วิสุทธิมคฺค: ความเข้าใจในสงฺขารา : หน้า 120/386

ประโยค๘ - วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณวิเสสสฺว (ตติโย ภาโค) - หน้าที่ 120 วิสุทธิมคเค ๆ วิตถารมุมฌาน ปฏิจจสมุปปาทปฏิจจสมุปฺปนฺนานญฺจ ธมฺมาน ฉาทนโตปิ อวิชชา ฯ ย์ ปฏิจจ ผลเมติ โส ปจฺจโย ฯ ปฏิจจาติ น วินา อุปจฺจกฺขิตฺวาติ อตฺโถ ๆ เอตีติ อุปฺปชฺชติ เจว ปวตฺตติ จาติ อตฺโถ ฯ อจ อุปการกฏโฐ ปจฺจยฏโฐ ฯ อวิชชา จ สา ปจฺจโย จาติ อวิชชาปจฺจโย ฯ ตสฺมา อวิชชาปจฺจยา ฯ สงฺขตมภิสงฺขโรนฺตีติ สงฺขารา ฯ อาจ อวิชชาปจฺจยา สงฺขารา สงฺขารสทุเทน อาคตสงฺขารา จาติ ทุวิธา สงฺขารา ฯ ตตฺถ ปุญฺญาปุญฺญาเนญชาภิสงฺขารา ตโย กายวจีจิตตสังขารา ตโยติ อิเม ฉ อวิชชาปจฺจยา สงฺขารา ฯ เต สัพเพปิ โลกิยกุสลากุศลเจตนา- มฤตเมว โหนฺติ ฯ สงฺขตสงขาโร อภิสงฺขตสงขาโร อภิสังขรณก สงฺขาโร ปโยคาภิสังขาโรติ อิเม ปน จตฺตาโร สงฺขารสทุเทน อาคตสังขารา ฯ ตตฺถ อนิจจา วต สังขาราติอาทีสุ· วุตฺตา สพฺเพปิ สปุปจฺจยธมฺมา สงฺขตสงฺขารา นาม ฯ กมฺมนิพฺพตฺตา เตภูมิกา รูปารูปธมฺมา อภิสงฺขตสงฺขารา อฏฐกถา วุตตา ฯ เตปิ อนิจจา วต สงฺขาราติ เอตฺเถว สงฺคห์ คจฉนฺติ ฯ วิสุ ปน เนส์ อาคตภูฐาน น ปญฺญายติ ฯ เตภูมิกกุสลากุศลเจตนา ปน อภิสังขรณกสังขาโรติ วุจจติ ฯ ตสฺส อวิชชาคโต อย ภิกขเว ปุริสปุคคโล ปุญฺญญฺเจว สงฺขาร์ อภิสงฺขโรตีติอาที่สุ"อาคตภูฐาน ปญฺญาย ๆ กายก เจตสิก ปน วิริย์ ปโยคาภิสังขาโรติ วุจจติ ฯ โส ยาวติกา อภิสังขารสุส คติ ตาวติก คนตวา อกขานต์ มญฺเญ อฏฐาสติ ๑. ที. มหา, ๑๐/๑๘๑ ฯ ๒. ส. นิทาน, ๑๖/๕๕ ฯ ๓. อง, ตึก, ๒๐/๑๔๑ ฯ