เอก : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 124 / 396

…กุกนฺติกฺขเณ วตฺถิติอาทิ ฯ สพฺพถา สพฺพากาเรน ยถารห์ นามรูปวเสน” วุตต์ ติวิธี สหชาติ ทุวิธ์ ปุเรชาติ เอกวิธี ปุจฉาชาตญฺจ ปจฺจยชาติ อาหาเร กวฬิกาโร อาหาโร รูปชีวิตินทรียนติ อย ปญฺจวิโธปิ อตฺถิปจฺจโย อวิคตป…

เนื้อหาในอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียากล่าวถึงการวิเคราะห์ปัจจัยต่างๆ ที่ส่งผลกระทบต่อชีวิต ยกตัวอย่างการอุปมาและการเชื่อมโยงกับรูปและนาม สอดคล้องกับอธิบายที่เกี่ยวข้องกับอุปทานและปัจจัยที่สร้างสรรค์ธรรมชาติ

ประโยค - อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา สห อภิธรรมมาตวิภาวินีนาม อภิธมฺมตฺถสังคหฎีกา - หน้าที่ 254 อฏฺฐมปริจเฉทวณฺณนา หน้าที่ 255 อาทิ วุตต์ ฯ เอตาย ปญฺญาเป็นตีติ รูปเวทนาติอาทินา ปกาเสนฺติ ฯ อุภินนฺติ วิชชมาน

เอกสารนี้สำรวจพิธีการและความคิดเกี่ยวกับอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา รวมไปถึงการวิเคราะห์แง่มุมทางปัญญาและวิญญ…

…โนทวาริกวีถิมปิ โสตวิญญาณวีถีคฺคหเณเนว สงฺคเหตุวา โสตวิญญาณวีถีชาติ วุตต์ ฯ ฆฏาทิสทฺทญฺหิ สุณนฺตสฺส เอกเมย์ สทท์ อารพภ ปจฺจุปฺปนฺนา- ตีตารมฺมณวเสน เทว เทว ชวนวารา พุทธิยา คริต นาม ปณฺณฤติภูติ" อกฺขราวลิม…

เนื้อหานี้พูดถึงอรรถธรรมและการวิภาวินี โดยกล่าวถึงการสร้างสรรค์ของโสตวิญญาณและการพัฒนาสภาวะทางจิต การศึกษาวิธีการภาวนาที่มีคุณภาพและความสำคัญของสภาวะจิตใจ นอกจากนี้ยังพิจารณาเกี่ยวกับการแบ่งประเภทของก

…นิมิตต์ ฯ ตปปฏิภาควณฺณาทุกสิณโทสรหิต นิมิตต์ อุป จารปุปนานมารมฺมณฑิตา ปฏิภาคนิมิตต์ ฯ ปฐวีเยว กสิณ์ เอกเทเส อจัตวา อนบุตรสุส ผลิตพฺพตาย สกลภูเฐนาติ ปฐวีกสิณ ฯ กสิณมณฑล ปฏิภาคนิมิตต์ ตทาลมพนญฺจ ฌาน ปฐวีกส…

เนื้อหานี้ครอบคลุมการศึกษาและวิเคราะห์อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา รวมไปถึงรายละเอียดด้านการภาวนาและการใช้เครื่องมือในการพัฒนาจิตใจ โดยอธิบายถึงขั้นตอนและวิธีการสอนที่สอดคล้องกันกับมโนธรรมและแนวทางการปฏิบัติ

…า หน้าที่ 261 ન สพฺพตฺถาปีติ จตฺตาฬิสกมฺมฏฺฐาเนส ฯ นตฺถิ อปฺปนา พุทธ คุณาทีน ปรมตฺถภาวโต อเนกวิธตตา เอกสสาปี คมภีรภาวโต จ พุทธานุสสติอาที่สุ ทสสุ กมฺมฏฺฐาเนส อปปนาวเสน สมาธิสส ปติฏฺฐาตุมสกุกุเณยยตฺตา ฯ อ…

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา อธิบายเรื่องการปฏิบัติสมาธิและผลที่เกี่ยวข้องกับอารมณ์ เช่น ความสบายใจและความปวดร้าว รวมถึงการพัฒนาอารมณ์ใหม่ๆ เพื่อนำไปสู่การเกิดผลดีในการปฏิบัติธรรม โดยนำเสนอวิ

…ฺจุปฺปนฺน- จิตตาลมพนํ กตฺวา นิรุชฺฌมานาย ติสมกาลเมว ปรสฺส จิตฺตมปิ นิรุชฺฌตีติ อาวชุชนชวนาน กาลวเสน เอการมุมณฑา น สิยา มคฺคผลวีถิโต อญฺญตฺถ จ ชวนาวชุชนาน กาญจิ นานารมณ์ตา น อธิปเปตาติ ฯ อฏฐกถายนฺตาว สนฺต…

เนื้อหานี้นำเสนอเกี่ยวกับอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียาและอภิธมฺมตฺถวิภาวินี โดยวิเคราะห์ความรู้เกี่ยวกับจิตและอารมณ์ตามหลักของพระพุทธศาสนา และการปฏิสัมพันธ์ระหว่างจิตและความรู้สึกในสถานการณ์ต่างๆ ที่มีผลต่อกา

…ิพฺพฤติลกขนมตฺตสฺส วิปริณามลกขนมตฺตสฺส จ ทสฺสเนน ขณ วเสน จาติ เอเกกสฺมึ ขนเธ ปจฺจยวเสน จตุธา ขณวเสน เอกธา จาติ ปญฺจธา อุทย์ ปัญจธา วยนฺติ ทสทสอุทยพพยทสฺสนาเสน สมปญฺญาสากาเรหิ อุทยพพยญาเณน อุทยพพย์ สมนุปส…

บทความนี้กล่าวถึงอภิธรรมและแนวทางการเรียนรู้การปฏิบัติผ่านวิปัสสนา เพื่อเข้าใจธรรมชาติของรูปและนาม พร้อมทั้งพูดถึงสมุทยาและนิโรธ การสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับอารมณ์ความรู้สึกและการศึกษาพื้นฐานของอนุปัสส

…อิทานิ อปปนาสงขาโต โลกุตตรมคโค อุปฺปชฺชิสฺสตีติ วตฺตพฺพกฺขเณ ฯ ยงกิญจิติ สงฺขารุเปกขาย คริเตสุ ตีสุ เอก ยังกิญจิ ฯ วิปสฺสนาย มาถกปปัตติยา สิขปัตตา อนุโลมญาณสหิตาย สานุโลมา ๆ สา เอว สงขาเรส อุทาสีนตฺตา สง…

เนื้อหานี้นำเสนอการศึกษาอภิธรรมที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติและการเข้าใจในธรรมชาติของสังขารและการปฏิบัติตามมรรค มีการพูดถึงญาณที่เกี่ยวข้องกับการหยั่งรู้และมุมมองทางธรรมะอย่างลึกซึ้ง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในก

…อรหโต ปน อวสฎฐกิเลสปัจจเวกขณ์ นตฺถิ สพฺพกิเลสาน ปฟินตฺตา ฯ ตสมา ติณณ์ เสกขาน ปณฺณรส อรหโต จตฺตารีติ เอกูนวีสติปัจจเวกขณ ญาณานิติ ทฏฺฐพฺพ ฯ ฉพพิสุทธิกุกเมนาติ สีลจิตตวิสุทธิวเสน มูลภูตาน ทวินน์ ทิฏฐิวิสุท…

บทนี้เป็นการอธิบายเกี่ยวกับอภิธรรมและแนวคิดทางปัญญา โดยใช้สำนวนทางพระพุทธศาสนาและอธิบายถึงความสำคัญของการพิจารณาในเรื่องต่าง ๆ เช่น ผลจิตตานี และโอกาสในการบรรลุนิพพาน โดยมีการพูดถึงการหยุดยั้งกิเลสและ

…และกิริยาจิต ๑๑ กามาวจรจิต จบบริบูรณ์ ฯ จิตทั้ง ๕ นี้ คือ ปฐมฌานกุศลจิต ประกอบด้วยวิตก วิจาร สุข และเอกัคคตา ๑ ทุติยฌานกุศลจิต ประกอบด้วยวิจาร ปีติ สุข และเอกัคคตา ๑ ตติยฌานกุศลจิต ประกอบด้วยสุขและเอกัคค…

…ุศลจิต, ปัญจฌานกุศลจิต และรูปาวจรกุศลจิตโดยแสดงให้เห็นถึงลักษณะต่างๆ เช่น วิตก, วิจาร, ปีติ, สุข และเอกัคตา รวมถึงอุเบกขาในแต่ละฌานที่มีความแตกต่างกันในการประกอบสร้างจิต.

…ลฯ สหิต เป็นต้นฯ [ปัญจกฌานจิต] ปฐมฌานกุศลจิต ประกอบด้วยธรรมเหล่านี้ คือ วิตก ๑ วิจาร ๑ ปีติ ๑ สุข ๑ เอกัคคตา ๑ จึงชื่อว่า วิตักกวิจารปีติสุเข กัคคตาสหิตะ ฯ บรรดาธรรมเหล่านั้น ธรรมที่ชื่อว่า วิตก เพราะอรร…

…น อกุศลจิตและกุศลจิต พร้อมรายละเอียดของปฐมฌานกุศลจิตที่ประกอบด้วยธรรมเช่น วิตก, วิจาร, ปีติ, สุข และเอกัคคตา บรรยายการประกอบด้วยองค์ฌาน และบรรยายอรรถต่างๆ ของวิตกและการตรึกในอารมณ์ให้เข้าใจในลักษณะที่ยกส…

…มณ์ วิจารย่อมตามผูกจิตไว้ในอารมณ์ ปีติกระทำความเอิบอิ่ม และสุขกระทำความเพิ่มพูนแก่จิตนั้น ในกาลนั้น เอกัคคตาอันความ ยกขึ้น ความตามผูก ความเอิบอิ่ม และความเพิ่มพูนเหล่านี้ส่งเสริม แล้วให้สัมปยุตธรรมเป็นไป…

…้นที่เกิดจากการเพ่งอารมณ์และการเผาธรรมที่เป็นข้าศึก เช่น วิตก วิจาร ปีติ และสุข รวมถึงการตั้งจิตเป็นเอกัคคตา โดยองค์ฌานทั้ง 5 มีบทบาทสำคัญในการสร้างสมดุลและความสงบของจิตในสภาวะต่างๆ การฝึกฝนเหล่านี้ช่วยใ…

…ณฑิตลงมติว่าเจตสิก ฯ คืออย่างไร ? คืออย่างนี้ เจตสิก ๓ เหล่านี้ คือ ผัสสะ ๑ เวทนา ๑ สัญญา ๑ เจตนา ๑ เอกัคคตา ๑ ชีวิตนทรีย์ ๑ มนสิการ ๑ ชื่อว่าสัพพจิตตสาธารณะ (มีทั่วไปแก่จิตทั้งปวง) เจตสิก 5 เหล่านี้ คือ…

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลี และการศึกษาเจตสิกที่มีการอธิบายถึงธรรม ๕๒ ประการที่ประกอบกับจิตและการเกิดดับในที่เดียวกัน โดยการจำแนกความหมายของเจตสิกประเภทต่างๆ เช่น ผัสสะ, เวทนา, และเจตนา รวมถึง

…ประโยคโดยอาการ ๒๖ และสังคหะ (ประมวล) โดยวิธี ๓๓ ประการ แห่งเจตสิกเหล่านั้นก่อน จึงปรารภคำขึ้นต้นว่า เอกุปปาท นิโรธา จ ดังนี้ฯ [ลักษณะเจตสิก] ธรรมเหล่าใด มีความเกิดและความดับในที่เดียวกันกับจิต ธรรม เหล่า…

…กษณะของเจตสิก โดยเริ่มตั้งแต่ลักษณะของเจตสิกที่มีความเกิดและความดับในที่เดียวกันกับจิต ซึ่งเรียกว่า เอกุปปาทนิโรธ ไปจนถึงการแสดงสัมประโยคและสังคหะที่เกี่ยวข้องด้วยอาการต่าง ๆ เพื่อสร้างความเข้าใจในธรรมชา…

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 95 นั้นก็คงเป็นไปโดยอาการนั้นนั่นเอง ฯ ธรรมชาติที่ชื่อว่ามุทิตา เพราะ อรรถว่า เป็นเครื่องแสดงความยินดีแห่งชน ฯ มุทิตานั้นมีการชื่นช สมบ

เอกสารนี้นำเสนอการวิเคราะห์ความหมายและคุณลักษณะของมุทิตาและปัญญา โดยมุทิตาถูกนิยามว่าเป็นการเฉลิมฉลองคว…

…การกำหนดให้สัตว์ ไปสู่อบายเป็นต้น โดยประการทั้งปวง ฯ ถามว่า เนื้อความนี้สำเร็จแล้วด้วยบทเดียวนี้ว่า เอกโต ดังนี้ มิใช่หรือ ฯ แก้ว่าที่ท่านกล่าวนั้นไม่ชอบ เพราะท่านอาจารย์ยังมิได้ แสดงความเป็นไปโดยอาการ ค…

บทความนี้นำเสนอความสำคัญของการวิรัติในมาตรฐานของอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา การพูดถึงการตัดทุจริตด้วยอำนาจของจิต โดยเฉพาะเมื่อเปรียบเทียบกับโลกุตตรจิตและโลกิยจิต การวิเคราะห์มีจุดมุ่

… બૈં เป็นต้น บัณฑิตพึงประกอบตามกระแสอรรถแห่งคำที่ข้าพเจ้ากล่าวแล้ว ในหนหลัง ตามสมควร ฯ ๑. นัย. องฺ. เอก. ๒๐/๑๕.

บทความนี้นำเสนอการสำรวจแนวคิดทางอภิธรรมเกี่ยวกับความแตกต่างระหว่างกุศลและอกุศลธรรม โดยเน้นการศึกษาผลกระทบของโยนิโสมนสิการและอโยนิโสมนสิการต่อความเกิดขึ้นและเจริญของกุศลธรรม นอกจากนี้ยังมีการอธิบายประเ

…นต้นแล้ว ก็เป็นเหมือนถูกตัด คือถูกรอนโดยรอบด้าน เพราะกามาวจรนั้นมี อานุภาพน้อยฯ ในบททั้งปวง มีบทว่า เอกวีสติ เป็นต้น จึงเห็นการ ประกอบความมีอวธารณะ โดยนัยมีอาทิว่า จิต ๖ ดวงมีในมหัคคตะ เท่านั้น ดังนี้ฯ […

ในบทนี้กล่าวถึงกามาวจรวิบากที่มีในอารมณ์เล็กน้อยและการสำรวจวัตถุสังคหะ ที่บ่งบอกว่า วัตถุเป็นที่อยู่อาศัยของจิตและเจตสิน องค์ประกอบของจิต ๖ ดวงในมหัคคตะถูกแสดงให้เห็นว่ามีอำนาจน้อยกว่าด้วย โดยเฉพาะการ

…กระทั่งเหลือ ๒ ขณะจิต ชื่อว่าอติปริตตะ ฯ ก็เพราะกระทำอธิบายอย่างนี้ ท่านอาจารย์ จึงกล่าวคำมีอาทิว่า เอกจิตตกขณาตีตานิ ดังนี้ ฯ อารมณ์ที่ปรากฏชัด ชื่อว่าวิภูตะ ที่ไม่ปรากฏชัด ชื่อว่าอวิภูตะ ન ન ન

บทเนื้อหาในอภิธัมมัตถสังคหบาลีนี้เกี่ยวกับความเป็นไปแห่งวิสัยปวัติ ซึ่งกล่าวถึงการทำงานของจิตในทวารต่างๆ ในการรับรู้และการติดต่อของอารมณ์ที่มีการสืบต่อกันในแต่ละขณะจิต นอกจากนี้ยังมีการแสดงถึงความแตกต

…โดยที่สุดอย่างต่ำ ก็สามารถมาสู่คลองได้แล ฯ พอที่ด้วยการ โต้แย้ง ฯ ขณะเหมือนขณะของจิตดวงเดียว ชื่อว่าเอกจิตตขณะ (ขณะจิตดวงเดียว) ฯ ขณะจิตดวงเดียวนั้น ล่วงเลยอารมณ์เหล่านี้ไป หรือว่าอารมณ์เหล่านี้ล่วงเลยขณ…

เนื้อหานี้กล่าวถึงลักษณะของความเกิดและความไม่เที่ยง รวมถึงอายุของจิตและรูปธรรมในอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา โดยอธิบายถึงความสัมพันธ์และปัจจัยที่ทำให้เกิดจิต โดยเฉพาะอย่างยิ่งเรื่องขณะ