กิริยา : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 23 / 46

ประโยค - บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค ภาคที่ ๒ อาขยาต และ กิตก์ - หน้าที่ 166 [กัตตุวาจก] กิริยาศัพท์ใดกล่าวผู้ทำ คือ แสดงว่า เป็นกิริยาของผู้ทำนั้นเอง กิริยาศัพท์นั้น ชื่อกัตตุวาจก: มีอุทาหรณ์ว่า…

บทความนี้เน้นการศึกษาและอธิบายหลักการของกิริยาศัพท์ในบาลี โดยเฉพาะกัตตุวาจก และกัมมวาจก ซึ่งกล่าวถึงการระบุตัวผู้ทำและกรรมในประโยค ตัวอย่างเช่น 'ส…

… อันพ่อครัว หุงอยู่ ๒ ๓ ๒ အာ อธิบาย :- สูเทน อันพ่อครัว เป็นกัตตา ผู้ทำ คือเป็นผู้หุง โดย นัยก่อน ในกิริยาศัพท์ คือ ปริยเต, แปลกแต่ไม่เป็นบทประธาน และท่านประกอบตติยาวิภัตติ. โอทโน เป็นกรรมโดยนัยก่อน, แต่เป็…

…คำต่างๆ เพื่อให้ผู้อ่านเข้าใจถึงโครงสร้างและความหมายของประโยคในเชิงละเอียด รวมไปถึงการทำความเข้าใจในกิริยาที่ไม่กล่าวถึงกัตตาและกรรมอย่างชัดเจน

ประโยค - บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค ภาคที่ ๒ อาขยาต และ กิตก์ - หน้าที่ 168 กิริยาศัพท์ที่เป็นภาววาจกนี้ ต้องเป็นประถมบุรุษ เอกวจนะ อย่างเดียว, ส่วนตัวกัตตา จะเป็นพหุวจนะและบุรุษอื่น…

เนื้อหาที่เกี่ยวกับกิริยาศัพท์ในบริบทของบาลีไวยากรณ์ โดยเฉพาะการใช้ภาววาจกและกฎเกณฑ์ต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการกำหนดความหมายขอ…

ประโยค๑ - บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค ภาคที่ ๒ อาขยาต และ กิตก์ - หน้าที่ 169 [เหตุกัมมวาจก] กิริยาศัพท์ใด กล่าวสิ่งที่เขาใช้ให้บุคคลทำ คือ แสดงว่าเป็น กิริยาของสิ่งนั้น, กิริยาศัพท์นั้น ชื่อเหตุกัมม…

ในบทนี้มีการอธิบายเกี่ยวกับกิริยาศัพท์ที่ใช้ในการทำงาน และความสัมพันธ์ระหว่างผู้ทำและสิ่งที่ทำ โดยยกตัวอย่างจากบาลี เพื่อแสดงถึงหลักก…

…ตุมี 5 หรือ หู อยู่หน้า เป็น อณ, แต่ธาตุ ที่มี หุ เป็นที่สุด ไม่นิยมเหมือนธาตุที่มี ร เป็นที่สุด ยุ กิริยากิตก์ (๑๓๘) กิตก์ที่เป็นกิริยา เรียกว่ากิริยากิตก์, กิริยากิตก์นี้ ประกอบด้วยวิภัตติ วจนะ กาล ธาตุ ว…

ในภาคที่ ๒ ของบาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค เราจะได้พบกับแนวคิดเกี่ยวกับกิตก์และอาขยาต โดยเฉพาะในเรื่องของการกำหนดความหมายและการประยุกต์ใช้ในบริบทต่างๆ เช่น การทำ กรรม และการพรรณนา ที่อิงจากธาตุ หรือประเภทต่า

…ยากรณ์ วจีวิภาค ภาคที่ ๒ อาขยาต และ กิตก์ - หน้าที่ 203 วิภัตติ และ วาจก [วิภัตติ] (๑๓๕) วิภัตติแห่งกิริยากิตก์นั้น ไม่มีแผนกหนึ่งเหมือนวิภัตติ อาขยาต, ใช้วิภัตตินาม. ถ้านามศัพท์เป็นวิภัตติและวจนะอันใด กิริ…

บทเรียนนี้เกี่ยวกับวิภัตติแห่งกิริยากิตก์ที่ไม่มีการแบ่งประเภทตรงข้ามกับวิภัตติอาขยาต และคำอธิบายเกี่ยวกับการแบ่งกาลเป็นสองประเภท ได้แก่…

…ตาวินี สุตาวิ ฟังแล้ว. ภุตฺตาวี ภุตฺตาวินี ภุตฺตาวิ กินแล้ว. วุสิตาวี วุสิตาวินี วุสิตาวิ อยู่แล้ว. กิริยาศัพท์ที่ประกอบด้วยกิตปัจจัยอย่างนี้อยู่หน้ากิริยาอาขยาต โดยมาก, พึงเห็นว่าเป็นเหมือนบทวิเสสนะ. (๑๔๔)…

…อยู่ รวมถึงการแปรรูปเป็นนามในรูปแบบต่าง ๆ เช่น สุตวา ภัตตวา และวุสิตวา นอกจากนี้ยังมีการกล่าวถึงกรณีกิริยาศัพท์ที่ใช้ปัจจัยเฉพาะเพื่อช่วยในการศึกษาและทำความเข้าใจในบทวิเสสนะอย่างละเอียด

…จจ์ วา อุปฺปชฺชติ อปิจ ยทา รูปารมณ์ จกฺขุสฺส อาปาก อาคจนติ ตถา ภวงเค ทวิกฺขตต์ อุปฺปชฺชิตวา นิรุทเธ กิริยามโนธาตุ อาวชุชนกิจจ สาธยมานา อุปปัชชิตวา นิรุชฺฌติ ตโต จักขุวิญญาณ์ ทสฺสนกิจจ ตโต วิปากมโนธาตุ สมปฏิ…

เนื้อหานี้อภิปรายถึงการรักษาจักขุวิญญาณผ่านการสำรวจสภาพต่างๆ ของมโนธาตุที่เกี่ยวข้อง สนใจในกิริยาและการปฏิบัติให้เกิดความเข้าใจในหลักธรรม และการควบคุมจิตใจให้อยู่ในลักษณะที่เป็นประโยชน์ต่อการสร้างส…

…มี สมเย จิตติ อนุญเปกฺขติ อสมาหิตบุคคล ปริวชฺชนโต สมาหิตบุคคลเสวนโต ตทธิมุตติโตติ ฯ ตตฺถ วัตถุวิสท์ กิริยา นาม อชฺฌตฺติกพาที่ราน วัตถุน วิสท ภาว กรณ์ ฯ ยทา หิสฺส เกส นข โลมานิ ทีฆานิ โหนติ สรีร์ วา เสทมลคุค…

เนื้อหาเกี่ยวกับการปฏิบัติทางจิตและการพัฒนาสมาธิที่เกี่ยวข้องกับปฐวีกสิณนิทเทโส อธิบายถึงการควบคุมจิตและการนำไปใช้ในทางที่ดี โดยเน้นว่าความพยายามและการรักษาจิตให้มั่นคง จะนำไปสู่การรู้แจ้งทางธรรม การเ

…มี สมเย จิตติ อนุญเปกฺขติ อสมาหิตบุคคล ปริวชฺชนโต สมาหิตบุคคลเสวนโต ตทธิมุตติโตติ ฯ ตตฺถ วัตถุวิสท์ กิริยา นาม อชฺฌตฺติกพาที่ราน วัตถุน วิสท ภาว กรณ์ ฯ ยทา หิสฺส เกส นข โลมานิ ทีฆานิ โหนติ สรีร์ วา เสทมลคุค…

บทนี้กล่าวถึงหลักการทางพุทธศาสนาที่เชื่อมโยงกับการปฏิบัติทางจิต และการทำความเข้าใจเกี่ยวกับสภาวะของจิตที่มีต่อวัตถุภายนอก บทเรียนนี้สำรวจสิ่งที่มีผลกระทบต่อการพัฒนาจิตใจและการฝึกฝนการมีสติ รวมถึงผลของ

… โอปนยิโก ๆ อิท สงฺขต โลกุตตรธมฺเม ยุชชติ ฯ อสงฺขต ปน อตฺตโน จิตเตน อุปนยน์ อรหที่ติ โอปนยิโก สจฺฉิ กิริยาวเสน อเลียน อรหที่ติ อตฺโถ ฯ อถวา นิพพาน อุปเนตีติ

เนื้อหานี้เกี่ยวกับวิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณวิเสสสุล และบทวิเคราะห์เกี่ยวกับปฏิบัติธรรมและความหมายของคำว่า อรหต์ สิ่งที่สำคัญคือการทำความเข้าใจเกี่ยวกับการปฏิบัติที่นำไปสู่ผลสำเร็จในธรรมะ การเรียนรู้เกี

…ลยาณกมุม กาตพฺพ์, สงโฆ ฌาเปตพฺโพ. (๑๕๑) บทนามนาม ที่ประกอบด้วยทุติยาวิภัตติใช้ในอรรถ 5 อย่าง เข้ากับกิริยา ดังนี้ :- สุณาติ ๑. ปวิสติ. เป็นที่ทำ (ซึ่ง) เรียกชื่อว่า อวุตฺตกมุม, อุ, ธมฺม ๒. เป็นที่ไปถึง (สู่…

…นี้พูดถึงหลักการของบาลีไวยากรณ์ วากยสัมพันธ์ โดยเฉพาะการใช้บทนามนามในอรรถ 5 รูปแบบตามการทำงานร่วมกับกิริยา เช่น การทำ การไปถึง การใช้ให้ทำ และการรับพูด นอกจากนี้ยังมีการแสดงถึงการเมตตา การทำให้เกิดคุณประโยช…

…ิ เรียกชื่อว่า วิเสสน อุ ๑. ปีโย ปุตฺโต. ๒. เป็นคุณนามก็ดี เป็นนามนามแต่ใช้ดุจคุณนามก็ดี ที่เข้า กับกิริยาว่ามี ว่าเป็น เรียกชื่อว่า วิกติกตฺตา, อุ, พหุสสโต โหติ ชาติยา ขตฺติโย โหติ ๓. บทวิเสสนะ ที่ประกอบด้…

บทนี้พูดถึงการใช้คำในบาลีไวยากรณ์ เช่น บทนามนามที่ใช้เรียกชื่อ รวมถึงการใช้คุณนามในสามกรณีที่แตกต่างกัน นอกจากนี้ยังกล่าวถึงบทสัพพนามและความสำคัญของบทย่อยต่าง ๆ ในบริบทของวากยสัมพันธ์เพื่อให้เข้าใจการ

1224 ประโยค - บาลีไวยากรณ์ วากยสัมพันธ์ - หน้าที่ 22 ข. ถ้าเป็นกิริยาที่กล่าวซ้ำกับกิริยาข้างต้น แสดงว่าทำสำเร็จแล้ว เรียกชื่อว่า ปริโยสานกาลกิริยา, อุ, เยน ภควา, เตนุปส…

เนื้อหาเกี่ยวกับการใช้กิริยาในภาษาบาลี แบ่งออกเป็นประเภทต่างๆ เช่น ปริโยสานกาลกิริยา, สมานกาลกิริยา และ อปรกาลกิริยา โดยอธิบายถึ…

…ธมฺมจารี, แม้ถึง หิ, จ, ปน ที่ไม่มีความ อะไร ก็เรียกว่า ปทปูรณ สมวายนิบาต ๕. นิบาตที่ใช้แสดงนามบ้าง กิริยาบ้าง ที่พร้อมกัน เรียกชื่อ ว่า สมวาโย ตรงต่อนิบาตไทยว่า พร้อม, นิบาตพวกนี้ใช้ ๒ ศัพท์ คือ สิทธิ์, สห…

…ับการวิเคราะห์ไวยากรณ์บาลี ซึ่งรวมถึงการทำความเข้าใจนิบาตประเภทต่างๆ เช่น สมวายนิบาตที่ใช้แสดงนามและกิริยา โดยเน้นการใช้ศัพท์และบริบทในการประยุกต์ ในส่วนของปฏิเสธนิบาตนั้น จะมีการจำแนกการใช้และตัวอย่างเพื่อ…

…กาลสตฺตมี ๓. นิบาตบอกที่ทั้งปวง เรียกชื่อว่า อาธาโร ๔. นิบาติบอกเขตแดน, ประการเป็นต้น ซึ่งเป็นคุณของกิริยา เรียกว่า กิริยาวิเสสน วิธีสัมพันธ์ (๑๖๓) บททั้งหลายในพากยางค์ก็ดี ในพากย์ก็ดี ย่อมมีความ เนื่องถึงก…

บทนี้กล่าวถึงนิบาตในภาษาบาลี เช่น อาลปน, กาลสตฺตมี และกิริยาวิเสสน พร้อมทั้งวิธีการศึกษาว่า บทไหนสอดคล้องกับบทไหน โดยใช้ทั้งภาษาไทยและภาษามคธ เพื่อความเข้าใจในเ…

…เย, สมเย กาลสตฺตมี ใน ปาวิส, เอโก วิเสสนะ ของ ปิณฑจาริกาเถโร ปิณฑาย สัมปทาน ใน จรนโต, จรนโต อัพภันตรกิริยา ของ ปิณฑจาริกาเถโร ติ วิเสสนะ ของ นิเวสน์, นิเวสน์ สัมปาปุณยกัมม ใน ปาวิส ๒. วิสาขา สยกัตตา ใน อฏฐา…

การวิเคราะห์และแสดงความสัมพันธ์ระหว่างคำในบาลี ซึ่งประกอบไปด้วยประโยคและตัวอย่างต่างๆ ที่ชี้ให้เห็นถึงการใช้คำและหน้าที่ในประโยค รวมถึงวิเสสนะและอาการต่างๆ ที่ปรากฏในบทเรียน การทำความเข้าใจในไวยากรณ์จ

ประโยค - บาลีไวยากรณ์ วากยสัมพันธ์ - หน้าที่ 249 กาลกิริยา ใน ภุญชติ, อโธมุโข วิเสสนะ ของ โส. เอว ศัพท์ อวธารณะ เข้ากับ ภุญชติ ๔. วิสาขา สยกัตตา ใน อาห, อาห อ…

บทนี้กล่าวถึงการวิเคราะห์และการใช้งานของกาลกิริยาและวิสาขาในภาษาบาลี ซึ่งเป็นส่วนสำคัญของไวยากรณ์ในการเข้าใจและใช้ภาษาอย่างถูกต้อง ผ่านตัวอย่างต่างๆ …

…254 วาจก กตปท. อิติสุทโท อาหาติ ปเท อากาโร, อาหาติ ปท ปิตาติ ปทสฺสํ กตฺตุ ... ปท. สกกาติ ปท ภาววาจก กิริยาปท นุสทฺโท ปุจฺฉนฺตฺโถ, โขสทฺโท วจนาลงกาโร, อมเหหีติ ปท สกกาติ ปเท อนภิหิตกตฺตา, อุภโตติ ปท์ เคหานนฺ…

เนื้อหาลงลึกในไวยากรณ์บาลีโดยการศึกษาประโยคที่มีโครงสร้างซับซ้อน เช่น การใช้คำและความหมายของคำในแต่ละบริบท อธิบายถึงวิธีการจัดเรียงประโยคตามหลัการไวยากรณ์ การใช้หลักการต่าง ๆ ของบาลีในการสื่อสาร ตลอดจ

…ิสทฺโท อาหาติ ปเท อากาโร, อาหาติ ปท ปิตาติ ปทสฺส กตฺตุ ... ปท กีสทฺโท ปุจฉนตฺโถ. สกกาติ ปท์ ภาววาจก กิริยาปท์, อมเหหีติ ปท สกุกาติ ปเท อนภิหิตกตฺตา, อนุโตอคฺคิมหีติ ปท ลักขณวนต นิพิพุเตติ ปท์ อนาหตุนุติ ปเท…

เนื้อหาเกี่ยวกับบาลีไวยากรณ์และวากยสัมพันธ์ ซึ่งรวมถึงการใช้งานและการแปลความหมายในประโยคต่าง ๆ เช่น การใช้อนภิหิตกฤตาและรูปแบบการถาม-ตอบ พร้อมตัวอย่างต่าง ๆ ที่ช่วยในการเข้าใจ. สำหรับผู้สนใจเรียนบาลีแ