หน้าหนังสือทั้งหมด

การเชื่อและการเข้าใจในธรรม
291
การเชื่อและการเข้าใจในธรรม
…เจริญแล้ว กระทำให้มากแล้ว ย่อมหยั่งลงสู่อมตะ มีอมตะเป็นเบื้องหน้า มีอมตะเป็นที่สุด วิริยินทรีย์ ฯลฯ ปัญญินทรีย์ ที่บุคคลเจริญแล้ว กระทำ ให้มากแล้ว ย่อมหยั่งลงสู่อมตะ มีอมตะเป็นเบื้องหน้า มีอมตะเป็นที่สุด พระสารี…
พระสัมมาสัมพุทธเจ้าสอนให้เราทราบว่าไม่ควรเชื่อในธรรมต่าง ๆ โดยง่าย ต้องมีการทดลองและพิสูจน์ด้วยตนเอง หากได้รับรู้ด้วยตนเองแล้วจึงจะปักใจเชื่อในธรรมที่ไม่มีโทษ โดยอ้างอิงจากพระเกสปุตติสูตรและพระปุพพโกฏ
ดวงอินทรีย์ทั้ง 5 และความสำคัญต่อการบรรลุธรรม
248
ดวงอินทรีย์ทั้ง 5 และความสำคัญต่อการบรรลุธรรม
…ญ่ วิริยินทรีย์ ความเพียรเป็นใหญ่ สตินทรีย์ ความระลึกได้เป็นใหญ่ สมาธินทรีย์ ความตั้งใจมั่นเป็นใหญ่ ปัญญินทรีย์ ปัญญาเป็นใหญ่ 5 ทั้ง 5 ดวงนี้มีลักษณะสัณฐานกลม สีขาวใสสะอาดบริสุทธิ์ ซ้อนอยู่ชั้นในของอุเปกขินทรีย์…
…ีก 5 ดวงที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติธรรม ได้แก่ สัทธินทรีย์, วิริยินทรีย์, สตินทรีย์, สมาธินทรีย์ และ ปัญญินทรีย์ ซึ่งทั้งหมดนี้มีความสำคัญต่อการบรรลุธรรมและการศึกษาธรรมในพระไตรปิฎก ตามที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสด…
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณ์วิเสสสฺว
306
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณ์วิเสสสฺว
…ฺถ อรูปฌาน ปาทก์ โส อคฺคผล อุภโตภาควิมุตโต โหติ อถ เนส อนตฺตโต วุฏฐาน โหติ ตโยปี ชนา เวทพหุลา โหนติ ปัญญินทรีย์ ปฏิลภนฺติ สุญญตวิโมกฺเขน วิมุจจนติ ปฐม มคฺคกฺขเณ ธมฺมานุสาริโน โหนติ ฉ ฐาเนส ทิฏฐิปปัตตา อคฺคผล ปญฺ…
บทความนี้สำรวจเนื้อหาในวิสุทธิมคฺคเกี่ยวกับการปฏิบัติธรรม ซึ่งแบ่งเป็นระดับต่างๆ ของผู้ปฏิบัติ ไม่ว่าจะเป็นผู้ที่ยังติดอยู่ในกิเลสหรือผู้ที่ได้บรรลุธรรมที่สูงขึ้น โดยมีการชี้ให้เห็นถึงความแตกต่างในลัก
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที 151
153
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที 151
…ะบาลีว่า พระโยคาวจรย่อมเพ่งดูอยู่เฉยๆ ด้วยดีซึ่งจิต ที่ยกขึ้น ( ด้วยวิริยสัมโพชฌงค์ ) อย่างนั้นแล้ว ปัญญินทรีย์ ย่อมเป็นคุณมีประมาณยิ่งด้วยอำนาจแห่งอุเบกขาและด้วยอำนาจแห่ง ปัญญา จิตย่อมพ้นจากกิเลสอันมีสภาพต่างๆ …
บทความนี้กล่าวถึงการปฏิบัติทางจิตในวิสุทธิมรรค โดยชี้ให้เห็นความสำคัญของอุเบกขาในการทำให้จิตผ่องแผ้วและพ้นจากกิเลสต่างๆ การบรรลุญาณสามารถทำให้สัมผัสถึงความสำเร็จและความสงบของจิต รวมถึงการคงไว้ซึ่งความ
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒
108
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒
… ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 106 การดูแลจิต ) สมาธินทรีย์ ไม่อาจทำอวิกเขปกิจ (กิจคือทำจิตไม่ ให้ซัดส่าย ) ปัญญินทรีย์ ไม่อาจทำทัสสนกิจ ( กิจคือการเห็นตาม ความเป็นจริง ) เพราะเหตุนั้น สัทธินทรีย์อันกล้านั้น พระโยคาวจรต…
หน้าที่ 106 ของวิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ กล่าวถึงความสำคัญของการดูแลจิต การทำให้สมาธินทรีย์และปัญญินทรีย์ทำงานอย่างสมบูรณ์ โดยการพิจารณาสภาวะธรรมเพื่อให้ธรรมที่ถูกต้องเข้าถึงความจริง สิ่งเหล่านี้ช่วยให้เกิ…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี - หน้าที่ 334
334
อภิธัมมัตถสังคหบาลี - หน้าที่ 334
…าธิพละ สมาธิสัมโพชฌงค์ และสัมมาสมาธิ ฯ ปัญญา มี ๕ ฐาน เพราะมีกิจ ๕ อย่าง ด้วยอำนาจแห่งวีมังสิทธิบาท ปัญญินทรีย์ ปัญญาพละ ธัมมวิจยสัมโพชฌงค์ และสัมมาทิฏฐิ ฯ ศรัทธามี ๒ ฐาน
ในหน้าที่ 334 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี กล่าวถึงการตื่นจากกิเลส และการได้รับผลจากการมีธรรมสามัคคี โดยอาจารย์ได้อธิบายถึงโพชฌงค์ที่มีความสำคัญ โดยเฉพาะสติสัมโพชฌงค์ สภาพที่เรียกว่า ธรรมวิจัน หมายถึง การไต
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา สรุปมูลแห่งธรรม
313
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา สรุปมูลแห่งธรรม
…ทธา ๑ วิริยนทรีย์ อินทรีย์คือวิริยะ ๑ สตินทรีย์ อินทรีย์คือปัญญา ๑ ฯ สมาธินทรีย์ อินทรีย์คือสมาธิ ๑ ปัญญินทรีย์ อินทรีย์คือปัญญา ๑ ฯ พละ (ธรรมเป็นกำลัง) ๕ อย่าง คือ สัทธาพละ กำลังคือ 0 ศรัทธา ๑ วิริยพละ กำลังคือ…
เนื้อหานี้เกี่ยวกับการศึกษาธรรมในอภิธัมมัตถสังคหบาลี ซึ่งได้กล่าวถึงองค์ฌาน ๕ อย่าง องค์มรรค ๕ อย่าง อินทรียธรรม ๑๖ ประการ และพลธรรม ๕ อย่าง รวมถึงรายละเอียดเกี่ยวกับสติปัฏฐาน ๔ ประการ อาหารทางธรรม ๔
อภิธัมมัตถสังคหบาลี - โทมนัสสิทรีย์และอธิปติ
312
อภิธัมมัตถสังคหบาลี - โทมนัสสิทรีย์และอธิปติ
… หน้าที่ 312 โทมนัสสิทรีย์ ๑ อุเปกขินทรีย์ ๑ สัทธินทรีย์ ๑ วิริยินทรีย์ ๑ สตินทรีย์ ๑ สมาธินทรีย์ ๑ ปัญญินทรีย์ ๑ อนัญญตัญญัสสามีติน ทรีย์ ๑ อัญญินทรีย์ ๑ อัญญาตาวินทรีย์ ๑ ฯ พละ ๕ คือ สัทธาพละ ๑ วิริยพล ๑ สติพล…
บทความนี้กล่าวถึงโทมนัสสิทรีย์และพละ ๕ ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยระบุถึงอิทธิพลของอินทรีย์ต่าง ๆ ที่มีต่อการเกิดญาณและชีวิต แต่ละองค์ของอินทรีย์มีบทบาทสำคัญต่อการฝึกจิตและการเข้าถึงอรหัตผล และสามารถแยก
สติและอินทรีย์ 5 ในการบรรลุธรรม
179
สติและอินทรีย์ 5 ในการบรรลุธรรม
…ัสถึงอานิสงส์ของการเจริญอินทรีย์ไว้ว่า “ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อินทรีย์ 5 เหล่านี้ คือ สัทธินทรีย์ ฯลฯ ปัญญินทรีย์ อินทรีย์ 5 1 วิตถารสูตร, อังคุตตนิกาย จตุกนิบาท, มก. เล่มที่ 35 ข้อ 162 หน้า 386. บ ท ที่ 8 อิ น ท …
เนื้อหานี้สำรวจบทบาทของสติที่สำคัญในชีวิตประจำวันและการปฏิบัติธรรม สติทำหน้าที่ทำให้จิตใจสงบและไม่ตกไปสู่อุทธัจจะ โดยมีอินทรีย์ 5 เป็นตัวกำหนดการบรรลุธรรม พระพุทธเจ้าตรัสเกี่ยวกับปฏิปทาที่มีผลลัพธ์แตก
การปรับอินทรีย์ให้เสมอกัน
177
การปรับอินทรีย์ให้เสมอกัน
…์ สิ่งใดเป็น สมาธินทรีย์ สิ่งนั้นเป็นสมาธิพละ สิ่งใดเป็นสมาธิพละ สิ่งนั้นเป็นสมาธินทรีย์ สิ่งใดเป็น ปัญญินทรีย์ สิ่งนั้นเป็นปัญญาพละ สิ่งใดเป็นปัญญาพละ สิ่งนั้นเป็นปัญญินทรีย์ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เปรียบเหมือนแม่…
ในพระไตรปิฎกกล่าวถึงการปรับอินทรีย์ให้เสมอกัน ซึ่งมีผลต่อการบรรลุธรรม การสร้างความสมดุลในอินทรีย์ที่สำคัญ เช่น สัทธินทรีย์และวิริยินทรีย์ เพื่อให้กันและกันช่วยเสริมสร้างในการบรรลุธรรม การอธิบายด้วยเปร
ตารางสรุปอินทรีย์
171
ตารางสรุปอินทรีย์
…ยร นามปรมัตถ์ สติ-โสภณจิต 91 ความระลึกได้ นามปามิสต์ เอกัคคตา-จิต 72 ตั้งมั่นแน่วแน่ นามปรมัตถ์ 19. ปัญญินทรีย์ การรู้ตามความเป็นจริง ปัญญา-ญาณสัมปยุตตจิต โตรลักษณ์ นามปรมัตถ์ 20. อนัญญตัญญัส- การรู้แจ้งอริยสัจ …
ตารางสรุปอินทรีย์ 22 ประการที่เกี่ยวกับการรับรู้และอารมณ์ของมนุษย์ เริ่มจากการเห็น (จักขุนทรีย์) และการได้ยิน (โสตินทรีย์) ไปจนถึงความสุขและความทุกข์ทั้งทางกายและใจ และการรู้แจ้งในอริยสัจ 4 อินทรีย์แต
สัมมาทิฏฐิและวิปัสสนาในพระพุทธศาสนา
169
สัมมาทิฏฐิและวิปัสสนาในพระพุทธศาสนา
10. สจจาภิสมย ได้ตรัสรู้อริยสัจ 4 11. • ปติฏฺฐาปน ยังใจให้เข้าถึงพระนิพพาน 19. ปัญญินทรีย์ มีหน้าที่คือ กิริยาที่รู้ชัด ความวิจัย ความเลือกสรร ฯลฯ ความไม่หลง ความวิจัยธรรม สัมมาทิฏฐิ ได้แก่ …
เนื้อหาเกี่ยวกับสัมมาทิฏฐิ 6 ประการในพระพุทธศาสนา ซึ่งเป็นหลักการสำคัญในการช่วยให้ปัญญาและการเข้าใจในธรรมชาติของการกระทำและผลรวมทั้งทำให้สามารถเข้าถึงความธรรมรู้แจ้งในพระนิพพาน โดยแต่ละประเภทมีรายละเอ
ปัญญินทรีย์และลักษณะของอินทรีย์
160
ปัญญินทรีย์และลักษณะของอินทรีย์
19. ปัญญินทรีย์ ความเป็นใหญ่ทางปัญญา มีหน้าที่รู้ไตรลักษณ์ ได้แก่ ปัญญาเจตสิก (โลกียะ ) เป็นนามธรรม 20. อัญญัติตัญญ…
บทความนี้สำรวจปัญญินทรีย์และลักษณะของอินทรีย์ โดยกล่าวถึงความเป็นใหญ่ของปัญญินทรีย์ในเรื่องต่างๆ เช่น การรู้ไตรลักษณ์, โสตาปั…
เอกังสพยากรณียปัญหาในพระพุทธศาสนา
275
เอกังสพยากรณียปัญหาในพระพุทธศาสนา
…ลนี้แก่กล้ายิ่งนัก ส่วนพระสารีบุตรกล่าวว่า ผมชอบใจทิฏฐิปัตตบุคคลซึ่งดียิ่งกว่าและประณีตกว่า เพราะว่าปัญญินทรีย์ (อินทรีย์คือปัญญา)ของบุคคลนี้แก่กล้ายิ่งนัก จากนั้นพระสารีบุตรได้กล่าวกับพระสวิฏฐะและพระมหาโกฏฐิตะว…
เอกังสพยากรณียปัญหาเป็นปัญหาที่ต้องตอบโดยนัยเดียว โดยเปรียบเทียบระหว่างบุคคล 3 จำพวกคือ สัทธาวิมุตตบุคคล กายสักขีบุคคล และทิฏฐิปัตตบุคคล ซึ่งแต่ละกลุ่มมีคุณสมบัติที่แตกต่างกันไป ในการตอบปัญหาดังกล่าว
ความเข้าใจในโลกุตรภูมิและอริยบุคคลในพระพุทธศาสนา
161
ความเข้าใจในโลกุตรภูมิและอริยบุคคลในพระพุทธศาสนา
…์ทั้ง 2 คือ เจโตวิมุตติอรหันต์ อาศัยสมาธินทรีย์เป็นตัวนำในการกำจัดราคะ ส่วนปัญญาวิมุตติอรหันต์ อาศัยปัญญินทรีย์ที่แก่กล้าเป็นตัวนำในการกำจัดอวิชชา สรุป นักศึกษาคงมีความเข้าใจในเรื่องของโลกุตรภูมิมากขึ้น ซึ่งเป็น…
บทความนี้อธิบายความแตกต่างระหว่างอินทรีย์แห่งการบรรลุธรรมสองประเภท คือ เจโตวิมุตติที่ใช้สมาธินำและปัญญาวิมุตติที่ใช้ปัญญานำ ทั้งสองประเภทนี้มีขั้นตอนในการกำจัดราคะและอวิชชาตามลำดับของพระอริยบุคคล 4 ปร
อุเบกขาและพละ 5
176
อุเบกขาและพละ 5
…นการปฏิบัติที่เป็นดั่งสะพานที่เชื่อมต่อนี้ก็ได้แก่ สัทธินทรีย์ วิริยินทรีย์ สตินทรีย์ สมาธินทรีย์และปัญญินทรีย์ ซึ่งอินทรีย์ทั้ง 5 ประการนี้ตรงกับหมวดธรรมที่เรียกว่า พละ 5 ซึ่ง ในที่นี้มีความหมายว่า ความไม่หวั่น…
เนื้อหานี้เป็นการอธิบายเกี่ยวกับอุเบกขาและพละ 5 ในการเสวยอารมณ์และความรู้สึกของสัตว์ทั้งหลาย โดยเน้นถึงความสำคัญของผัสสะที่มีบทบาทในการเกิดเวทนาในใจและการพัฒนาจิตใจจากอินทรีย์ของปุถุชนสู่พระอริยเจ้า ธ
การพิจารณาอินทรีย์และดวงธรรมเพื่อการบรรลุธรรม
249
การพิจารณาอินทรีย์และดวงธรรมเพื่อการบรรลุธรรม
…หัตตผล ทั้ง 3 ดวงนี้ มีลักษณะสัณฐานกลม ขาวใสสะอาดบริสุทธิ์ และมีรัศมีสุกสว่างยิ่งกว่า ซ้อนอยู่ชั้นในปัญญินทรีย์เข้าไปตามลำดับชั้นของอินทรีย์ 3 ดวงสุดท้าย (โลกุตตระ) พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงพิจารณาดูอินทรีย์ 5 เห็น…
เนื้อหานี้กล่าวถึงการพิจารณาอินทรีย์และดวงธรรมทั้ง 5 ซึ่งมีผลต่อความสามารถในการบรรลุธรรมของบุคคลในพระพุทธศาสนา หากดวงธรรมทั้ง 5 มีขนาดเท่ากันแสดงว่าบุคคลนั้นมีอินทรีย์แก่พอที่จะบรรลุธรรมได้ ซึ่งการเติ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 331
331
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 331
…ินทรีย์คือเวทนา ๕ เข้าในฐานเดียวกัน โดย เป็นเวทนาเหมือนกัน, และเพราะรวมอินทรีย์ที่เป็นโลกุตระ ๓ กับ ปัญญินทรีย์เข้าในฐานเดียวกัน โดยเป็นญาณเหมือนกัน, และเพราะ แยกรูปชีวิตนทรีย์ และอรูปชีวิตนทรีย์ไว้เป็นอย่าง ๆ ๆ…
ในบทนี้มีการอธิบายถึงอธิบดีและความสัมพันธ์ของธรรมทั้งหลาย การยกอธิปติปัจจัยและความสำคัญของเหตุปัจจัยต่างๆที่สัมพันธ์ในพระพุทธศาสนา มีการจัดแบ่งประเภทขององค์ฌาน, องค์มรรค, และอินทรียธรรม พร้อมทั้งกล่าว
การสรุปธรรมในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
327
การสรุปธรรมในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
เพื่อความแจ่มแจ้ง ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 327 ก็การถือเอาปัญญินทรีย์ในที่นี้ เพื่อความแจ่มแจ้มแห่งการสรุปธรรม ฯ การถือเอาอินทรีย์มีอนัญญตัญสสามีตินทรีย์เป็นต้น เพื่อควา…
…ตและความเกี่ยวข้องของอินทรีย์ ๓ อย่างที่มีผลต่อการกำหนดสถานะของสัตว์ตามพุทธศาสนา สรุปได้ว่าการถือเอาปัญญินทรีย์และอินทรีย์ต่างๆ มีความยิ่งใหญ่ในการดำเนินชีวิตทางธรรมและการหลุดพ้นจากเวทนาเพื่อเข้าสู่ความบริสุทธิ์…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี
71
อภิธัมมัตถสังคหบาลี
…มันตะ ๑ สัมมาอาชีวะ ๑ ชื่อว่าวิรัติ ฯ 0 9 ส่วน กรุณา มุทิตา ชื่อว่าอัปปมัญญาฯ เจตสิกเหล่านี้ รวมกับ ปัญญินทรีย์เป็น ๒๕ อย่าง แม้โดยประการทั้งหมด บัณฑิตพึงทราบว่า โสภณะ ฉะนี้แล ฯ ด้วยถ่อยคำเพียงเท่านี้ [สังคหคาถา…
…ิตปาคุญญตา รวมถึงการประมวลผลเจตสิกที่มีผลต่อจิต บทวิเคราะห์ในเนื้อหาที่จะกล่าวถึงเจตสิก และการรวมกับปัญญินทรีย์ในด้านต่างๆ จะให้ความรู้แก่บัณฑิตและผู้สนใจในธรรม.