หน้าหนังสือทั้งหมด

วิภัชิมตราแปลง ภาค ๑ ตอน ๑
52
วิภัชิมตราแปลง ภาค ๑ ตอน ๑
…แปลง ภาค ๑ ตอน ๑ หน้า ๕๑ โลกะเป็นต้น ชื่อเหตุณ อนเหตุนนี่ ๔ คือ จักขุวิญญาณ โสต... มาน... ชิวหา... กายวิญญาณ มิโนธุอันทำหน้าที่สัม- ปฏิสนธินะ(รับอารมณ์) และมโนวิญญาณธาตุ ๒ อันทำหน้าที่ สันติสนะ (สอบสวนอารมณ์)…
เนื้อหานี้ครอบคลุมเรื่องความสัมพันธ์ของวิญญาณห้าประการในการรับรู้ ซึ่งรวมถึงจักขุวิญญาณ โสต มาน และชิวหา โดยอธิบายถึงหน้าที่และความสำคัญของแต่ละอารมณ์ในทางพุทธศาสนา นอกจากนี้ยังมีการขยายถึงการสังเคราะ
ธาตุวิญญาณและการรับรู้ในพระพุทธศาสนา
144
ธาตุวิญญาณและการรับรู้ในพระพุทธศาสนา
…ณ ชื่อว่า ธาตุ เพราะทรงไว้ซึ่งการรู้รส องค์ธรรม ได้แก่ ชิวหาวิญญาณจิต 2 (การรู้รสที่ดีและไม่ดี) 15. กายวิญญาณธาตุ : กายวิญญาณ ชื่อว่า ธาตุ เพราะทรงไว้ซึ่งการรู้สัมผัส องค์ธรรม ได้แก่ กายวิญญาณจิต 2 (การสัมผัสท…
…ุทธศาสนา แบ่งเป็นการได้ยิน (โสตวิญญาณ), การรู้กลิ่น (ฆานวิญญาณ), การรู้รส (ชิวหาวิญญาณ), การสัมผัส (กายวิญญาณ) และการรู้อารมณ์ (มโนธาตุ) ทั้งหมดนี้มีบทบาทสำคัญในการศึกษาธรรมะและการเข้าถึงสภาวะธรรม องค์ธรรมที่เ…
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา
78
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา
…ิณฺฑก ฐเปตวา กูเฏน ปหากาเล กูฏสส ปิจุปิณฑ อติกฺกมิตวา อธิกรณีคหณ์ วัย ตสฺมา วตถารมฺมณฆฏนาย พลวภาวโต กายวิญญาณ อนิฏเฐ ทุกข์สหคต์ อิฏเฐ สุขสห คตนฺติ ฯ สมปฏิจฉนฺนยุคลมปิ อตฺตนา อสมานนิสสยาน จกฺขุวิญญา ณาทีนมนตร์ …
เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียาและอภิธรรมภาวินีที่สำคัญเช่น อุเปกขา และองค์ประกอบอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องในทางอภิธรรม ความเข้าใจในธาตุธรรมและการปฏิบัติที่จะช่วยให้เกิดสภาวะของความสุขและทุกข์ในชีวิต ย
องค์ประกอบของใจและอายตนะในพุทธศาสนา
9
องค์ประกอบของใจและอายตนะในพุทธศาสนา
…ผัส ธรรมร่วมฺ หรือ "ธาตุ 18" (อายตนะ 12 และวิญญาณ 6) คือ จักข-วิญญาณ โสตวิญญาณ มนวิญญาณ วิภาววิญญาณ กายวิญญาณ มโนวิญญาณ รวมเป็น 18) ดังจะเห็นได้ว่า มีวิธีแบ่งออทเป็นรูปแบบต่างๆ มากมาย ซึ่งมีความซับซ้อนและสัมพั…
เนื้อหานี้ได้อธิบายถึงส่วนที่เกี่ยวข้องกับ 'ใจ' ในพุทธศาสนา ซึ่งประกอบด้วย 'เวทนา', 'สัญญา', 'สังขาร', และ 'วิญญาณ' โดยเฉพาะ อายตนะ 12 ที่แสดงถึงการรับรู้อารมณ์และการตอบสนองต่อสิ่งภายนอก นอกจากนี้ยังไ
วิปัสสนากระเป๋า: ญาณและวิญญาณ
298
วิปัสสนากระเป๋า: ญาณและวิญญาณ
…พราะกรรมเป็นอุศล อันบุคคล ทำไว้แล้วไว้แล้ว จักดูวิญญาณ... โลภวิญญาณ... มานวิญญาณ... ชิวหาววิญญาณ... กายวิญญาณ อันเป็นวิบากจึงเกิดขึ้น มโนจาธอันเป็น วิบาก... มโนวิญญาณธาตอันเป็นวิบากจึงเกิดขึ้น" ดังนี้ ส่วนวิญญ…
ในบทความนี้สำรวจความสัมพันธ์ระหว่างอญญาณวิปัสสนและสังขารที่เกิดขึ้นจากกรรมและอุปนาบส โดยเน้นถึงวิญญาณ 5 ประการ ที่มีการเกิดขึ้นทั้งในรูปแบบต่างๆ รวมถึงสาเหตุที่ทำให้ได้รับวิญญาณในสภาวะวิบากซึ่งสอดคล้อ
วิจัยมฺิธรรรมเปนภาค คำ ตอน ๑
136
วิจัยมฺิธรรรมเปนภาค คำ ตอน ๑
…ญญาณธาตุ มานฺฐานธาตุ คันธํธาตุ มานวิญญาณธาตุ ชิวหาธาตุ รสธาตุ ชิวาหวิญญาณธาตุ กายธาตุ โพธวจํพธาตุ กายวิญญาณ- ธาตุ มโนธาตุ ธรรมธาตุ มโนวิญญาณธาตุ ชิวาหาธาตุทั้งหลาย วิจัยฉบับในธาตุเหล่านี้ บันฑิตพึงทราบโด…
เอกสารนี้นำเสนอการวิจัยเกี่ยวกับอายตนะและธาตุจำนวน 14 ประการ โดยเน้นที่ความรู้ตามลักษณะและอันดับของธาตุ รวมถึงการเข้าใจอรรถและธรรมชาติของอายตนะต่างๆ ที่กล่าวถึงในวิจัย โดยการศึกษาเหล่านี้จะช่วยให้บันฑ
วิชาธรรมะแปล ภาค 3 ตอน 1
55
วิชาธรรมะแปล ภาค 3 ตอน 1
…ญญาณ เป็นเหตุเหตุอย่างเดียวเท่านั้น องค์ส วิญญาณนั้นมี ๗ คือ จำแนกวิญญาณ โสต----มาน----วิเคราะห์----กายวิญญาณ มโนวิญญาณทำหน้าที่สัมปฏิญาณ (และ) มโนวิญญาณชนิดปฏิญญฐานนหน้าที่สนิทระเป็นต้น องค์อุตสาหะ นั้น โดยคว…
บทความนี้พูดถึงวิชาธรรมะแปลภาค 3 ตอน 1 ที่อธิบายถึงธรรมชาติของวิญญาณและอุตสาหะวิญญาณ โดยมีการจำแนกประเภทของวิญญาณและอธิบายถึงความสัมพันธ์ระหว่างกุศลกับอุตสาหะ นอกจากนี้ยังต้องการให้เข้าใจถึงการทำงานขอ
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณ์วิเสสสฺว
139
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณ์วิเสสสฺว
… รูปาน มหาภูตา อุปาทายรูปาน จกฺขายตน์ จกฺขุวิญญาณธาตุยา ฯเปฯ กายายตน ฯเปฯ รูปายตน์ ฯเปฯ โผฏฐพพายตน์ กายวิญญาณ ธาตุยา ติสมปยุตฺตกานญฺจ ธมฺมานํ อตฺถิปจฺจเยน ปัจจโย รูปายตน ฯเปฯ โผฏฺฐพฺพายตน์ มโนธาตุยา ติสมปยุตฺต…
บทความนี้กล่าวถึงการอธิบายขันธ์ตามหลักของวิสุทธิมรรค ซึ่งเป็นการศึกษาเกี่ยวกับจิตใจและการดำรงอยู่ของขันธ์ โดยอ้างอิงจักรวาลขัดข้องในพุทธศาสนา ผ่านการใช้แนวคิดที่เป็นหลักฐานสนับสนุนถึงความสัมพันธ์ระหว่
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณวิเสสสฺว
132
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณวิเสสสฺว
…หชาต วุฒิตนเยเนว เวทิตพฺโพ ฯ ฉฏโฐ ปเนตฺถ โกฏฐาโส จกฺขายตน จกฺขุวิญญาณธาตุยา ฯเปฯ โสตฆานชิวหากายายตน กายวิญญาณ ธาตุยา ติสมฺปยุตฺตกานญฺจ ธมฺมานํ นิสสัยปจฺจเยน ปจฺจโย ย ๑. อภิ. ป. ๔๐/๖ ฯ
ในการศึกษาวิสุทธิมคฺคนั้นประกอบไปด้วยแนวคิดที่ซับซ้อนเกี่ยวกับธรรมะและรูปแบบต่างๆ ของการรับรู้ซึ่งเชื่อมโยงกับการศึกษาภายในจิตใจมนุษย์ โดยอธิบายถึงความสัมพันธ์ระหว่างอรูปธรรมและมหาภูตา รวมถึงพิจารณาถึ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - อารมณ์และวิญญาณ
142
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - อารมณ์และวิญญาณ
…ี่ข้าพเจ้ากล่าวแล้ว ในก่อนนั่นแล ฯ วิญญาณ ๖ คือ จักขุวิญญาณ ๑ โสตวิญญาณ ๑ ฆานวิญญาณ ๑ ชิวหาวิญญาณ ๑ กายวิญญาณ ๑ มโนวิญญาณ ๑ ฯ ส่วนวิถี 5 คือ จิตตปวัติที่เป็นไป ตามทวาร จึงประกอบด้วยอำนาจแห่งทวาร คือ จักขุทวารว…
บทความนี้สำรวจเกี่ยวกับอารมณ์และวิญญาณ ตามหลักอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยแบ่งปันข้อมูลเกี่ยวกับวิญญาณ 6 ประการและวิถี 5 ประการที่เชื่อมโยงกับอารมณ์ การทำงานของจิตและขณะจิตที่มีผลต่อการรับรู้และการตอบสนองต
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 2
2
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 2
…ักขุวิญญาณ สหรคตด้วยอุเบกขา ๑ โสตวิญญาณ ๑ ฆานวิญญาณ ๑ ชิวหาวิญญาณ ๑ (สหรคตด้วยอุเบกขา) เช่นเดียวกัน กายวิญญาณ สหรคตด้วยทุกข์ ๑ สัมปฏิจฉันนจิต
บทนี้นำเสนอการศึกษาจิตในอภิธัมมัตถสังคหาที่แบ่งประเภทตามสภาวะของจิต ๔ ประเภท ได้แก่ กามาจิต รูปาจรจิต อรูปาวจรจิต และโลกุตตรจิต โดยมุ่งเน้นที่การอธิบายคุณสมบัติและความสัมพันธ์ระหว่างจิตแต่ละชนิด และผล
อภิธมฺมตฺถสงฺคห - อภิธรรมมภาวิภาวินี
20
อภิธมฺมตฺถสงฺคห - อภิธรรมมภาวิภาวินี
… หน้าที่ 20 ตตฺถ วัตถุทวาราลมพนานิ ปุพเพ วุตตนยาเนว ๆ จกฺขุวิญญาณ์ โสตวิญญาณ ฆานวิญญาณ์ ชิวหาวิญญาณ กายวิญญาณ มโน วิญญาณญเจติ 2 วิญญาณานิ ฯ ฉ วิถีโย ปน จกฺขุทวารวิถี โสตทวารวิถี ฆานทวารวิถี ชิวหาทวารวิถี กายทว…
เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธมฺมตฺถและวัตถุทวารที่มีการกล่าวถึงการทำงานของวิญญาณผ่านทวารต่างๆ เช่น จักขุวิญญาณ และโสตวิญญาณ รวมถึงการแตกต่างระหว่างรูปทรงและปัจจัยที่มีผลต่อการรับรู้ทางจิต.
ธรรมะเพื่อประชาชน
157
ธรรมะเพื่อประชาชน
…รมณ์ทั้งหลาย เมื่อเกิดการกระทบกัน จึงเกิดความ รู้แจ้งทางจักขุวิญญาณ โสตวิญญาณ ฆานวิญญาณ ชิวหาวิญญาณ กายวิญญาณ มโนวิญญาณ อายตนะนั้นเที่ยงหรือไม่เที่ยง” เมื่อพวกนางภิกษุณีตอบว่า “ไม่เที่ยง เจ้าข้า” พระเถระ จึงกล…
พระนันทกเถระได้เทศน์ให้ภิกษุณีฟังเกี่ยวกับอายตนะภายใน ได้แก่ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ และอายตนะภายนอก ได้แก่ รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส เมื่อสิ่งเหล่านี้เกิดการกระทบกันจะเกิดความรู้แจ้ง พระเถระได้ชี้ให้เ
องค์แห่งปฏิจจสมุปบาท
212
องค์แห่งปฏิจจสมุปบาท
…้งอารมณ์ทางหู) 3. ฆานวิญญาณ (ความรู้แจ้งอารมณ์ทางจมูก) 4. ชิวหาวิญญาณ (ความรู้แจ้งอารมณ์ทางลิ้น) 5. กายวิญญาณ (ความรู้แจ้งอารมณ์ทางกาย) 6. มโนวิญญาณ (ความรู้แจ้งอารมณ์ทางใจ) ในวงจรปฏิจจสมุปบาทแบบข้ามภพข้ามชาติ…
ปฏิจจสมุปบาท ประกอบด้วย 12 องค์ที่สำคัญ ได้แก่ อวิชชา (ความไม่รู้), สังขาร (ความคิดปรุงแต่งและการแสดงออก) และวิญญาณ (การรู้แจ้งอารมณ์ต่าง ๆ) ซึ่งมีการจำแนกไว้เพื่อให้ง่ายต่อการศึกษา นอกจากนี้ยังมีการส
วิญญาณธาตุและการรับรู้ในพระพุทธศาสนา
152
วิญญาณธาตุและการรับรู้ในพระพุทธศาสนา
…ส ประกอบด้วยชิวหาวิญญาณธาตุ 2 ดวง คือ ดวงบุญ และดวงบาป เกิดขึ้นได้เพราะมีรสารมณ์มากระทบชิวหาปสาท 5. กายวิญญาณธาตุ เป็นนามธรรม มีหน้าที่รู้โผฏฐัพพารมณ์อย่างเดียว องค์ธรรมได้แก่ กายวิญญาณจิต 2 ดวง คือ ดวงบุญและด…
…่ามีหน้าที่การรับรู้ตามความรู้สึกห้าอย่าง ได้แก่ จักขุวิญญาณ, โสตวิญญาณ, ฆานวิญญาณ, ชิวหาวิญญาณ และ กายวิญญาณ ซึ่งมีผลกระทบต่อความทุกข์ในชีวิตและการอุปาทานที่เกิดจากการยึดมั่นในประสบการณ์เหล่านั้น หากปราศจากสต…
กระบวนการรับรู้และวิญญาณ
131
กระบวนการรับรู้และวิญญาณ
… เป็นแดนรับรู้รส เกิดความรู้คือ ชิวหาวิญญาณ - รู้รส 5. กาย กาย เป็นแดนรับรู้โผฏฐัพพะ เกิดความรู้คือ กายวิญญาณ รู้สิ่งต้องกาย 6. มโน ใจ เป็นแดนรับรู้ธรรมารมณ์ เกิดความรู้คือ มโนวิญญาณ รู้เรื่องในใจ การรับรู้จะเ…
การรับรู้เกิดจากการสัมผัสเมื่ออายตนะ อารมณ์ และวิญญาณมาบรรจบกัน โดยมีช่องทางต่างๆ ของอายตนะ เพื่อเสริมสร้างความรู้และความรู้สึกต่ออารมณ์ที่รับรู้ ซึ่งสามารถแยกออกเป็นระดับต่างๆ ซึ่งรวมถึงสุข ทุกข์ และ
การรับรู้ทางประสาทสัมผัสและอายตนะ
129
การรับรู้ทางประสาทสัมผัสและอายตนะ
…ค้ำจุน ชีวิตคอยตามเลี้ยง แวดล้อมด้วย สี กลิ่น รส โอชา เป็น ที่ตั้งและเป็นทางเดินของการรับรู้ทางกาย (กายวิญญาณ) 6. รูปเป็นปัจจัย ให้เกิดการติดต่อทางใจ คือนึกคิด รูปในที่นี้หมายเอา ปสาทรูป 5 คือ ประสาทตา ประสาทห…
เนื้อหาพูดถึงการรับรู้ทางประสาทสัมผัสทั้งห้าคือ ตา หู จมูก ลิ้น และกาย ที่ได้รับการสนับสนุนจากธาตุทั้งสี่ ได้แก่ ปฐวี อาโป เตโช และวาโย ที่ช่วยให้ชีวิตดำเนินไปอย่างมีความหมาย โดยการสัมผัสกับสิ่งเร้าภา
การรู้และขันธ์ 5 ในพุทธศาสนา
105
การรู้และขันธ์ 5 ในพุทธศาสนา
…ยจมูก เรียกว่า ฆานวิญญาณ 4. รู้รสโดยอาศัยลิ้น เรียกว่า ชิวหาวิญญาณ 5. รู้สัมผัสโดยอาศัยกาย เรียกว่า กายวิญญาณ 6. รู้อารมณ์ที่เกิดขึ้นทางใจ เรียกว่า มโนวิญญาณ นักศึกษาจะเห็นแล้วว่า ส่วนประกอบต่างๆ ของสรรพสิ่งทั…
บทความนี้พูดถึงการรู้ว่าสิ่งต่างๆ ในโลกสามารถรับรู้ได้ด้วยอวัยวะต่างๆ เช่น ตา, หู, จมูก, ลิ้น และกาย และยัง อธิบายถึงขันธ์ 5 ที่ประกอบด้วย รูป เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณ โดยแบ่งขันธ์ออกเป็น 2 ประเภท
การศึกษากัมมัฏฐานในพระไตรปิฎก
34
การศึกษากัมมัฏฐานในพระไตรปิฎก
…ุคคล จะละ ย่อมละเสียได้ที่นี้ เมื่อจะดับ ย่อมดับที่นี้ จักขุวิญญาณ โสตวิญญาณ ฆาน วิญญาณ ชิวหาวิญญาณ กายวิญญาณ มโนวิญญาณ เป็นที่รักที่เจริญใจ ในโลกตัณหา เมื่อบุคคลจะละ ย่อมละเสียได้ที่นี้ เมื่อจะดับ ย่อมดับที่น…
เนื้อหานี้กล่าวถึงกัมมัฏฐานและการปฏิบัติที่สำคัญในพระไตรปิฎก โดยอธิบายถึงทุกขสมุทัยและทุกขนิโรธ การละตัณหา และวิธีการปฏิบัติที่นำไปสู่ความดับทุกข์ในโลก มีการเน้นถึงการใช้ประสาทสัมผัสต่างๆ ในการเข้าถึง
ธรรมะและการทำงานของประสาทในพระพุทธศาสนา
11
ธรรมะและการทำงานของประสาทในพระพุทธศาสนา
…ารมณ์ มี 6 อย่าง คือ (1) จักขวิญญาณธาตุ (2) โสตวิญญาณธาตุ (3) มานวิญญาณธาตุ (4) ชิวหาวิญญาณธาตุ (5) กายวิญญาณธาตุ (6) มโนวิญญาณธาตุ6 ชีวิตตามแนวอภิธรรมนี้เรียกว่า ชีวิตเป็นปรมัตถธรรม 3 อย่างได้แก่ รูป จิต และ…
บทความนี้สำรวจเกี่ยวกับการทำงานร่วมกันของประสาททั้ง 5 และทางใจในพระพุทธศาสนา โดยอธิบายแต่ละขั้นอย่างละเอียด รวมถึงการอธิบายชีวิตตามแนวทางฤดู 6 ที่สัมพันธ์กับพระอภิธรรม นอกจากนี้ยังระบุถึงปรมัตถธรรม 3