ข้อความต้นฉบับในหน้า
เพื่อให้ตนเองรับแจ้งในบริบท ๔ เสียงอ่อนเป็นอันดับแรก จากนั้นจะสามารถถอย วิชา ๓ ไปศึกษา ค้นคว้าเรื่องอื่นๆ ต่อไปได้ นี่คือขั้นตอนที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าวางไว้ให้เน้นสร้างบารมีบนหลังที่มาตั้งแต่บทพบพระพุทธองค์
อย่างไรก็ดีตาม ในสมียพุทธกลาสมมีผู้ทยามจะถามปัญหารรวนเปรียบเสมือนใบไม้ ไปปาปยูมเหมือนกัน แตะรึงก็ทรงยืนยันว่า ต้องรู้แจ้งเห็นแจ้งจริงสัตย์ ๔ ให้ได้ก่อนเท่านั้น เพราะถึงรู้มากๆ แต่ยังไม่สามารถฏิรองวิธีในจิตสูงสารต่อไปอยู่ดีนี้คือ ตัวอย่างคำถามของภิทูรูปหนึ่ง ซึ่งปรากฎอยู่ใน จุมมาลุงกูสุด ดังนี้
“หลังจากตายแล้วตกดกติกิ หรือหลังจากตายแล้วตกกด ไม่เกิดอีก เมื่อไม่ทรงรู้ ไม่ทรงเห็น ก็ขอให้รับอามาตรง ๆ ดิฉันว่า เราไม่รู้ เราไม่เห็น”
คำถามนี้ ถ้าจะพูดเป็นภาษาชาวบ้านก็คือ “หลังจากปรินิพพานแล้ว พระพุทธเจ้าสุภร หรือไม่สูญ?” พระองค์ไม่ทรงตอบคำถามนี้ แต่ทรงยืนยันว่า พระภิรูปนี้ต้องปฏิบัติให้แจ้งอรึสัตย์ ๔ ให้ได้ก่อนเท่านั้น เพราะถ้ายังไม่สามารถรู้แจ้งธรรมเพื่อถึงที่สุดแห่งธรรม อันเปรียบเสมอนไปในป่า ก็ยังไม่อาจฏิรองทุกในตนได้อยู่ดี
อย่างไรก็ดำคำตอบของคำถามนี้ ก็มีปรากฎอยู่ใน ปรารภสูตร ซึ่งได้กล่าวมาแล้ว คือ
“หากภิรูปจำนวนมากปรินิพพานด้วยอนุปฺปาเสสนิพพานาดู ก็ไม่ทำให้ นิพพานร่องรอยหรือเต็มได้...นี่เป็นธรรมที่น่าครวรษ…”