซึ่งเป็น ตัวกำหนดความแก่อ่อนของธาตุธรรม คือ ตั้งแต่ธาตุดิน น้ำ ลม ไฟ วิญญาณธาตุ อากาศธาตุ เห็น จำ คิด รู้ของบุคคลนั้น ดวงธรรมทั้ง 5 ดวงนี้ ถ้ายังมีขนาดไม่เท่ากัน เล็กบ้าง ใหญ่บ้าง…
เนื้อหานี้กล่าวถึงการพิจารณาอินทรีย์และดวงธรรมทั้ง 5 ซึ่งมีผลต่อความสามารถในการบรรลุธรรมของบุคคลในพระพุทธศาสนา หากดวงธรรมทั้ง 5 มีขนาดเท่ากันแสดงว่าบุคคลนั้นมีอินทรีย์แก่พอที่จะบรรลุธรรมได้ ซึ่งการเติ
ธรรมะเพื่อประชาชน
342
ธรรมะเพื่อประชาชน
ธรรมะเพื่อประชาชll ธ ร ร ม ก า ย ก า ย มาตรฐาน ๓๔๑ วิญญาณธาตุ ทำให้เกิดมีเวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ ปรุง แต่งกันขึ้นมา รวมเรียกว่าขันธ์ ๕ พอเป็นธาตุหยาบที่เห็นด้ว…
บทความนี้อธิบายถึงแนวคิดของพระพุทธเจ้าเกี่ยวกับขันธ์ ๕ และการไม่ได้ยึดมั่นในร่างกาย ซึ่งนำไปสู่การพัฒนาจิตใจและการสร้างบารมี โดยชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการสำรวจและเข้าใจในกายภายในที่ไม่มีความแก่ เจ็บ
ธรรมะเพื่อประชา: ลักษณะมหาบุรุษ (๒)
223
ธรรมะเพื่อประชา: ลักษณะมหาบุรุษ (๒)
…มขันธ์ ๕ ที่ก่อเกิดจากการประชุมกันของธาตุ ๔ คือ ธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุไฟและธาตุลม อีกทั้งอากาศธาตุและ วิญญาณธาตุ ทำให้เราเคลื่อนไหวไปมาได้ นึกคิดได้ ซึ่งเกิดจาก กรรมปรุงแต่งทั้งสิ้น กรรมในอดีตจะเป็นเครื่องกำาหนดใ…
ธรรมะเน้นว่าทุกสรรพสัตว์มีกรรมเป็นของตัวเอง ซึ่งเป็นปัจจัยที่กำหนดอัตภาพที่แตกต่างกัน ไม่เพียงแต่แค่รูปร่างที่เหมือนกันแต่ภายในมีความแตกต่างที่เกิดจากกรรมที่ตั้งแต่งขึ้น โดยเฉพาะมหาบุรุษซึ่งมีคุณสมบัต
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา
44
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา
…ตุ โสตธาตุ ฆานธาตุ ชิวหาธาตุ กายธาตุ รูปธาตุ สฤทธาตุ คนธธาตุ รสธาตุ โผฏฐพฺพธาตุ จักขุวิญญาณ ธาตุ โสตวิญญาณธาตุ ฆานวิญญาณธาตุ ชิวหาวิญญาณธาตุ กาย- วิญญาณธาตุ มโนธาตุ ธมฺมธาตุ มโนวิญญาณธาตุ จ ฯ จตฺตาริ อริยสจฺจาน…
เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธรมที่ให้ความเข้าใจเกี่ยวกับธาตุต่างๆ ที่อยู่ในจิตและการรับรู้ รวมถึงการกล่าวถึงอริยสัจสี่ที่สำคัญต่อการศึกษาทางพุทธศาสนา โดยเฉพาะความทุกข์และการไปสู่การหลุดพ้นจากทุกข์ ซึ่งเน้นถึงก
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลี: การสำรวจวิญญาณและธาตุ
130
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลี: การสำรวจวิญญาณและธาตุ
…งคหฎีกา - หน้าที่ 129 อภิธมฺมตฺถวิภาวินี หน้าที่ 130 ปญฺจวิญญาณาเนว นิสสตฺตนิชชีวตเถน ธาตุโยติ ปญฺจ วิญญาณธาตุโย มนนมตฺตา ธาตุ มโนธาตุ ฯ มโนเยว วิสิฎฐ วิชานนกิจจโยคโต วิญญาณ์ นิสสตฺตนิชชีวิตเป็น ธาตุ จาติ มโนวิ…
…ๆ เช่น อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลี และความสัมพันธ์ระหว่างธาตุ วิญญาณ มโน ซึ่งตัวบทจะให้ความเข้าใจในเรื่องของวิญญาณธาตุและการเกิดขึ้นในชีวิต นอกจากนี้ยังสอดคล้องกับคำสอนของพุทธศาสนาเกี่ยวกับจิต และหัวข้อที่สำคัญ เช่น ธา…
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา
131
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา
…ฺมา ปญฺจโวการภววเสน หทย์ นิสสาย วา จตุโวการภววเสน อนิสสาย วา ปวตฺตนฺติ ฯ กาเม ภเว ฉวตถุนิสสิตา สตฺต วิญญาณธาตุโย ฯ รูเป ภเว ติวตถุนิสสิตา ฆานวิญญาณาทิตตยวชูชิตา จตุพุพิธา วิญญาณ ธาตุโย ฯ อารุปเป ภเว อนิสสิตา เอ…
…้พูดถึงอภิธมฺมตฺถสงฺคหซึ่งเป็นการศึกษาในอภิธรรมเพื่อทำความเข้าใจสภาวะจิตและกาย ผ่านบริบทต่าง ๆ เช่น วิญญาณธาตุ การเกิดและการดับ รวมถึงการจัดกลุ่มและลำดับความสำคัญของธาตุในทางอภิธรรม โดยมีการแบ่ง categories เพื่…
อภิธัมมัตถสังคหะ: วัตถุและวิญญาณธาตุ
116
อภิธัมมัตถสังคหะ: วัตถุและวิญญาณธาตุ
…โลกฯ แต่วัตถุ ๓ มีฆานะเป็นต้น ไม่มีในรูปโลกฯ ก็ ในอรูปโลกไม่มีวัตถุแม้ทั้งหมด ฯ บรรดาวัตถุเหล่านั้น วิญญาณธาตุ ๕ อาศัยเฉพาะปลาทวัตถุทั้ง ๕ เป็นไปโดยส่วนตามลำดับ ฯ ส่วน มโนธาตุ กล่าวคือปัญจทวาราวัชชนะ และสัมปฏิจ…
…ารศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเฉพาะเรื่องวัตถุ 5 อย่างในกามโลก รวมถึงการที่มโนวิญญาณธาตุและวิญญาณธาตุอาศัยวัตถุอย่างไร ทั้งนี้ในแต่ละภพแบ่งออกได้ชัดเจนคือ กามภพ รูปภพ และอรูปภพ พร้อมทั้งกา…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
315
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…ตธาตุ ๑ ฆานธาตุ 9 ชิวหาธาตุ ๑ กายธาตุ ๑ รูปธาตุ ๑ สัททธาตุ ๑ คันธธาตุ ๑ รสธาตุ ๑ โผฏฐัพพธาตุ ๑ จักขุวิญญาณธาตุ ๑ โสตวิญญาณธาตุ ๑ ฆาน วิญญาณธาตุ ๑ ชิวหาวิญญาณธาตุ ๑ กายวิญญาณธาตุ ๑ มโนธาตุ ๑ ธัมมธาตุ ๑ มโนวิญญาณ…
บทความนี้นำเสนอความเข้าใจในอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเน้นไปที่ธรรม ๓๓ ในโลกุตตรจิต รวมถึงขันธ์ ๕ อุปาทานขันธ์ ๕ อายตนะ ๑๒ และธาตุ ๑๘ ซึ่งสำคัญต่อการศึกษาและเข้าใจอริยสัจ ๔ในพุทธศ
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณวิเสสสุล (ปฐโม ภาโค)
26
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณวิเสสสุล (ปฐโม ภาโค)
…ปปัชชิตวา นิรุชฺฌติ ตโต จักขุวิญญาณ์ ทสฺสนกิจจ ตโต วิปากมโนธาตุ สมปฏิจฉนุนกิจจ์ ตโต วิปากาเหตุกมโน- วิญญาณธาตุ สนฺตีรณกิจจ์ ตโต กิริยาเหตุกมโนวิญญาณธาตุ โวฏฺฐพฺพนกิจจ์ สาธยมานา อุปปัชชิตวา นิรุชฺฌติ ตทนนุตร์ ชว…
เนื้อหานี้อภิปรายถึงการรักษาจักขุวิญญาณผ่านการสำรวจสภาพต่างๆ ของมโนธาตุที่เกี่ยวข้อง สนใจในกิริยาและการปฏิบัติให้เกิดความเข้าใจในหลักธรรม และการควบคุมจิตใจให้อยู่ในลักษณะที่เป็นประโยชน์ต่อการสร้างสติอ
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณ์วิเสสสฺว
30
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณ์วิเสสสฺว
…) - หน้าที่ 30 วิสุทธิมคเค กมฺมกมุมนิมิตฺตคตินิมิตฺตานํ อญฺญตร์ อารมณ์ กตฺวา เอกา อกุสลวิปากาเหตุมโนวิญญาณธาตุ ปฏิสนธิวเสน ปวตฺตตีติ ฯ เอว ตาเวตก เอกูนวีสติยา วิปากวิญญาณาน ปฏิสนธิวเสน ปวตฺติ เวทิตพฺพา ฯ ปฏิสนธ…
ในเนื้อหานี้ได้มีการอธิบายถึงหลักการทางจิตวิทยาที่สำคัญเกี่ยวกับวิญญาณและการปฏิสนธิ โดยมีการนำเสนอมุมมองเกี่ยวกับอาการของวิญญาณ, ความร่วมมือระหว่างอารมณ์และกิริยา และการวิเคราะห์ถึงการสร้างสรรค์ของจิต
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณ์วิเสสสฺว
67
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณ์วิเสสสฺว
…ธาตุ นิกกมธาตุ ปรกฺกมธาตุ หินธาตุ มชฌิมธาตุ ปณีต ธาตุ ปฐวีธาตุ อาโปธาตุ เตโชธาตุ วาโยธาตุ อากาศธาตุ วิญญาณธาตุ สงฺขตธาตุ อสังขตธาตุ อเนกธาตุนานาธาตุ โลโกติ เอวมาทโย อญฺญาปิ ธาตุโย ทิสสนฺติ เอว สติ สพฺพาส วเสน ป…
บทนี้ว่าด้วยการจัดหมวดหมู่ของธาตุต่าง ๆ โดยแบ่งออกเป็นประเภทที่สำคัญ เช่น ธาตุอากาศ ธาตุวิญญาณ ธาตุรูปและอื่น ๆ นอกจากนี้ยังพูดถึงคุณสมบัติของธาตุแต่ละประเภท เช่น สุขทุกข์ และวิญญาณ โดยเน้นว่าทั้งหมดน