บาล : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 21 / 31

ประโยค - อธิบายบาลีไวยากรณ์ นามและอัพยยศัพท์ - หน้าที่ 21 อธิบายนามตอนปลาย พระจันทร์ โกสโล ป.ธ. ๕ วัดราชาธิวาส เรียบเร…

ในบทนี้อธิบายเกี่ยวกับบาลีไวยากรณ์ นามและอัพยยศัพท์ ซึ่งมีการจัดแบ่งศัพท์ออกเป็นกลุ่มต่างๆ ได้แก่ กติปยศัพท์ จำนวน 12 ศัพท์ เ…

ประโยค - อธิบายบาลีไวยากรณ์ นามและอัพยยศัพท์ - หน้าที่ 71 แต่พวกบุรุษฝ่ายเดียวเท่านั้น หาได้เกี่ยวข้องไปถึงฝ่ายผู้หญิง…

เนื้อหานี้กล่าวถึงการใช้คำในภาษาบาลี โดยเฉพาะคำว่า 'ปุริโส' ซึ่งเป็นสาธารณะโวหารที่ไม่จำกัดเพศและฐานะ อธิบายถึงการแบ่งประเภทบุรุษในไวยา…

…นสิ่งที่เป็นไปชั่วขณะจิตเดียวฉันนั้น เหมือนกัน พอจิตดวงนั้นดับ สัตว์ก็ได้ชื่อว่าดับ (คือตาย) ดังพระ บาลีว่า ในขณะจิตที่เป็นอดีต สัตว์ชื่อว่าเป็นแล้ว มิใช่เป็นอยู่ มิใช่ จักเป็น ในขณะจิตที่เป็นอนาคต สัตว์…

เนื้อหานี้กล่าวถึงการนำคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเกี่ยวกับมรณสติและความสั้นของชีวิต เพื่อเตือนสติให้พิจารณาความตายว่าเป็นสิ่งที่ไม่แน่นอน โดยอุปมาเปรียบเทียบชีวิตกับล้อรถที่หมุน ด้วยการเน้นว่าชีวิตเป

…ึงที่สุดโดยลำดับแล้ว นิมิตเกิด ก็ถือนิมิตนั้นเป็นอารมณ์ เจริญอานาปานสติ และ อานาปานสติสมาธิต่อไปได้ บาลีปฏิสัมภิทานี้ท่านใช้สำนวนลึกเต็มที่ โดยเฉพาะประโยค อิติ กิร นั้นลับลี้มาก ได้อาศัย นัยมหาฎีกาท่านจึ…

…ข้าสมาบัติให้ได้ว่ามีการทำอย่างไรโดยอุปมาจากการเคาะเสียงกังสดาลเพื่อให้เข้าใจง่าย ต่อมาเสนอมุมมองของบาลีปฏิสัมภิทานและนัยมหาฎีกาเกี่ยวกับประโยคที่อาจมีความหมายลับลี้ในบทต่างๆ และความสัมพันธ์กับการทำสมาธิ

…สะครอบงำ มีจิตอันโทสะยึดไว้ รอบแล้ว ย่อมฆ่าสัตว์บ้าง ดังนี้เป็นอาทิ พึงทราบอานิสงส์ในขันติ ตามแนวพระบาลีทั้งหลายเช่น บาลีว่า ขนฺตี ปรม ตโป ตีติกขา นิพพาน ปรม วทนฺติ พุทธา ขันติ คือความอดกลั้นเป็นบรมตบะ พ…

…ในการลดโทสะและเสริมสร้างขันติในการดำเนินชีวิตเพื่อให้เกิดความสงบสุขอย่างแท้จริง สรุปโดยอ้างอิงจากพระบาลีและความสำคัญของการเจริญเมตตาในชีวิตประจำวัน。

…ในกรัชรูป (คือร่างกายสด ๆ) ทางโทษ (ภาย นอก) มีการที่ต้องถือไม้พลอง (เพื่อประหารกัน) เป็นต้นนั่น ตาม บาลีว่า "ก็แล การถือไม้พลอง ถือศัสตรา และการทะเลาแก่งแย่ง ทุ่มเพียงกันทั้งหลาย ปรากฏมีอยู่ก็เพราะมีรูปเ…

ในเนื้อหานี้ กล่าวถึงอรูปกรรมฐานที่พระโยคาวจรใช้ในการพัฒนาสติและปัญญา โดยการพิจารณาเห็นโทษในกรัชรูป การถือไม้พลอง และการทะเลาะวิวาทที่มาจากรูป เป็นการชี้ให้เห็นว่าอารมณ์เหล่านี้ไม่มีในอรูปภพ โดยการปฏิ

…สดาร โดยนัยก่อน กรรมฐาน จึงจะปรากฏ ความข้อนี้มีอุปมาอย่างไร ? มีอุปมาว่า เมื่อภิกษุ ๒ รูปสาธยายแบบ (บาลี) ที่มีไปยาลมากอยู่ ภิกษุรูปที่มีปัญญา กล้า ยังไปยาลมุข (คือตัวเต็ม) ให้พิสดาร (คือสวดเต็ม) จบอหนึ่…

…ณะเช่น ธาตุดิน น้ำ ไฟ ลม สำหรับภิกษุที่มีปัญญากล้า การปฏิบัติจะชัดเจนมากขึ้น โดยยกตัวอย่างการสวดภาษาบาลีเป็นอุปมาเพื่อเปรียบเทียบกลยุทธ์การภาวนาให้แตกต่างตามพลังการเข้าใจของแต่ละบุคคล ผู้นำมาแยกชัดในรายล…

…รก เพื่อรับสิ่งที่จะตั้งหรือสอดลงไปอย่างสาก เช่นรูที่ ธรณีประตูสำหรับเดือยบางประตู เราก็เรียกว่าครก บาลีก็เรียก อุทุกฺขล เหมือนกัน เพราะฉะนั้น อุทุกขลิกา จึงแปลว่า ธรณีประตู ว่าหลุม ในทนนํามาใช้กันเสาเรื…

เนื้อหาในหน้าที่ 33 ของวิสุทธิมรรคแปลนี้นำเสนอการเปรียบเทียบระหว่างเล็บ ฟัน และเสา เพื่อแสดงให้เห็นถึงความไม่รู้ของสิ่งที่เกิดขึ้นในร่างกาย กลไกการทำงานของสิ่งต่าง ๆ เหล่านี้โดยไม่มีสำนึกถึงกันและกัน

…งด้วยความรู้ยิ่ง ซึ่งอภิญญาสัจฉิกรณียธรรมทั้งหลาย แล [วินิจฉัยศัพท์ อิทธิ - ฤทธิ์] พึงทราบวินิจฉันในบาลีว่า "นำจิตมุ่งไป น้อมจิตมุ่งไป เพื่อ การแสดงฤทธิ์" นี้ (ต่อไป) สิ่งที่ชื่อว่า ฤทธิ เพราะอรรถว่าสำเร…

…สามารถนำไปสู่ความเป็นอิทธิ โดยการทำให้เกิดความไม่หวั่นไหวและความประณีตในภาวนา ทั้งนี้ได้มีการอ้างถึงบาลีสูตรต่างๆ เพื่อเสริมสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับอิทธิและผลที่เกิดจากการนำจิตมุ่งไปยังเป้าหมายที่ตั้งไว้…

…เฐน อิทธิ - ฤทธิโดยความหมายว่าสำเร็จ เพราะประกอบชอบในกิจนั้น ๆ เป็น ปัจจัย" [ฤทธิที่ท่านประสงค์เอาในบาลี] ในอิทธิ ๑๐ ดังว่ามานี้ อธิฏฺฐานาอิทฺธิ เท่านั้นมาใน (บาลี) บท ว่า อิทธิวิธาย นี้ แต่ว่าในอรรถนี้จ…

บทนี้เสนอความหมายและการศึกษาเกี่ยวกับฤทธิในพระไตรปิฎก โดยอธิบายการใช้จิตและการมุ่งไปสู่ฤทธิที่ต้องการ รวมถึงการฝึกจิตเพื่อให้เกิดอภิญญาและอิทธิ ชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการเตรียมจิตให้พร้อมสำหรับการบร

…วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - 1 - หน้าที่ 118 เครื่องรุ่งเรือน เจริญ สูงขึ้นไปแห่งสัตว์ทั้งหลาย สมพระบาลีว่า "คำ ว่า อิทธิบาท ได้แก่กอง กองสัญญา กองสังขาร กองวิญญาณ แห่งภิกษุผู้เป็นอย่างนั้น" อีกนัยหนึ่ง …

บทนี้ศึกษาถึงอิทธิบาทซึ่งเป็นเครื่องนำพาไปสู่การบรรลุทางจิต โดยมุ่งเน้นที่ความสำคัญของฉันทะและการฝึกสมาธิในพระธรรมคำสอน การใช้ฉันทะและสมาธิร่วมกัน สามารถยับยั้งความไม่ดีเพื่อเข้าถึงสภาวะจิตที่สงบ นอกจ

… - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 146 เหมือนกัน พร้อมกับกรอธิษฐาน มันก็เป็นแผ่นดินไปจริงๆ นี้ บาลีในข้อนัน คือ "ข้อว่า "อากาเสปิ ปลุลงเกน กมติ เสยฺยถาปิ ปกขี สกุโณ - ไปทั้ง (ที่นั่งคู้) บัลลังก์ (ค…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงผู้ที่มีฤทธิ์ในการอธิษฐานเพื่อเปลี่ยนแปลงอากาศให้กลายเป็นดิน โดยใช้บทเรียนจากบาลีเพื่ออธิบายว่าภิกษุผู้มีอำนาจทำได้ทั้งเดิน คู้และนั่งในอากาศ ข้อความที่ปรากฏแสดงว่าภิกษุที่ไม่มีฤทธ…

…อำนาจให้เป็นไปด้วยกาย" ความว่าใช้อำนาจของตนด้วย กายไปในพรหมโลกนั้น ความแห่งปาฐะนั้น พึงทราบไปตามพระ บาลีเถิด ก็แล ปาฐะ (ต่อไป) นี้ เป็นบาลีในปาฏิหาริย์ข้อนี้คือ "บาลีว่า "ยาว พฺรหฺมโลกาปิ กาเยน วส์ วตฺเต…

…ปที่ใกล้และไกล ทั้งยังมีตัวอย่างการอธิษฐานที่สามารถเปลี่ยนของมากให้เป็นของน้อยและในทางกลับกัน จากพระบาลีเป็นการเสนอแนวทางใหม่ในการเข้าใจปาฏิหาริย์ที่มีความหมายอาจไม่ต่างกับการฝัน และสะท้อนถึงการเรียนรู้ใ…

…พระองค์โดยแท้ เพราะเหตุนั้น พระพุทธเจ้าทั้งหลาย นั้น จึง (เท่ากับ) ทรงย่นกับหลาย ๆ โกฏิเข้าดังเปยยาลบาลี (บาลี ที่ละไว้ด้วยไปยาล) แล้ว ทรงพระประสงค์ (จะทรงทราบ) ตรงที่ใด ๆ (ในกัปใดในภพใด) ก็ก้าว (เจาะ) ล…

เนื้อหาในบทนี้เน้นถึงการเรียนรู้และการระลึกถึงขันธ์และการเกิดใหม่ในพระพุทธศาสนา โดยเปรียบเทียบกับคนตาบอดที่ต้องอาศัยไม้เท้าในการเดินและการระลึกถึงลำดับของขันธ์ เหล่าสาวกเมื่อระลึกถึงขันธ์จะมีวิธีการที

…ความเพียรพยายาม) จัดเป็นงานที่มา โดยสงสารศัพท์ ในสงสาร ๔ นั้น ธรรมที่มีปัจจัยดังกล่าว ที่กล่าวไว้ใน บาลีทั้งหลาย มีคำว่า "อนิวจา วด สงสาร - สงสารทั้งหลายไม่เที่ยง หนอ" เป็นคำชื่อว่าสงสารสงสาร อธิษฐานสงสา…

…รมและการปฏิบัติในไตรภูมิ รวมถึงการสร้างสงสารที่มีคุณค่าและการพัฒนาทางจิตใจ ผ่านการอธิบายแนวความคิดในบาลี นอกจากนี้ยังมีการระบุประเภทต่างๆ ของสงสาร และผลกระทบที่เกิดขึ้นจากการปฏิบัติตามหลักธรรม ข้อมูลต่าง…

…ย ปุรแชดปัจจัยนั้นมี ๑๐ อย่าง โดยเป็นวัตถุ และอารมณ์ในปฐวานา (เป็น ๑๐) และทัพย่อัด (รวมเป็น ๑๑) ดัง บาลว่าว่า "จักขายตนะ เป็นปัจจัยโดยเป็นปุรแชดปัจจัยแห่งจักรวัญญา- ธงุ และแห่งธรรมทั้งหลายอันสมบูรณ์กับจั…

เนื้อหาเกี่ยวกับการสัมมนาเกี่ยวกับวิบาสนา ที่ชี้ให้เห็นถึงปัจจัยการเกิดขึ้นของธรรมต่างๆ โดยเน้นการศึกษาและเสริมสร้างศรัทธาและปัญญา ผ่านการเรียนรู้จากธรรมทั้งหลาย เช่น ศรัทธา ศิล สุตะ จากะ และปัญญา ซึ่

…งเป็นปัจจัยแห่งต้นหา อึกประกาศหนึ่ง มันจึงเป็นสายบานแต่ดัวิชาะ มันก็ย้อมมืออุสัยประคอบอยู่เอง หนึ่ง บาลีบทนี้ กิขนหนความแกว่า ต้นนิมิมเพราะปัจจัยคือเวทนา วันเวนเสื่อมก็ไม่มีมันห หาใช้เทคนิคดีค่าว่า มีเวท…

บทบาทของเวทนาเป็นปัจจัยในการเกิดทุกข์และอัตตาในพระธรรมมีความเกี่ยวข้องอย่างลึกซึ้ง และการศึกษาในเรื่องนี้เป็นสิ่งสำคัญในการเข้าใจความหมายและการปฏิบัติธรรม โดยเวทนาเชื่อมโยงกับความประสงค์และความปรารถนา

…ันมี ประเภท ดัง ๑๐ ที่ สำคัญ ก่อน (นั่น) เป็น กุมุ ปาทาน มี จักษุ วิจิต ฯ ๑๐ เป็น ที่ รูป ปาทาน ดัง บาลว่า "ใน อุปาทานเหล่านั้น ทักษิณ ปาทาน เป็น อย่างไร? ความ เห็น ฯ ฯ คือ อวิปลาส เช่น นี้ว่า "การ ให้ (…

เนื้อหานี้กล่าวถึง ปัจจัยที่เป็นต้นเหตุของการมีอารมณ์และทุกข์ โดยการเปรียบเทียบกับการยึดเอาอารมณ์และผลที่ตามมา ซึ่งนำไปสู่การเข้าใจเกี่ยวกับอุปาทาน ทั้งนี้ยังมีการพูดถึงชนิดและประเภทของอุปาทานที่เกิดจ

…นี้ พระไยคี ผู้ใดจะทำคามคัญอญิฏฐาญาติวิสุทธิมรรวมให้ถึงพร้อม จึงต้องทำโยคะ ในคำสัมมสมะก่อน" ดังนี้ [บาลีสัมมสมะญาณ] (ต่อไป) นี้ เป็นบาลีในคำสัมมสมะญาณนั้นว่า "ปัญญาในอัน กำหนด (โดย) ส่งปจงธรรมทั้งหลายที่…

ในบทนี้กล่าวถึงความสำคัญของสัมมสมะญาณและการศึกษาเพื่อให้ถึงวิสุทธิมรรวม โดยเน้นการทำโยคะและการศึกษาผ่านคำบ่งในธาตุธรรมทั้งหลาย ทั้งในอดีตและปัจจุบัน สัมมสมะญาณมีความสำคัญในการกำหนดความไม่เที่ยงและอนัต

…อกาการไม่เที่ยง คือ สัมมะนะ (พิจารณา) ว่าไม่เที่ยง ถามว่า สัมมะนะอย่างไร? ตอบว่า สัมมะนะโดยนั้นที่ (บาลี) กล่าวไว้ (ดัง) รูป อธิบายอนาคตปัจจุบัน อนุปจน์ ขนภิญจ- ..รูปที่เป็นอดีตอนาคตและปัจจุบันนี้ไม่เที่…

เนื้อหานี้พูดถึงการวิเคราะห์รูปและความไม่เที่ยงตามหลักพระพุทธศาสนา โดยแสดงให้เห็นว่ารูปไม่สามารถเป็นอัตตาได้ เน้นการสังเคราะห์ความเข้าใจเกี่ยวกับร่างกายและรูปทั้งภายในและภายนอก รวมถึงอธิบายถึงรูปในอดี