ไวพจน์ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 2 / 2

…ๆ ราใจไม่เที่ยง รูปนั้นก็ยังเป็นประเภคลังตะเป็นต้นโดยแน่แท้ เพราะเหตุนี้นั่นเพื่อจะแสดงปริยาย (คือคำไวพจน์) ของอนิจจัพพหะนั้น หรือว่าเพื่อแสดงความเป็นไปแห่งมนสิกา โดยอาการต่างๆ พระบาเจจิว่าก็ไร้ซึ่งก็ว่า ".…

เนื้อหาเกี่ยวกับธรรมชาติของความไม่เที่ยงและอนิจจาในชีวิตมนุษย์ ซึ่งเน้นการสร้างความเข้าใจในความเป็นจริงว่าทุกสิ่งมีการเกิดขึ้นและเสื่อมสลายตามธรรมชาติ พระผู้พระภาคเจ้าทรงแสดงให้เห็นถึงความไม่เที่ยงในร

… พิธีทราบว่าชื่อ ก็ งาวิวตร ไทย คำว่า ธรรมภิขาญ ก็ดี คำว่า ยภฤกษาญ ก็ดี คำว่า สัมมาทัสสะ ก็ดี ก็เป็นไวพจน์ของคำว่า งาวิวตรวิสุทธ์ นั่นเอง จริงอยู่ คำ (ต่อไป) นี้ พระสารีบุตร ก็ได้กล่าวไว้ว่า "อวฆชาเป็นปัจจั…

ในบทนี้พูดถึงความเข้าใจในธรรมชาติและปัจจัยของสังขาร โดยพระสารีบุตรได้กล่าวถึงความไม่เที่ยงของทุกสิ่งและความสำคัญของปัญญาในการจับความหมายของธรรมต่างๆ อิทธิพลของอวฆชาทำให้เห็นถึงความสัมพันธ์ของสังขารและ

…แห่งชีวิตนทรีย์ คำว่า "เบื้องหน้าแต่ ตายไป " คือต่อจากจุติจิตไป คำว่า "อบาย" ดังนี้เป็นต้น ทุกคำเป็นไวพจน์ของคำนิรยะนั่นเอง จริงอยู่ นิรยะ จัดเป็นอบาย เพราะปราศจากอายะ ที่รู้กันว่าบุญ อันเป็นเหตุแห่งสรรค์แล…

ในพระธรรมที่ถูกกล่าวถึงนี้ กล่าวถึงอันตรายของมิจฉาทิฏฐิ ซึ่งถูกนิยามว่าเป็นแนวคิดที่มีโทษมากที่สุดในการดำเนินชีวิต พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ให้ข้อคิดเกี่ยวกับการไม่ละทิ้งความคิดเห็นที่เห็นผิด และผลที่ตามม

…นว่าในที่นี้ ไม่น่าแก้เช่นนั้น เพราะการแผ่กรุณาแก่คนทำชั่ว ท่านกล่าวในตอนต่อไป เห็นว่า ทุรูเปต นี้ก็ไวพจน์ของ ทุคคติ นั่นเอง

เนื้อหานี้กล่าวถึงการตั้งอยู่ในฐานะแห่งกรุณา และการเห็นอกเห็นใจต่อผู้อื่น ความสำคัญของการแผ่กรุณาไปยังสัตว์มีความทุกข์ และการเข้าใจปัญหาของผู้อื่น โดยการเปรียบเทียบกับบุคคลที่มีชีวิตลำบาก การแผ่กรุณาไ

…มาย) ฉันใจ แม้คำที่เหลือ (มีคำว่าปาณาเป็นต้น ก็มีความหมาย) ฉันนั้น บัณฑิต พึงทราบว่า คำเหล่านั้นเป็นไวพจน์ของคำว่า "สรรพสัตว์" ทั้งนั้น แหละ เพราะยกขึ้นด้วยอำนาจรุฬหิศัพท์ ไวพจน์ของคำสรรพสัตว์อื่น ๆ เช่นว่า…

…ห่งการทำจิตให้บริสุทธิ์ สัตว์ทั้งหลายที่กล่าวถึงมีอธิบายวิธีมองเห็นความหมายที่แตกต่าง รวมถึงการใช้คำไวพจน์ในการสื่อสารทางปัญญา นอกจากนี้ยังมีการกล่าวถึงพระโยคาวจรที่ไม่ควรไปยึดติดกับตัวตนในทางปรมัตถ์ เพราะใ…

…าสัตวโลก ส่วนคำว่า เมตตาสหคเตน ตรัสซ้ำอีกในตอนอโนธิโสผรณะ (แผ่รวม) นี้ เพราะ (เพื่อ) แสดงปริยาย (คือไวพจน์แห่งเมตตา- * ปาฐะวิสุทธิมรรคฉบับพิมพ์ครั้งที่ ๓ พิมพ์ไว้ว่า อย ปรสตฺโตติ วิภาค อกตวา อตฺตสมตาย เห็นว…

บทความนี้กล่าวถึงการแผ่เมตตาของพระโยคาวจร ที่ได้อธิบายถึงการตั้งจิตให้เมตตาในทุกทิศทุกทาง โดยใช้เปรียบเทียบกับการขับม้าในสนาม เพื่อแสดงถึงความสำคัญของการมีเมตตาและการไม่แบ่งแยกสัตว์ทั้งหลาย การอธิบายย

…ุลนั้น ๆ (แล้วได้ปัจจัย ตอบแทนเรื่อยมา) ในที่สุดได้ขี่รยาคูไป (เป็นนิทัสนะ) บทว่า เอสนา เป็นต้น เป็นไวพจน์ของบทว่า เอฏฐิ เป็นต้นนั่นเอง เพราะ เหตุนั้น พึงทราบโยชนาในบทเหล่านี้ว่า บทว่า เอฏฐิ คือ เอสนา บทว่า…

เนื้อหาในบทที่ได้กล่าวถึงแนวทางการแสวงหาความดีและบาปธรรมในบริบทของวิสุทธิมรรค โดยมีการอธิบายคำหลักเช่น นิชิกสนตา ที่เกี่ยวกับการแสวงหานั้น ๆ รวมถึงการปรากฏตัวอย่างของภิกษุที่มีชีวิตแห่งการแสวงหาความดี

…ถึงพร้อมด้วยความเพียร วิริย์ ความเพียรนั้นเป็นคุณอันพยุงจิตในอัน ประกอบกิจไม่ให้ย่อท้อ ได้ชื่อในบาลีไวพจน์เป็นหลายประการ โดยลักษณะมีอาทิคือ เพราะเป็นเหตุแกล้วกล้า ไม่เกรงกลัวต่อความไม่สำเร็จ อุฏฐาน เพราะเป็…

บทความนี้นำเสนอความสำคัญของวิริยะและความเพียรในชีวิตระหว่างที่แสวงหาความเจริญรุ่งเรือง ไม่ว่าจะเป็นด้านโลกหรือปรโลก โดยยกตัวอย่างการประพฤติธรรมที่ถูกต้อง ดังที่สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ได้กล่าวถึง โดยควา

…งยืนของผู้ที่หายโรคแล้วอย่างเด็ดขาด โดยใจความสำคัญ นิโรธ 3 ประการหลังก็คือ มรรค ผล และนิพพานนั่นเอง ไวพจน์ของนิโรธ ไวพจน์ของนิโรธมีหลายอย่าง ที่แสดงไว้ในพระสูตร เช่น อัคคัปปสาทสูตร มี 7 คำ คือ การย่ำยีความเ…

…ในพระพุทธศาสนา นิโรธหมายถึงความดับกิเลสและทุกข์ โดยแบ่งออกเป็น 3 ประการคือ มรรค ผล และนิพพาน หนึ่งในไวพจน์ของนิโรธคือการหยุดความกระหาย ความอาลัย ความตัณหา และความสิ้นกำหนัด นอกจากนั้น นิพพานยังหมายถึงสภาพที…