การจารึกใบลานในประเพณีไทย : หน้า 79/136

ผู้อาจารณ์ภีร์ใบลานมีทั้งบรรพชิตและ คุณหลวงที่ผ่านมาเรียนมาก่อน ผู้อาจาร ผิวมือดีเรียกว่า "ช่างจาร" ส่วนผู้อาร ราชสำนักเรียกว่า "อาลักษณ์" วิธีการจารจะใช้ เหล็กจารซึ่งมีลักษณะคล้ายดินสอหรือปากกา ส่วนปลายเป็นเหล็กแหลม ด้ามจับทำด้วยวัสดุ หลายกหลาย ใบไม้ งา ข้าง เขาสัตว์ หรือโลหะ เหล็กจารที่ใช้ในประเทศไทยโดยทั่วไปไม่มีความยาว ประมาณ ๑๘-๒๕ เซนติเมตร มีขนาดเส้นผ่าน ศูนย์กลาง ๒ เซนติเมตร การจารึกเหล็กจารคล้ายกับการจารปากกา หรือดินสอ คือ ใช้ปากกา นิ้วมือ และนิ้วกลาง แต่การเขียนกับการจารในอานั้นมีข้อที่ แตกต่างกันกว่าการใช้แและทิศทางของตัวอักษร การเขียนใช้ที่ขัดตัวขียงล้างเดียว โดยพาด ดินสอหรือปากกาไว้บนพื้น และใช้นิ้วโป้ง และนิ้วชี้ถือตัวอักษรและเขียนขึ้นไป และนี้จึงเป็นตัวความแตกต่างของการจาร สามารถเขียน เนื้อความได้จากซ้ายไปขวา จากขวามาซ้าย หรือจากบนลงล่างแล้วแต่ธรรมเนียม แต่ การจารนั้นต้องใช้ ๒ มื อ คือ ใช้มือวางจับ เหล็กจารคล้ายกับการจับดินสอหรือปากกา และ ใช้มือซ้ายจับสนับโดยมือนี้หัวมือซ้ายคอย ดันเหล็กจาร เพื่อทำการจารจากซ้ายไป ขวาโดยให้ตัวอักษรอยู่ในเส้นที่วางไว้บนแผ่นลาน สำหรับผู้อาจารที่ชำนาญแล้วสามารถจารในลาน โดยไม่ใช้นิ้วรอง เพียงวางลานไว้บนแม่ และใช้มือซ้ายประคองเหล็กจารก็สามารถจาร ได้อย่างคล่องแคล่ว สวยงาม ภาพเปรียบเทียบเส้นจารอักษรสลักหลาดก่อนและหลัง การลบลาน