หน้าหนังสือทั้งหมด

วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒
184
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒
…" ก่อน เทียว " หมายความว่า การละนั้นแลได้มีมาก่อนแล้ว มิใช่เพิ่งมามีใน ขณะแห่งจตุตถฌาน คำว่า " เพราะโสมนัสและโทมนัสดับหายไป " นั้น ความว่า เพราะธรรมทั้ง ๒ นี้ คือ เจตสิกสุข และเจตสิกสุขด้วย ดับหายไป ( ซึ่งก…
ประโยคนี้วิเคราะห์ความหมายและสำคัญของการละสุข ทุกข์ โสมนัส โทมนัส ในจตุตถฌานปาฐะ โดยยกตัวอย่างถึงการที่สิ่งเหล่านี้ละไปในอุปจารขณะที่แตกต่างกัน ซึ่งแสดงถึงควา…
การจัดหมวดหมู่ของอินทรีย์
173
การจัดหมวดหมู่ของอินทรีย์
… อินทรีย์ 3 ประกอบด้วย อิตถี ปุริส ชีวิต 3. หมวดที่เป็นเวทนา ได้แก่ อินทรีย์ 5 ประกอบด้วย สุข ทุกข์ โสมนัส โทมนัส 4. หมวดที่เป็นพละ ได้แก่ สัทธา วิริยะ สติ สมาธิ ปัญญา อุเบกขา 5. หมวดที่เป็นโลกุตตระ ได้แก่ …
… รูปร่าง และการสัมผัส. อินทรีย์ภาวะ 3 เกี่ยวข้องกับเพศ ชายหญิงและชีวิต. อินทรีย์เวทนา 5 มีสุข ทุกข์ โสมนัส โทมนัส. อินทรีย์พละในด้านของศรัทธา ความเพียร สติ สมาธิ และปัญญา รวมถึงอุเบกขา. ข้อความจากพระพุทธเจ้…
อภิธัมมัตถสังคหะ: การวิเคราะห์ธรรมและเวทนา
109
อภิธัมมัตถสังคหะ: การวิเคราะห์ธรรมและเวทนา
…น ในเวทนาสังคหะ มีเวทนา ๓ ก่อน สุข ๑ ทุกข์ ๑ อทุกขมสุข ๑ ฯ แต่โดยประเภทมี ๕ อย่าง คือ สุข ๑ ทุกข์ ๑ โสมนัส ๑ โทมนัส ๑ อุเบกขา ๑ ฯ ในเวทนาทั้ง ๕ นั้น จิตที่สหรคตด้วยสุข ได้แก่กายวิญญาณฝ่ายอกุศลวิบาก ๆ ส่วน จ…
…53 อย่าง โดยการจัดแยกธรรมเหล่านั้นตามเวทนา เหตุ กิจ และอารมณ์ รับรู้ถึงเวทนาทั้ง 5 ได้แก่ สุข ทุกข์ โสมนัส โทมนัส และอุเบกขา พร้อมอธิบายถึงจิตที่สัมพันธ์กับแต่ละประเภทของเวทนาเช่น จิตที่สหรคตด้วยสุขกับอาการ…
แนวทางการมีกรุณาและอธิษฐานะในพระราชธรรม
214
แนวทางการมีกรุณาและอธิษฐานะในพระราชธรรม
…บางประการเพื่อ ทรงพิจารณา พระธรรมส่วนชอบอันตั้งอยู่ในพระองค์ เป็นเครื่องเจริญพระราชกฤทัยด้วยพระปีติ โสมนัส จากการเสด็จพระราชดำเนินเยี่ยมราษฎร์อย่าง ต่อเนื่องทั่วทุกภูมิภาคของประเทศทำให้ สมเด็จบรมบพิตรพระราช…
เนื้อหาเกี่ยวกับความมุ่งมั่นในการมีกรุณาและการไม่เบียดเบียนในหลักพระราชธรรม ซึ่งชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการตั้งใจมุ่งมั่นเพื่อช่วยเหลือผู้อื่นและการปฏิบัติตามอวิหิงสา ซึ่งเป็นหลักการทางศาสนาและจริยธร
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 311
311
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 311
…อย่าง ฯ [มิสสกสังคหะ] ในมิสสกสังคหะ มีเหตุ 5 อย่าง คือ โลภะ ๑ อโลภะ ๑ อโทสะ ๑ อโมหะ ๑ โทสะ ๑ โมหะ ๑ โสมนัส ๑ องค์ฌาน ๓ คือ วิตก วิจาร ปีติ เอกัคคตา โทมนัส ๑ อุเบกขา ๑ ฯ ด องค์มรรค ๑๒ คือ สัมมาทิฏฐิ ๑ สัมมาส…
ในหน้า 311 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี ท่านเสนอแนวคิดต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับปาปสังคหะ (อกุศลสังคหะ) ซึ่งมีการกล่าวถึง 5 อย่าง ได้แก่ อาสวะ, โอฆะ, โยคะ, และคันถะ โดยมีรายละเอียดของวัตถุธรรมและแนวคิดต่างๆ รวม
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้า 121
121
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้า 121
…าะมีอย่างละ ๑๑ โดยต่างแห่งโลกิยะ และโลกุตตระ ฯ บทว่า เสสานิ คือที่เหลือจากจิตที่สหรคตด้วย สุข ทุกข์ โสมนัส และโทมนัส จากอกุศล 5 จากอเหตุกจิต ๑๔ จาก กามาวจร โสภณ ๑๒ เป็นไปในปัญจมฌาน ๒๓ ทั้งหมด จึงรวมจิตที่ ส…
เนื้อหานี้เน้นการวิเคราะห์อุเบกขาเป็นกลางซึ่งเกี่ยวข้องกับมหัคคตจิตและโลกุตตรจิต มาจากการสังเคราะห์โลภะและเหตุอันมีส่วนเกี่ยวโยง สิ่งเหล่านี้ถูกพิจารณาว่าเป็นรากเหง้าของการดำรงอยู่ของธรรม โดยใช้หลักกา
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
28
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 28 เพราะสัมปยุตธรรมมีโสมนัสเป็นต้นนั่นแล เป็นธรรมไม่ทั่วไป จริงอยู่ แม้เจริตกธรรมบางเหล่ามีผัสสะเป็นต้น ทั่วไปแก่จิตทุกดวง บางเ…
บทความนี้กล่าวถึงสัมปยุตธรรมที่มีโสมนัสเป็นต้น ซึ่งมีผลต่อจิตและอารมณ์ของสัตว์ ในการวิเคราะห์โสมนัสและอุเบกขาที่เกิดขึ้นในจิต โดยการตรวจสอบ…
วิสุทธิมคฺคสฺส: ความรู้เกี่ยวกับปกรณวิเสสสฺว
34
วิสุทธิมคฺคสฺส: ความรู้เกี่ยวกับปกรณวิเสสสฺว
ประโยค๘ - วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณวิเสสสฺว (ตติโย ภาโค) - หน้าที่ 34 วิสุทธิมคเค วเสน ติวิธา โหติ กุสลา อกุสลา อัพยากตา จ ฯ ตตฺถ กามาวจร โสมนสฺสุเปกขาญาณสังขารเภทโต อฏฺฐวิธฤติอาทินา นเยน วุฒิเตน กุศลวิ
… ของกุสลา อกุสลา และอัพยากตา โดยมีการแบ่งประเภทของวิญญาณออกเป็นหลายส่วน รวมถึงการวิเคราะห์สุข ทุกข์ โสมนัส และโทมนัส ที่เชื่อมโยงกับปัจจัยต่าง ๆ เช่น กุสลวิปาเกและอกุสลวิปาเก โดยมีการสำรวจถึงผลที่จะเกิดจากก…
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
326
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
ประโยค - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ทุติโย ภาโค) - หน้าที่ 325 จตุตถปริจเฉทตฺถโยชนา หน้า 325 โสมนสฺสสหคตาวาติ ฐปน ฯ จตุนน์ สมโห จตุกฺก ๆ สมเห กณ์ ทวิตต์ ฯ ปฐมาทีน ฌานาน จตุกก ฌานจตุกฺ
การศึกษาอภิธมฺมโดยเน้นการอธิบายที่มีการแบ่งประเภทต่าง ๆ เช่น โสมนัส, ผลของฌาน, การยกตัวอย่างการปฏิบัติในสภาพต่าง ๆ รวมทั้งการวิเคราะห์ความรู้สึกภายในและการแยกประเภทของ…
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
367
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
ประโยค - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถ โยชนา (ปฐโม ภาโค) - หน้าที่ 367 ปฐมปริจเฉทตฺถโยชนา หน้า 367 สมฺปชฺชนํ สมฺปนฺนภาโว สมฺปตฺติ เทยยธมฺมปฏิคคาหกาที่น สมฺปตฺติ เทยย...สมฺปตฺติ ฯ อญฺญ์ วา โสมน
เนื้อหาในเรื่องอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นี้ได้กล่าวถึงธรรมะและอธิบายแนวคิดต่าง ๆ เช่น โสมนัส ผลวิบาก และการตั้งอยู่ในธรรมเพื่อให้บรรลุถึงความเข้าใจในสัจธรรม วิธีการธำรงอยู่ในธรรมชาติและการใช้ช…
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
252
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
ประโยค - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ปฐโม ภาโค) - หน้าที่ 252 อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา หน้า 252 เอกุปปาทาทิภาว์ คตนฺติ อุเปกขาสหคตนฺติ อิท วิคคห์ สนุธาย วุตตนยเมวาติ วุตต์ ฯ วุตฺโต นโย ยสฺ
…วามเข้าใจการเกิดขึ้นและการดับไปของสภาวะจิตต่าง ๆ ตามหลักอภิธรรม โดยเฉพาะการพิจารณาสภาวะที่เรียกว่า 'โสมนัส' ที่แสดงถึงการมีความสุข ตั้งอยู่ในแนวคิดของการเป็นและการไม่เป็น รวมถึงการอ้างอิงถึงการนำเสนอทางธรรม…
อานิสงส์ถวายผ้าหนึ่งคู่
418
อานิสงส์ถวายผ้าหนึ่งคู่
…นว่า สมบัติที่เกิดขึ้นนี้เป็นเพราะบุญที่ได้ ถวายผ้าคู่ที่ละเอียดประณีตกับพระบรมศาสดา ก็เกิดความปีติ โสมนัส ปรารถนาที่จะลงมาถวายบังคม จึงนั่งบนคอช้างทิพย์ ลงมาจากสรวงสวรรค์มาเข้าเฝ้าถวายบังคมพระบรมศาสดา ครั้…
บทความนี้เล่าถึงอานิสงส์ของการถวายผ้าหนึ่งคู่กับพระบรมศาสดา โดยเฉพาะอย่างยิ่งผลบุญที่ทำให้เทพนารีผู้มีบุญได้รับสมบัติอันเลิศจากการถวาย. เทพนารีรู้สึกปีติและเพลิดเพลินกับสมบัติที่ได้รับ และการส่งลงมาจา
ธรรมะเพื่อประชาชน: การนิมนต์พระภิกษุ
168
ธรรมะเพื่อประชาชน: การนิมนต์พระภิกษุ
…ั้น ก็มีใจร่าเริงยินดีมาก จึงรีบให้พวกพ้อง บริวาร ช่วยกันตระเตรียมภัตตาหารในวันรุ่งขึ้นด้วยความปีติ โสมนัส ยามผู้มีบุญตั้งใจจะทําความดี แม้ท้าวสักกเทวราชก มิอาจจะอยู่นิ่งเฉยได้ทรงเรียกวิสสุกรรมเทพบุตรมา แล้…
เนื้อหาเกี่ยวกับการนิมนต์พระภิกษุของนางจุฬสุภัททา ผู้ที่วิตกเกี่ยวกับการมาของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าและการเตรียมความพร้อมในการให้ภัตตาหาร โดยมีท้าวเวสสวัณมหาราชเข้ามาแสดงการรับรอง ทำให้เธอรู้สึกมีความสุขแ
ธรรมะเพื่อประชาชน
238
ธรรมะเพื่อประชาชน
ธรรมะเพื่อประช นางยักษิณี ผู้ใคร่ในธรรม ๒๓๗ ผู้ไม่เกี่ยวข้องด้วยกาม ไม่คลุกคลีด้วยอกุศลธรรม โสมนัส อันยิ่งกว่าสุขก็เกิดขึ้น ความบันเทิงใจ ความปราโมทย์ใจก็ เกิดขึ้น ท่านผู้เจริญทั้งหลาย การบรรลุโอกาส…
เนื้อหาพูดถึงความสำคัญของการดำเนินชีวิตตามหลักธรรมคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า การพัฒนาจิตใจและการบรรลุธรรมชาติอันสูงส่ง เช่น ดอกบัวที่งอกงามจากโคลนตม สะท้อนให้เห็นว่าผู้ที่ปฏิบัติธรรมไม่จำเป็นต้องมีภู
แนวคิดเกี่ยวกับเจโตวิมุตติและฌานในพระพุทธศาสนา
188
แนวคิดเกี่ยวกับเจโตวิมุตติและฌานในพระพุทธศาสนา
…เพราะ (ฌานนั้น ) ขจัดเสียได้ซึ่ง ปัจจัย ( ของมัน ) ก็ได้ แท้จริง ในเวทนาเหล่านั้น สุขเป็นปัจจัยแห่ง โสมนัส โสมนัสเป็นปัจจัยแห่งราคะ ทุกข์เป็นปัจจัยแห่งโทมนัส โทมนัส เป็นปัจจัยแห่งโทสะ ก็เพราะฌานนั้นขจัดเวทน…
เนื้อหาในบทนี้นำเสนอแนวคิดเกี่ยวกับปัจจัยที่ส่งผลต่อเจโตวิมุตติในวิสุทธิมรรค ผ่านการวิเคราะห์คุณสมบัติของเวทนาและการเข้าถึงฌานที่ 4 โดยระบุว่าราคะและโทสะต่างถูกขจัด ซึ่งส่งผลให้เกิดความสุขอทุกขมและเจโ
ธรรมะและการเดินตามทางของบัณฑิต
297
ธรรมะและการเดินตามทางของบัณฑิต
…า เทพนารีชื่อหิริเป็นผู้ควรได้รับการบูชาในโลก ทั้งสอง มาตลีเทพสารถีได้ฟังถ้อยคำของท่านดาบส ก็ชื่นชม โสมนัส ได้กล่าวสาราณียธรรมต่อกันและกัน และในระหว่างที่ กำลังสนทนาธรรมกัน นิมิตความตายได้บังเกิดขึ้น มาตลีร…
บทความนี้กล่าวถึงธรรมะผ่านเรื่องราวของเทพนารีหิริที่มีคุณธรรมปกป้องจากบาป และการสนทนาธรรมระหว่างมาตลีเทพสารถีกับท่านโกสิยดาบส ที่เมื่อถึงเวลาจุติจากมนุษย์ ท่านโกสิยได้กลายเป็นโอปปาติกเทพบุตรที่มีรัศมี
อรูปชีวิตินทรีย์และความรู้สึกทางจิตใจ
163
อรูปชีวิตินทรีย์และความรู้สึกทางจิตใจ
…ามไม่สบายกาย ความทุกข์ทางกาย ความเสวยอารมณ์ที่ไม่สบาย สัมผัส ได้แก่ ทุกขเวทนาเจตสิก เป็นนามธรรม 12. โสมนัสสินทรีย์ มีหน้าที่ดีใจ คือ ควมสบายทางใจ ความสุขทางใจ ความเสวยอารมณ์ที่สบายเป็นสุข อันเกิดแต่เจโตสัมผ…
…เวทนา ส่วนทุกขินทรีย์มีหน้าที่ในการรับรู้ความทุกข์ ผลกระทบที่เกิดขึ้นจากการสัมผัส อารมณ์ต่าง ๆ เช่น โสมนัสสินทรีย์ อยู่ที่ความสุขทางใจ และโทมนัสสินทรีย์ เกี่ยวกับความทุกข์ทางใจ ขณะที่อุเปกขินทรีย์เกิดขึ้นเม…
ความเป็นใหญ่ในกายและใจ
159
ความเป็นใหญ่ในกายและใจ
…1. ทุกขินทรีย์ ความเป็นใหญ่ทางทุกขเวทนา มีหน้าที่คือ ไม่สบาย ได้แก่ทุกขเวทนา เจตสิก เป็นนามธรรม 12. โสมนัสสินทรีย์ ความเป็นใหญ่ทางโสมนัสเวทนา มีหน้าที่ ดีใจ ได้แก่ โสมนัส เวทนาเจตสิก เป็นนามธรรม 13. โทมนัสส…
…ตินทรีย์ที่รักษารูปและนาม มนินทรีย์ที่รู้สึกอารมณ์ รวมถึงอินทรีย์ที่เกี่ยวข้องกับสุขเวทนา ทุกขเวทนา โสมนัสเวทนา และโทมนัสเวทนา นอกจากนี้ยังได้กล่าวถึงอุเปกขินทรีย์ที่วางเฉย สัทธินทรีย์ที่มีศรัทธา วีริยินทรี…
กระบวนการรับรู้และวิญญาณ
131
กระบวนการรับรู้และวิญญาณ
…เป็น 3 ระดับ ได้แก่ สุข ทุกข์ อทุกขมสุข หรือถ้าจัดให้ละเอียดลงไปอีกก็จะได้ 5 ระดับ ได้แก่ สุข ทุกข์ โสมนัส โทมนัส และ อุเบกขา สามารถสรุปกระบวนการรับรู้ได้ดังนี้ กระบวนการรับรู้ อายตนะ + อารมณ์ + วิญญาณ = ผั…
การรับรู้เกิดจากการสัมผัสเมื่ออายตนะ อารมณ์ และวิญญาณมาบรรจบกัน โดยมีช่องทางต่างๆ ของอายตนะ เพื่อเสริมสร้างความรู้และความรู้สึกต่ออารมณ์ที่รับรู้ ซึ่งสามารถแยกออกเป็นระดับต่างๆ ซึ่งรวมถึงสุข ทุกข์ และ
ข้าศึกของมุทิตาและอุเบกขา
37
ข้าศึกของมุทิตาและอุเบกขา
3. ข้าศึกของมุทิตา โสมนัส ความดีใจ,ความสุขใจ ความปลาบปลื้มที่อาศัยกามคุณ เป็นข้าศึกใกล้ของมุทิตา เพราะมีส่วนเข้ากันได้โดยมองแ…
เนื้อหาในบทนี้ชี้ให้เห็นถึงข้าศึกของมุทิตา ได้แก่ โสมนัสและอรติ โดยมีการอธิบายถึงโสมนัสที่เกิดขึ้นจากความหมายทัศน์ที่เกิดจากกามคุณ ในทางกลับกัน อรติก็ถูกกล่…