อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 98 : หน้า 98/442

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 98 วิตกเป็นต้น ฯ คำว่า ๖๖ และ ๕๕ เป็นต้น บัณฑิตพึงประกอบคามสมควรด้วย อำนาจการนับจิตตุปบาทเป็น ๑๒๑ และนับเป็น ๘๕ ฯ ท่านอาจารย์ กล่าวคำว่า สพฺพากุศลสาธารณา (ทั่วไปแก่อกุศลจิตทุกดวง) แล้ว กล่าวคำเป็นต้นว่า สพฺเพสุปิ (ในอกุศลจิตแม้ทั้งหมด) ดังนี้ เพื่อ ยืนยังคำนั้นนั่นแลให้หนักแน่น (มั่นคง)ฯ จริงอยู่ ชนผู้ซึ่งดำเนินใน กายทุจริต มีปาณาติบาตเป็นต้น แม้ทุกคนเป็นผู้ไม่เห็นโทษในปาณา ติบาตเป็นต้นนั้นด้วยโมหะ ไม่เกลียดแต่ปาณาติบาตเป็นต้นนั้นด้วย อหิริกะ ไม่เกรงกลัวด้วยอโนตตัปปะ และไม่สงบด้วยอุทธัจจะ เพราะ ฉะนั้น โมหะ อหิริกะ อโนตตัปปะ และอุทธัจจะเหล่านั้น จึงมีได้ใน อกุศลจิตทั้งหมด ฯ ฯ เอว ศัพท์ ในบทว่า โลภสหคตจิตฺเตเสฺวว มีไว้ แม้เพื่อประโยชน์คืออธิการ (การคล้อยตาม) เพราะฉะนั้น บัณฑิต พึงเห็นอวธารณะแม้ในคำว่า ทิฏฐิสหคตจิตฺเตสุ เป็นต้นฯ จริงอยู่ ทิฏฐิย่อมได้เฉพาะในโลภสหคตจิตเท่านั้น เพราะบุคคลผู้ยึดมั่นใน สักกายะเป็นต้น เกิดเข้าใน (เกิดความยึดถือ) ในสักกายะเป็นต้นนั้นว่า ของเราฯ แม้มานะก็เป็นไปเหมือนกันกับทิฏฐิ เพราะเป็นไปด้วยอำนาจ ความเข้าในว่าเป็นเรา เพราะฉะนั้น จึงไม่เป็นไปในจิตตุปบาทด้วยเดียว กันกับทิฏฐิ เปรียบเหมือนไกรสรราชสีห์ ไม่อยู่ในถ้ำเดียวกับราชสีห์ อีกตัวหนึ่ง ซึ่งชนิดเดียวกัน ฯ ก็มานะย่อมไม่เกิดแม้ในจิตที่มีโทสะ เป็นมูลเป็นต้น เพราะมีโลภะเป็นปทัสถานโดยส่วนเดียว โดยความ เป็นที่อาศัยแห่งความสิเนหาในตน เพราะฉะนั้น มานะนั้นจึงได้เฉพาะ