ความหมายของพระพุทธคุณในบท "ส้มมา อะระหัง" : หน้า 38/112

บท “ส้มมา อะระหัง” นี้ โบราณาจารย์ท่านแสดงพระพุทธคุณที่ละอักษร คือ สัม, มา, อะ, ระ, หัง ซึ่งท่านให้ความหมายแต่ละอักษรไว้อย่างต่อไปนี้ (ส้ม) สงฺฆตาลงฺคเจ ฑ ฑม สมฺมา เทเสติ ปานิ ฑี สำสารสท วิรมฺณ ฑติ สุมภูทธิ นามมานํ ฯ ๑. พระพุทธองค์ทรงแสดงสงฺฆธรรมและสงฺฆธรรมโดยชอบแก้สัตว์ทั้งหลาย ๒. พระพุทธองค์ทรงทำลายการเวียนเกิดเวียนตายได้ ๓. พระพุทธองค์ทรงตรัสรู้ด้วยพระองค์เอง ข้าพเจ้าขอมมัสการ พระคาถานี้ท่านเอาไว้ใช้ว่า ให้กวนนอนจะเข้าถึงสูงสุด หากทำอย่างนี้ได้และ (มา) มฺตวา มานปิเลต มนาสุเต ต ปนทู โอ มานิโต เทสสุเมธี มานามี นามมีกํ ฯ ๑. พระพุทธองค์ยิ่งสัตว์มีมานะ (ความถือตัว) ที่มานะ (ความถือตัว) เลี้ยงไว้จูนามรดา ๒. พระพุทธองค์อันหมู่เทวเทพยอมรับนับถือ ๓. พระพุทธองค์ทรงทำลายมานะได้ ข้าพเจ้าขอมมัสการ พระคาถานี้ ภาวนาเพื่อทำคนแข็งให้อ่อน หมายความว่า ถ้าบังเอิญต้องเผชิญกับคนใจแข็ง แข็งข้อ แข็งกระด่างกับท่าน โบราณาจารย์ท่านแนะนำให้ใช้ถาบูนั้นแก้ไขเหตุการณ์ (อะ) อนุสาสทุพุทธสตฺตานํ อนุสาสติ โย ซีโน อนุตฺคุคนสมปุนโน อนุטตามิ นามิมิ ฯ ๑. พระพุทธองค์ทรงสั่งสอนคนไม่มีอุตสาหะ ให้มีความอุตสาหะ ๒. พระพุทธองค์ทรงบรรดิ์ด้วยคุณธรรมไม่สิ้นสุด ๓. พระพุทธองค์ทรงถึงที่สุดแห่งทุกข์ ข้าพเจ้าขอมมัสการ