ชวนจิต : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 3 / 3

…มไม่ถึงความเป็นอารมณ์ เหมือน อารมณ์ของอาวัชชนจิตฉะนั้น และไม่เป็นปัจจุบันที่แท้จริง เหมือน อารมณ์ของชวนจิตที่เป็นไปในทวาร ๕ ทั้งจะมี ๓ กาล เหมือน อารมณ์ของชวนจิตที่เป็นไปในมโนทวาร หรือจะพ้นจากกาล (เสียที เด…

บทนี้พูดถึงอารมณ์ของจิตที่พ้นจากทวาร ที่กล่าวถึงลักษณะและอวิหารณ์ของจิต ไม่ให้ยึดถืออารมณ์ที่เป็นอดีตหรือปัจจุบัน โดยอธิบายถึงความสำคัญของการเป็นอารมณ์และกรรมที่เกี่ยวข้องกับจิต จึงพิจารณาว่าอารมณ์ที่

…ถือเอาด้วยบุพเพนิวาสญาณ เป็นต้น แล้วยินดีอยู่ฯ ท่านอาจารย์ทำในใจว่า จิต ๒๐ ด้วยอำนาจ อกุศลจิต ๑๒ และชวนจิตเป็นญาณวิปยุต ๘ ไม่สามารถจะปรารภ โลกุตตรธรรมเป็นไป เพราะตนเป็นชวนจิตถึงซึ่งความมีอานุภาพเล็ก น้อย เพ…

ในหน้านี้พูดถึงความเข้าใจในตัณหาที่เกิดจากความโลภและแสดงถึงความเห็นต่างของจิตที่มีอารมณ์แตกต่างกัน โดยมีการแบ่งแยกอารมณ์ตามประเภทของจิตและการใช้กรรมฐานในการบำเพ็ญธรรม เช่น การบูชาพระเจดีย์และการแจกบิณ

…วนะที่เป็นมหัคคตะและโลกุตตระ ๒๖ เหล่านั้น ๆ อีกนัยหนึ่ง บท ว่า ตตฺถ คือ ในอัปปนาชวนวาระนั้นๆ [อธิบายชวนจิต] บทว่า โสมนสฺสสหคตชวนานนุตร์ คือ ในลำดับแห่งกุศล- ชวนะและกิรินาชวนะทั้ง ๔ ที่สหรคตด้วยโสมนัสฯ บทว่า…

ในเนื้อหานี้ได้พูดถึงการวิเคราะห์อภิธัมมัตถที่เกี่ยวข้องกับชวนะในระดับต่างๆ โดยเฉพาะการชวนะที่ประกอบด้วยญาณทั้ง 4 ซึ่งเกี่ยวข้องกับมายาและความจริงทางศาสนา นอกจากนี้ยังมีการเปรียบเทียบระหว่างนิกายต่างๆ

… อิจฺฉนฺติ นี้ ท่านกล่าวความไว้ เฉพาะดังนี้ว่า ท่านอาจารย์ทั้งหลาย ย่อมปรารถนาตทารมณ์นั่นแล ในที่สุดชวนจิตฝ่ายกามาวจรเท่านั้น เพราะเป็นจิตที่เกิดแต่กรรม มี กามตัณหาเป็นต้นเหตุฯ จริงอยู่ ตทารมณ์นั้น อันกรรมท…

ข้อความนี้กล่าวถึงความสำคัญของกามาวจรในบริบทของอภิธัมมัตถสังคหบาลีและความสัมพันธ์ระหว่างจิตอันเกิดจากกรรม รวมถึงการที่กามตัณหามีผลต่อการกำเนิดของจิตในรูปแบบต่าง ๆ เช่น รูปาวจรและอรูปาวจร ไม่ว่าจะเป็นก

…ย่อมจะติด ตามไปเฉพาะในที่ที่ตนคุ้นมีลานหน้ามุขบ้านเป็นต้นฉันใด แม้ตทารมณ์ นี้ก็ฉันนั้น ย่อมไม่ติดตามชวนจิต (ที่เป็นกิริยาฝ่ายกามาวจร) นั้น อันเป็นไปปรารภอาลัมพนะที่ตนไม่คุ้นมีรูปาวจรเป็นต้นไป ฯ อนึ่ง เนื้อ …

ในเนื้อหาของอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา กล่าวถึงจิตอันติดตามกรรมที่เหมือนเด็กอ่อนที่ตามบิดาไปยังสถานที่ที่ตนคุ้นเคย โดยเฉพาะในเรื่องตัณหาที่เกี่ยวข้องกับความรักทางกามารมณ์ เนื้อหาชี้ใ

… และเพราะกำหนดจิตไว้ในความต่างแห่งทวารและ วิถี ฯ บทว่า มนฺทปปวตฺติย์ ความว่า ในเวลาเป็นไปอ่อน เพราะ ชวนจิตที่กำลังอ่อน เพราหทัยวัตถุหย่อนกำลังในเวลาใกล้จะตาย ฯ ด้วย อาทิ ศัพท์ ในบทว่า มรณกาลาทีสุ ท่านอาจารย…

บทความนี้นำเสนอการอภิปรายเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเน้นถึงความสำคัญของการเข้าใจอานุภาพของอินทรีย์และจิตการในการฝึกปฏิบัติในพระพุทธศาสนา นอกจากนี้ยังกล่าวถึงพระผู้มีพระภา

…โทมนัสและกิริยาชวนะสหรคตด้วยวิจิกิจฉาประกอบด้วยทิฏฐิ ฯ คำว่า โลกุตตร ฯลฯ สมุปฺปชฺชติ ความว่า โลกุตตรชวนจิตทั้ง ๘ ดวง ย่อมเกิดขึ้นแก่พระอริยบุคคลผู้ตั้งอยู่ในมรรคและผลเท่านั้น ตามสมควร แก่ตน เพราะมรรคทั้ง ๔ …

บทนี้กล่าวถึงการศึกษาถึงความเข้าใจในอภิธรรมเกี่ยวกับปฏิสนธิวิญญาณและคำว่า ทิฏฐิ ซึ่งเกี่ยวข้องกับการศึกษาของพระขีณาสพและสภาพจิตของพระอริยบุคคลในมรรคและผล โดยเน้นช่วงสำคัญเกี่ยวกับการเข้าถึงความเป็นบุค

…ร วิบากจิต ๒๓ อาวัชชนจิต ๒ กุศลจิต ๒๑ อกุศลจิต ๓ และผลจิต เบื้องต่ำ ๓ เว้นจิต ๓๓ ด้วยสามรถแห่งกิริยาชวนจิต ๑๘ จิตที สหรคตด้วยทิฏฐิและวิจิกิจฉาทั้ง ๕ อัคคผลจิต ๑ แลมหัคคต วิบากจิต (8) ตามสมควรแก่ความเป็นไปโด…

เนื้อหานี้เสนอการวิเคราะห์จิตตามอภิธรรมที่กล่าวถึงอรหัตตผลจิตและความสามารถแห่งจิตในแง่มุมต่างๆ รวมถึงวิถีจิตของพระโสดาบัน, พระสกทาคามี, และพระอนาคามี โดยนำเสนอความแตกต่างระหว่างจิตแต่ละประเภทที่มีอำนา

…ิตที่พ้นจากวิถี ตามสมควร ฯ ในรูปภพได้วิถีจิต ๖๓ ที่เหลือ ด้วยอำนาจอาวัชชนจิตทั้ง ๒ อเหตุกวิบากจิต ๔ ชวนจิตที่เหลือ ๕๓ เว้นจิต ๒๕ ด้วยอำนาจปฏิฆจิต ๒ ตทาลัมพนกิจ 4 วิญญาณ ๖ มีฆานวิญญาณเป็นต้น และจิตที่พ้นจากว…

เนื้อหานี้กล่าวถึงจิตในภพต่าง ๆ ที่มีการพิจารณาและวิเคราะห์ตามอภิธัมมิติ โดยเฉพาะในกามภพและรูปภพ รวมถึงความแตกต่างของวิถีจิตในแต่ละภพ และการมีอยู่ของอนิฏฐารมณ์ในโลกแห่งวิบากจิต ซึ่งเป็นการแสดงถึงลักษณ