พระราชปณิธานและพระขันติธรรมของสมเด็จพระญาณสังวร : หน้า 115/390

สมเด็จพระญาณสังวรสมเด็จพระสังฆราชสกลมหาสังฆปริณายก มีพระราชปณิธานเพื่อทรงปฏิบัติบำเพ็ยพระคุณสมบัติเหล่านั้นให้บริบูรณ์พร้อม และย่อมจะทรงมี พระราชอุตสาหะดยพระอาการอันชอบ เพื่อทรงประกอบพระคุณสมบัติ อันแม้ยังไม่สมบูรณ์พร้อม ให้พร้อมสมบูรณ์ เพื่อทรงเพิ่มพูนส่วนที่ได้ทรงบำเพ็ญแล้วให้ภัยโยยิ่ง ทรงปฏิบัติทุกสิ่งทุก ประการโดยราชธรรม พระราชสิริสวัสดิ์พิพัฒนมงคลเลิศล้ำย่อมสำเร็จสัมฤทธิ์ แด่สมเด็จบรม บพิตรพระราชสมภารเจ้า พระผู้ทรงพระคุณอันประเสริฐ ในศกนี้ (พ.ศ. ๒๕๔๐) ขอรับพระราชทานถวายวิสัชนาพระคุณสมบัติส่วนอัตตสมบัติด้วย พระขันติธรรม ส่วนปรหิตสมบัติ ด้วยรัฏฐาภิบาลโนบาย สาธกถวายด้วยเมธาวี ธรรมพอเป็น นิทัสสนัย สีลสมาธิคุณานํ สัพเพปิ กุสลา ธมฺมา ขนฺติ ปธานการณ์ ขนฺตยาเยว วฑฺฒนฺติ เต พระพุทธศาสนสุภาษิตบทนี้แปลความว่า “ขันติเป็นประธาน เป็นเหตุ แห่งคุณ คือศีลและ สมาธิ, กุศลธรรมทั้งปวง ย่อมเจริญ เพราะขันติเท่านั้น” ขันติเป็นธรรมเครื่องทำให้งาม คู่กับโสรัจจะ ซึ่งเป็นธรรมเรื่องทำให้งามเช่นกัน ขันติเป็น ความอดทน โสรัจจะเป็นความเสงี่ยม ผู้มีขันติความอดทนและมีโสรัจจะ ความเสงี่ยม นั้นเป็นผู้ งามธรรมสำคัญสองประการนี้เป็นที่ปรากฏเด่นชัดในสมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้า ตลอด เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในพระชนมชีพมากกมายเกินกว่าจะนำมารับพระราชทานกล่าวถึงได้หมด มา สิ้น แต่ย่อมเป็นที่ประทับจับใจทุกผู้ที่ได้รับรู้รับเห็นทั้งปวง บางเหตุการณ์ก็หนักหนาใหญ่หลวงยิ่ง นัก ยากที่ผู้ใดจักรับได้อย่างมีความอดทนด้วยขันติมั่นคง มิได้ปรากฏความหวั่นไหวให้เป็นที่รู้เห็น เช่นที่สมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้าทรงรับได้ตลอดมา พระขันติธรรมที่เลิศล้ำนักหนา ปรากฏแก่สายตา แก่จิตใจพสกนิกรไพร่ฟ้าข้าแผ่นดินทั้งปวง ยิ่งวันพระขันธรรมยิ่งใหญ่หลวงพ้น พรรณนาวิกฆตการณ์บ้านเมืองที่พากันวิตกกังวลไปทุกหนทุกแห่ง จนปรากฏเป็นความชุลมุน วุ่นวาย หวาดกลัวไม่กล้าเผชิญชีวิตต่อไปก็มีอยู่ไม่น้อย เหตุเพราะซันตีความอดทนไม่เพียงพอ ที่ จะรับสถานการณ์ที่ไม่แน่นอนว่าจะเป็นอยู่ช้าเพียงใด วิกฤตการณ์นี้ที่ประกาศรับรอบพระขันติ ธรรมอันล้ำเลิศเป็นอัศจรรย์แห่งสมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้า พระผู้ทรงพระคุณอัน ประเสริฐแท้จริง ทรงสงบนิ่งด้วยพระขันติธรรมและพระโสรัจจธรรม ขณะที่แทบทุกผู้ทุกคน กล่าวโทษใครต่อใครว่า เป็นเหตุจนแทบจะไม่เหลือคนดีที่ไม่ถูกกล่าวโทษ