ข้อความต้นฉบับในหน้า
ธรรมมารา
วารสารวิชาการพระพุทธศาสนา ฉบับที่ 5 ปี 2560
32
ก่อนอื่นจะตรวจสอบบันทึกการครองราชย์สมบัติของกษัตริย์ แคว้นมคธในคัมภีร์ปฐมะ ^18
1. คัมภีร์ปฐมะได้นำเอาพระเจ้าพิมพิสาร พระเจ้าซาตตรู พระเจ้าทรงคะ พระเจ้าทุยิน ( คัมภีร์มัดายปราณะ ยังได้เพิ่มกษัตริย์อีก 2 พระองค์ คือ พระเจ้ากรรณวายินและพระเจ้าภูมิดิตด้วย) ซึ่งในความเป็นจริงควรอยู่ในราชวงศ์ Haryanka แต่กลับนำมาเทรวมอยู่ในครึ่งหลังของราชวงศ์ศิขุนาคะ (ที่เป็นราชวงศ์ต้อจาก Haryanka) ซึ่งนี่เป็นความผิดพลาด เพราะในคัมภีร์ปฐมะกล่าวว่า ดินแดนของราชวงศ์ศิขุนาคะนั้น รวมเอาพาราณสีและไพศาลิโลวัดด้วยแต่ดินแดนทั้ง 2 นั้น ในยุคของพระเจ้าพิมพิสารและพระเจ้าซาตตรูอาณาจักรปกครองของมคธยังปกคลุมไปถึงดินแดนนันั้นแต่แผนกคูเมืองก็ไปถึงภายนอกของยุคของพระเจ้าพิมพิสารและพระเจ้าซาตตรูอาณาจักรแล้วดังนั้นราชวงศ์ศิขุนาคะจะต้องเกิดขึ้นในยุคหลังจากราชวงศ์Haryanka ดังนี้คัมภีร์สายลักษณ์ก็ไม่^19
2. คัมภีร์วาระปฐมะ กล่าวว่าพระเจ้าซาตตรูเสด็จขึ้นครองราชย์ก่อนพระเจ้าพิโศก 317 ปี (ส่วนคัมภีร์มัดายปราณะ กล่าวว่าก่อน 316 ปี) แต่พระสมามาสมุทรเจ้าเสด็จดับขัน-ปรินิพพานภายหลังพระเจ้าซาตตรูเสด็จขึ้นครองราชย์ 8 ปี
18 ปุ่มากรครองราชย์ของกษัตริย์ในราชวงศ์นี้นะแห่งแคว้นมคธที่คัมภีร์ปราณะบันทึกไว้ จะกล่าวรายละเอียดในตอนต่อไปของบทวิจัยนี้
19 ดูรายละเอียดที่ Tsukamoto (1980: 73, 78); Raychaudhuri (1953: 116).