หน้าหนังสือทั้งหมด

การปล่อยเบญจขันธ์ทั้ง 5
113
การปล่อยเบญจขันธ์ทั้ง 5
นี่แหละเหมือนอย่างเราครองเรือนอย่างนี้แหละ อยากจะปล่อยมัน แต่ว่าเครื่องติด มันมี เลยปล่อยไม่ได้ เสียดายมันปล่อยไม่ได้ มันติดอยู่ดังนั้นแหละ ปล่อยไม่ถนัด ปล่อยไม่ได้ เพราะเหตุฉะนี้แหละ เบญจขันธ์ทั้ง 5
… ก็สามารถเริ่มต้นในการปล่อยเบญจขันธ์ เปรียบเสมือนคนที่มีสติและความตั้งใจในการพุทธวจนะ เรื่องนี้ยังมีการอธิบายความแตกต่างของขันธ์ 5 ในแต่ละภพภูมิว่าแตกต่างกันไม่สามารถใช้ขันธ์ของภพหนึ่งในอีกภพหนึ่งได้
วิชาธรรมะเบื้องต้น ๓ ตอน ๑
403
วิชาธรรมะเบื้องต้น ๓ ตอน ๑
ประโยค - วิชาธรรมะเบื้องต้น ๓ ตอน ๑ - หน้าที่ 402 [nานัตนัย] ส่วนการกำหนดลักษณะของใครของมัน แห่งธรรมทั้งหลายมี อวิชาเป็นต้น ชื่อว่านานัตนัย ซึ่งเป็นนิยามที่เมื่อเห็นโดยถูกต้องอ่อน ละสัสถกฎรู้ได้ เพร
…้วยหลักการของอวิชาและการตีความธรรมะที่เกี่ยวข้องกับการเกิดขึ้นและความเป็นอยู่ของสิ่งต่าง ๆ. เริ่มจากการอธิบายความหมายของนานัตนัยที่กล่าวถึงการมองเห็นสิ่งใหม่ ๆ และอภัยาปานัยที่เกี่ยวข้องกับความไม่มีผู้สร้าง. ครั้ง…
ความหมายของชื่อและคำศัพท์ในพระไตรปิฎก
266
ความหมายของชื่อและคำศัพท์ในพระไตรปิฎก
1. อะไรหนอ ชื่อว่า จอมปลวก 2. อย่างไร ชื่อว่า การพ่นควันในเวลากลางคืน 3. อย่างไร ชื่อว่า การลุกโพลงในเวลากลางวัน 4. ใคร ชื่อว่า พราหมณ์ 5. ใคร ชื่อว่า สุเมธ 6. อะไร ชื่อว่า ศัสตรา 7. อย่างไร ชื่อว่า ก
ในบทนี้มีการอธิบายความหมายของคำศัพท์ต่างๆ ที่ถูกกล่าวถึงในพระไตรปิฎก เช่น จอมปลวกหมายถึงร่างกายที่ไม่เที่ยง, พราหมณ์เป็นชื…
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา - หน้า 308
309
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา - หน้า 308
ประโยค - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ทุติโย ภาโค) - หน้าที่ 308 อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา หน้า 308 วิภูตาวิภูตวโส ฯ เอวสทฺโท น อติมหนฺตาทิวเสนาติ นิวตเตติ ฯ มโนทวาริกจิตตานนฺติ อารมฺมณนฺติ
…เกี่ยวกับอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา โดยเฉพาะในส่วนที่เกี่ยวข้องกับมโนทวาริกจิตและการทำงานต่างๆ ของมัน ผ่านการอธิบายความสำคัญของอารมณ์และการตอบสนองในทางจิตใจ นอกจากนี้ยังมีการกล่าวถึงการศึกษาและทำความเข้าใจในลักษณะต่างๆ …
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - ขณะจิตมี ๓
152
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - ขณะจิตมี ๓
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 152 [ขณะจิตมี ๓] บทว่า กถ คือ (พึงทราบวิสัยปวัติ) โดยประการอย่างไร ฯ เพื่อจะถามว่า การกำหนดอารมณ์ด้วยอำนาจอติมหันตารมณ์เป็นต้นแล้ว ประก
…่าหากฐิติขณะเป็นจริง จะต้องมีการระบุในบทพระสูตรด้วย ทั้งยังมีการอ้างอิงชัดเจนจากบทยุตติของพุทธกาล ในการอธิบายความเกิด ความสลาย และการดำเนินหน้านี้. นอกจากนี้ยังปรากฏการถกเถียงที่เกิดขึ้นในวงการอภิธัมมาซึ่งได้แก่มุ…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - การบัญญัติในพระพุทธศาสนา
390
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - การบัญญัติในพระพุทธศาสนา
ๆ ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 390 เวียนขวารอบเขาสิเนรุ ฯ บทว่า ทิศากาลาฬิกา ความว่า บัญญัติ ทิศมีทิศตะวันออกเป็นต้น ชื่อว่าที่สาบัญญัติ, บัญญัติเวลามีเวลาเช้า เป็น
…งการบัญญัติทางพระพุทธศาสนาเกี่ยวกับทิศต่างๆ และกาลเวลาที่สัมพันธ์กับสิ่งต่างๆ เช่น เดือนและฤดู โดยมีการอธิบายความหมายและอาการของนิมิตที่ปรากฏให้เห็นในปฏิบัติของพระโยคี เช่น กสิณนิมิตและอสุภนิมิต โดยมีการกล่าวถึงชื…
วิสุทธิมรรค: ความเข้าใจเกี่ยวกับตัณหา
4
วิสุทธิมรรค: ความเข้าใจเกี่ยวกับตัณหา
ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้าที่ 2 ของตัณหา ซึ่งเป็นธรรมชาติมีข่าย แท้จริง ตัณหานั้นได้ชื่อว่าชัฏ เพราะเป็นดุจชัฏ กล่าวคือข่ายแห่งกิ่งของต้นไม้ (ที่มีกิ่งเป็นข่าย) ทั้งหลาย มีกอไผ่เป็นต้
…ดยการวิเคราะห์ว่า ตัณหานั้นมีลักษณะเป็นเหมือนข่ายที่เกิดขึ้นในอารมณ์ต่างๆ ทั้งในภายในและภายนอก โดยมีการอธิบายความสัมพันธ์ระหว่างอารมณ์ที่ต่ำและสูง พร้อมทั้งอ้างอิงถึงพระบาลีเพื่อเสริมสร้างความเข้าใจในธรรมชาติของตั…
บาลีไวยากรณ์ วากยสัมพันธ์
16
บาลีไวยากรณ์ วากยสัมพันธ์
ประโยค - บาลีไวยากรณ์ วากยสัมพันธ์ - หน้าที่ 228 เหตุโชตกนิบาต ๓. ถ้าความท่อนต้นกล่าวผลซึ่งชวนให้ถามถึงเหตุว่าเป็นอย่างนั้น เพราะอะไร, จึงกล่าวเหตุเสียในความท่อนหลังทีเดียว ไม่ต้องให้ ถาม: นิบาตซึ่งเป
…การชี้แจงเหตุผลในข้อความที่มีความซับซ้อน ประกอบด้วยการอ้างอิงถึงหลักคำสอนในพระไตรปิฎกเพื่อยกตัวอย่างการอธิบายความสัมพันธ์ระหว่างเหตุและผลอย่างชัดเจน นอกจากนี้ ยังมีการยกตัวอย่างเพื่ออธิบายถึงการที่อักษรสามารถทำให้…
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
310
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
ประโยค - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ตติโย ภาโค) - หน้าที่ 310 อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา หน้า 310 ลิงฺคตฺโถ ๆ กาม.....นาติ นวาติ ตติยาวิเสสน์ ฯ กามภโว อาทิ เยส์ รูปภวาทีน เต กามภวาทโย ฯ กาม
…มฺมตฺถวิภาวินิยา กล่าวถึงรายละเอียดเกี่ยวกับกามภวัตถุและความหมายของคำต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง โดยสำรวจถึงการอธิบายความกระจ่างในบริบทต่างๆ เช่น อุปปัตติภวและการแบ่งประเภทของกามภวัตถุ รวมถึงความสัมพันธ์ระหว่างอธิปเปตและก…
การอธิบายบาลใวาจน์ นามกิตติ และกิริยากิตติ
34
การอธิบายบาลใวาจน์ นามกิตติ และกิริยากิตติ
ประโคม - อธิบายบาลใวาจน์ นามกิตติ และกิริยากิตติ - หน้าที่ 33 (ชนใด) ยอมม่า ซึ่งสัตว์ โดยปกติ เหตุนี้ (ชนนั้น) ชื่อว่า ปานามาติ (ผู้ม่า ซึ่งสัตว์โดยปกติ) 4. ธาตุ มีคุณ อา เป็นที่สุด แปลเป็น อายุ หมา
บทนี้นำเสนอเรื่องราวเกี่ยวกับการอธิบายบาลใวาจน์ นามกิตติ และกิริยากิตติ โดยเน้นการอธิบายความหมายของคำศัพท์ในภาษาไทยอย่างละเอียด รวมถึงความสำคัญของคำบางคำที่ในแต่ละบริบทอาจเข้าใจ แตกต่างกัน การ…
การสอนธรรมะผ่านอุปกรณ์ธรรมชาติ
217
การสอนธรรมะผ่านอุปกรณ์ธรรมชาติ
“ดูก่อนมาลุงกยบุตร เปรียบเหมือนบุรุษต้องศรอันอาบยาพิษที่ฉาบทาไว้ หนา มิตร อมาตย์ ญาติสายโลหิตของบุรุษนั้นจึงไปหานายแพทย์ผู้ชำนาญใน การผ่าตัดมาผ่า บุรุษผู้ต้องศรนั้นพึงกล่าวอย่างนี้ว่า เรายังไม่รู้จักบ
…สัมมาสัมพุทธเจ้านำอุปกรณ์จากธรรมชาติเพื่อสอนเรื่องความเห็นที่ไม่เป็นประโยชน์แก่การหลุดพ้นจากทุกข์ มีการอธิบายความเห็น 10 ประการ พร้อมยกตัวอย่างการเปรียบเทียบระหว่างบุรุษที่ถูกศรและการเข้าใจในความเห็นที่ผิดเพี้ยน จ…
คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ ป.ธ.๔-๙
262
คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ ป.ธ.๔-๙
๒๔๖ คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ ป.ธ.๔-๙ เป็น ปเวเทติ ต่อไป ฯ บทว่า สย์ คือ เอง คือ เป็นผู้อัน ๆ คนอื่นมิได้แนะนำ ๆ บทว่า อภิญญา คือ รู้ยิ่ง อธิบายว่า ทราบด้วยญาณอันยิ่ง ๆ บทว่า สัจฉิกตวา คือ ทำให้ประจักษ์
คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธนี้นำเสนอวิธีการแปลและตีความคำศัพท์ในบริบทต่างๆ รวมถึงการอธิบายความหมายของคำว่า 'อภิญญา' ที่หมายถึงความรู้ยิ่งด้วยญาณและคำว่า 'สัจฉิกตวา' ซึ่งหมายถึงการทำให้ประจักษ์ ใ…
ข้อคิดจากการวางผังให้อาวาสเป็นที่สบาย
17
ข้อคิดจากการวางผังให้อาวาสเป็นที่สบาย
ข้อคิดจากการวางผังให้อาวาสเป็นที่สบาย ๑) ข้อคิดจากความสงบที่ได้จากการแบ่งเขต อีกเรื่องหนึ่งที่อยากจะฝากเอาไว้ คือบริเวณวัดนั้น พยายาม ทํารั้วรอบขอบชิดให้ได้ อาจจะเป็นรั้วลวดหนามก็ได้ แต่ถ้าไม่มีรั้ว ล
…ร้อยยิ่งขึ้น ส่งผลให้พระภิกษุสามารถฝึกสมาธิและศึกษาธรรมะได้ดีขึ้น แม้ว่าจะมีการต่อต้านจากชาวบ้าน แต่การอธิบายความสำคัญของการมีระเบียบช่วยทำให้ทุกคนเกิดความเข้าใจและมีการฝึกฝนอบรมตามพระธรรมวินัยอย่างเต็มที่ ทำให้พร…
อธิบายบาลีไวยากรณ์ นามและอัพยยศัพท์
99
อธิบายบาลีไวยากรณ์ นามและอัพยยศัพท์
ประโยคด - อธิบายบาลีไวยากรณ์ นามและอัพยยศัพท์ - หน้าที่ 97 ยกศัพท์ ย กับ ภิกขุ ขึ้นแจกเปรียบเทียบในวาระเดียวกัน พอ เป็นตัวอย่าง ดังต่อไปนี้ :- วิภัตติ เอก. พหุ. สัพพนาม นามนาม สัพพนาม นามนาม ป. โย ภิก
ในหน้าที่ 97 ของบทเรียนนี้ มีการอธิบายความสัมพันธ์ระหว่างภาษาบาลีกับไวยากรณ์ โดยนำเสนอการเปรียบเทียบระหว่างสัพพนามและนามนาม ซึ่งการศึกษาจะเห็น…
การใช้คำในภาษาไทย
359
การใช้คำในภาษาไทย
เบ็ดเตล็ด ๓๔๓ ยทท ใช้แสดงส่วนย่อย ที่มีอย่างเดียวคล้ายเป็นคำไข หรือคำอธิบาย เช่น และวางไว้หน้าศัพท์ที่เป็นส่วนย่อยนั้น : เอตทัคค์ ภิกฺขเว... ภิกขุ, ยทิท : คหนํ เหตุ ภนฺเต, ยาท มนุสสา ฯ (๒/๑๓) เสยฺยถีท
…อกจากนี้ยังพูดถึงคำว่า "เพราะ" ที่มีที่มาจากรูปแบบต่างๆ และเตือนให้ระวังการใช้คำที่สับสน รวมทั้งวิธีการอธิบายความหมายเพื่อให้เกิดความเข้าใจที่ถูกต้อง
บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาคที่ ๒ นามและอัพพยศัพท์
69
บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาคที่ ๒ นามและอัพพยศัพท์
ประโยค - บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาคที่ ๒ นามและอัพพยศัพท์ - หน้าที่ 97 ได้ยินเล่าลือ ความปริกัป ความถาม ความรับ ความเตือน เป็นต้น ข้าพเจ้าจัดรวมไว้เป็นพวก ๆ พอเป็นที่สังเกต. นิบาตบอกอาลปนะ อคเฆ เป็นคำสำหรั
…ที่ใช้สำหรับตอบทูลพระเจ้าแผ่นดิน ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความแตกต่างในการใช้คำนั้นๆ ในสังคม นอกจากนี้ยังมีการอธิบายความหมายและการใช้คำเหล่านี้ในสถานการณ์ที่แตกต่างกัน ซึ่งสะท้อนถึงวิธีการสื่อสารและความสำคัญของภาษาในวัฒน…
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
672
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
ประโยค - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ทุติโย ภาโค) - หน้าที่ 670 อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา หน้า 670 [๘๓๕] อุปกรณภูตนฺติ ฐปน ฯ ปุปผาทิวเสนาติ อุปกรณ ภูตนฺติ ตติยาวิเสสน์ ฯ ปุปุตติ วิกสตีติ ปุ
…หน้านี้ช่วยให้ผู้อ่านสามารถเข้าใจแนวคิดและการประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันได้ดียิ่งขึ้น. นอกจากนี้ยังมีการอธิบายความสัมพันธ์ระหว่างคำและอุปกรณ์ต่างๆ ที่ใช้ในบริบททางธรรมด้วย.
พุทธบัญญัติและหลักจริยธรรมในพระพุทธศาสนา
12
พุทธบัญญัติและหลักจริยธรรมในพระพุทธศาสนา
พระพุทธเจ้าจึงไม่ทรงอนุญาตให้กุศจรรจารไหว้ภูกษตามอายุพรธรรา และอีกประกาศหนึ่งเพื่อให้ทุกผู้เป็นผู้ชำราญได้ทำหน้าที่เป็นครู หรือพระพี่เลี้ยงได้อย่างรุดในเบื้องต้น17 ซึ่งก็ตรงกับคำอธิบายในอรรถกถา ว่า คํ
…วจพระพุทธบัญญัติและหลักจริยธรรมที่พระพุทธเจ้าทรงบัญญัติไว้ให้แก่ภิกษุในการศึกษาและปฏิบัติธรรม รวมถึงการอธิบายความสำคัญของครธธรรมซึ่งเป็นการพัฒนาตนเอง นอกจากนี้ยังกล่าวถึงข้อสงสัยเกี่ยวกับการบัญญัติและความถูกต้องขอ…
การศึกษาเรื่อง 'กายในกาย'
120
การศึกษาเรื่อง 'กายในกาย'
…นอยู่” ท่านที่ได้เคยศึกษาธรรมในพระไตรปิฎกมาบ้าง ก็จะทราบเรื่อง “กายในกาย” จากมหาสติปัฏฐานสูตรมาแล้ว การอธิบายความที่เคยได้รู้กัน คือการพิจารณาดูลม หายใจเข้าออก ภายในกาย หรือการพิจารณาดูร่างกายว่าเป็นของน่าเกลียด ห…
บทความนี้พูดถึงหลักการ 'กายในกาย' ซึ่งสามารถเข้าใจได้จากการศึกษาพระไตรปิฎก โดยชี้แจงการพิจารณาสภาพต่างๆ ของกายมนุษย์รวมถึงการใช้การฝึกใจเพื่อสัมผัสถึงกายที่เกิดขึ้นภายใน นอกจากนี้ยังชี้ให้เห็นว่าการแย
อธิบายวิธีการตีความทางพระพุทธศาสนา
545
อธิบายวิธีการตีความทางพระพุทธศาสนา
ประโยค - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถ โยชนา (ปฐโม ภาโค) - หน้าที่ 545 ปฐมปริจเฉทตฺถโยชนา หน้า 545 กเกตุกมุย กเกตุกมุย เอว กเกตุกมุขตา ฯ ปุจฉน์ ปุจฉา กเกตุกมุขตาย ปวดตา ปุจฉา กเกตุ... ปุจฉา ฯ
…องที่เกี่ยวข้องกับเจตสิกาและปัจจัยต่างๆ ที่มีผลต่อการตัดสินใจ การเข้าใจธรรมชาติของใจและอารมณ์ รวมถึงการอธิบายความหมายทางจิตวิทยาของสิ่งต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง นอกจากนี้ยังพูดถึงความสำคัญของการมีสติและปัญญาในการดำเนินช…