โมห : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 18 / 33

…ฺตสนฺตกเมว พราหมณา ปริภุญชนตีติอาที่นิ วตฺวา สกสกสญฺญาย เอว ยงกิญจิ หรนฺตานํ กมฺมผลสมพนฺธาปวาทีนญฺจ โมหมูเลน ฯ เอว์ มุสาวาทาที่สุปิ ยถารห์ โยเชตพุฒิ ฯ ฉ อารมฺมเณสุ ติวิธกมฺมวเสน อุปฺปชฺชมานมุเปต์ ติวิธนิ…

บทรวมประเด็นเนื้อหาจากอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา ที่เสนอแนวคิดเกี่ยวกับวิญญาณและเจตนาที่มีผลต่อพฤติกรรมของบุคคล การวิเคราะห์แนวทางการเข้าใจความคิดด้านอภิธมฺมในวรรณกรรม เพื่อให้เห็นถึงความสัมพันธ์ระหว่างหัว

…ิรัจฉานคเต ทานํ ทตฺวา สตคุณา ทกฺขิณา ปาฏิกงฺขิตพฺพาติ ฯ ยสฺมา ปเนตฺถ ญาณ ชาจนธาที่วิปตฺตินิมิตฺตสฺส โมหสฺส สพฺพากุสลสฺเสว วา ปฏิปักข์ ตสฺมา ติสมปยุตต์ กมฺม ชาจนธาทิ

บทความนี้สำรวจความสัมพันธ์ระหว่างกรรมกับผลที่เกิดจากความดีและความไม่ดี เน้นถึงหลักการการทำกรรมและการเกิดผลในสภาพจิต เกริ่นถึงความสำคัญของมโนธรรมในการประเมินผลกรรมผ่านการกระทำต่าง ๆ การสำรวจอิทธิพลของอ

…ิเก สตฺตา สตฺตา สุทธาทิเก ติเก เอกทวิตติกมูลมหิ มิสสโต สตฺตสตฺตกนฺติ ฯ ร เอตฺถ หิ ราคจริตา โทสจริตา โมหจริตา ราคโทสจริตา ราคโมหจริตา โทสโมหจริตา ราคโทสโมหจริตาติ เอว ราคาที่เก ติเก สตฺตกเมก ตถา สัทธาจริต…

เอกสารนี้อธิบายเกี่ยวกับอภิธมฺมตฺถสงฺคหซึ่งรวมถึงการจำแนกประเภทของจริตต่าง ๆ และความสัมพันธ์ระหว่างจริตจิตใจในบริบทของอภิธรรม ทั้งนี้ยังมีการอธิบายถึงความสำคัญของจริตที่สัมพันธ์กับราคาทิฏฐิและการทำควา

…ย สนธาย วุตต์ น เต ภวํ อฏฺฐมมาทิยนตีติ ฯ รูปารูปสุคติภว์ ปน สตฺตวารโต ปรมปี คนตีติ อาจริยา ฯ ราค โทสโมหานนฺติ โมหคหณ์ ราคโทเสกฏฐ โมห์ สนธายาติ ทฏฺฐพฺพฯ ขีณา จตฺตาโร อาสวา เอตสสาติ ขีณาสโว ๆ ทุกขิณารเหตุ …

บทความนี้นำเสนอความรู้เกี่ยวกับอภิธรรมและหลักการต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง รวมถึงการวิเคราะห์เกี่ยวกับการเข้าใจวิปสฺสนาและการสำเร็จของนิพพาน พร้อมทั้งการกล่าวถึงผลของการปฏิบัติและการเข้าถึงสภาวะต่างๆ โดยใช้ข

… คือ จิตที่สหรคตด้วยอุเบกขา ประกอบด้วยวิกิจฉา ๑ จิตที่สหรคตด้วยอุเบกขา ประกอบด้วยอุทธัจจะ ๑ ชื่อว่า โมหจิต ฯ อกุศลจิต ๑๒ จบบริบูรณ์ทุกประการ ด้วยประการฉะนี้แล ฯ [สังคหาคาถา] อกุศลจิต มี ๑๒ คือ โลภมูลจิต …

บทนี้นำเสนอการศึกษาจิตในอภิธัมมัตถสังคหาที่แบ่งประเภทตามสภาวะของจิต ๔ ประเภท ได้แก่ กามาจิต รูปาจรจิต อรูปาวจรจิต และโลกุตตรจิต โดยมุ่งเน้นที่การอธิบายคุณสมบัติและความสัมพันธ์ระหว่างจิตแต่ละชนิด และผล

…้ บัณฑิตพึงทราบว่า อัญญาสมานา (มีเสมอแก่จิตเหล่าอื่น) ด้วยประการอย่างนี้ ฯ ๑ เจตสิก ๑๔ เหล่านี้ คือ โมหะ ๑ อหิริกะ อโนตตัปปะ ๑ อุทธัจจะ ๑ โลภะ ๑ ทิฏฐิ ๑ มานะ ๑ โทสะ ๑ อิสสา ๑ มัจฉริยะ ๑ กุกกุจจะ ๑ ถีนะ ๑…

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลี และการศึกษาเจตสิกที่มีการอธิบายถึงธรรม ๕๒ ประการที่ประกอบกับจิตและการเกิดดับในที่เดียวกัน โดยการจำแนกความหมายของเจตสิกประเภทต่างๆ เช่น ผัสสะ, เวทนา, และเจตนา รวมถึง

…ีปกิณณกเจตสิก มี ๕๕-๖๖-๗๘- ๓๓-๕๑ และ ๖๘ ตามลำดับ ฯ ก็บรรดาอกุศลเจตสิกทั้งหลาย เจตสิก ๔ เหล่านี้ คือ โมหะ ๑ อหิริกะ ๑ อโนตตัปปะ ๑ อุทธัจจะ ๑ ชื่อว่าสัพพากุศลสาธารณะได้ใน อกุศลจิตแม้ทั้งหมด ๑๒ ฯ โลภะ ได้ใน…

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกาในหน้าที่ 72 เน้นการวิเคราะห์จิตและเจตสิกต่างๆ โดยมีการแบ่งประเภทจิตตามที่เห็นในตำรา ศึกษาเรื่องการเกิดของอารมณ์ภายในจิตที่สัมพันธ์กับวิจาร,

…ตไม่มีธรรมแผนกหนึ่งต่างหาก เพราะฉะนั้น ท่านอาจารย์จึงไม่กล่าวอเหตุเจตสิกเหล่านั้นไว้ฯ สภาพที่ชื่อว่าโมหะ เพราะอรรถว่า งมงายในอารมณ์ ได้แก่ความไม่รู้ฯ โมหะนั้นมี ความปิดบังสาภพของอารมณ์เป็นลักษณะ ฯ จริงอย…

…งให้เห็นถึงอำนาจในการสร้างสิ่งที่ดีและการแสดงออกของเจตสิกที่แตกต่างกัน นอกจากนี้ยังอธิบายถึงอาการของโมหะที่ส่งผลต่อจิตใจ ซึ่งเป็นภาวะที่ทำให้เกิดการงมงายในอารมณ์และความไม่รู้ต่อธรรมที่แท้จริงในชีวิต หากท…

… ชนผู้ซึ่งดำเนินใน กายทุจริต มีปาณาติบาตเป็นต้น แม้ทุกคนเป็นผู้ไม่เห็นโทษในปาณา ติบาตเป็นต้นนั้นด้วยโมหะ ไม่เกลียดแต่ปาณาติบาตเป็นต้นนั้นด้วย อหิริกะ ไม่เกรงกลัวด้วยอโนตตัปปะ และไม่สงบด้วยอุทธัจจะ เพราะ …

…บาทของอำนาจในจิต โดยสถานการณ์ที่คนทำกรรมไม่ดีเช่น ปาณาติบาตเป็นต้น มักไม่เห็นโทษในกรรมที่ทำซึ่งมาจากโมหะ โดยไม่เกลียดหรือกลัว สิ่งเหล่านั้น บทความระบุว่า การคล้อยตามในจิตที่มีกิเลสยังผลทำให้คนเชื่อมั่นใน…

…๒ อุเบกขา เวทนา นอกนี้ตั้งอยู่ในจิต ๕๕ ฯ ๆ ๕๕ ชื่อว่าเหตุ ในเหตุสังคหะ มี 5 อย่าง คือ โลภะ ๑ โทสะ ๑ โมหะ ๑ อโลภะ ๑ อโทสะ ๑ อโมหะ ๑ ฯ บรรดาเหตุเหล่านั้น จิต ๑๘ ด้วยอำนาจปัญจทวาราวัชชนจิต (๑) ทวิปัญจวิญญาณ…

เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงการศึกษาจิตและเวทนาในอภิธัมมัตถสังคหะ โดยแยกประเภทของจิตได้เป็น 6 แบบ และเวทนาที่มีอยู่ 3 แบบ คือ สุข ทุกข์ และอุเบกขา ซึ่งมีการระบุจำนวนจิตที่สอดคล้องกับประเภทต่างๆ ของเวทนา และ

… ๑ อวิชชาสัญโญชน์ ๑ ฯ 0 ด กิเลส (เครื่องทำให้ใจเศร้าหมอง) ๑๐ คือ โลภะ ความโลภ ๑ โทสะ ความขัดเคือง ๑ โมหะ ความแลง ๑ มานะ ความถือตัว ๑ ทิฏฐิ ความเห็นผิด ๑ วิจิกิจฉา ความสงสัย ๑ ถีนะ ความท้อแท้ ๑ อุทธัจจะ ค…

ในบทนี้ได้กล่าวถึงอนุสัยซึ่งประกอบด้วยกามราคานุสัย, ภวราคานุสัย, ปฏิฆานุสัย และอื่นๆ ที่มีผลต่อกิเลสในจิตใจ นอกจากนี้ยังพูดถึงสัญโญชน์ซึ่งประกอบด้วยกามราคสัญโญชน์, ปฏิฆสัญโญชน์ และอวิชชาสัญโญชน์ที่มีอ

…่าง กิเลสกล่าวไว้ ๑๐ อย่าง ฯ [มิสสกสังคหะ] ในมิสสกสังคหะ มีเหตุ 5 อย่าง คือ โลภะ ๑ อโลภะ ๑ อโทสะ ๑ อโมหะ ๑ โทสะ ๑ โมหะ ๑ โสมนัส ๑ องค์ฌาน ๓ คือ วิตก วิจาร ปีติ เอกัคคตา โทมนัส ๑ อุเบกขา ๑ ฯ ด องค์มรรค ๑๒…

ในหน้า 311 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี ท่านเสนอแนวคิดต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับปาปสังคหะ (อกุศลสังคหะ) ซึ่งมีการกล่าวถึง 5 อย่าง ได้แก่ อาสวะ, โอฆะ, โยคะ, และคันถะ โดยมีรายละเอียดของวัตถุธรรมและแนวคิดต่างๆ รวม

…ววัตถาน (การกำหนด) ๑ และ อรูป ๔ ฯ พึงทราบการสงเคราะห์ (ประมวล) จริต ๖ อย่าง คือ ราคจริต ๑ โทสจริต ๑ โมหาจริต ๑ สัทธาจริต ๑ พุทธิจริต ๑ วิตกจริต ๑ ฯ พึงทราบภาวนา ๓ อย่าง คือ บริกรรมภาวนา ๑ อุปจารภาวนา ๑ อ…

เนื้อหาในปริเฉทที่ ๕ ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี กล่าวถึงการเข้าใจในกัมมัฏฐานแบ่งออกเป็น ๒ ประเภท คือ สมถภาวนา และวิปัสสนาภาวนา พร้อมการบรรยายประเภทของกรรมฐานและภาวนา รวมถึงรายละเอียดเกี่ยวกับนคริยมจิต การ

…ย่างนี้คือ ในหมวด จริต ๓ มีราคจริตเป็นต้น มีหมวด ๒ แห่งจริตหมวดเดียวอย่างนี้ ได้แก่ ราคจริต โทสจริต โมหจริต ราคโทสจริต ราคโมหจริต โทสโมหจริต ราคโทสโมหจริต และแม้ในหมวดจริต ๓ ที่มีสัมธาจริตเป็นต้น ก็มี หม…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงจริตที่มีทั้งหมด ๓ หมวด โดยมีจริตที่แตกต่างกันคือราคจริต, โทสจริต, และโมหจริต พร้อมด้วยการแบ่งประเภทและตัวอย่างของจริตแต่ละประเภท ซึ่งเป็นส่วนสำคัญในหลักอภิธรรม อภิธัมมัตถสั…

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 409 โดยนัยเป็นต้นว่า โมหสัทธาจริตฯ ก็ในนัยแห่งจริตมีมูลเดียวนี้ ย่อมมีหมวด ๗ แห่งจริต ๓ หมวด ฉันใด แม้ในนัยแห่งจริตมีมูล ๒ ก…

บทความนี้กล่าวถึงการแบ่งประเภทของจริตในอภิธัมมัตถ รวมถึงการภาวนาในแต่ละระดับ โดยชี้ให้เห็นถึงกรรมเตรียมการและอุปจารภาวนา วิตกอัปปนาที่สำคัญในชีวิตและการฝึกจิตตามหลักพระพุทธศาสนา นอกจากนี้ยังอธิบายถึงค

…าน เป็นสัมปปายะแก่คนราคจริตนั้น เพราะอสุภกรรมฐานเป็นข้าศึกโดยตรงแก่ราคะ ฯ อานาปานะ เป็น สัปปายะแก่คนโมหจริตและวิตกจริต เพราะอานาปานะเป็นปฏิปักษ์ต่อ โมหะ โดยเป็นอารมณ์แห่งความรู้ และเพราะห้ามความวิ่งพล่าน…

…มกับจริตของแต่ละบุคคล โดยอาทิ อสุภกรรมฐานที่เป็นประโยชน์ต่อคนที่มีราคะมาก และอานาปานะซึ่งช่วยคนที่มีโมหะ นอกจากนี้ยังกล่าวถึงอนุสสติ 5 และกรรมฐานอื่นๆ ที่เหมาะแก่จริตของคนประเภทต่างๆ โดยมีจุดประสงค์เพื่อ…

…ว่า "แต่พระโสดาบันสัตตักขัตตุปรมะ ยังไปสู่สุคติภพเป็นรูปาวจร และอรูปาวจร ยิ่งกว่า ๓ วาระได้บ้าง " ฯ โมห ศัพท์ ในบทว่า "ราคโทสโมหานิ" พึงเห็นว่า "หมายเอาโมหะที่ตั้งอยู่ในฐานเดียว กันกับราคะและโทสะ" ฯ พระอ…

ในเนื้อหานี้พูดถึงพระอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยอธิบายเกี่ยวกับบุคคลที่เข้าถึงสุคติภพและพระอริยบุคคล เช่น พระโสดาบันและพระขีณาสพ และการเข้าถึงนิโรธสมาบัติ และความแตกต่างระหว่างกาม

…ื่อของสุข อธิบายว่า กรรมที่สัตว์กระทำด้วยไตรทวาร จะได้โวหารว่า บุญก็ดี กุศลก็ดี ต้องมี อโลภะ อโทสะ อโมหะ เป็นสมุฏฐาน ข้อนี้เป็นการทวนกระแส โลกประวัติ ยากที่สัตว์โลกจะบำเพ็ญ ถึงเช่นนั้น ก็ยังไม่เป็นอันพ้น…

เนื้อหาไฟฟ้ามหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรสส่งเสริมการบำเพ็ญบุญและกุศล โดยชี้ให้เห็นถึงผลของบุญที่นำมาสู่ความสุขและสันติสุข ทั้งในมนุษย์และเทวดา พร้อมยกตัวอย่าง 3 ประการ ของผลที่ต้องประสงค์ และการอุทิศ

…งที่สัตว์ทำด้วย กาย วาจา ใจ พร้อมด้วยเจตนา ชื่อว่า กรรม จำแนกโดยประเภท ส่วนดีมีมูลมาแต่อโลภะ อโทสะ อโมหะ เป็นกุศลกรรม ส่วนชั่วมีมูลมาแต่ โลภะ โทสะ โมหะ เป็นอกุศลกรรม กรรม ๒ ประเภทนี้ เมื่อความประชุมปัจจั…

บทความนี้สำรวจความเชื่อในพระพุทธศาสนาเกี่ยวกับกรรมและผลของกรรม โดยกล่าวถึงความเชื่อ ๔ ประการ คือ กัมมสัทธา เชื่อกรรม, วิปากสัทธา เชื่อผลแห่งกรรม, และกัมมัสสกตาสัทธา เชื่อความที่สัตว์มีกรรมเป็นของตน นอ

…ันติ ความอดทน กิริยาที่อดทนต่อโลภะ ความอยากได้บ้าง ต่อโทสะ ความโกรธ เคืองจนถึงพยาบาทมุ่งร้ายบ้าง ต่อโมหะ ความหลงงมงายบ้าง เพราะได้ประสบอารมณ์ที่ยั่วให้ เกิด เมื่อมีอารมณ์ที่ยังให้เกิด เมื่อมีอารมณ์มาประส…

บทความนี้เน้นถึงความสำคัญของอุเบกขาในพระพุทธศาสนา โดยชี้ให้เห็นประโยชน์ของอุเบกขาในการดำเนินชีวิต รวมถึงการมีใจกลางในความยุติธรรมและการแบ่งอุเบกขาบารมีออกเป็นสามระดับ ทั้งยังได้กล่าวถึงพระราชกรณียกิจซ