เหตุก : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 26 / 45

…ธมฺมา สงฺคห์ คจฺฉนฺติ ฯ ตถา โวฏฐวเน” ฉนฺทปีติ วชฺชิตา ฯ สุขสนฺตีรณ ฉนฺทวิริยวชฺชิตา ฯ มโนธาตุติกา ન เหตุกปฏิสนธิยุคเล ฉนฺทปีติวิริยวชฺชิตา ฯ ทวิปญฺจวิญญาเณสุ ปกิณณกวชฺชิตา ฯ เต เอว สงฺคยฺหนฺติ ฯ สพฺพถาปี อ…

เนื้อหาภายในเอกสารสำรวจอรรถบทของอภิธมฺมและเจตสิก, โดยมีการวิเคราะห์ถึงทุติยปริจฺเฉโทและกิจกรรมทางจิตที่เกี่ยวข้อง. ยังอธิบายถึงการจัดกลุ่มของจิตตามหลักอภิธรรม, การเปรียบเทียบและการสังเคราะห์ประเด็นหลั

…โห จาติ นพพิธา ภวนฺติ ฯ ตตฺถ ปัญจทวาราวชฺชนทวิ- ปญฺจวิญญาณสมฺปฏิจฉนุนสนตีรณโวฏฺฐพฺพนาสนวเสน อฏฐารส อเหตุกจิตตานี นาม ฯ เสสานิ สพฺพานปี เอกสฤตติ จิตตาน สเหตุกาเนว ฯ ตตฺถาปิ เทว โมมูหจิตฺตานิ เอกเหตุกาณ์ ฯ เ…

เนื้อหาเกี่ยวกับหลักการและแนวคิดของอภิธมฺมตฺถสงฺคหในแง่ของการวิเคราะห์จิตตาและเหตุการณ์ต่างๆ ที่มีผลต่อการดำเนินชีวิต โดยเน้นที่การทำความเข้าใจกับองค์ประกอบต่างๆ เช่น โลโภ โทโส โมโห แ…

…ณวเสเนวาติ โลกุตตร์ ฯ อิเมสุ ปน จตูสุ กามาวจรจิตฺตสฺส กุสลากุสลวิปาก- กริยาเภเทน จตุพุพิธภาเวปิ ปาปาเหตุกวชชานํ เอกูนสฎฐิยา วา เอกนวุฒิยา วา จิตฺตานํ โสภณนาเมน โวหารกรณตถ์ ปาปา- เหตุกมุตตานี โสภณานีติ วุจฺ…

บทที่เกี่ยวกับ อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา กล่าวว่า พิจารณากามาวจรภาโวและการประสานระหว่างจิตและการกระทำที่เกิดจากกามาวจร สิ่งนี้สะท้อนถึงความเข้าใจในอุปาทานและธรรมชาติของจิตที่เป็นโลกุตตร์ การจำแนกประเภทของ

…ิธรรมมาตวิภาวินีนาม อภิธมฺมตฺถสงฺคหฎีกา - หน้าที่ 79 อภิธมฺมตฺถวิภาวินี หน้าที่ 80 ทวาราวชฺชนํ กริยาเหตุกมโนธาตุจิตต์ ฯ อาวชุชนสฺส อนนุตร- ปจอยภูติ ภวงคจิตต์ มโนทวาร วีถีจิตตานมปวตฺติมุขภาวโต ฯ ตามี ทิฏฐสุ…

บทความนี้สำรวจเกี่ยวกับอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา ซึ่งเกี่ยวกับการวิเคราะห์จิตและเหตุการณ์ต่าง ๆ ที่มีผลต่อการดำเนินชีวิต การศึกษาได้อธิบายถึงการตัดสินใจของจิตและการเกิดปฏิกิริยาที่เกิดจ…

ประโยค - อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา สห อภิธรรมมภาวิภาวินีนาม อภิธมฺมตฺถสังคหฎีกา - หน้าที่ 89 อภิธมฺมตฺถวิภาวินี หน้าที่ 90 อารพุก ปวตฺตาย ภาวนาย อุปปาทาทอนต์ อคฺคเหตุวา อนตฺตโต ผรณวเสน ปวตฺตนโต จ อนตฺตนฺต

…กับธรรมชาติของวิญญาณและการตีความอภิธรรมในความหมายต่าง ๆ โดยยกตัวอย่างภาพรวมของการเรียนรู้พระอภิธรรม เหตุการณ์ต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับวิญญาณและการตอบสนองทางจิตใจในสภาพการณ์ต่าง ๆ โดยจะไม่พูดถึงเกี่ยวกับเว็บไ…

… หน้าที่ 152 ปุคคลาน อุปปชุชนกวีถีจิตตปริจเฉททสฺสนฺตฺถ์ ปฐมนฺตาว เต วชฺชิตพฺพจิตฺตานิ ทสฺเสตุมาห ทวิเหตุกานมเหตุกาน เจติอาทิ ฯ ปฏิสนธิวิญญาณสหคตา อโลภาโทสวเสน เทว เหตุ อิเมสนฺติ ทวิเหตุกา ฯ ตาทิสาน เหตูนมภ…

…เป็นอเหตุหรือเหตุชนิดต่างๆ รวมถึงแนวทางการพิจารณาที่เกี่ยวข้อง การเรียนรู้เหล่านี้สวนทางกับอเหตุ และเหตุกซึ่งว่ามีผลต่อความเข้าใจของการคิดและการกระทำของบุคคลมากน้อยเพียงใด นั้นเอง การวิเคราะห์ในห้วงลึกของอ…

…คหปาลียา สห อภิธรรมมภาวิภาวินีนาม อภิธมฺมตฺถสังคหฎีกา - หน้าที่ 179 อภิธมฺมตฺถวิภาวินี หน้าที่ 180 สเหตุกุปปตฺติทสฺสนฺตฺถ์ เหตุกกฎเมน" ทุเหตุกุปปตฺติ เอว อุทธฏา น อเหตุกุปปตฺติ เอวํ กมฺมสริกขกวิปากทสฺสนฺตฺ…

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียาและการศึกษาเหตุกฎภายในอภิธรรม รวมถึงการวิเคราะห์วิปากที่เกิดจากการกระทำต่างๆ รวมทั้งการอธิบายเรื่องของสังขารในเชิงลึ…

…วิริยา- ภาวโต ตตฺถ วิชุชมาโนปิ สมาธิ พลวภาว" คานติฯ วิริยปัจฉิม พลนฺติ หิ วุตต์ ฯ ตถา อฏฐารสเหตุเกส เหตุกวิรหโต มคฺคงคานิ น ลพภนฺติ ฯ เหตุปจฺฉิม มคฺคงคนติ หิ วุตฺตนฺติ อิมมา มนส์ นิธายาห์ ปัญจวิญญาณสูติอาท…

เนื้อหาดังกล่าวเกี่ยวกับการวิเคราะห์และอธิบายหลักการของอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา รวมถึงแนวคิดต่างๆ ที่เกี่ยวกับจิตและวิธีการในอภิธรรม การประพฤติปฏิบัติในการใช้สติและการควบคุมอารมณ์ เนื้อหาเปิดเผยการดำเนิน

… โมหะ ๑ เหตุที่เป็นกุศล และอัพยากฤตก็มี ๓ เหมือนกัน คือ อโลภะ ๑ อโทสะ ๑ อโมหะ ๑ ท่านกล่าวจิตที่เป็นอเหตุกะไว้ ๑๘ ที่เป็นเอก เหตุกะ ๒ ที่เป็นทุเหตุกะ ๒๒ ที่เหลือเป็น ติเหตุกะ ๔๗ ฯ ชื่อว่ากิจ ในกิจสังคหะ มี …

เนื้อหานี้อธิบายถึงประเภทต่างๆ ของอกุศลและกุศล โดยระบุตัวอย่างของจิตที่ถูกแบ่งตามเหตุและกิจต่างๆ เช่น โลภะ โทสะ โมหะ รวมถึงกิจที่สัมพันธ์กับจิตประเภทต่างๆ และรายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับการจำแนกจิตตาม

…ถา] อัปปนา ๓๒ เกิดจากบุญ ประกอบด้วย ความสุข (กุศลสหรคตด้วยโสมนัส) อัปปนา ๑๒ เกิดต่อจากอุเบกขา (ติก- เหตุกกุศลทั้งคู่) อัปปนา 4 เกิดต่อจาก กิริยามีความสุข (ตึกเหตุกกิริยาทั้งคู่) อัปปนา ๖ เกิดต่อจากอุเบกขา …

เนื้อหาในหน้านี้กล่าวถึงการศึกษาอภิธัมในส่วนของอัปปนาและความสัมพันธ์กับกุศลและอกุศล โดยเฉพาะการแบ่งประเภทอัปปนาตามที่เกี่ยวข้องกับบ่อนบุญและจิตวิญญาณ เช่น อัปปนาที่เกิดจากโสมนัสรวมถึงการวิเคราะห์หลักก

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 181 ได้กล่าวคำมีอาทิว่า ทวิเหตุกานมเหตุกานญฺจ ดังนี้ ๆ ที่ชื่อว่าทวิ เหตุกะ เพราะอรรถว่า ชนเหล่านี้มีเหตุ ๒ คือ อโลภะ และ อโทสะ ที่ส…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงคำว่า 'ทวิเหตุกะ' ที่แสดงถึงเหตุสองประการ คือ อโลภะและอโทสะ ในขณะที่ 'อเหตุกะ' หมายถึงการไม่มีปัจจัยเช่นนั้น การวิเ…

…งสารของเราจะมีได้ด้วยศีลวัตรเป็นต้นนี้ ชื่อว่า สีลัพพตุปาทาน ฯ สภาพที่ชื่อว่า วาทะ เพราะอรรถว่า เป็นเหตุกล่าวฯ สภาพที่เป็น เหตุกล่าวซึ่งอัตตา (ตัวตน) ที่เดียรถีย์กำหนดไว้ ๒๐ อย่าง โดย อำนาจอัตตาที่แยกจากขั…

ในบทนี้ มีการอธิบายเกี่ยวกับการยึดมั่นและการถือศีลวัตรในทางพระพุทธศาสนา ซึ่งการยึดถือเหล่านี้ส่งผลต่อกรรมและวัฏฏะของสัตว์. คำว่า กามุปาทาน และ สีลัพพตุปาทาน ถูกกล่าวถึงเพื่อชี้ให้เห็นถึงการมีอยู่ของคว

…เสงี่ยม นั้นเป็นผู้ งามธรรมสำคัญสองประการนี้เป็นที่ปรากฏเด่นชัดในสมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้า ตลอด เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในพระชนมชีพมากกมายเกินกว่าจะนำมารับพระราชทานกล่าวถึงได้หมด มา สิ้น แต่ย่อมเป็นที่ประท…

บทความนี้กล่าวถึงพระราชปณิธานของสมเด็จพระญาณสังวรและการปฏิบัติตามคำสอนทางพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะคุณสมบัติของขันติและโสรัจจะ ที่เป็นหลักสำคัญต่อการดำรงอยู่ของพสกนิกรในช่วงวิกฤตการณ์ต่าง ๆ ทั้งยังชี้ให้เห

…ูรณ์ด้วยพระขันติธรรมสม่ำเสมอ ทั้งเพิ่มพูนยิ่งขึ้นตามกาลเวลา ๑๒๑ ตามความทรงพระ เจริญแห่งพระชนมายุกาล เหตุการณ์ร้ายแรงน่าประหวั่นพรั่นพรึงเพียงใดมิอาจเอาชนะพระขันติ ธรรมได้ ดังปรากฏประจักษ์แจ้งชัดแล้วในปัจจุ…

บทความนี้พูดถึงสมเด็จพระญาณสังวร ซึ่งทรงมีพระขันติธรรมและศรัทธาในพระพุทธศาสนา แม้พบกับวิกฤตการณ์ร้ายแรง พระองค์ก็ยังมีความมั่นคงในศีลในธรรม ส่งผลต่อจิตใจของผู้ที่นับถือและไม่ได้นับถือพระพุทธศาสนา ทั้ง

…ษ ดังนี้ จัดเป็นวาจก คือ กล่าวบทที่เป็นประธานของกิริยา ๕ อย่าง คือ กัตตุวาจก ๑ กัมมวาจก ๑ ภาววาจก ๑ เหตุกัตตุวาจก ๑ เหตุกัมมวาจก ๑.

เนื้อหาเกี่ยวกับบาลีไวยากรณ์ส่งเสริมความเข้าใจในวจีวิภาค โดยเฉพาะธาตุที่แบ่งออกเป็นสองประเภทคือ สกัมมธาตุ ซึ่งมีกรรมและ อกัมมธาตุ ที่ไม่มีกรรม เช่น ธาตุที่หมายดอกจันทน์จัดเป็น อกัมมธาตุ ขณะที่ อิกขุ ถ

ประโยค๑ - บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค ภาคที่ ๒ อาขยาต และ กิตก์ - หน้าที่ 169 [เหตุกัมมวาจก] กิริยาศัพท์ใด กล่าวสิ่งที่เขาใช้ให้บุคคลทำ คือ แสดงว่าเป็น กิริยาของสิ่งนั้น, กิริยาศัพท์นั…

ในบทนี้มีการอธิบายเกี่ยวกับกิริยาศัพท์ที่ใช้ในการทำงาน และความสัมพันธ์ระหว่างผู้ทำและสิ่งที่ทำ โดยยกตัวอย่างจากบาลี เพื่อแสดงถึงหลักการในวจีวิภาค เช่น การใช้คำว่า 'ปาจาปิยเต' ที่เกี่ยวข้องกับการหุงข้า

…ยบ้าง ภาววาจกก็แจกเหมือนกัมมวาจก ไม่ต้องแจกไว้ในที่นี้, ต่าง กันแต่ลักษณะที่กล่าวแล้ว ในวาจกข้างต้น เหตุกัตตุวาจก (๑๒๔) แจก ปจ ธาตุ ลง เณ และ ณฺย ปัจจัย เป็นตัวอย่าง ๑. วตฺตมานา ๒. ปญฺจมี ปุริส. เอก. พหุ. …

เนื้อหาในบทนี้มีการแจกแจงเกี่ยวกับหลักการในกัมมาวาจก เช่น การใช้ ย-ปัจจัย และการซ้อนพยัญชนะในกัมมาวาจก อีกทั้งยังมีการยกตัวอย่างของการแจก ปจ ธาตุ ด้วย ทั้งนี้เพื่อให้เข้าใจในหลักการใช้งานต่างๆ ที่เกี่

…้ว ลบ ณ เสีย เหมือนกับที่กล่าวแล้ว ในโคตตตัทธิต (๑๐๓) วิธีสนธิก็เหมือนกับที่กล่าวแล้วในสระสนธิ (๑๕) เหตุกัมมวาจก (๑๒๗) แจกแต่วัตตมานา ประถมบุรุษอย่างเดียว ลง ณาเป ปัจจัย เป็นตัวอย่าง เอก. พหุ. ปาจาปิยเต. ป…

เนื้อหานี้เป็นการนำเสนอเกี่ยวกับบาลีไวยากรณ์ในภาคที่ 2 ซึ่งมีการกล่าวถึงอาขยาตและกิตก์ พร้อมกับการยกตัวอย่างเช่น การลงปัจจัย การสนธิ และการใช้คำในหลาย ๆ รูปแบบ รวมถึงการอธิบายเกี่ยวกับวิธีการทำให้เกิด

…น ๓ ตามวาจกทั้ง ๓ ที่ กล่าวแล้วในอาขยาต (๑๑๕) นั้น, รูปวิเคราะห์แห่งสาธนะใด เป็น กัตตุวาจกก็ดี, เป็นเหตุกัตตุวาจกก็ดี, สาธนะนั้นเป็นกัตตุรูป, รูป วิเคราะห์แห่งสาธนะใดเป็นกัมมวาจก, สาธนะนั้นเป็นกัมมรูป, รูป…

เนื้อหาในบทนี้เกี่ยวกับการวิเคราะห์รูปวาทะในบาลี โดยแบ่งออกเป็น ๓ ประเภท ได้แก่ กัตตุวาจก, เหตุกัตตุวาจก และกัมมวาจก ซึ่งมีความสำคัญในภาษา มคธ และการแต่งหนังสือในภาษาไวยากรณ์ การใช้ศัพท์ต่าง ๆ เช่…

…รา ถึงทับแล้ว แล. พึงมี. o ๒๓ ๔ ๕ ๕ ๔ ๓) ภาววาจก, การเณเนตฺถ ภวิตพพ. อันเหตุ ในสิ่งนี้ 0 ๒ 0 ๒ ค ๔) เหตุกัตตุวาจก, สเทวก ตารยนโต (ท่าน) ยังโลกนี้ กับทั้งเทวโลก ให้ข้ามอยู่ o

ในภาคที่ ๒ ของบาลีไวยากรณ์นี้ ซึงพระผู้มีพระภาคเจ้าได้กล่าวถึงวาจกซึ่งจัดเป็น ๕ อย่าง โดยมีความเชื่อมโยงกับธาตุอาขยาต มีการอธิบายถึงประเภทต่างๆ ของวาจก รวมถึงตัวอย่างเพื่อแสดงให้เห็นถึงการประยุกต์ใช้ง