อภิธัมมัตถสังคหบาลี - โทมนัสสิทรีย์และอธิปติ อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา หน้า 312
หน้าที่ 312 / 442

สรุปเนื้อหา

บทความนี้กล่าวถึงโทมนัสสิทรีย์และพละ ๕ ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยระบุถึงอิทธิพลของอินทรีย์ต่าง ๆ ที่มีต่อการเกิดญาณและชีวิต แต่ละองค์ของอินทรีย์มีบทบาทสำคัญต่อการฝึกจิตและการเข้าถึงอรหัตผล และสามารถแยกแยะเป็นรูปและอรูปชีวิตนทรีย์ได้ เช่น โสดาปัตติมรรคญาณ เรียกว่า อนัญญูตัญญัสสามีตินทรีย์ และอัญญาทรนทรีย์ นอกจากนี้ ยังได้เสนอความสำคัญของอธิปติและอาหารที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตทางจิตวิญญาณ โดยรวมแล้วเป็นการนำเสนอแนวคิดที่มีคุณค่าต่อการปฏิบัติธรรมในชีวิตประจำวัน

หัวข้อประเด็น

-อินทรีย์
-พละ
-อภิธัมมัตถสังคหบาลี
-ชีวิตนทรีย์
-จิตวิญญาณ

ข้อความต้นฉบับในหน้า

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 312 โทมนัสสิทรีย์ ๑ อุเปกขินทรีย์ ๑ สัทธินทรีย์ ๑ วิริยินทรีย์ ๑ สตินทรีย์ ๑ สมาธินทรีย์ ๑ ปัญญินทรีย์ ๑ อนัญญตัญญัสสามีติน ทรีย์ ๑ อัญญินทรีย์ ๑ อัญญาตาวินทรีย์ ๑ ฯ พละ ๕ คือ สัทธาพละ ๑ วิริยพล ๑ สติพละ ๑ สมาธิพละ ๑ ปัญญาพละ ๑ หิริพละ ๑ โอตตัปปพละ ๑ อหิริกพละ ๑ อโนต ตัปปพละ ๑ ฯ อธิปติ ๔ คือ ฉันทาธิปติ วิริยาธิปติ วิมังสาธิต ๑ ด ๑ จิตตาธิปติ ๑ อาหาร ๔ คือ กวฬิงการาหารที่ ๑ ผัสสาหารที่ ๒ มโนสัญ เจตนาหารที่ ๓ , วิญญาณหารที่ ๔ ฯ ก็ในมิสสกสังคหะนี้ บรรดาอินทรีย์ทั้งหลาย โสดาปัตติมรรคญาณ ท่านเรียกว่า อนัญญูตัญญัสสามีตินทรีย์ อรหัตตผลญาณ เท่าเรียกว่า อัญญาตาวินทรีย์ ญาณ ๖ ในท่ามกลาง ท่านเรียกว่า อัญญินทรีย์ฯ ส่วนชีวิตทรีย์ มี ๒ อย่าง ด้วยสามารถแห่งรูปและอรูป (รูปชีวิตนทรีย์และอรูปชีวิตนทรีย์) ฯ องค์ฌานไม่ได้ในปัญจวิญญาณ พละไม่ได้ในจำพวกอวิริยะ องค์มรรคไม่ได้ในจำพวกอเหตุกะ ฯ อนึ่ง เอกัคคตาในจิตที่สัมปยุตด้วยวิจิกิจฉา ไม่ถึงความเป็นมรรค อินทรีย์และ พละ ฯ เฉพาะในทวิเหตุกชวนะและติเหตุกชวนะ มีได้เพียงอธิบดี อย่างเดียว ตามสมควรแก่การสมภพ ฉะนี้และ ฯ [สังคหคาถา] มิสสกสังคหะ ซึ่งเคล้าคละไปด้วยกุศลธรรม เป็นต้น ท่านกล่าวไว้ ๓ อย่าง คือ โดยวัตถุ
แสดงความคิดเห็นเป็นคนแรก
Login เพื่อแสดงความคิดเห็น

หนังสือที่เกี่ยวข้อง

Load More