พระโพธิสัตว์และการสละราชสมบัติ : หน้า 39/92

สิริราชสมบัติอย่างมีความสุขอยู่เป็นเวลานานถึง ๗,๐๐๐ ปี วันหนึ่ง ได้เกิดเหตุการณ์ที่นำไปสู่การ เปลี่ยนแปลงครั้งยิ่งใหญ่ของพระราชา เป็นเรื่องของ ต้นไม้ต้นเดียว คือ ระหว่างเสด็จประพาสอุทยาน ได้ทอดพระเนตรเห็นต้นมะม่วงที่มีรสอร่อยถูกหักโค่น ส่วนต้นที่ไม่มีผลกลับไม่ถูกโค่น จึงสลดสังเวชว่า “แม้ราชสมบัติก็เช่นกับต้นไม้มีผล ส่วนบรรพชา เป็นเช่นกับต้นไม้ที่ไร้ผลซึ่งไม่เป็นที่ต้องการของใคร ภัยเกิดกับผู้มีความกังวล แต่ไม่มีแก่ผู้ไม่มีความ กังวล ตัวเรานี่แหละจะเป็นเหมือนต้นไม้ที่ไร้ผล เราจักสละราชสมบัติแล้วออกบวช ครั้นทรงพิจารณาธรรมจากต้นมะม่วงแล้ว ก็ ทรงอธิษฐานจิตมั่น เจริญธรรมอยู่บนปราสาท เป็นเวลาล่วงเลยไป ๔ เดือน จากนั้น ทรงรับสั่ง ให้ราชบุรุษผู้รับใช้ใกล้ชิด ไปหาผ้าย้อมฝาดและ บาตรดินมาให้ ทรงปลงพระเกศาและพระมัสสุ นุ่งห่มผ้ากาสาวะ ทรงเจริญภาวนาตลอดคืนยันรุ่ง แล้วพระองค์ก็ทรงตัดสินพระทัยเด็ดขาดที่จะเสด็จ ออกผนวช โดยไม่ต้องอำลาใคร ในวันนั้นเอง พระนางสีวลีเทวีทรงรู้สึกหวั่น พระหฤทัยอยู่ลึก ๆ เพราะไม่มีโอกาสได้เข้าเฝ้า พระราชามานานถึง ๔ เดือน จึงตรัสบอกสตรีคน สนิท ๗๐๐ คน ให้ตกแต่งด้วยเครื่องอลังการทุกอย่าง แล้วเสด็จขึ้นปราสาทพร้อมกัน ในขณะที่เสด็จขึ้น บนปราสาทนั้น ก็เป็นจังหวะเดียวกันกับที่พระราชา เสด็จลงมาพอดี พระนางจำไม่ได้จึงทรงหลีกทาง และนั่งพนมมือไหว้ด้วยความเคารพ จากนั้นก็ เสด็จลุกเดินขึ้นไปบนปราสาท เมื่อเสด็จขึ้นไปถึงที่ประทับ ก็ไม่ทรงเห็น ใครเลย ทอดพระเนตรเห็นเพียงเส้นพระเกศาที่ วางไว้อยู่บนพระแท่นสิริไสยาสน์ เห็นห่อเครื่อง ราชาภรณ์ จึงเริ่มสงสัยว่า “บรรพชิตรูปนั้น คงไม่ใช่ พระปัจเจกพุทธเจ้า เห็นจะเป็นพระราชสวามีสุด ที่รักเป็นแน่” เมื่อคิดดังนี้แล้ว ก็ทรงรีบวิ่งลงจาก ปราสาททันที ไปจนทันพระราชาที่หน้าพระลาน หลวง ครั้นไปถึง ก็กันแสงคร่ำครวญอยู่ต่อหน้า พระโพธิสัตว์อย่างน่าสงสาร พระโพธิสัตว์แม้จะ ได้ฟังถ้อยคำทัดทานอย่างไร ก็ไม่ทรงหวั่นไหว ยัง คงเสด็จดำเนินไปเรื่อยๆ โดยมีป่าหิมพานต์เป็น เป้าหมาย เช้าวันนั้น เหล่าพระบรมวงศานุวงศ์ อำมาตย์ เสนาบดี ปุโรหิต ทั่วพระนครก็เกิดโกลาหลกันใหญ่ บางคนยังนุ่งห่มผ้าไม่เรียบร้อย พอได้ยินข่าวว่า พระราชาทรงผนวชแล้ว ก็รีบวิ่งออกมาที่หน้า พระลานหลวง ได้วิพากษ์วิจารณ์กันไปต่างๆ นานา ว่า ต่อไปนี้ ใครจะปกครองแผ่นดิน พระราชาผู้ทรง ไว้ซึ่งความยุติธรรมอย่างนี้จะมีแต่ที่ไหน แทนที่จะ อนุโมทนา กลับร้องห่มร้องไห้ไปตามๆ กัน พระเทวีพยายามคิดหาอุบายทุกอย่างเพื่อ จะคัดค้านการเสด็จออกผนวชของพระโพธิสัตว์ แต่ก็ไม่สำเร็จ ได้เสด็จติดตามไปไกลถึง ๖๐ โยชน์ ๓๗