หน้าหนังสือทั้งหมด

อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา: วิญญาณธาตุและมโนในพระพุทธศาสนา
205
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา: วิญญาณธาตุและมโนในพระพุทธศาสนา
…หน้าที่ 205 ตติยปริจเฉทตฺถ โยชนา หน้า 205 วิเสเสน อารมฺมณ์ ชานาตีติ วิญญาณ์ ฯ วิญญาณญจ สา ธาตุ จาติ วิญญาณธาตุ ฯ มโน เอว วิญญาณธาตุ มโน...ธาตุ ฯ [๒๕๕] ฉฏฐีตปปุริส์ วิกเป็นโต อาห มันโสตยาที่ 1 วา มนโส มนสฺส สมพน…
ในบทนี้กล่าวถึงการวิเคราะห์วิญญาณธาตุและมโนภายในบริบทของอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา โดยมีการอธิบายความสัมพันธ์ระหว่างวิญญาณและมโน สนธยาและอัตถะท…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
139
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…ดในรูป เพราะเหตุนั้น จิต ๔๓ เหล่านั้นแม้ทั้งหมดจึงอาศัยหทัยเท่านั้นเป็นไป ฯ ธรรมทั้งหลายกล่าวคือ มโนวิญญาณธาตุมี ๔๒ อย่าง ด้วยอำนาจแห่งจิตเหล่านี้ คือ โลกิย กุศลจิต ๑๒ ที่เหลือจากรูปาวจรจิต ๕ อกุศลจิต ๑๐ ที่เหล…
ข้อความนี้เสนอการศึกษาเกี่ยวกับจิตและวิญญาณธาตุตามอภิธัมม ซึ่งชี้ถึงการเกิดและธรรมชาติของจิตในสภาวะต่างๆ โดยเฉพาะในมนุษยโลก และแยกแยะประเภทของจิตตา…
วิญญาณธาตุภาค ๑ ตอนที่ ๑
142
วิญญาณธาตุภาค ๑ ตอนที่ ๑
ประโยค - วิญญาณธาตุภาค ๑ ตอนที่ ๑ หน้าที่ 141 ธาตุ" ดังนี้ เทนุกัมมาตถุ เป็นธรรมธาตุแท้ มังจะเป็นโนวิญญาณธาตุ ก็ได้เหม…
ในหน้า 141 ของ 'วิญญาณธาตุภาค ๑ ตอนที่ ๑' กล่าวถึงธาตุต่างๆ เช่น เทนุกัมมาตถุ, พยาบาทถุ, และธรรมธาตุ โดยระบุถึงความสัมพันธ์ระห…
อากาสธาตุและวิญญาณธาตุในระบบธรรมชาติ
41
อากาสธาตุและวิญญาณธาตุในระบบธรรมชาติ
…ตุไฟ ธาตุลม ไม่สัมผัสถูกต้องที่อยู่ภายนอกร่างกาย เช่น ช่องว่างระหว่างอนุภาคในอะตอม อากาศ เป็นต้น 6. วิญญาณธาตุ วิญญาณธาตุ คือ ธาตุรู้ วิญญาณธาตุนี้เมื่อเข้าไปอยู่ในธาตุทั้ง 5 จะทำให้สิ่งนั้นมีชีวิต แต่โดย ปกติแ…
…ว่างในร่างกายและภายนอก มีอากาสธาตุภายในและภายนอก เช่น ช่องต่างๆ ในร่างกายและสถานที่ที่ไม่มีธาตุ ส่วนวิญญาณธาตุทำให้มีชีวิต มีการรับรู้จาก 6 ธาตุที่สำคัญ เช่น ตา หู จมูก ซึ่งเชื่อมโยงกับการเข้าใจประสบการณ์ภายนอก…
สังขารขันธ์ และ วิญญาณขันธ์ ในพระพุทธศาสนา
104
สังขารขันธ์ และ วิญญาณขันธ์ ในพระพุทธศาสนา
…ละ ทางใจ หรือเป็นความรู้ที่เกิดขึ้นเมื่ออายตนะภายในและอายตนะภายนอกกระทบกัน วิญญาณมีอยู่ 2 อย่าง คือ วิญญาณธาตุ และวิญญาณขันธ์ วิญญาณธาตุ หมายถึง จิต วิญญาณขันธ์ หมายถึง อาการของจิต ดังนั้น วิญญาณในขันธ์ 5 จึงหม…
สังขารขันธ์หมายถึงความคิดปรุงแต่ง โดยแบ่งออกเป็น 3 ประเภทคือ กุศลสังขาร (ความคิดดี), อกุศลสังขาร (ความคิดชั่ว), และอัพยากตสังขาร (เป็นกลาง) ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการสร้างความรู้สึกนึกคิดของมนุษย์ ในขณะที่
วิภัชธรรม: การศึกษาธาตุและวิญญาณ
7
วิภัชธรรม: การศึกษาธาตุและวิญญาณ
…ที่เหลือ นับเป็นธรรมธาตุอย่างเดียว ส่วน หัวใจวิญญาณบูรณะว่า "จิตอาศัยอุจจาระรูปเป็นไป ชื่อว่าจักบูญ วิญญาณธาตุ" ดังนี้เป็นต้น เป็นวิญญาณธาตุ ๕ จิตโนธาตุ ๓ ดวง เป็นมนโธธาตุ ๑ จิตโนวิญญาณธาตุ ๖ ดวง เป็นมนวิญญาณธา…
ในตอนจบของวิภัชธรรม แสดงถึงการพิจารณาธาตุ ๑๘ ที่ประกอบด้วยวิญญาณธาตุและจิตโนธาตุต่าง ๆ โดยแบ่งแยกตามลักษณะของกายและนาม รวมถึงการใช้ปรัชญาในการวิเคราะห์เหตุและผล เพื่อเข…
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณวิเสสสฺว
234
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณวิเสสสฺว
…ฺญา รูปสัญเจตนา ธมุมสัญเจตนา รูปตัณหา ธมฺมตัณหา รูปวิตกโก ธมฺมวิตกฺโก รูปวิจาโร ธมฺมวิจาโร ปฐวีธาตุ วิญญาณธาตุ ปฐวีกสิณ วิญญาณกสิณ เกสา ฯเปฯ มาถลุงค์ จกขายตน์ ธมฺมายตน์ จกฺขุธาตุ จกฺขุวิญญาณธาตุ มโนธาตุ มโนวิญญ…
เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงวิสุทธิมคฺคซึ่งเป็นทางสู่การปลดปล่อยจากทุกข์ โดยมีการอธิบายถึงวิญญาณและธาตุต่างๆ เช่น จกฺขุ มโน และอื่นๆ สัมพันธ์กับการพัฒนาจิตให้สูงขึ้น ผ่านการเข้าถึงฌานและการประสบกับโลกุตตรธร
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณ์วิเสสสฺว
68
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณ์วิเสสสฺว
…ญญาณ์ อย วุจฺจติ กามธาตุติ ฯ เนกขัมมธาตุ ธมฺมธาตุเอว ฯ สพเพปิ กุสลา ธมฺมา เนกขมุม- ธาตุติ" วจนโต มโนวิญญาณธาตุปี โหติเยว ฯ พยาปาทวิสาอพยา ปาท อวิหึสา สุข ทุกข์ โสมนสฺสโทมนสฺสุเปกฺขาอวิชชาอารมฺภ นิกุกม ปรกกมธาตุ…
บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์ของวิสุทธิมคฺคซึ่งเป็นหลักการสำคัญในพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะการทำความเข้าใจเกี่ยวกับธาตุที่ประกอบไปด้วย กรรม และผลแห่งกรรม รวมถึงการแบ่งประเภทธาตุเช่น ธาตุเนกขัมมะและธาตุสุขที่
วิจัยมฺิธรรรมเปนภาค คำ ตอน ๑
136
วิจัยมฺิธรรรมเปนภาค คำ ตอน ๑
…ตัวอายตนะนั้นไป มีวิจัยว่า ธาตุ ๑๔ คืออัญชูรทฺู รูปธาตุ จักวฺิวญาณธาตุ โสตธาตุ สํทธารฺธาตุ โสต- วิญญาณธาตุ มานฺฐานธาตุ คันธํธาตุ มานวิญญาณธาตุ ชิวหาธาตุ รสธาตุ ชิวาหวิญญาณธาตุ กายธาตุ โพธวจํพธาตุ กายวิญญา…
เอกสารนี้นำเสนอการวิจัยเกี่ยวกับอายตนะและธาตุจำนวน 14 ประการ โดยเน้นที่ความรู้ตามลักษณะและอันดับของธาตุ รวมถึงการเข้าใจอรรถและธรรมชาติของอายตนะต่างๆ ที่กล่าวถึงในวิจัย โดยการศึกษาเหล่านี้จะช่วยให้บันฑ
วิวัฒนาการเปล่า ภาค ๓ ตอนที่ ๔๕๔
155
วิวัฒนาการเปล่า ภาค ๓ ตอนที่ ๔๕๔
…ช่" คำเฉลยผิมว่า "โดยลำล่า จักขายตนะ เป็นปัจจัย (คือเป็นอุปกรณ์ธรรม) โดยเป็นอินทรีย์ปัจจัยแห่งจักร- วิญญาณธาตุ และแห่งธรรมทั้งหลายจำนวนสมปะกบัจักรวิญญาณธาตุ นั้น" ดังนี้ การที่ยังธรรมทั้งหลายมีจัญญาณวิญญาณเป็นอ…
ในบทนี้เสนอการแยกประเภทชีวินทรีย์ ได้แก่ รูปชีวิตนิรีย์และอรูปชีวิตนิรีย์ พร้อมอธิบายถึงกิจกซึ่งเกี่ยวข้องกับความเป็นอินทรีย์ปัจจัย โดยมีการแสดงถึงความสำคัญของอารมณ์และคุณลักษณะของจิตวิญญาณ การเรียนรู
การจัดเรียงธาตุในฐานที่ 7
99
การจัดเรียงธาตุในฐานที่ 7
…ือ 1. ธาตุน้ำอยู่หน้่า 2. ธาตุดินอยู่ขวา 3. ธาตุไฟอยู่หลัง 4. ธาตุลมอยู่ซ้าย 5. ธาตอากาศอยู่กลาง 6. วิญญาณธาตุ และปุ่มมรครออยู่ตรงกลางนั้นอีกที ให้กำหนดเครื่องหมายใสสะอาดอยู่ตรงช่องศูนย์อากาศในกลางตัวนี้ แล้วก…
…่า ธาตุดินอยู่ขวา ธาตุไฟอยู่หลัง ธาตุลมอยู่ซ้าย และอากาศอยู่กลาง นอกจากนี้ ยังมีการระบุพื้นที่สำหรับวิญญาณธาตุและปุ่มมรครอในกลางตัว การกำหนดเครื่องหมายใสสะอาดที่ช่องศูนย์อากาศมีความสำคัญในการสร้างสมดุลและพัฒนาใ…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
315
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…ตธาตุ ๑ ฆานธาตุ 9 ชิวหาธาตุ ๑ กายธาตุ ๑ รูปธาตุ ๑ สัททธาตุ ๑ คันธธาตุ ๑ รสธาตุ ๑ โผฏฐัพพธาตุ ๑ จักขุวิญญาณธาตุ ๑ โสตวิญญาณธาตุ ๑ ฆาน วิญญาณธาตุ ๑ ชิวหาวิญญาณธาตุ ๑ กายวิญญาณธาตุ ๑ มโนธาตุ ๑ ธัมมธาตุ ๑ มโนวิญญาณ…
บทความนี้นำเสนอความเข้าใจในอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเน้นไปที่ธรรม ๓๓ ในโลกุตตรจิต รวมถึงขันธ์ ๕ อุปาทานขันธ์ ๕ อายตนะ ๑๒ และธาตุ ๑๘ ซึ่งสำคัญต่อการศึกษาและเข้าใจอริยสัจ ๔ในพุทธศ
อภิธัมมัตถสังคหะ: วัตถุและวิญญาณธาตุ
116
อภิธัมมัตถสังคหะ: วัตถุและวิญญาณธาตุ
…โลกฯ แต่วัตถุ ๓ มีฆานะเป็นต้น ไม่มีในรูปโลกฯ ก็ ในอรูปโลกไม่มีวัตถุแม้ทั้งหมด ฯ บรรดาวัตถุเหล่านั้น วิญญาณธาตุ ๕ อาศัยเฉพาะปลาทวัตถุทั้ง ๕ เป็นไปโดยส่วนตามลำดับ ฯ ส่วน มโนธาตุ กล่าวคือปัญจทวาราวัชชนะ และสัมปฏิจ…
…ารศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเฉพาะเรื่องวัตถุ 5 อย่างในกามโลก รวมถึงการที่มโนวิญญาณธาตุและวิญญาณธาตุอาศัยวัตถุอย่างไร ทั้งนี้ในแต่ละภพแบ่งออกได้ชัดเจนคือ กามภพ รูปภพ และอรูปภพ พร้อมทั้งกา…
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา
131
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา
…ฺมา ปญฺจโวการภววเสน หทย์ นิสสาย วา จตุโวการภววเสน อนิสสาย วา ปวตฺตนฺติ ฯ กาเม ภเว ฉวตถุนิสสิตา สตฺต วิญญาณธาตุโย ฯ รูเป ภเว ติวตถุนิสสิตา ฆานวิญญาณาทิตตยวชูชิตา จตุพุพิธา วิญญาณ ธาตุโย ฯ อารุปเป ภเว อนิสสิตา เอ…
…้พูดถึงอภิธมฺมตฺถสงฺคหซึ่งเป็นการศึกษาในอภิธรรมเพื่อทำความเข้าใจสภาวะจิตและกาย ผ่านบริบทต่าง ๆ เช่น วิญญาณธาตุ การเกิดและการดับ รวมถึงการจัดกลุ่มและลำดับความสำคัญของธาตุในทางอภิธรรม โดยมีการแบ่ง categories เพื่…
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลี: การสำรวจวิญญาณและธาตุ
130
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลี: การสำรวจวิญญาณและธาตุ
…งคหฎีกา - หน้าที่ 129 อภิธมฺมตฺถวิภาวินี หน้าที่ 130 ปญฺจวิญญาณาเนว นิสสตฺตนิชชีวตเถน ธาตุโยติ ปญฺจ วิญญาณธาตุโย มนนมตฺตา ธาตุ มโนธาตุ ฯ มโนเยว วิสิฎฐ วิชานนกิจจโยคโต วิญญาณ์ นิสสตฺตนิชชีวิตเป็น ธาตุ จาติ มโนวิ…
…ๆ เช่น อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลี และความสัมพันธ์ระหว่างธาตุ วิญญาณ มโน ซึ่งตัวบทจะให้ความเข้าใจในเรื่องของวิญญาณธาตุและการเกิดขึ้นในชีวิต นอกจากนี้ยังสอดคล้องกับคำสอนของพุทธศาสนาเกี่ยวกับจิต และหัวข้อที่สำคัญ เช่น ธา…
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา
44
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา
…ตุ โสตธาตุ ฆานธาตุ ชิวหาธาตุ กายธาตุ รูปธาตุ สฤทธาตุ คนธธาตุ รสธาตุ โผฏฐพฺพธาตุ จักขุวิญญาณ ธาตุ โสตวิญญาณธาตุ ฆานวิญญาณธาตุ ชิวหาวิญญาณธาตุ กาย- วิญญาณธาตุ มโนธาตุ ธมฺมธาตุ มโนวิญญาณธาตุ จ ฯ จตฺตาริ อริยสจฺจาน…
เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธรมที่ให้ความเข้าใจเกี่ยวกับธาตุต่างๆ ที่อยู่ในจิตและการรับรู้ รวมถึงการกล่าวถึงอริยสัจสี่ที่สำคัญต่อการศึกษาทางพุทธศาสนา โดยเฉพาะความทุกข์และการไปสู่การหลุดพ้นจากทุกข์ ซึ่งเน้นถึงก
วิสาขิมรรคและธาตุตามพระพุทธศาสนา
141
วิสาขิมรรคและธาตุตามพระพุทธศาสนา
…น เพราะเหตุนัน ลูกธาตุยิอคือรูปเป็นต้นเอง จิตในรูบธาตุ 4 มีอากาสิญาณของธาตุเป็นต้น ก็เป็นนิมโม- วิญญาณธาตุ ธรรมทั้งหลายที่เหลือ เป็นธรรมธาตุ ส่วนสัญญา- เวทิฎฐิ นมีโอวาทะ เพราะสัญญาเวทิตนิโรธธาตุ นเป็น…
ในเนื้อหานี้กล่าวถึงวิสาขิมรรคที่อธิบายถึงธาตุทั้งหลายตามพระพุทธศาสนา รวมถึงความสัมพันธ์ของธาตุกับจิตใจและอารมณ์ต่าง ๆ ตัวอย่างการทำความเข้าใจเกี่ยวกับธาตุที่มีอยู่ในธรรมชาติและวิธีการที่ธาตุสร้างผลกร
การสร้างบรรยากาศการปฏิบัติธรรม
96
การสร้างบรรยากาศการปฏิบัติธรรม
…นี้เราจะได้สมปรารถนา และทำอย่างนี้ทุกๆ วัน ธรรมของเรา ทั้งกาย วาจา ใจของเรา ดิน น้ำ ลม ไฟ อากาศธาตุ วิญญาณธาตุ ก็จะถูกกลั่นให้สะอาด ให้บริสุทธิ์เพิ่มขึ้นทุกวันทุกคืน
บทความนี้เน้นบทบาทของการสร้างบรรยากาศการปฏิบัติธรรม โดยเสนอให้มีการพูดคุยและแนะแนวการปฏิบัติ สร้างความมุ่งมั่นในการปฏิบัติอย่างต่อเนื่อง การช่วยกันสร้างบรรยากาศที่ดีจะเพิ่มความหมายในชีวิตของนักบวชและช
แนวคิดเกี่ยวกับธาตุ
33
แนวคิดเกี่ยวกับธาตุ
…ิ่งมีชีวิตคือมนุษย์และสัตว์เท่านั้น ทั้งนี้ไม่รวมต้นไม้ แม้ต้นไม้จะมีชีวิตแต่ไม่มีธาตุรับรู้คือไม่มีวิญญาณธาตุครอง 4. ธาตุแต่ละธาตุมีลักษณะและคุณสมบัติต่างกัน เช่น ปฐวีธาตุ มีลักษณะแข็ง มีคุณสมบัติพิเศษ กว่าธาต…
แนวคิดเกี่ยวกับธาตุในธรรมชาติมีความสำคัญในการศึกษา สรรพสิ่งทั้งหลายไม่ว่าจะเป็นชีวิตหรือไม่มีชีวิตล้วนเกิดจากธาตุ ธาตุทั้ง 4 ได้แก่ ธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุไฟ และธาตุลม ในขณะที่ธาตุ 6 เพิ่มธาตุอากาศและธาต
การค้นคว้าเกี่ยวกับใจและปัจจัยที่ไม่รู้จัก
168
การค้นคว้าเกี่ยวกับใจและปัจจัยที่ไม่รู้จัก
…รถ รับ จำ คิด รู้สิ่งต่าง ๆ ที่มากระทบ ประสาทสัมผัสทั้ง 5 ได้” ใจจึงมีชื่อเรียกอย่างเป็นทางการ ว่า “วิญญาณธาตุ” แปลว่า “ธาตุรู้” 3.2) นอกจากนี้พระองค์ยังทรงพบอีกว่า “ใจ” มีคุณสมบัติสำคัญ ดังต่อไปนี้ คือ 1. เพรา…
บทความนี้นำเสนอการค้นคว้าเกี่ยวกับ 'ใจ' และความสำคัญของมันในการเข้าถึง 'The Unknown Factor' โดยกล่าวถึงคุณสมบัติพิเศษของใจ ได้แก่ ความละเอียดในการรับรู้, สถานที่อยู่อาศัยในกายมนุษย์, และอิทธิพลของกิเล