อภิธัมมัตถสังคหบาลี: ความสำคัญของการกระทำและศีลธรรมในพระพุทธศาสนา : หน้า 220/442

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 220 เป็นต้นเหล่านั้น ชื่อว่าปาณะ โดยโวหาร ได้แก่สัตว์ โดยปรมัตถ์ ได้แก่ชีวิตินทรีย์ ฯ เจตนาคิดจะฆ่าของคนผู้มีความสำคัญในสัตว์มีชีวิต นั้นว่า สัตว์มีชีวิต ซึ่งยังความพากเพียรจะเข้าไปตัดรอนชีวิตนทรีย์ให้ เกิดขึ้น ชื่อว่าปาณาติบาต ฯ เจตนาคิดจะลักของคนผู้มีความสำคัญใน ของ ๆ คนอื่นว่า เป็นของ ๆ คนอื่นอย่างนั้น ซึ่งยังความพยายาม ที่จะลักของนั้นให้เกิดขึ้น ชื่อว่าอทินนาทาน ฯ เจตนาคิดจะล่วงฐานะ ที่ไม่ควรถึง ด้วยอำนาจการเสพอสัทธรรม ซึ่งเป็นไปทางกายทวาร ชื่อว่ากาเมสุมิจฉาจาร ฯ อาจารย์ทั้งหลายกล่าวว่า "แม้การดื่มสุรา ท่านก็สงเคราะห์เข้าในบทว่า กาเมสุมิจฉาจารนี้เหมือนกัน" เพราะเป็น การประพฤติผิดในกาม กล่าวคือรส ฯ สองบทว่า กายวิญฺญตฺติสงฺขาเต กายทวาร ความว่า เพราะ ประพฤติเป็นส่วนมากในทวารแห่งกรรม กล่าวคือกายวิญญัติ เพราะให้ ผู้อื่นรู้ความประสงค์ด้วยกาย และตนเองก็รู้ได้ด้วยกาย คือเป็นวิการ แห่งกองที่ยิ่งด้วยวาโยธาตุ ซึ่งเกิดแต่จิตที่ให้เกิดความคิดจะก้าวไป ข้างหน้าเป็นต้น เป็นเหตุทำผลร่วมกันแก่การค้ำจุนเป็นต้น กล่าวคือ กายทวาร เพราะเป็นโจปนกาย และเพราะเป็นปากทางแห่งความ ન્ ๆ เท่า เป็นไปของกรรมทั้งหลาย ฯ จิตตุปบาทที่สหรคตด้วยกรรมนั้น นั้น ย่อมยังวิญญัตินั้นให้เกิดขึ้นได้ แม้โดยแท้ ถึงอย่างนั้น เมื่อ วิญญัตินั้นเป็นไปอยู่ กรรมที่ยังวิญญัตินั้นให้เกิด ก็มีชื่อว่ากายกรรม เป็นต้น (คือเรียกชื่อว่ากายกรรมเป็นต้น) เพราะฉะนั้น วิญญัตินั้น ท่านจึงได้เพื่อจะกล่าวโดยความเป็นปากทางแห่งความเป็นไปของกรรม