คุณสมบัติและสถานที่เหมาะแก่การปฏิบัติธรรม : หน้า 50/101

เป็นผู้ที่ปรากฏความเพียรอย่างต่อเนื่องเป็นกิจวัตร เป็นผู้มีปัญญาเห็นการเกิดและการดับอันเป็นอิสระ (สัมมัสรญาณ) พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงรับรองว่า บุคคลมีคุณสมบัติครบทั้ง ๕ ประการนี้ หากได้ปฏิบัติธรรมอยู่ในสถานที่เหมาะสมแก่การบรรจงธรรม ย่อมจะสามารถบรรจงธรรมได้ในเวลาไม่นาน หรือหากได้รับการอบรมสั่งสอนจากพระองค์โดยตรงจะบรรจงธรรมได้รวดเร็วขึ้น ดังที่พระรับรองว่า "หากสนในรามในมายาเข้าก็จะเป็นพระธนในยามเย็น" ๒. คุณสมบัติของที่เหมาะแก่การบรรจงธรรม เนื่องจากในช่วงเวลา ๒๕ ปี ที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าเป็นพระจำพรรษาอยู่ในวัดพระเชตุวัดวันและดูปพุทธารามโดยตลอดนั้น วัดทั่วทั้งเมืองนี้ล้วนแฝงแน่ด้วยพระภิกษุดีเดินทางมาจากทุกทิศ เพื่อเข้าเฝารับทูลถามปัญหาต่าง ๆ จากพระพุทธองค์ ขณะเดียวกันทุก ๆ วันก็มีชาวเมืองเดินทางมาฟังธรรมเป็นจำนวนแสน ๆ ซึ่งในวันที่มีการแสดงธรรมในหัวข้อพิเศษ ก็จะมีชาวเมืองพากันมาฟังธรรมเป็นจำนวนล้าน ถึงมีผู้คนล้นออกมานอวัดดีเคยปรากฏมาแล้วส่งผลให้สถานที่ปฏิบัติธรรมไม่เพียงพอการฝึกอบรมพระภิกษุฯ บวชนใหม่ ดังนั้น พระพุทธองค์จึงทรงมุททานุญาตให้พระภิกษุไปหารเล็ดเหมาะ ๆ แก่การปฏิบัติธรรม หลังจากที่พระองค์แสดงธรรมจบแล้ว โดยทรงมีรับสั่งว่า "กุฎิอันกุฏิหลาย นั้นโดนไม้ นั้นเรือนว่างเปล่า เธอทั้งหลายย่อมเพ่งมา อย่าประมาณ อย่าได้เป็นผู้มีความเดือดร้อนในภายหลัง นี้เป็นคริสของเราแก่เธอทั้งหลาย" ในการเลือกสถานที่เหมาะแก่การปฏิบัติธรรม พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแนะนำว่าควรรู้จักเลือกสถานที่ที่เหมาะแก่การบรรจงธรรม เพื่อเมื่อเข้าไปอาศัยอยู่ ณ ที่นั่นแล้ว จะได้ฝึกอบรมตนได้อย่างเต็มที่ ไม่ต้องมีความหวังงงงวยอื่น ๆ ที่รบกวนภาแถม ภูมิสถานที่แห่งนั้นจะต้องมีคุณสมบัติของสถานที่เหมาะแก่การบรรจงธรรม ๕ ประการ ดังนี้ ๑. เป็นสถานที่ร่ม เย็นสงบ ปลอดภัยจากแมลงมีพิษและสัตว์ร้ายรุนแรง ๒. การบินทบกเลี่ยงชีวิตด้วยปัจจัย ๕ ไม่มีไฟคง ๓. มีพระเถราจารย์ที่ทรงภูมิรู้ธรรมทั้งด้านปรัญญา ปฏิบัติ ปฏิเวธอยู่ประจำที่นั่น ๔. มีพระภิกษุที่ตั้งใจศึกษาเล่าเรียนและมั่นใจเพรียวในความอยู่ที่นั่น ๕. มีการอบรมสั่งสอนในการเจริญภาวนาจากพระเถราจารย์อยู่เป็นกิจวัตรประจำวัน ๒ สัมมสนฺญาณ คือ ฌานกิจนะที่ใช้ในการพิจารณาเห็นการเกิดและการดับของขันธ์ ๕ 1 โพธิญาณบารมีทสร. ม. ๒๒/๕/๒๕๓๓ (มมร.) 4 ปฐมวิมุติทางวิสาขะ, อง.ปลูก, ๗/๒/๒๕๒๑ (มมร.) 5 เสนาสนฺตคูฯ อง.ทลก. ๑๔/๑/๒๕๒ (มมร.)