องค์ประกอบของการพูดและการดื่มน้ำเมา : หน้า 41/69

การพูดที่ต้องประกอบด้วยองค์ ๔ คือ ๑. เรื่องไม่จริง ๒. มีจิตคิดจะพูดให้ผิดไปจากความจริง ๓. พยายามที่จะพูดให้ผิดไปจากความจริง ๔. คนฟังเข้าใจความหมายตามที่พูดนั้น การดื่มน้ำเมาต้องประกอบด้วยองค์ ๕ คือ ๑. น้ำดื่มเป็นน้ำเมา ๒. มีจิตคิดจะดื่ม ๓. พยายามดื่ม ๔. น้ำเมานั้นล่วงพ้นลำคอลงไป ถ้าเราเดินไปเหยียบมดตายโดยไม่เจตนา เรียกว่ายังไม่ผิดศีล ศีลยังไม่ขาด เพราะยังไม่ครององค์ ๕ ของการมาสัตว์ การละเมิดศีลถ้ายังไม่ครบองค์ประกอบทุกข้อ ยังไม่ถือว่าศีลขาด เช่น การฆ่า มี่ ๕ องค์ประกอบ แต่ทำไป ๔ องค์ เรียกว่าศีลทะลุ ถ้าถูกหลั่นลงมา เรียก ศิลด้าน ศิลพร้อม ตามลำดับ อย่างไรก็ดูว่า จะเป็นศีลขาด ศีลทะลุ ศิลด้าน หรือ ศิลพร้อม ก็ล้วนเป็นบาปทั้งสิ้น เพียงแต่มีโทษน้อยต่างกัน แต่ถ้าไม่รักษาศีลเลย จิตใจจะขาดที่ขิดเหยียด เมื่อมีโอกาส ก็จะทำชั่วได้โดยง่าย ซึ่งจะได้รับวิบากกรรมช่วยอย่างไม่อาจหลีกเลี่ยง รักษาศีลต้องมีความตั้งใจ ในการรักษาศีล “เจตนา” หรือความตั้งใจ เป็นสิ่งสำคัญ การที่คนเราไม่ได้ทำผิดศีล ไม่ได้ทำความชั่ว ไม่ได้แปลว่ามีศีล เพราะคนที่ไม่ได้ทำความชั่วอาจยังไม่รักษาศีลก็ได้