หน้าหนังสือทั้งหมด

อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา: วิญญาณธาตุและมโนในพระพุทธศาสนา
205
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา: วิญญาณธาตุและมโนในพระพุทธศาสนา
…หน้าที่ 205 ตติยปริจเฉทตฺถ โยชนา หน้า 205 วิเสเสน อารมฺมณ์ ชานาตีติ วิญญาณ์ ฯ วิญญาณญจ สา ธาตุ จาติ วิญญาณธาตุ ฯ มโน เอว วิญญาณธาตุ มโน...ธาตุ ฯ [๒๕๕] ฉฏฐีตปปุริส์ วิกเป็นโต อาห มันโสตยาที่ 1 วา มนโส มนสฺส สมพน…
ในบทนี้กล่าวถึงการวิเคราะห์วิญญาณธาตุและมโนภายในบริบทของอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา โดยมีการอธิบายความสัมพันธ์ระหว่างวิญญาณและมโน สนธยาและอัตถะท…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
139
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…ดในรูป เพราะเหตุนั้น จิต ๔๓ เหล่านั้นแม้ทั้งหมดจึงอาศัยหทัยเท่านั้นเป็นไป ฯ ธรรมทั้งหลายกล่าวคือ มโนวิญญาณธาตุมี ๔๒ อย่าง ด้วยอำนาจแห่งจิตเหล่านี้ คือ โลกิย กุศลจิต ๑๒ ที่เหลือจากรูปาวจรจิต ๕ อกุศลจิต ๑๐ ที่เหล…
ข้อความนี้เสนอการศึกษาเกี่ยวกับจิตและวิญญาณธาตุตามอภิธัมม ซึ่งชี้ถึงการเกิดและธรรมชาติของจิตในสภาวะต่างๆ โดยเฉพาะในมนุษยโลก และแยกแยะประเภทของจิตตา…
วิญญาณธาตุภาค ๑ ตอนที่ ๑
142
วิญญาณธาตุภาค ๑ ตอนที่ ๑
ประโยค - วิญญาณธาตุภาค ๑ ตอนที่ ๑ หน้าที่ 141 ธาตุ" ดังนี้ เทนุกัมมาตถุ เป็นธรรมธาตุแท้ มังจะเป็นโนวิญญาณธาตุ ก็ได้เหม…
ในหน้า 141 ของ 'วิญญาณธาตุภาค ๑ ตอนที่ ๑' กล่าวถึงธาตุต่างๆ เช่น เทนุกัมมาตถุ, พยาบาทถุ, และธรรมธาตุ โดยระบุถึงความสัมพันธ์ระห…
อากาสธาตุและวิญญาณธาตุในระบบธรรมชาติ
41
อากาสธาตุและวิญญาณธาตุในระบบธรรมชาติ
…ตุไฟ ธาตุลม ไม่สัมผัสถูกต้องที่อยู่ภายนอกร่างกาย เช่น ช่องว่างระหว่างอนุภาคในอะตอม อากาศ เป็นต้น 6. วิญญาณธาตุ วิญญาณธาตุ คือ ธาตุรู้ วิญญาณธาตุนี้เมื่อเข้าไปอยู่ในธาตุทั้ง 5 จะทำให้สิ่งนั้นมีชีวิต แต่โดย ปกติแ…
…ว่างในร่างกายและภายนอก มีอากาสธาตุภายในและภายนอก เช่น ช่องต่างๆ ในร่างกายและสถานที่ที่ไม่มีธาตุ ส่วนวิญญาณธาตุทำให้มีชีวิต มีการรับรู้จาก 6 ธาตุที่สำคัญ เช่น ตา หู จมูก ซึ่งเชื่อมโยงกับการเข้าใจประสบการณ์ภายนอก…
สังขารขันธ์ และ วิญญาณขันธ์ ในพระพุทธศาสนา
104
สังขารขันธ์ และ วิญญาณขันธ์ ในพระพุทธศาสนา
…ละ ทางใจ หรือเป็นความรู้ที่เกิดขึ้นเมื่ออายตนะภายในและอายตนะภายนอกกระทบกัน วิญญาณมีอยู่ 2 อย่าง คือ วิญญาณธาตุ และวิญญาณขันธ์ วิญญาณธาตุ หมายถึง จิต วิญญาณขันธ์ หมายถึง อาการของจิต ดังนั้น วิญญาณในขันธ์ 5 จึงหม…
สังขารขันธ์หมายถึงความคิดปรุงแต่ง โดยแบ่งออกเป็น 3 ประเภทคือ กุศลสังขาร (ความคิดดี), อกุศลสังขาร (ความคิดชั่ว), และอัพยากตสังขาร (เป็นกลาง) ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการสร้างความรู้สึกนึกคิดของมนุษย์ ในขณะที่
วิภัชธรรม: การศึกษาธาตุและวิญญาณ
7
วิภัชธรรม: การศึกษาธาตุและวิญญาณ
…ที่เหลือ นับเป็นธรรมธาตุอย่างเดียว ส่วน หัวใจวิญญาณบูรณะว่า "จิตอาศัยอุจจาระรูปเป็นไป ชื่อว่าจักบูญ วิญญาณธาตุ" ดังนี้เป็นต้น เป็นวิญญาณธาตุ ๕ จิตโนธาตุ ๓ ดวง เป็นมนโธธาตุ ๑ จิตโนวิญญาณธาตุ ๖ ดวง เป็นมนวิญญาณธา…
ในตอนจบของวิภัชธรรม แสดงถึงการพิจารณาธาตุ ๑๘ ที่ประกอบด้วยวิญญาณธาตุและจิตโนธาตุต่าง ๆ โดยแบ่งแยกตามลักษณะของกายและนาม รวมถึงการใช้ปรัชญาในการวิเคราะห์เหตุและผล เพื่อเข…
วิจัยมฺิธรรรมเปนภาค คำ ตอน ๑
136
วิจัยมฺิธรรรมเปนภาค คำ ตอน ๑
…ตัวอายตนะนั้นไป มีวิจัยว่า ธาตุ ๑๔ คืออัญชูรทฺู รูปธาตุ จักวฺิวญาณธาตุ โสตธาตุ สํทธารฺธาตุ โสต- วิญญาณธาตุ มานฺฐานธาตุ คันธํธาตุ มานวิญญาณธาตุ ชิวหาธาตุ รสธาตุ ชิวาหวิญญาณธาตุ กายธาตุ โพธวจํพธาตุ กายวิญญา…
เอกสารนี้นำเสนอการวิจัยเกี่ยวกับอายตนะและธาตุจำนวน 14 ประการ โดยเน้นที่ความรู้ตามลักษณะและอันดับของธาตุ รวมถึงการเข้าใจอรรถและธรรมชาติของอายตนะต่างๆ ที่กล่าวถึงในวิจัย โดยการศึกษาเหล่านี้จะช่วยให้บันฑ
วิวัฒนาการเปล่า ภาค ๓ ตอนที่ ๔๕๔
155
วิวัฒนาการเปล่า ภาค ๓ ตอนที่ ๔๕๔
…ช่" คำเฉลยผิมว่า "โดยลำล่า จักขายตนะ เป็นปัจจัย (คือเป็นอุปกรณ์ธรรม) โดยเป็นอินทรีย์ปัจจัยแห่งจักร- วิญญาณธาตุ และแห่งธรรมทั้งหลายจำนวนสมปะกบัจักรวิญญาณธาตุ นั้น" ดังนี้ การที่ยังธรรมทั้งหลายมีจัญญาณวิญญาณเป็นอ…
ในบทนี้เสนอการแยกประเภทชีวินทรีย์ ได้แก่ รูปชีวิตนิรีย์และอรูปชีวิตนิรีย์ พร้อมอธิบายถึงกิจกซึ่งเกี่ยวข้องกับความเป็นอินทรีย์ปัจจัย โดยมีการแสดงถึงความสำคัญของอารมณ์และคุณลักษณะของจิตวิญญาณ การเรียนรู
ปัจจัยแห่งวิญญาณและธรรมในพุทธศาสนา
278
ปัจจัยแห่งวิญญาณและธรรมในพุทธศาสนา
ประโยค- วิญญาณธาตุ และแห่งธรรมทั้งหลายอันสัมปุญกับจักรวัญธาตุ นั้น สังทายตนะ ---- คันธายตนะ ---- สายตนะ ---- โผฏฐัพพาย…
เนื้อหานี้กล่าวถึงวิญญาณธาตุและปัจจัยต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง ทั้งสังทายตนะ คันธายตนะ และมโนธาตุ ซึ่งมีส่วนสำคัญในการดำเนินชีวิตและกา…
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณ์วิเสสสฺว
30
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณ์วิเสสสฺว
…) - หน้าที่ 30 วิสุทธิมคเค กมฺมกมุมนิมิตฺตคตินิมิตฺตานํ อญฺญตร์ อารมณ์ กตฺวา เอกา อกุสลวิปากาเหตุมโนวิญญาณธาตุ ปฏิสนธิวเสน ปวตฺตตีติ ฯ เอว ตาเวตก เอกูนวีสติยา วิปากวิญญาณาน ปฏิสนธิวเสน ปวตฺติ เวทิตพฺพา ฯ ปฏิสนธ…
ในเนื้อหานี้ได้มีการอธิบายถึงหลักการทางจิตวิทยาที่สำคัญเกี่ยวกับวิญญาณและการปฏิสนธิ โดยมีการนำเสนอมุมมองเกี่ยวกับอาการของวิญญาณ, ความร่วมมือระหว่างอารมณ์และกิริยา และการวิเคราะห์ถึงการสร้างสรรค์ของจิต
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณวิเสสสุล (ปฐโม ภาโค)
26
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณวิเสสสุล (ปฐโม ภาโค)
…ปปัชชิตวา นิรุชฺฌติ ตโต จักขุวิญญาณ์ ทสฺสนกิจจ ตโต วิปากมโนธาตุ สมปฏิจฉนุนกิจจ์ ตโต วิปากาเหตุกมโน- วิญญาณธาตุ สนฺตีรณกิจจ์ ตโต กิริยาเหตุกมโนวิญญาณธาตุ โวฏฺฐพฺพนกิจจ์ สาธยมานา อุปปัชชิตวา นิรุชฺฌติ ตทนนุตร์ ชว…
เนื้อหานี้อภิปรายถึงการรักษาจักขุวิญญาณผ่านการสำรวจสภาพต่างๆ ของมโนธาตุที่เกี่ยวข้อง สนใจในกิริยาและการปฏิบัติให้เกิดความเข้าใจในหลักธรรม และการควบคุมจิตใจให้อยู่ในลักษณะที่เป็นประโยชน์ต่อการสร้างสติอ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
315
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…ตธาตุ ๑ ฆานธาตุ 9 ชิวหาธาตุ ๑ กายธาตุ ๑ รูปธาตุ ๑ สัททธาตุ ๑ คันธธาตุ ๑ รสธาตุ ๑ โผฏฐัพพธาตุ ๑ จักขุวิญญาณธาตุ ๑ โสตวิญญาณธาตุ ๑ ฆาน วิญญาณธาตุ ๑ ชิวหาวิญญาณธาตุ ๑ กายวิญญาณธาตุ ๑ มโนธาตุ ๑ ธัมมธาตุ ๑ มโนวิญญาณ…
บทความนี้นำเสนอความเข้าใจในอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเน้นไปที่ธรรม ๓๓ ในโลกุตตรจิต รวมถึงขันธ์ ๕ อุปาทานขันธ์ ๕ อายตนะ ๑๒ และธาตุ ๑๘ ซึ่งสำคัญต่อการศึกษาและเข้าใจอริยสัจ ๔ในพุทธศ
อภิธัมมัตถสังคหะ: วัตถุและวิญญาณธาตุ
116
อภิธัมมัตถสังคหะ: วัตถุและวิญญาณธาตุ
…โลกฯ แต่วัตถุ ๓ มีฆานะเป็นต้น ไม่มีในรูปโลกฯ ก็ ในอรูปโลกไม่มีวัตถุแม้ทั้งหมด ฯ บรรดาวัตถุเหล่านั้น วิญญาณธาตุ ๕ อาศัยเฉพาะปลาทวัตถุทั้ง ๕ เป็นไปโดยส่วนตามลำดับ ฯ ส่วน มโนธาตุ กล่าวคือปัญจทวาราวัชชนะ และสัมปฏิจ…
…ารศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเฉพาะเรื่องวัตถุ 5 อย่างในกามโลก รวมถึงการที่มโนวิญญาณธาตุและวิญญาณธาตุอาศัยวัตถุอย่างไร ทั้งนี้ในแต่ละภพแบ่งออกได้ชัดเจนคือ กามภพ รูปภพ และอรูปภพ พร้อมทั้งกา…
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา
131
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา
…ฺมา ปญฺจโวการภววเสน หทย์ นิสสาย วา จตุโวการภววเสน อนิสสาย วา ปวตฺตนฺติ ฯ กาเม ภเว ฉวตถุนิสสิตา สตฺต วิญญาณธาตุโย ฯ รูเป ภเว ติวตถุนิสสิตา ฆานวิญญาณาทิตตยวชูชิตา จตุพุพิธา วิญญาณ ธาตุโย ฯ อารุปเป ภเว อนิสสิตา เอ…
…้พูดถึงอภิธมฺมตฺถสงฺคหซึ่งเป็นการศึกษาในอภิธรรมเพื่อทำความเข้าใจสภาวะจิตและกาย ผ่านบริบทต่าง ๆ เช่น วิญญาณธาตุ การเกิดและการดับ รวมถึงการจัดกลุ่มและลำดับความสำคัญของธาตุในทางอภิธรรม โดยมีการแบ่ง categories เพื่…
วิสาขิมรรคและธาตุตามพระพุทธศาสนา
141
วิสาขิมรรคและธาตุตามพระพุทธศาสนา
…น เพราะเหตุนัน ลูกธาตุยิอคือรูปเป็นต้นเอง จิตในรูบธาตุ 4 มีอากาสิญาณของธาตุเป็นต้น ก็เป็นนิมโม- วิญญาณธาตุ ธรรมทั้งหลายที่เหลือ เป็นธรรมธาตุ ส่วนสัญญา- เวทิฎฐิ นมีโอวาทะ เพราะสัญญาเวทิตนิโรธธาตุ นเป็น…
ในเนื้อหานี้กล่าวถึงวิสาขิมรรคที่อธิบายถึงธาตุทั้งหลายตามพระพุทธศาสนา รวมถึงความสัมพันธ์ของธาตุกับจิตใจและอารมณ์ต่าง ๆ ตัวอย่างการทำความเข้าใจเกี่ยวกับธาตุที่มีอยู่ในธรรมชาติและวิธีการที่ธาตุสร้างผลกร
ปรัชญา: วิถีกรมเปิด กาล ๓
273
ปรัชญา: วิถีกรมเปิด กาล ๓
…ิด แต่ก็อายุ (ส่วน) ที่ ๕ ไปในปัจจัย ท่านจำแนกไว้ดังว่า "จกขยายตะ" เป็นปัจจัยโดยเป็นนักสยบอัญแห่งจิตวิญญาณธาตุ และแห่งธรรม ทั้งหลายที่สมปฏูญกับจักจุวิญญาณธาตุ โสตายตนะ-----มนายตนะ----- วิญญาณตนะ----- กายายตนะเ…
บทความนี้พูดถึงการสำรวจปรัชญาเกี่ยวกับจิตวิญญาณและปัจจัยที่เกิดขึ้นในโลก ปรัชญาได้รับการจัดระเบียบตามองค์ประกอบต่างๆ ของวิญญาณ โดยมีกรอบแนวความคิดในการวิวัฒนาการของธาตุต่างๆ ที่ส่งผลต่อการดำรงอยู่และป
ธรรมะเพื่อประชาชน
342
ธรรมะเพื่อประชาชน
ธรรมะเพื่อประชาชll ธ ร ร ม ก า ย ก า ย มาตรฐาน ๓๔๑ วิญญาณธาตุ ทำให้เกิดมีเวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ ปรุง แต่งกันขึ้นมา รวมเรียกว่าขันธ์ ๕ พอเป็นธาตุหยาบที่เห็นด้ว…
บทความนี้อธิบายถึงแนวคิดของพระพุทธเจ้าเกี่ยวกับขันธ์ ๕ และการไม่ได้ยึดมั่นในร่างกาย ซึ่งนำไปสู่การพัฒนาจิตใจและการสร้างบารมี โดยชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการสำรวจและเข้าใจในกายภายในที่ไม่มีความแก่ เจ็บ
การพิจารณาอินทรีย์และดวงธรรมเพื่อการบรรลุธรรม
249
การพิจารณาอินทรีย์และดวงธรรมเพื่อการบรรลุธรรม
ซึ่งเป็น ตัวกำหนดความแก่อ่อนของธาตุธรรม คือ ตั้งแต่ธาตุดิน น้ำ ลม ไฟ วิญญาณธาตุ อากาศธาตุ เห็น จำ คิด รู้ของบุคคลนั้น ดวงธรรมทั้ง 5 ดวงนี้ ถ้ายังมีขนาดไม่เท่ากัน เล็กบ้าง ใหญ่บ้าง…
เนื้อหานี้กล่าวถึงการพิจารณาอินทรีย์และดวงธรรมทั้ง 5 ซึ่งมีผลต่อความสามารถในการบรรลุธรรมของบุคคลในพระพุทธศาสนา หากดวงธรรมทั้ง 5 มีขนาดเท่ากันแสดงว่าบุคคลนั้นมีอินทรีย์แก่พอที่จะบรรลุธรรมได้ ซึ่งการเติ
แนวคิดเกี่ยวกับธาตุ
33
แนวคิดเกี่ยวกับธาตุ
…ิ่งมีชีวิตคือมนุษย์และสัตว์เท่านั้น ทั้งนี้ไม่รวมต้นไม้ แม้ต้นไม้จะมีชีวิตแต่ไม่มีธาตุรับรู้คือไม่มีวิญญาณธาตุครอง 4. ธาตุแต่ละธาตุมีลักษณะและคุณสมบัติต่างกัน เช่น ปฐวีธาตุ มีลักษณะแข็ง มีคุณสมบัติพิเศษ กว่าธาต…
แนวคิดเกี่ยวกับธาตุในธรรมชาติมีความสำคัญในการศึกษา สรรพสิ่งทั้งหลายไม่ว่าจะเป็นชีวิตหรือไม่มีชีวิตล้วนเกิดจากธาตุ ธาตุทั้ง 4 ได้แก่ ธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุไฟ และธาตุลม ในขณะที่ธาตุ 6 เพิ่มธาตุอากาศและธาต
การค้นคว้าเกี่ยวกับใจและปัจจัยที่ไม่รู้จัก
168
การค้นคว้าเกี่ยวกับใจและปัจจัยที่ไม่รู้จัก
…รถ รับ จำ คิด รู้สิ่งต่าง ๆ ที่มากระทบ ประสาทสัมผัสทั้ง 5 ได้” ใจจึงมีชื่อเรียกอย่างเป็นทางการ ว่า “วิญญาณธาตุ” แปลว่า “ธาตุรู้” 3.2) นอกจากนี้พระองค์ยังทรงพบอีกว่า “ใจ” มีคุณสมบัติสำคัญ ดังต่อไปนี้ คือ 1. เพรา…
บทความนี้นำเสนอการค้นคว้าเกี่ยวกับ 'ใจ' และความสำคัญของมันในการเข้าถึง 'The Unknown Factor' โดยกล่าวถึงคุณสมบัติพิเศษของใจ ได้แก่ ความละเอียดในการรับรู้, สถานที่อยู่อาศัยในกายมนุษย์, และอิทธิพลของกิเล