หน้าหนังสือทั้งหมด

เจตสิก และ อภิธรรมในพระพุทธศาสนา
7
เจตสิก และ อภิธรรมในพระพุทธศาสนา
…เฉโท เอกุปปาทนิโรธา จ เอกาลมแนวตฺถุกา เจโตยุตตา ทวิปญฺญาส ธมฺมา เจตสิกามตา ฯ กก ๆ ผสฺโส เวทนา สญฺญา เจตนา เอกคุคตา ชีวิตินทรีย์ มนสิกาโร เจติ สตฺติเม เจตสิกา สพฺพจิตฺตสาธารณา นาม ฯ วิตกโก วิจาโร อธิโมกโข ว…
บทนี้เสนอความรู้เกี่ยวกับเจตสิกและอภิธรรมในพระพุทธศาสนา โดยแสดงรายละเอียดของเจตสิกประเภทต่าง ๆ รวมถึงธรรมที่เกี่ยวข้อง อภิธรรมตลอดจนลักษณะเจตสิกที่ส่งผลต่อจิตและการกระทำของบุคคล ให้ผู้เรียนเข้าใจความห
อภิธรรมและการวิเคราะห์จิต
43
อภิธรรมและการวิเคราะห์จิต
ประโยค - อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา สห อภิธรรมมภาวิภาวินีนาม อภิธมฺมตฺถสังคหฎีกา - หน้าที่ 42 สตฺตมปริจฺเฉโท หน้าที่ 43 สมมาอาชีโว สมฺมาวายาโม สมมาสติ สมมาสมาธิ จ ฯ เอตฺถ ปน จตุตาโร สติปัฏฐานาติ สมมาสติ เอ
…สมมติฐานการพัฒนาจิตใจในบริบทของการปฏิบัติทางธรรม เช่น สมมาอาชีโว และการพัฒนาสติปัฏฐาน ที่สำคัญ เช่น เจตนาและการถือดถือ ฯลฯ พร้อมกับการเสนอแนวทางในการทำความเข้าใจในองค์ประกอบของจิตที่มีอยู่ เช่น วิญญาณ, สัญ…
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา
78
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา
ประโยค - อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา สห อภิธรรมมภาวิภาวินีนาม อภิธมฺมตฺถสังคหฎีกา - หน้าที่ 77 อภิธมฺมตฺถวิภาวินี หน้าที่ 78 อุเปกขาสหคตานิ ฯ เตสญฺหิ จตุนนมปี วัตถุภูตานิ จกขวาที่นิ อุปาทา รูปาเนว ฯ ตถา อาร
…กิดสภาวะของความสุขและทุกข์ในชีวิต ยกตัวอย่างเช่น การมีอุเปกขาในสังคมเป็นสิ่งที่สำคัญในการพัฒนาจิตใจ เจตนารมณ์ในการศึกษาสามารถนำไปสู่การเข้าใจในธรรมชาติของชีวิต และสร้างความคิดที่ชัดเจนในเรื่องวิธีการดำเนิน…
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา
169
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา
… ต์ ปลปติ เอเตนาติ สมุยปูปลาโป ๆ ตตฺถ อภูตวัตถุ ภูตโต ปร์ วิญญาเปตุกามสุส ตถาวิญญาปนปโยคสมุฏฺฐาปิกา เจตนา มุสาวาโท ฯ โส ปรสฺส อตฺถเภทกโรว กมฺมปโก โหติ อิตโร กมุมเมว ฯ ปเรส์ เภทกามตาย อตฺตโน ปิยกามตาย วา ปร…
เนื้อหาในบทนี้พูดถึงอภิธมมโดยเฉพาะการแบ่งประเภทของเจตนาและวาจาซึ่งมีผลต่อกรรมที่เกิดขึ้น ทั้งยังแสดงให้เห็นถึงความสำคัญของการระมัดระวังในการสื่อสารและความท…
อภิธมฺมตฺถสังคหฎีกา
170
อภิธมฺมตฺถสังคหฎีกา
…ยาติ กายวจีวิญญฤดี วินาปิ ฯ ติ อสมุฎฐาเปตวาปีติ อตฺโถ ฯ วิญญาติสมุฎฐาปกจิตตสมปยุตตา เจตฺถ อภิชฌาทโย เจตนาปกข์กาว โหนฺติ ฯ โทสมูเลน ชายนตีติ สหชาตาทิปจฺจเยน โทสสงฺขาตมูเลน โทสมูลกจิตเตน วา ชายนฺติ น โลภมูลา…
บทรวมประเด็นเนื้อหาจากอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา ที่เสนอแนวคิดเกี่ยวกับวิญญาณและเจตนาที่มีผลต่อพฤติกรรมของบุคคล การวิเคราะห์แนวทางการเข้าใจความคิดด้านอภิธมฺมในวรรณกรรม เพื่อให้เห็นถึงคว…
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา - ความเข้าใจในทานศีลและภาวนา
171
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา - ความเข้าใจในทานศีลและภาวนา
…เณ ปน ติวิธกมุมทวาเรส จ เนส ปวตฺติโยชนา อฏฐกถาที่สุ อาคต นเยน คเหต พาฯ ที่ยุยติ เอเตนาติ ทาน ปริจจาคเจตนา ฯ เอว์ เสเสสุปิ ฯ สีลตีติ สีล ฯ สีลติ สมมา ทหติ จิตต์ เอเตนาติ สีล” ฯ กาย- วจีกมุมานิ สมมา ทหติ" สม…
เนื้อหาในเอกสารนี้พูดถึงการปฏิบัติของทาน ศีล และภาวนา พร้อมสอนให้เข้าใจถึงเจตนาและการสร้างกุศลในชีวิตประจำวัน โดยเน้นความสำคัญของการรักษาศีลและการทำความดีเพื่อความสำเร็จในชีวิต ทา…
การวิเคราะห์อภิธมฺมตฺถสงฺคห
175
การวิเคราะห์อภิธมฺมตฺถสงฺคห
…ติ ฯ อก สิยา อุปายคามินิโย ราโค โทโส โมโห ตเทกฎฐา กิเลสาติ เอว์ ทสฺสเนน ปหาต เพสุ วุตตตตา อุทธจสหคต เจตนาย ตตฺถ สงฺคโห สกกา กาตุนุติ ฯ ตนุน ตสฺส เอกนฺตโต ภาวนาย ปหาตพฺพภาเวเนว วุตตตตา ฯ วุตตเมนต์ กาเม ธมฺม…
ในเนื้อหานี้มีการนำเสนอการวิเคราะห์หลักการของอภิธมฺมตฺถสงฺคหและทบทวนเกี่ยวกับธัมมะแห่งปฐมมคฺเคที่บ่งชี้ถึงการปฏิบัติที่สามารถนำไปสู่การบรรลุนิพฺพาน รวมถึงการกำจัดอุปสรรคทั้งหลายที่จะทำให้เกิดความสงบลง
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา
268
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา
…ังกิญจิ อารมณ์ โหติ ฯ ตญฺหิ สวิสเย สพฺพญฺญุตญาณ คติกนฺติวุตต์ ฯ ยถากมโมปคญาณสฺส ปน กุสลากุสลสงฺขาตา เจตนา จตฺตาโรปิ วา ขนฺธา อารมฺมณนฺติ ทฏฐพพ์ ฯ โคจรเสน เภโท โคจรเภโท ฯ สมถกมฺมฏฺฐานนโยฯ อนิจจาทิวเสน วิวิธ…
เนื้อหาในหนังสือเล่มนี้สอนเกี่ยวกับอภิธรรมและคุณลักษณะต่าง ๆ ของจิต โดยเฉพาะการใช้วิปัสสนาในการศึกษาและฝึกฝนเกี่ยวกับอนิจจา การเข้าใจจิตและอารมณ์ต่าง ๆ รวมถึงการใช้อภิญญาในการปฏิบัติศาสนธรรม อธิบายถึง
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 62
62
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 62
…ปปธาน อิทธิบาท อินทรีย์ พละ โพชฌงค์ สัจจะ สมถวิปัสสนา ธรรมขันธ์ อายตนะ ธาตุ อาหาร ผัสสะ เวทนะ สัญญา เจตนา จิตและนาม ด้วยสามารถแห่งบุคคลผู้จะรู้ได้ โดยอาการนั้น ๆ เพราะฉะนั้น ใน ฐานะ ๒๐ คือ ตามอำนาจฌาน ๑๐ น…
ในหน้าที่ 62 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกาได้กล่าวถึงการแจกแจงนัยที่เกี่ยวข้องกับโสดาปัตติมรรค โดยมีการแสดงออกถึงประเภทนัยที่เป็นจำนวนมาก ตัวอย่างเช่น การแจกออกเป็นจำนวน ๑๐๐๐ นัย โดย
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - เจตสิกสังคหวิภาค
70
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - เจตสิกสังคหวิภาค
…ยวกัน บัณฑิตลงมติว่าเจตสิก ฯ คืออย่างไร ? คืออย่างนี้ เจตสิก ๓ เหล่านี้ คือ ผัสสะ ๑ เวทนา ๑ สัญญา ๑ เจตนา ๑ เอกัคคตา ๑ ชีวิตนทรีย์ ๑ มนสิการ ๑ ชื่อว่าสัพพจิตตสาธารณะ (มีทั่วไปแก่จิตทั้งปวง) เจตสิก 5 เหล่าน…
…ระกอบกับจิตและการเกิดดับในที่เดียวกัน โดยการจำแนกความหมายของเจตสิกประเภทต่างๆ เช่น ผัสสะ, เวทนา, และเจตนา รวมถึงการชนิดต่างๆ ของเจตสิกที่มีผลต่อการทำงานของจิต ปัจจุบันบทนี้ถูกแปลโดยพระอริยเมธีมานิต ถาวโร ป…
ธรรมชาติของเวทนา สัญญา และเจตนาในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
83
ธรรมชาติของเวทนา สัญญา และเจตนาในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
…ม่เกิดขึ้นอีก เพราะฉะนั้น จึงไม่มีความผิดอะไรในสัญญาที่รู้จำด้วย เครื่องหมายนี้ ฯ ธรรมชาติที่ชื่อว่าเจตนา เพราะอรรถว่า มุ่งหวัง คือจัดสรร ให้ธรรมที่สัมปยุตด้วยตนเป็นไปในอารมณ์ หรือถึงความขวนขวายใน การปรุงแ…
…การพูดถึงความสัมพันธ์ระหว่างเวทนากับการเสวยรสของอารมณ์ เช่น สุขเวทนา, สัญญาที่เป็นการรู้จำอารมณ์ และเจตนาที่มุ่งหวังในการจัดสรรสิ่งที่สัมปยุตด้วยตนในอารมณ์ต่าง ๆ ดังนั้น เวทนา, สัญญา และเจตนา ต่างมีลักษณะเ…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
93
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
… เพราะอรรถว่า เป็นเครื่องพูดชอบแห่ง บุคคล ได้แก่ความงดเว้นจากวจีทุจริตฯ สัมมาวาจานั้น มี ๔ อย่างคือ เจตนาเครื่องงดเว้นจากการพูดเท็จ ๑ เจตนาเครื่องงดเว้นจากการพูด ส่อเสียด ๑ เจตนาเครื่องงดเว้นจากการพูดคำหยา…
…ิดความสงบและความกระวนกระวาย แตกต่างกันในทางอภิธรรม ตามที่พระผู้มีพระภาคตรัสไว้ โดยมีการแบ่งประเภทของเจตนาในการงดเว้นจากการพูดที่ไม่ดี รวมถึงการระบุถึงธรรมที่ชื่อว่าโสภณสาธารณาเจตสิก ซึ่งเกิดขึ้นในโสภณจิตโด…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา
94
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา
…ีฎีกา - หน้าที่ 94 สุตตันตะและวนันตะเป็นต้นฉะนั้น ๆ การงานที่เป็นโดยชอบ ชื่อว่า สัมมากัมมันตะ ได้แก่เจตนาเครื่องงดเว้นจากกายทุจริตฯ การงดเว้นกาย ทุจริตนั้น มี ๓ อย่างคือ เจตนาเครื่องงดเว้นจากการทำชีวิตสัตว…
บทความนี้พูดถึงการทำงานที่ถูกต้องตามหลักธรรมของพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะการงดเว้นจากการกระทำที่ไม่ดี รวมถึงการงดเว้นจากการทำชีวิตสัตว์ การถือเอาสิ่งของที่ไม่ควรเอา และการประพฤติผิดในกาม นอกจากนี้ยังอธิบาย
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนี 214
214
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนี 214
…ะอรรถว่า เข้าไปเบียดเบียนฯ ที่ชื่อว่าอุปฆาตกะ เพราะอรรถว่า เข้าไปตัดรอนฯ บรรดากรรม ๔ อย่างเหล่านั้น เจตนาที่เป็นกุศล และอกุศล ที่ให้วิบากและกตัตตารูปเกิดขึ้น ในปฏิสนธิกาลและ ปวัติกาล ชื่อว่าชนกกรรมฯ กรรมที…
…สนอการวิเคราะห์กรรม ๔ ประเภท ได้แก่ ชนกกรรม อุปัตถัมภกกรรม อุปปีฬกกรรม และอุปฆาตกกรรม รวมถึงบทบาทของเจตนากุศลและอกุศล ที่ส่งผลต่อวิบากและสภาวะต่าง ๆ โดยเฉพาะในเรื่องของการเกิด การสนับสนุน และการตัดรอนเพื่อ…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
217
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…ได้มีแล้วแล ผลของกรรมนั้นไม่ได้มีแล้ว กำลัง มี หรือจักมี" ชื่อว่าอโหสิกรรมฯ ન บรรดากรรม ๔ เหล่านั้น เจตนาดวงแรก ถึงความเป็นเจตนา ที่มีกำลัง เพราะไม่ถูกกุศลากุศลที่เป็นข้าศึกครอบงำ และเพราะเป็น เจตนาที่ได้ร…
…ี่ออกผลในภพหน้าและในอัตภาพต่าง ๆ โดยนำเสนอการให้ผลของกรรมที่แตกต่างกัน ในการให้ผลตามเวลาที่กำหนด และเจตนาด้วย ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการกำหนดผลกรรมที่ได้รับในปัจจุบันและอนาคต เนื้อหาให้ความเข้าใจเกี่ยวกับการ…
เจตนาทางกรรมในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
218
เจตนาทางกรรมในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 218 "เจตนาดวงแรกนั้น ย่อมไม่ชื่อว่าเป็นตัวกรรม ที่เพ่งความขาดตอนแห่ง สันดานที่เป็นไปแล้ว และที่เพ่งความได้โอกา…
บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์เจตนาในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยแบ่งแยกความแตกต่างระหว่างเจตนาดวงแรกที่ไม่ได้ชื่อว่าเป็นตัวกรรมและเจตนาอุปป…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: ความสำคัญของการกระทำและศีลธรรมในพระพุทธศาสนา
220
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: ความสำคัญของการกระทำและศีลธรรมในพระพุทธศาสนา
…ีกา - หน้าที่ 220 เป็นต้นเหล่านั้น ชื่อว่าปาณะ โดยโวหาร ได้แก่สัตว์ โดยปรมัตถ์ ได้แก่ชีวิตินทรีย์ ฯ เจตนาคิดจะฆ่าของคนผู้มีความสำคัญในสัตว์มีชีวิต นั้นว่า สัตว์มีชีวิต ซึ่งยังความพากเพียรจะเข้าไปตัดรอนชีวิ…
เนื้อหานี้กล่าวถึงอภิธัมมัตถสังคหบาลีในเรื่องการแสดงให้เห็นถึงความสำคัญของเจตนาในการกระทำ อาทิ ปาณาติบาต ซึ่งหมายถึงการฆ่าสัตว์, อทินนาทาน ซึ่งหมายถึงการลักขโมย และกาเมสุมิจฉาจาร …
อภิธรรมและการสื่อสารที่มีประสิทธิภาพ
222
อภิธรรมและการสื่อสารที่มีประสิทธิภาพ
…นฯ ธรรมที่ชื่อว่าสัมผัปปลาปะ เพราะอรรถว่า เป็น เครื่องเจรจาคำเพ้อเจ้อนั้น ๆ บรรดามุสาวาทเป็นต้นนั้น เจตนาของ บุคคลผู้ประสงค์จะให้ผู้อื่นทราบเรื่องที่ไม่เป็นจริง โดยความเป็นเรื่อง จริง อันยังประโยคที่จะให้ผ…
บทความนี้กล่าวถึงการพูดและการสื่อสารในบริบทของอภิธรรม โดยเน้นอธิบายถึงคำพูดที่เป็นเหตุให้ความรักและความสามัคคีถูกทำลาย รวมถึงผลกระทบที่เกิดขึ้นจากคำพูดที่ไม่เป็นประโยชน์ต่อตนเองและผู้อื่น ตัวอย่างที่น
ความหมายและเจตนาของการทำบุญในพระพุทธศาสนา
227
ความหมายและเจตนาของการทำบุญในพระพุทธศาสนา
…ัมมเทสนา เพราะอรรถว่า เป็นเหตุแสดงธรรมฯ การทำความเห็น ให้ตรง ชื่อว่าทิฏฐิชุกรรม ฯ (อธิบายความหมายของเจตนาที่ชื่อว่าทานเป็นต้น] บรรดาบุญกิริยาวัตถุมีทานเป็นต้นนั้น เจตนาที่เป็นไปด้วยอำนาจ การสละวัตถุที่อยู่…
เนื้อหาเกี่ยวกับการทำบุญในพระพุทธศาสนา เน้นถึงความสำคัญของเจตนาในการทำทานและการรักษาศีล โดยพูดถึงความเชื่อมโยงระหว่างเจตนากับการบำเพ็ญศีลและการสละวัตถุที่มีไว้ เพื…
แนวคิดเกี่ยวกับการทำบุญและการฟังธรรมในพระพุทธศาสนา
228
แนวคิดเกี่ยวกับการทำบุญและการฟังธรรมในพระพุทธศาสนา
…ถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 228 วิธีแห่งการลุกรับและนำอาสนะมาให้ ชื่อว่าอปจายนะ (ความประพฤติ อ่อนน้อม)ฯ เจตนาที่ช่วยทำกิจนั้น ๆ ด้วยอัธยาศัยตามที่กล่าวแล้ว แก่ผู้เจริญด้วยวัยและคุณเหล่านั้นนั่นแลและแก่เหล่าชนผ…
การทำบุญและการฟังธรรมในพระพุทธศาสนานั้นมีความสำคัญอย่างยิ่ง โดยเฉพาะอย่างยิ่งการมีเจตนาที่ดีในการช่วยเหลือผู้อื่น เช่น การประพฤติอ่อนน้อม (อปจายนะ) การช่วยขวนขวาย (เวยยาวัจฉะ) และการให้ส่…