อภิ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 101 / 354

…น อิธ อสฺสุตวา ปุถุชฺชโน ฯเปฯ สปปุริสธมฺเม อวินีโต รูป อตฺตโต สมนุปสฺสติ ฯเปฯ ๑. อภ. ส. ๓๔/๓๐๖ - ๒. อภิ., ส. ๓๔/๓๐๓

บทนี้มีการอธิบายเกี่ยวกับกามุปาทานซึ่งรวมถึงการเข้าใจธาตุที่ทำให้เกิดความทุกข์ การระบุถึงรูปแบบต่างๆ ของกามุปาทาน เช่น กามฉินโท และการทยอยศึกษาทางการปฏิบัติซึ่งนำไปสู่การเข้าถึงความบริสุทธิ์ในจิตใจ. น

…าปี กงขา ปรียติเยว ฯ ทวาสฏฐี ทิฏฐิคตานิ วิกฺขมฺภนฺติฯ เอว์ นานานเยหิ นามรูปสฺส ปจฺจยปริคคหเณน ที่สุ อภิธาตุ กงข์ วิตริตวา จิต ญาณ์ กงขาวิตรณวิสุทธิติ เวทิตพฺพฯ ธมฺมฏฺฐิติญาณนฺติปิ ยถาภูตญาณนฺติปี สมมาทสฺ…

เนื้อหานี้เน้นเรื่องวิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณ์วิเสสสฺว ที่ได้พูดถึงความสัมพันธ์ระหว่างอาการต่างๆ และการเข้าใจธรรมจากมุมมองของวิทยาการและความรู้ต่างๆ โดยเฉพาะการพิจารณาถึงนามรูปและพลังของจิตใจในการดำรงชี

…าเปตีติ เอว จิตสุโส วา ปญฺจ วา ปวตฺติโย มภูติ ฯ อาหารปัจจยอุตุสมุฎฐาน นาม อาหารสมุฏฐานา เตโชธาตุ ๑. อภิ. ป. ๔๐/๔ ฯ

เนื้อหาเกี่ยวกับวิสุทธิมคฺคสฺส ซึ่งสำรวจถึงอาการและปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับอาหารในทางพุทธศาสนา โดยเน้นโครงสร้างและประเภทของอาหาร เช่น อาหารสมุฏฐาน อาหารปัจจัย และรายละเอียดอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง อาหารมีบท

…พพาน อารมณ์ กตวา ปวตฺโต อปฺปณิหิโต สุญญตากาเรน นิพพาน อารมณ์ กตวา ปวตฺโต สุญฺญโตติ เวทิตพฺโพ ฯ ย ปน อภิธมฺเม ยสฺมึ สมเย โลกุตตร์ ฌานํ ภาเวติ นิยยานิก อปจยคามี ทิฏฐิคตาน ปหานาย ปฐมาย ภูมิยา ปตฺติยา วิวิจฺ…

เนื้อหานี้สำรวจหลักการเกี่ยวกับวิสุทธิมคฺคซึ่งเกี่ยวข้องกับการเข้าถึงและการปรับตัวเพื่อลงสู่ความวิเวกและการวิโมกข์จากกิเลส. อนิมิตตาวิโมกข์เป็นหนึ่งในวิธีการที่ช่วยให้ผู้ปฏิบัติอยู่ในโลกุตรฌานที่เป็นช

…ตาปัตติมคฺโค สกทาคามิมคโค อนาคามิมคโค อรหตุตมคโคติ อิเมสุ ปน จตุสุ มคเคสุ ญาณ ๑. ขุ. ป. ๓๑/๒๕๓ - ๒. อภิ, ป. ๔๐/๑๓๓ ฯ ๓. อนุโลมโคตรโวทาน- สงฺขาเตหิ ตีหิ นาเมหีติ ฎีกาฯ ๔. ม. ม. ๑๒/๒๕๑

เนื้อหาเกี่ยวกับการพิจารณาญาณทสฺสนวิสุทฺธินิทเทโส โดยยกตัวอย่างปฏิปทาญาณทัสสนวิสุทธิ์และการวิเคราะห์จุดมุ่งหมายของการปฏิบัติซึ่งรวมถึงการสำรวจมรรคทั้งสี่อย่างละเอียด รวมถึงแนวทางและเทคนิคในการทำวิปัสส

…ทธภู องุ่นราวๆตก อุปปชชติ โคตรภูญาณ์ ย์ สนุธาย วุตต์ ก พหิทธาวุฎฐานวิวภูฏาน ปญญา โคตรภูญาณ์ อุปปาท์ อภิ ภัยยตีติ โคตรภู ปวตฺติ ฯเปฯ อุปายาส์ อภิภัยที่ติ โคตรภู พหิทธา สงฺขารนิมิตต์ อภิภุยยตีติ โคตรภู อนุ…

เนื้อหานี้พูดถึงวิสุทธิมคฺคในบริบทของการบรรลุญาณทสฺสนวิสุทฺธิ โดยอธิบายถึงมุมมองและความสำคัญของการพัฒนาจิตใจเพื่อให้อยู่ในภาวะนิพพาน รวมทั้งความสัมพันธ์ระหว่างนิมิตต์และปฏิจจสมุปบาทในการเข้าใจแง่มุมที

…ิ ฉนฺทสมาธิตอาทิวจนโต ฉนฺทาทิอธิปติวเสน ปฏิลทฺธธมฺมาปิ โหนฺติ ฯ อสฺสุทฺธิยโกสชฺช ปมาทวิกเขปสมโมหานํ อภิภวนโต อภิภวนสงขาเตน อธิปติยภูเจน อินฺทฺริย์ อสฺสุทฺธิยาทีหิ จ อนภิภวนียโต อกมปิยฎเจน พลฯ ตทุภยมฺปิ ส…

เนื้อหาเกี่ยวกับการเข้าถึงญาณทัศนะที่เป็นพื้นฐานของวิสุทธิมคฺค ซึ่งกล่าวถึงการปฏิบัติในการพัฒนาปัญญาและความเข้าใจที่ถูกต้องจากการฝึกฝนโดยมุ่งหวังให้บรรลุถึงการเกิดพระมหาบุรุษ การวิเคราะห์การเข้าถึงญาณ

…สัญญาวิปลุลาโส จิตตวิปลุลาโส ทิฏฐิวิปลุลาโสติ อิเม ตโย ๆ คณฺฐาติ นามกายสฺส เจว รูปกายสฺส จ คุณจนโต" อภิชฌาทโย จตุตาโร ฯ ตถา หิ เต อภิชฌา กายคุณโจ พยาปาโท กายคุณโจ สีลพฺพตปรามาโส กายคุณโจ อิทสัจจาภินิเวโส…

เนื้อหานี้พูดถึงอาการของมิจฉาทิฐิและประเด็นเกี่ยวกับการจัดการกับอารมณ์ที่ไม่ดีในลักษณะต่างๆ ในการฝึกจิต โดยครอบคลุมแนวคิดที่สำคัญในวิสุทธิมรรค การตระหนักถึงความทุกข์และการปฏิบัติธรรมเพื่อการหลุดพ้นจาก

…วุฏฐหนฺตสฺส เนวสัญญานา สญฺญายตนกุสล์ ผลสมาปตฺติยา อนนุตรปจฺจเยน ปจฺจโยติ ฯ อิท ๑. ขุ. ป.๓๑/๑๔๓ - ๒. อภิ, ป. ๔๐/๑๖๓

บทความนี้สรุปเกี่ยวกับวิสุทธิมคฺคและปกรณ์วิเสสสฺว โดยเน้นถึงการวิเคราะห์ความสำคัญของสมาธิและญาณในระดับต่างๆ ในบริบทของการปฏิบัติธรรมในพระพุทธศาสนา เช่น อาจจุดมุ่งหมายของการเข้าถึงนิพพาน และอธิบายถึงขั

…ถโร ต์ ปพพาเชตวา อุปสมฺปาเทตวา เตปิฏกํ พุทฺธวจนํ อุคฺคณฺหาเปส ฯ โส พุทธโฆโสติ โลเก ปากโฏ อโหสิ ฯ ๑. อภิ.ย. ๒๕/๑

… ๆ ที่ผู้ปฏิบัติต้องเผชิญ ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความซับซ้อนของจิตและการปฏิบัติในเส้นทางจิตวิญญาณ ผ่านการอภิปรายของพระอรหันต์และพราหมณ์.

…าณาติบาตเป็นต้น ชื่อว่าเจตนา ศีล ธรรมคือ อนภิชฌา อพยาบาท และสัมมาทิฏฐิ ที่ตรัสไว้ โดยนัยว่า "ภิกษุละอภิชฌา มีใจปราศจากอภิชฌาอยู่" ดังนี้เป็นต้น ชื่อว่าเจตสิกศีล. [ สังวร ๕ ] ในข้อว่า "สังวรก็เป็นศีล" นี้…

บทนี้กล่าวถึงเจตนาของบุคคลผู้เว้นจากโทษ อาทิ ปาณาติบาต ซึ่งเป็นเจตนาศีลและเจตสิกศีล พร้อมนำเสนอสังวร ๕ ประการ เช่น ปาฏิโมกข์สังวร และสติสังวร โดยยกตัวอย่างการปฏิบัติและหลักธรรมในบริบทของกฎเกณฑ์ปฏิบัติ

…นี้ ศีลเป็น ๒ อย่าง โดยเป็นจาริตศีลและวาริตศีล [ ทุกะที่ ๒ ] วินิจฉัยในทุกะที่ ๒ มรรยาทอย่างสูง ชื่ออภิสมาจาร อภิ สมาจารนั่นแล เรียกว่าอภิสมาจาร ชื่ออภิสมาจาริกะ อีกอย่างหนึ่ง สิกขาบทที่ทรง บัญญัติปรารภอ…

…ลที่สำเร็จด้วยศรัทธาและวิริยะ กับ วาริตศีลที่สำเร็จด้วยศรัทธาเพียงอย่างเดียว นอกจากนี้ยังมีการพูดถึงอภิสมาจารและอาทิพรหมจริยก ซึ่งทำให้เราเข้าใจถึงกรอบการประพฤติปฏิบัติในมรรคที่นำไปสู่การบรรลุธรรมชั้นสูง…

…นั้น อนาจาระทางกายเป็นไฉน ? ภิกษุลางรูป Q. อิสวาตปฏิวาตาน มหาฎีกาแก้ว่า ตระกูลเช่นนั้น ย่อมมีพวกฤษคือภิกษุภิกษุณีเข้าออกกัน อยู่เสมอ จึงมีลมจีวรและลมสรีระที่เกิดแต่การกู้แขนเหยียดแขนเป็นต้น ของท่านพวกฤษี…

…งพระพุทธศาสนา โดยชี้ให้เห็นความสำคัญของการเข้าถึงธรรมและการปฏิบัติที่ถูกต้องเพื่อให้เกิดความเกษม การอภิปรายเกี่ยวกับอนาจาระทั้งทางกายและทางวาจายังถูกนำเสนอ โดยเฉพาะการบรรยายถึงกลิ่นอายของพระฤษี การสังเกต…

…ในที่โน้นมาในที่นี้ การใฝ่หา เสาะหา แสวงหา อามิสด้วยอามิสเห็นปานนี้ นี้เรียกว่า "การหาลาภด้วยลาภ" * อภิ, วิ. ๒๕/๔๗๕, บาปธรรม ๕ ประการ คือ กุหนา ลปนา เนมิตติกตา นิปเปสิกตา ลาเภน ลาภ นิชิลีสนตา มีจุดประสงค…

ในวิสุทธิมรรคซึ่งสำรวจการกระทำของภิกษุที่เห็นแก่ลาภและความสรรเสริญ มีการพูดถึงความปรารถนาลามกที่นำไปสู่การบีบบังคับและการหาลาภด้วยลาภ โดยการด่า การข่มขู่ และการพูดให้เขาเกรงใจเป็นต้น การกระทำเหล่านี้เ

…่ ๖] ถ้าภิกษุทำฉันทะให้เป็นใหญ่ ได้สมาธิ ได้ความที่จิตมีอารมณ์ คือว่าเข้าถึงทุติยฌาน ปัญจกนัย ด. ๒. อภิ, วิ. ๔๑๕

เนื้อหาในวิสุทธิมรรคนี้ชี้แจงเกี่ยวกับวิธีการพัฒนาสมาธิและปัญญาในระดับต่างๆ โดยมีการแบ่งประเภทของสมาธิออกเป็น ๔ ประเภท ตามภูมิและลักษณะการทรงตัว เช่น กามาวจรสมาธิ และรูปาวจรจิต ทำให้ผู้อ่านเข้าใจถึงคว

…ภาคิยธรรม (ธรรมอันเป็นไป ทางฝ่ายวิเศษขึ้น ) ชื่อว่าความผ่องแผ้ว ดังนี้ ในธรรม ๒ 1) ๑. อภ. ๒๕/๒๕๖ ๒. อภิ.วี ๓๕/๔๖๕

บทความนี้นำเสนอการแบ่งประเภทของสมาธิในวิสุทธิมรรค เช่น ฉันทสมาธิ, วิริยสมาธิ และจิตตสมาธิ พร้อมทั้งอธิบายถึงความเศร้าหมองและความผ่องแผ้วแห่งสมาธิ รวมทั้งแหล่งข้อมูลที่เกี่ยวข้องในวิภังค์เพื่อให้ผู้สนใ

…น ๔๐ ข้อใดข้อหนึ่ง ซึ่งอนุกูลแก่จริยาของตน ละวิหารอันไม่เหมาะสมแก่การเจริญสมาธิเสีย ๑. อภ.๓๕/๔๔๗ ๒. อภิ.วิ๓๕/๔๔๘

บทนี้สื่อถึงการเข้าใจและเจริญสมาธิตามหลักของวิสุทธิมรรค โดยการเชื่อมโยงสมาธิกับการเจริญปัญญา ทั้งยังอธิบายถึงลักษณะเฉพาะของสมาธิที่ถูกต้องและผลกระทบต่อการเจริญธรรมในระดับต่างๆ ของผู้ปฏิบัติ เพื่อให้ได

…กษณะของนามนามตัวนั้นให้วิเศษขึ้น มีอาการคล้ายกับคุณศัพท์ ทีเดียว เช่น "ราช" แปลว่า พระราชา เมื่อเอา อภิ มานำหน้า เข้า เป็น "อภิราช" แปลว่า พระราชยิ่ง คือแสดงลักษณะอาการ ของนามคือพระราชานั้นว่า พระองค์ทรง…

…ุปสัค ซึ่งเป็นคำที่นำหน้าหรือขยายความนามและกิริยาผ่านการอธิบายรูปแบบและความหมาย ตัวอย่างเช่น คำว่า 'อภิราช' ที่มีความหมายว่าพระราชายิ่ง หรือ 'อติกุมติ' ที่หมายถึงก้าวล่วงไป การศึกษานี้มุ่งเน้นให้ผู้เรียน…

ประโยค - อธิบายบาลีไวยากรณ์ นามและอัพยยศัพท์ - หน้าที่ 100 อุปสัคมี ๒๐ คือ อติ อธิ อนุ อป อปี อภิ อว หรือ โอ ลง อา อุ อุป ทุ นิ นิ ป ปฏิ ปรา ปริ วิ ส สุ ยิ่ง, เกิน, ล่วง ยิ่ง, ใหญ่, ทับ น้อย, ภายหล…

ในบทนี้จะมีการนำเสนอเกี่ยวกับคำอุปสัคในภาษาบาลี ซึ่งมีทั้งหมด 20 คำ เช่น อติ, อธิ, อนุ, อป และอื่นๆ ซึ่งคำเหล่านี้มีความหมายและการใช้งานที่แตกต่างกัน โดยอธิบายถึงวัตถุประสงค์และความหมายของแต่ละคำ โดยเ

…ในสัตว์อื่น ๆ ย่อมเกิดขึ้น (โดย) ทำตนให้เป็นพยานว่า "เราเป็นผู้รักสุขเกลียดทุกข์ และอยากเป็นอยู่ ๑. อภิ, วิ. ๒๕/๓๗๐ ๒, บุ, ป. ๓๑/๔๘๓

เนื้อหานี้กล่าวถึงการเจริญเมตตาที่ผู้คนควรมีต่อสัตว์ทั้งปวง โดยอธิบายความหมายและอาการของเมตตาที่เปิดเผยต่อกันและกัน รวมถึงการเจริญเมตตาในตนเองที่เชื่อมโยงกับความสุขและความเกษม. ในหลักพระพุทธศาสนาที่รา